Wikipedia

Adam Kulczycki (1921–2001)

Adam Tadeusz Kulczycki ps. „Kropowicz” (ur. 15 grudnia 1921 w Cięcinie, zm. 25 września 2001 w Sanoku) – żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski.

Adam Kulczycki
Kropowicz
Ilustracja
podporucznik podporucznik
Data i miejsce urodzenia

15 grudnia 1921
Cięcina

Data i miejsce śmierci

25 września 2001
Sanok

Przebieg służby
Lata służby

1941–1944

Siły zbrojne

ZWZ–AK

Jednostki

Batalion „Łukasiński”,
Batalion „Chrobry I”

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa (powstanie warszawskie)

Odznaczenia
Medal Wojska Krzyż Armii Krajowej Krzyż Partyzancki Medal za Warszawę 1939–1945 Warszawski Krzyż Powstańczy Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
Odznaka Grunwaldzka Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny” Odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”

Życiorys edytuj

Urodził się 15 grudnia 1921 w Cięcinie na Żywiecczyźnie[1] (według własnej deklaracji; według późniejszych źródeł w Węgierskiej Górce[2][3]). Pochodził z rodziny inteligenckiej[4]. Był synem Stanisława (1890-1943, inżynier leśnik) i Heleny z domu Strojek (1889-1968, nauczycielka[5])[6][2][3] oraz bratem Janiny (1919–2022, żona Władysława Szombary, pianistka, pedagog)[7] i Marii (1926-2019, po mężu Bednarz, sybiraczka, zatrudniona w Sanatorium Akademickim w Zakopanem)[8][9].

W rodzinnej miejscowości uczył się w szkole powszechnej[10] (jego ojciec w tym czasie był zarządcą fabryki suchej destylacji drewna w Węgierskiej Górce)[11]. Po likwidacji ww. fabryki w 1933 przeniósł się z rodziną na Mazury i zamieszkał w Cisowie (jego ojciec został tam administratorem Fundacji Sztabińskiej utworzonej na podstawie testamentu Karola Brzostowskiego[12])[11]. Naukę gimnazjalną ukończył w Warszawie[10]. Maturę zdał podczas II wojny światowej w 1940 na tajnych kompletach organizowanych przez profesorów Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie[13]. Podczas trwającej okupacji niemieckiej w marcu 1941 został zaprzysiężony do Związku Walki Zbrojnej[14]. Zajmował się rozklejaniem plakatów, kolportażem prasy, przechowywaniem i przenoszeniem broni[14]. Od 1942 działał w Organizacji „Wawer” małego sabotażu uczestnicząc w akcjach tej organizacji[15]. W warunkach okupacyjnych w marcu[4] lub w lipcu 1944 został absolwentem wojennej Szkoły Podchorążych im. płk. Leopolda Lisa-Kuli i został mianowany kapralem podchorążym nr ewid. 1081[16], a potem służył jako plutonowy podchorąży[17][2][3]. Został żołnierzem Armii Krajowej w szeregach batalionu „Łukasiński” w ramach I Obwodu „Radwan” (w tym okresie działał przy tworzeniu magazynów i skrytek broni)[2]. Według różnych wersji w konspiracji nosił pseudonim „Krapowicz”[18] lub „Kropowicz”[14][19][3].

Uczestniczył w powstaniu warszawskim w szeregach batalionu „Chrobry I”, Zgrupowanie „Sosna”[19][3]. Początkowo brał udział w walkach w ramach Grupy „Północ” na obszarze dzielnicy Wola[10][2][3]. Uczestniczył w zdobywaniu budynku policji niemieckiej Warszawa-Północ na rogu ulic Chłodnej i Żelaznej, a potem w obronie Woli[20]. Po wycofaniu się na Stare Miasto walczył w Pałacu Mostowskich, w obronie Arsenału i Pasażu Simonsa[14]. Ze Starówki ewakuował się włazem na rogu ulic Długiej i Miodowej do dzielnicy Śródmieście kanałami i wychodząc przy ul. Wareckiej róg ul. Nowy Świat[21]. Tam brał udział w zajęciu budynku przy ul. Brackiej 8, gdzie dotrwał końca walk broniąc tamtejszych pozycji[21][19]. Był ranny[2] w nogę[14]. Po kapitulacji złożył broń przy ul. Narutowicza[19]. Został wzięty przez Niemców do niewoli[19]. Wraz z towarzyszami został odprowadzony do Ożarowa[19]. Następnie został wywieziony do Rzeszy i był osadzony w obozie jenieckim Stalag XI-B w Fallingbostel koło Hanoweru[22][19], otrzymując tam numer jeniecki 140546[3]. Pracował w hucie żelaza w Harzburgu[19]. W czasie zakończenia wojny w maju 1945 przebywał w szpitalu Stalagu XI-A w Altengrabow, gdzie doczekał wyzwolenia przez Armię Czerwoną[23][19]. W czerwcu 1945 powrócił na ziemie polskie[19]. Podczas wojny jego rodzice zostali zesłani przez władze ZSRR na Syberię, gdzie ojciec poniósł śmierć w 1943[24] w Kurganie.

