Wikipedia

Międzyrzecz (gmina)

gmina miejsko-wiejska w województwie lubuskim
(Przekierowano z Gmina Międzyrzecz)

Międzyrzecz – gmina miejsko-wiejska w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim. Siedzibą jej władz jest miasto Międzyrzecz.

Międzyrzecz
gmina miejsko-wiejska
Ilustracja
Ratusz w Międzyrzeczu
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

lubuskie

Powiat

międzyrzecki

TERC

0803023

Siedziba

Międzyrzecz

Burmistrz

Remigiusz Lorenz

Powierzchnia (2022[1])

315,36 km²

Populacja (31.12.2022)
• liczba ludności


23 920[2]

• gęstość

76 os./km²

Urbanizacja

71,31%

Nr kierunkowy

95

Kod pocztowy (2022[1])

66–300

Tablice rejestracyjne

FMI

Adres urzędu:
ul. Rynek 1
66-300 Międzyrzecz
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw

18

Liczba miejscowości

40

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
52°26′54″N 15°35′18″E/52,448333 15,588333
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Gmina samorządowa w obecnym kształcie utworzona została na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1990 roku w sprawie połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy (Dz.U. z 1991 r. nr 3, poz. 12) – z mocą obowiązującą od 1 lutego 1991 – na skutek połączenia miasta Międzyrzecz i gminy Międzyrzecz w jedną jednostkę samorządu terytorialnego [te dwie odrębne jednostki samorządowe funkcjonowały od 27 maja 1990 do 31 stycznia 1991, posiadając jednak wspólne organy władzy (zarząd z burmistrzem jako przewodniczącym oraz radę), a także wspólną administrację (Urząd Miasta i Gminy Międzyrzecz)]. Do końca 1998 r. gmina wchodziła w skład województwa gorzowskiego.

Symbole gminy edytuj

Osobne artykuły: Herb Międzyrzecza, Flaga Międzyrzecza i Hejnał Międzyrzecza.

Geografia edytuj

Położenie edytuj

 
Widok na Międzyrzecz z najwyższego wzgórza na terenie gminy
 
Wał Bukowiecki

Gmina Międzyrzecz zlokalizowana jest w północno-zachodniej części Niziny Wielkopolskiej i zachodnich krańcach Bruzdy Zbąszyńskiej. Jej obszar wchodzi w skład Pojezierza Lubuskiego.
Obszar gminy usytuowany jest na wysokości od 43,1 m n.p.m. (okolice wsi Gorzyca) do 137,6 m n.p.m. (okolice wsi Nietoperek), zajmując łączną powierzchnię 315,36 km²[1] i będąc zamieszkiwanym przez 23 920 mieszkańców (stan na 31 grudnia 2022), co daje gęstość zaludnienia 76 osób/km²[2].
Od północy gmina Międzyrzecz graniczy z gminą Przytoczna (na długości 7,5 km), od wschodu – z gminami Pszczew (17,5 km) i Trzciel (25,0 km), od południa – z gminami Świebodzin (9,8 km) i Lubrza (6 km), a od zachodu – z gminami Sulęcin (6,2 km) i Bledzew (22,3 km). Południowa granica gminy jest równocześnie granicą powiatów: międzyrzeckiego i świebodzińskiego oraz podregionów: gorzowskiego i zielonogórskiego (NUTS 3)[3]
Maksymalna rozciągłość w osi północ-południe to 22 125 metrów.
Maksymalna rozciągłość w osi wschód-zachód to 26 625 metrów.
Stopień zalesienia 49,3% (jeden z najwyższych w Polsce) – przewaga lasów iglastych (głównie sosnowych) o niezwykle urozmaiconej florze i faunie.

Klimat edytuj

Gmina należy do cieplejszych obszarów kraju. Średnia roczna temperatura dla Międzyrzecza wynosi 8 °C. Najchłodniejszym miesiącem jest styczeń a najcieplejszym lipiec (średnia od 17,4 do 17,6 °C)[4] Najwyższe wartości opadowe występują w południowej części gminy, na obszarze wysoczyzn (średnia roczna 575 mm), natomiast najniższe w dolinie Obry. Dominującymi kierunkami wiatru są zachód, południowy zachód i północny zachód.

Ochrona przyrody edytuj

Na obszarze gminy częściowo znajduje się rezerwat przyrody Nietoperek chroniący miejsca zimowania i rozrodu wielogatunkowej kolonii nietoperzy[5].

Struktura powierzchni edytuj

  • Użytki rolne: 37%
  • Użytki leśne: 51%

Gmina stanowi 22,72% powierzchni powiatu.

Sieć hydrograficzna edytuj

Na terenie gminy znajduje się ok. 50 naturalnych zbiorników wodnych, w tym 28 jezior o wielkości od 2 ha do 112 ha (największe – jezioro Głębokie), wszystkie z wodą I lub II klasy czystości.
Naturalne zbiorniki wodne – o powierzchni powyżej 2 hektarów – wraz z ich oficjalnymi nazwami (w kolejności alfabetycznej):

 
Jezioro Głębokie
 
Jezioro Bukowieckie

Ponadto na terenie gminy Międzyrzecz znajduje się kilkanaście innych naturalnych zbiorników wodnych o powierzchni od 1 ha do 4 ha, nie posiadających oficjalnej nazwy.

