Wikipedia

James Franco

amerykański aktor

James Edward Franco[1][2] (ur. 19 kwietnia 1978 w Palo Alto) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny, także producent filmowy, reżyser i scenarzysta[3]. Hobbystycznie zajmuje się malowaniem obrazów[4].

James Franco
Ilustracja
James Franco (2013)
Imię i nazwisko

James Edward Franco

Data i miejsce urodzenia

19 kwietnia 1978
Palo Alto

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy

Lata aktywności

od 1997

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

8 marca 2013 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6838 Hollywood Boulevard[5][6].

ŻyciorysEdytuj

Wczesne lataEdytuj

Urodził się w Palo Alto[7] w Kalifornii jako syn Betsy Lou (z domu Verne), pisarki, i Douglasa Eugene’a Franco[8], który prowadził firmę w Dolinie Krzemowej. Jego matka była żydowską[9] imigrantką z Rosji, a ojciec miał korzenie portugalsko-szwedzkie[9]. Jego babka ze strony ojca, Marjorie (z domu Peterson), była autorką książek[9]. Jego babka ze strony matki, Mitzie (z domu Levine), była właścicielką znanej galerii sztuki Verne w Cleveland w Ohio i była aktywną członkinią National Council of Jewish Women[9].

Dorastał w Kalifornii wraz z dwójką młodszych braci – Thomasem „Tomem” Andrew (ur. 14 kwietnia 1980) i Dave’em Johnem (ur. 12 czerwca 1985). W 1996 ukończył szkołę średnią Palo Alto High School[10] w Palo Alto w Kalifornii. Intensywnie studiował aktorstwo u Roberta Carnegiego, Jeffa Goldbluma i Tony’ego Savanta[11]. Studiował język angielski na Uniwersytecie Kalifornijskim (UCLA)[12] w Los Angeles.

Pobierał lekcje aktorstwa pod kierunkiem Roberta Carnegie w Playhouse West[13]. Ukończył też Columbia University`s MFA Writing Program[10] w Nowym Jorku. W wieku dziewiętnastu lat pracował na nocnej zmianie w sieci restauracji McDonald’s.

Uczęszczał do Warren Wilson College[14] i prywatnej szkoły malarskiej University`s Tisch School of the Arts[14], a jego prace były wystawiane w galeriach w Los Angeles, obrazy przedstawiające Złe postacie z kreskówek kupił między innymi Tom DeLonge i Sharon Stone.

KarieraEdytuj

 
James Franco (2007)

W 1997 po raz pierwszy trafił na mały ekran jako Brian w jednym z odcinków serialu USA Network Niebieski Pacyfik (Pacific Blue) - pt. „Problemy sercowe” (Matters of the Heart)[15] z Rickiem Rossovichem. Następnie wystąpił jako Greg w krótkometrażowej komedii telewizyjnej Warner Bros. Television 1973 (1998) u boku Bena Fostera oraz dwóch produkcjach NBC: serialu Portret zabójcy (Profiler, 1999) i miniserialu kryminalnym Policyjna odznaka (To Serve and Protect, 1999) jako Matt Carr z udziałem Joanny Cassidy i Johna Corbetta. Zadebiutował na kinowym ekranie w melodramacie Ten pierwszy raz (Never Been Kissed, 1999)[16] z Drew Barrymore i Davidem Arquette. Popularność zdobył rolą nihilistycznego Daniela Desario w serialu młodzieżowym NBC Luzaki i kujony (Freaks and Geeks, 1999–2000)[17].

W dramacie telewizyjnym VH1 Sukces za wszelką cenę (At any Cost, 2000) z Eddiem Millsem, Glennem Quinnem i muzykiem hard rockowego zespołu Kiss - Gene’em Simmonsem zagrał postać Mike’a, uzależnionego od narkotyków muzyka. Rola popularnego sportowca Chrisa Campbella w komedii Wszystkie chwyty dozwolone (Whatever It Takes, 2000) przyniosła mu nominację do Teen Choice Awards. Sukcesem stała się telewizyjna kreacja Jamesa Deana, legendy światowego kina oraz ikony nonkonformistycznej postawy życiowej w biograficznym dramacie telewizyjnym TNT James Dean – buntownik? (James Dean, 2001), za którą został uhonorowany nagrodą Złotego Globu i Critics Choice Award oraz był nominowany do nagrody Emmy i Screen Actors Guild[18].

Zwrócił na siebie uwagę rolą Joeya LaMarcy, głównego podejrzanego w tej sprawie morderstwa, którego śledztwo prowadzi jego ojciec (Robert De Niro) w dreszczowcu Dochodzenie (The City by the Sea, 2002)[19]. Sławę przyniosła mu postać Harry’ego Osborna, najlepszego przyjaciela głównego bohatera Petera Parkera (Tobey Maguire) w filmie fantastycznonaukowym Sama Raimi Spider-Man (2002) i dwóch sequelach – Spider-Man 2 (2004) i Spider-Man 3 (2007), za którą był nominowany do nagrody Saturna w kategorii najlepszy aktor drugoplanowy[18] i MTV Movie Award w kategorii najlepsza walka z Tobeyem Maguire. W 2005 zadebiutował jako reżyser i scenarzysta komedii Gorączka złota (Fool’s Gold)[20]. W melodramacie Kevina Reynoldsa Tristan i Izolda (Tristan + Isolde, 2006) wcielił się w postać Tristana. Za rolę Scotta Smitha, kochanka Harveya Milka (Sean Penn) w dramacie biograficznym Gusa Van Santa Obywatel Milk (Milk, 2008) zdobył nominację do Nagrody Stelity jako najlepszy aktor drugoplanowy.