Po wojnie zamieszkał w Sanoku[4][19][2]. 27 kwietnia 1946 w kościele Przemienienia Pańskiego w Sanoku poślubił Klotyldę Wandę Charchalis (1917-2009), z którą w 1996 obchodził jubileusz 50-lecia małżeństwa[25][26][27]. Początkowo pracował w handlu (w Państwowej Centrali Handlowej w Sanoku), potem w banku, od 1957 w Zarządzie Budownictwa Leśnego „Bieszczady”[4] (w Zarządzie Inwestycji Leśnych w Ustrzykach Dolnych), później w fabryce Autosan w Sanoku, a od 1974 w „Prochemie”[28]. Z uwagi na stan zdrowia w 1979 przeszedł na rentę inwalidzką, a w 1981 na emeryturę[4].

Od 1948 należał do koła ZBoWiD w Sanoku[29], był prelegentem z ramienia tej organizacji[30], w 1982 członkiem komisji historycznej[31]. W 1976 otrzymał zaświadczenie kombatanta[6]. Spotykał się z młodzieżą opowiadając swoje przeżycia wojenne[4][2]. Należał do PZPR[18][30]. Na początku 2001 ogłoszono jego awans na stopień podporucznika oraz przyznanie patentu „Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”[32].

Zmarł 25 września 2001 w Sanoku[33]. Został pochowany w grobowcu rodziny Charchalisów na Cmentarzu Centralnym w Sanoku[33][34].

 
Grobowiec rodzinny Adama Kulczyckiego

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Deklaracje ↓, s. 59, 73, 76, 81.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m Chowaniec 2014 ↓.
  3. ↑ a b c d e f g Muzeum PW ↓.
  4. ↑ a b c d e f Deklaracje ↓, s. 81.
  5. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 581.
  6. ↑ a b Deklaracje ↓, s. 59.
  7. ↑ Bronisław Kielar: 1889-2009 120. rocznica utworzenia Towarzystwa i 91. rocznica odzyskania Niepodległości. sokolsanok.pl, 2009-11-07. [dostęp 2022-07-04].
  8. ↑ Archiwum Państwowe w Rzeszowie. Oddział w Sanoku. Państwowe Gimnazjum i Liceum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalogi zawierające świadectwa dojrzałości absolwentów ww. szkoły z lat 1927-1950. Swiadectwa dojrzałości Liceum Ogólnokształcącego 1946/1947 (zesp. 7, sygn. 262), k. 111.
  9. ↑ Maria Bednarz. podhale24.pl. [dostęp 2022-07-09].
  10. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 76.
  11. ↑ a b Deklaracje (N) ↓, s. 138.
  12. ↑ Mateusz Ułanowicz, Karol Brzostowski i jego Instytucja Rolno-Fabryczna Sztabińska, „Miscellanea Historico-Iuridica”, Tom 20 (1), 2021, s. 155–176, DOI: 10.15290/mhi.2021.20.01.08 [dostęp 2022-08-01].
  13. ↑ Deklaracje ↓, s. 76, 81.
  14. ↑ a b c d e Deklaracje ↓, s. 77.
  15. ↑ Deklaracje ↓, s. 74, 76.
  16. ↑ Deklaracje ↓, s. 76, 79.
  17. ↑ Deklaracje ↓, s. 59, 77.
  18. ↑ a b Deklaracje ↓, s. 59, 73.
  19. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Ząbkiewicz 1984 ↓, s. 4.
  20. ↑ Deklaracje ↓, s. 79.
  21. ↑ a b Deklaracje ↓, s. 80.
  22. ↑ Deklaracje ↓, s. 76, 80, 81.
  23. ↑ Deklaracje ↓, s. 76, 77, 81.
  24. ↑ Leśnicy, którzy ponieśli śmierć w latach wojny i prześladowań w okresie 1938-1949 na terenie Małopolski Wschodniej i powojennej Rzeszowszczyzny. krosno.lasy.gov.pl. s. 31. [dostęp 2015-08-13].
  25. ↑ Indeks do Ksiąg Zaślubionych Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku od roku 1911. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 13 (Tom L, poz. 34).
  26. ↑ Joanna Kozimor. W sanockim USC. Złoty jubileusz. „Tygodnik Sanocki”. Nr 44 (260), s. 4, 1 listopada 1996. 
  27. ↑ Podziękowanie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 40 (517), s. 2, 5 października 2001. 
  28. ↑ Deklaracje ↓, s. 59, 73, 77, 81.
  29. ↑ Deklaracje ↓, s. 59, 81.
  30. ↑ a b ZBoWiD 1986 ↓, s. 263.
  31. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 321.
  32. ↑ Stanisław Czaja. Akta mianowania na stopnie oficerskie Koło ŚZŻ AK Sanok. „Biuletyn Informacyjno–Historyczny”. Nr 4, s. 29, 2001. Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Zarząd Okręgu Krosno. ISSN 1429-0324. 
  33. ↑ a b Księga cmentarna nr 1. Matejki Rymanowska od 1973 do 2004 (stare cmentarze), Sanok, (poz. 2575).
  34. ↑ Danuta Przystasz. Sanocka łączniczka. „Tygodnik Sanocki”. Nr = Nr 34, s. 9, 26 sierpnia 2011. 
  35. ↑ a b Deklaracje ↓, s. 59, 74, 82, 83.
  36. ↑ a b Deklaracje ↓, s. 82, 83.
  37. ↑ Józef Ząbkiewicz. Bojowe ordery i odznaczenia na piersiach sanoczan. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 26, s. 1, 20-30 września 1989. 
  38. ↑ Deklaracje ↓, s. 59, 74, 82.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Kulczycki_(1921–2001)&oldid=71292254”