Przez teren gminy Międzyrzecz przepływają trzy główne rzeki: Obra, Paklica oraz Jeziorna. Dodatkowo na terenie gminy znajdują się pomniejsze naturalne i sztuczne cieki wodne.

Demografia edytuj

Według danych na 31 grudnia 2022 gminę zamieszkiwało 23 920 osób, co stanowi 42,80% ogółu ludności powiatu międzyrzeckiego[2]. Gęstość zaludnienia – 76 osób/km². Stopień urbanizacji – 71,31%.

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2022):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
  osób % osób % osób %
Ogółem 23 920 100 12 293 51,39 11 627 48,61
Miasto 17 057 71,31 8916 37,27 8141 34,03
Wieś 6863 28,69 3377 14,12 3486 14,57

Piramida wieku mieszkańców gminy Międzyrzecz w 2014 roku[6].
 

Kultura i oświata edytuj

Edukacja edytuj

 
Budynek Liceum Ogólnokształcącego i SP nr 1.
 
Budynek SP nr 2.

Na terenie gminy Międzyrzecz funkcjonują następujące jednostki oświatowe:

  • Przedszkola i żłobki
    • Przedszkole nr 1 z Grupami Żłobkowymi „Pod Jarzębinką” w Międzyrzeczu (publiczne, gminne)
    • Przedszkole nr 3 w Międzyrzeczu (publiczne, gminne)
    • Przedszkole nr 4 „Bajkowa Kraina” w Międzyrzeczu (publiczne, gminne)
    • Przedszkole nr 6 im. Jana Brzechwy w Międzyrzeczu (publiczne, gminne)
    • Niepubliczne Przedszkole „Bajkowy Dworek” w Międzyrzeczu (prywatne)
    • Niepubliczne Przedszkole „Bajkowy Zakątek” w Międzyrzeczu (prywatne)
    • Niepubliczne Przedszkole „Bocianie Gniazdo” w Międzyrzeczu (prywatne)
    • Niepubliczne Przedszkole „Jutrzenka” w Międzyrzeczu (prywatne)
    • Niepubliczne Przedszkole Językowe „Tęczowa Akademia” w Międzyrzeczu (prywatne)
    • Niepubliczny Żłobek „Wyspa Szkrabów” w Międzyrzeczu (prywatny)
  • Szkoły podstawowe
    • Szkoła Podstawowa nr 1 z Oddziałami Sportowymi w Międzyrzeczu
    • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Szarych Szeregów w Międzyrzeczu
    • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Powstańców Wielkopolskich w Międzyrzeczu
    • Szkoła Podstawowa nr 4 w Międzyrzeczu (wraz z oddziałami przedszkolnymi)
    • Szkoła Podstawowa nr 6 w Międzyrzeczu
    • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Konopnickiej w Międzyrzeczu
    • Szkoła Podstawowa w Bukowcu
    • Szkoła Podstawowa w Kaławie
  • Szkoły średnie
    • Liceum Ogólnokształcące im. Heliodora Święcickiego w Międzyrzeczu
    • Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Międzyrzeczu
      • Technikum nr 1 im. Stanisława Staszica w Międzyrzeczu
      • Technikum nr 2 im. gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila” w Międzyrzeczu
      • Zasadnicza Szkoła Zawodowa im. gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila” w Międzyrzeczu
    • Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Zesłańców Sybiru w Bobowicku
  • Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Międzyrzeczu
  • Zakład Doskonalenia Zawodowego w Międzyrzeczu (w tym Ośrodek Kształcenia Zawodowego w Międzyrzeczu)
  • Ośrodek Szkolenia i Wychowania OHP w Międzyrzeczu

Sport edytuj

Na terenie gminy znajduje się baza sportowa zarówno w Międzyrzeczu, jak i rozbudowywana w pozostałych miejscowościach.

  • Stadion Miejski w Międzyrzeczu – kompleks obiektów sportowych przy ulicy Mieczysława Mikuły 1
  • Hala Widowiskowo-Sportowa – hala na Osiedlu Kasztelańskim 8 A, otwarta 25 czerwca 1999 (z boiskami do wszystkich gier halowych)
  • Pływalnia Miejska Kasztelanka – kompleks krytych basenów na Osiedlu Kasztelańskim 8 B, otwarty 5 grudnia 2009 (w tym basen 25-metrowy)
  • Stadion Sportowy Zdrowie w Obrzycach – kompleks obiektów sportowych przy ulicy Poznańskiej 109

W 2012 r. oddano do użytku nowoczesne boiska wielofunkcyjne w Bukowcu, Kalsku i Kęszycy Leśnej[7].

Kultura edytuj

Dostęp do kultury zapewnia Międzyrzecki Ośrodek Kultury z Kinem 3D Świt, Domem kultury oraz Biblioteką Publiczną z filiami w:

Administracja edytuj

 
Ratusz – siedziba władz miasta i gminy.

