Walentina Tierieszkowa
Walentina Władimirowna Tierieszkowa (ros. Валентина Владимировна Терешкова; ur. 6 marca 1937 w Bolszom Maslenikowie) – radziecka kosmonautka, inżynier, posiadaczka odznaki Lotnik Kosmonauta ZSRR. Pierwsza kobieta w kosmosie.
| ||
 Walentina Tierieszkowa (1969) | ||
| Data i miejsce urodzenia | 6 marca 1937 Bolszoje Maslennikowo | |
| Narodowość | rosyjska | |
| Funkcja | kosmonauta pilot | |
| Łączny czas misji kosmicznych | 2 dni, 22 godziny, 50 minut, 8 sekund | |
| Misje | Wostok 6 | |
| Stopień wojskowy | generał major | |
| Odznaczenia | ||
                _-_ribbon_bar.png){kind=small}  .png){kind=small}   
| ||
ŻyciorysEdytuj
Urodziła się we wsi Bolszoje Maslennikowo, odległej o 40 kilometrów od Jarosławia, w obwodzie jarosławskim w ZSRR. Jej ojciec, Władimir Aksionowicz Tierieszkow, był traktorzystą i poległ w czasie napaści ZSRR na Finlandię, matka była kołchoźnicą[1]. Wtedy pozostała część rodziny przeprowadziła się do Jarosławia, gdzie matka Walentiny pracowała jako robotnica w fabryce. Po ukończeniu szkoły młoda Tierieszkowa sama została włókniarką. W trakcie pracy w kombinacie ukończyła zaoczne technikum włókiennicze[2]. W fabryce Krasnyj Pieriekop w Jarosławiu wstąpiła do Komsomołu, gdzie była sekretarzem[1]. Po locie Gagarina napisała list, w którym wyraziła nadzieję, że być może ona także poleci kiedyś w kosmos. List zwrócił uwagę komisji wybierającej przyszłych kosmonautów, kierowanej przez Kamanina. Nikołaj Kamanin ze względów propagandowych wybrał Tierieszkową wraz z czterema innymi kobietami do przeszkolenia na kosmonautki. Od 1958 roku należała do sekcji spadochronowej aeroklubu w Jarosławiu. Pierwszy skok wykonała 21 maja 1959 roku[2]. Łącznie wykonała 126 skoków[3]. Wraz z nowym zadaniem otrzymała stopień porucznika lotnictwa i przeszła intensywne przeszkolenie na dwumiejscowym MiG-u, jednak nie odbyła ani jednego samodzielnego lotu[4]. 16 lutego 1962 została wybrana jako kandydatka na kosmonautkę i skierowana na szkolenie dla kosmonautów.
16 czerwca 1963 roku rozpoczęła lot na statku Wostok 6, który trwał 2 doby 22 godziny 50 minut i 8 sekund. Lądowanie miało miejsce 19 czerwca 1963 roku po okrążeniu Ziemi 48 razy. Chruszczow po locie zauważył, że lot trwał dłużej niż wszystkie dotychczasowe loty astronautów amerykańskich razem wzięte[4]. Powróciła do Moskwy na czas, żeby przemówić na forum obradującego na Kremlu Międzynarodowego Kongresu Kobiet. Następnie wyruszyła w podróż po świecie, odwiedzając Indie, Pakistan, Stany Zjednoczone oraz Polskę (23 października 1963). Po powrocie z kosmosu została uhonorowana tytułem Bohatera Związku Radzieckiego. Pomimo wcześniejszych planów, kolejna kobieta poleciała w kosmos dopiero 19 lat później (Swietłana Sawicka).
Po locie Tierieszkowa studiowała w Wojskowym Instytucie Lotnictwa im. Żukowskiego w Moskwie[1], którą ukończyła w 1969 roku jako inżynier kosmonauta, a w 1977 roku obroniła pracę doktorską.