Obecnie w skład gminy wchodzi miasto Międzyrzecz wraz z 40 innymi skupiskami ludności, rozlokowanymi w 18 sołectwach.

Sołectwa i skupiska ludności edytuj

Miejscowości zniesione: Kaławka, Pieski (leśniczówka)[8].

Dotychczasowi burmistrzowie edytuj

Zestawienie obejmuje okres od utworzenia nowoczesnego samorządu w Polsce (w 1990 r.).

Współpraca międzynarodowa edytuj

Po transformacji systemowej władze Międzyrzecza nawiązały współpracę z sześcioma jednostkami samorządowymi z państw zachodnich (kolejność alfabetyczna)[9]:

Realizacją porozumień kieruje Stowarzyszenie „Kontakt” (utworzone 21 października 1991) oraz właściwy wydział Urzędu Miejskiego.

Komunikacja edytuj

Transport kolejowy

 
SA105-104 i SA105-105 na stacji w Międzyrzeczu

W 1885 r. w Międzyrzeczu wybudowano dworzec kolejowy i miasto stało się węzłem kolejowym, bowiem przebiegały przez nie 3 linie kolejowe, obsługujące ruch pasażerski oraz towarowy:

Stację kolejową w Międzyrzeczu oddano do użytku w 1885 roku wraz z linią kolejową relacji Zbąszynek – Gorzów Wielkopolski (główną i najstarszą magistralą kolejową w okolicy), a po wybudowaniu dwóch kolejnych linii stała się ona stacją węzłową. Ponadto na terenie gminy funkcjonują obecnie jeszcze dwa przystanki kolejowe: Bukowiec Międzyrzecki i Głębokie Międzyrzeckie (obydwa na linii nr 367).

Od lat 90. XX wieku ruch pasażerski odbywa się tylko na jednej linii (nr 367), zaś pozostałe dwie linie obsługują wyłącznie ruch towarowy oraz specjalny (wojskowy). W związku z tym nieczynne są następujące przystanki kolejowe: Bobowicko, Międzyrzecz UMiG (bocznica szlakowa), Międzyrzecz Suszarnia (bocznica szlakowa), Gorzyca Wielkopolska, Kursko, Nietoperek i Kaława.

Dawniej, przez teren gminy przebiegały jeszcze dwie linie kolejowe: 7008 Staropole – Kursko (zamknięta w 1945 r., a rozebrana przed 1980 r.) i jej odgałęzienie 7009 Kęszyca Leśna – Kęszyca (rozebrana tuż po II wojnie światowej). Obydwie były normalnotorowymi liniami towarowymi i wojskowymi, a na ich trasie znajdowały się stacje towarowe: Kęszyca Leśna i Kęszyca.

Od 1925 r. do dziś główną i największą stacją kolejową w okolicy Międzyrzecza jest Zbąszynek (poprzez nią możliwa jest komunikacja kolejowa z resztą Polski i zagranicą).

Transport drogowy

Dwie główne drogi przebiegające przez teren gminy to: droga ekspresowa S3, stanowiąca jednocześnie fragment międzynarodowej trasy E65, leżącej w transeuropejskim korytarzu transportowym (w granicach gminy zlokalizowane są trzy węzły drogowe: Międzyrzecz Północ, Międzyrzecz Zachód i Międzyrzecz Południe) oraz droga wojewódzka nr 137 relacji Słubice – Trzciel.

7 kilometrów na południe od granicy gminy – na przecięciu autostrady A2 z drogą ekspresową S3 – znajduje się węzeł drogowy Jordanowo.

Od sierpnia 2013 r. główną drogą gminną na terenie gminy Międzyrzecz pozostaje dawna droga krajowa nr 3.

Sieć dróg publicznych:

Sąsiednie gminy edytuj

Bledzew, Lubrza, Przytoczna, Pszczew, Sulęcin, Świebodzin, Trzciel

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku. Główny Urząd Statystyczny, 2022-12-07. [dostęp 2022-12-22]. (pol.).
  2. ↑ a b c Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 grudnia. Główny Urząd Statystyczny, 2023-04-28. [dostęp 2023-05-23]. (pol.).
  3. ↑ Międzyrzecz – Dzieje miasta, pod. red. W. Strzyżewski, M. Tureczek, Międzyrzecz: 2009, s. 17
  4. ↑ Międzyrzecz – Dzieje miasta, pod. red. W. Strzyżewski, M. Tureczek, Międzyrzecz: 2009, s. 38
  5. ↑ Rejestr rezerwatów przyrody województwa lubuskiego, RDOŚ Gorzów Wielkopolski stan na 12 lutego 2014. [dostęp 2014-03-22].
  6. ↑ Gmina Międzyrzecz w liczbach. Gmina Międzyrzecz – Dane demograficzne [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-01-29], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  7. ↑ Środki pomocowe. [dostęp 2013-02-24].
  8. ↑ Dziennik Ustaw z 29.12.2012, poz. 1515
  9. ↑ Gminy partnerskie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Międzyrzecz_(gmina)&oldid=73477536”