22 stycznia 1969 roku wyszła bez szwanku z zamachu na Breżniewa, gdy zamachowiec pomylił samochody i ostrzelał ten, w którym na uroczyste spotkanie na Kremlu podążała grupa kosmonautów.
W 1967 roku została wybrana do Rady Najwyższej ZSRR, a w 1974 roku została członkiem prezydium Rady Najwyższej ZSRR. Od 1971 do 1991 roku była członkiem Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W 1989 roku została wybrana do Rady Narodowości ZSRR. W 1997 roku przeszła na emeryturę w randze generała lotnictwa.
Była kierownikiem rosyjskiego rządowego Centrum Współpracy Międzynarodowej (2003).
W 2007 roku podczas obchodów swoich 70. urodzin w rezydencji Władimira Putina w Nowo Ogarowie oświadczyła, że chce umrzeć na Marsie[5].
Podczas XXII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi, Tierieszkowa była jedną z ośmiu osób niosących flagę olimpijską.
Życie prywatneEdytuj
3 listopada 1963 roku poślubiła kosmonautę Andrijana Nikołajewa (1929–2004), w 1964 roku urodziła córkę Jelenę. Ich ślub był wielkim wydarzeniem na moskiewskiej scenie publicznej[4]. W 1982 roku rozwiedli się, jej drugi mąż, Julij Szaposznikow, zmarł w 1999 roku[6].
Loty kosmiczneEdytuj
Została dziesiątym człowiekiem w kosmosie i szóstym kosmonautą radzieckim. Brała udział w jednej misji kosmicznej – Wostok 6.
Dane lotuEdytuj
| Data startu | Statek kosmiczny | Data lądowania | Statek kosmiczny | Funkcja | Czas trwania |
|---|---|---|---|---|---|
Łączny czas spędzony w kosmosie – 2 dni 22 godziny 50 minut i 8 sekund.
Odznaczenia i nagrodyEdytuj
- Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego
- Order Za Zasługi dla Ojczyzny II i III klasy
- Order Honoru
- Order Lenina (dwukrotnie)
- Order Rewolucji Październikowej
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy
- Order Przyjaźni Narodów
- Order Przyjaźni
- Order Georgi Dymitrowa
- Krzyż Wielki Orderu Bernardo O’Higginsa
- Order Klementa Gottwalda
- Wielka Wstęga Orderu Nilu
- Order Volty (Ghana)
- Order Gwiazdy II klasy (Indonezja)
- Order Flagi Jugosławii I klasy
- Order Suche Batora
- Order Karla Marksa
- Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru
- Order Krzyża Grunwaldu I klasy
- Order Flagi Węgierskiej Republiki Ludowej z Diamentami I klasy
Jest honorowym obywatelem 18 miast na całym świecie. M.in.: Kaługi, Jarosławia, Karagandy, Bajkonuru, Witebska, Bratysławy.
UpamiętnienieEdytuj
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c Jacek Hugo-Bader. Walentyna twist. „Gazeta Wyborcza. Wysokie obcasy.”, s. 4–12, 1999-12-31. Warszawa: Agora SA. ISSN 1506-9087.
- ↑ a b Praca zbiorowa: ZSSR droga w kosmos. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Iskry, Agencja Prasowa Nowosti, 1965, s. 221–230.
- ↑ Praca zbiorowa: Kosmonautyka. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1971, s. 356.
- ↑ a b c T.A. Heppenheimer: Podbój Kosmosu. Warszawa: Wydawnictwo Amber Sp. z o.o., 1997, s. 254–255. ISBN 83-7169-852-6.
- ↑ Walentyna Tierieszkowa: Chcę umrzeć na Marsie. wyborcza.pl. [dostęp 2013-06-16].
- ↑ Ślub W. Tierieszkowej i A. Nikołajewa. „Astronautyka”. 4 (20), s. 30, grudzień 1963. Polskie Towarzystwo Astronautyczne (pol.).