 
James Franco (2011)

Był na okładkach magazynów takich jak „Vogue Hommes International” (w grudniu 2007, w marcu 2011), „Interview” (w październiku 2008), „Attitude” (w marcu 2009, w kwietniu 2013), „Esquire” (we wrześniu 2010, w lipcu 2014, w styczniu 2015), „GQ” (w grudniu 2010, w marcu 2011, w listopadzie 2013, w grudniu 2016, we wrześniu 2017), „Details” (w marcu 2013), „Têtu” (w listopadzie 2013) i „Rolling Stone” (w kwietniu 2016)[21].

Za kreację alpinisty Arona Ralstona, który został uwięziony przez głaz w Canyonlands (Utah), na okres ponad pięciu dni w dramacie biograficznym Danny’ego Boyle’a 127 godzin (127 Hours, 2010) zdobył nominację do Oscara w kategorii najlepszy aktor pierwszoplanowy, Złotego Globu w kategorii najlepszy aktor w filmie dramatycznym i nagrody BAFTA w kategorii najlepszy aktor pierwszoplanowy. Jego dramat biograficzny Sal (2011), gdzie pojawił się jako reżyser Milton Katselas, był nominowany na 68. Festiwalu Filmowym w Wenecji w ramach sekcji „Horyzonty”. Za reżserię dramatu kryminalnego Dziecię boże (Child of God, 2013) zdobył nominację do Złotego Lwa na 70. Festiwalu Filmowym w Wenecji. Od 16 kwietnia do 27 lipca 2014 na Broadwayu grał George’a w Johna Steinbecka Myszy i ludzie[22]. W 2014 został uhonorowany nagrodą Jaeger-LeCoultre Glory to the Filmmmaker na 71. Festiwalu Filmowym w Wenecji. W dramacie opartym na faktach Kim jest Michael (I Am Michael, 2015) zagrał postać Michaela Glatze’a, zadeklarowanego homoseksualisty i aktywisty LGBT, który przechodzi duchową przemianę i staje się chrześcijańskim pastorem, wiążąc się z kobietą[23]. W dramacie kryminalnym King Cobra (2016) wystąpił jako gejowska eskorta Joseph „Joe” Kerekes[24]. Wygrał casting na główną rolę Jake’a Eppinga w miniserialu 22.11.63 (2016), bazującym na powieści Stephena Kinga Dallas ’63. Za reżyserię dramatu W niepewnym boju (In Dubious Battle, 2016) odebrał nagrodę Fondazione Mimmo Rotella na 73. Festiwalu Filmowym w Wenecji[25]. Jego komediodramat Zeroville (2019)[26], gdzie wystąpił w roli byłego ekskomunikowanego kleryka, Ike’a „Vikara” Jeromego, który przybywa do Los Angeles tego samego sierpniowego dnia 1969, kiedy szalona „rodzina” hipisów prowadzona przez Charlesa Mansona popełnia pięć brutalnych morderstw, zdobył trzy nominacje do Złotej Maliny (najgorszy aktor James Franco, najgorszy aktor drugoplanowy Seth Rogen i najgorszy reżyser James Franco)[27].

7 stycznia 2018 z przypinką na piersi „Time’s up” (Czas się skończył), w obronie kobiet-ofiar molestowania seksualnego, po raz drugi w karierze odebrał Złoty Glob za rolę Tommy’ego Wiseau we własnym filmie biograficznym The Disaster Artist (Artysta do bólu, 2017)[28], a po gali na Twitterze pojawiły się głosy rzekomo przez niego molestowanych, w tym Ally Sheedy i Sarah Tither-Kaplan[29][30].

FilmografiaEdytuj

AktorEdytuj

 
Franco i Denis O’Hare dyskutują na temat filmu Obywatel Milk.

ScenarzystaEdytuj

ReżyserEdytuj

Producent wykonawczyEdytuj

Nagrody i nominacjeEdytuj

Rok Nagroda Kategoria Tytuł Rezultat
2001 Emmy (Amerykańska Akademia Telewizyjna) Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym James Dean - buntownik? (2000) Nominacja
Złoty Glob (Hollywoodzkie Stowarzyszenie Prasy Zagranicznej) Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym Wygrana
2002 Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych (Gildia Aktorów Filmowych) Najlepszy aktor w filmie telewizyjnym lub miniserialu Nominacja
2008 Saturn (Akademia Science Fiction, Fantasy i Horroru) Najlepszy aktor drugoplanowy Spider-Man 3 (2007) Nominacja
MTV Movie Award – Złoty Popcorn Najlepsza scena walki Nominacja
Satelita (Międzynarodowa Akademia Prasy) Najlepszy aktor drugoplanowy Obywatel Milk (2007) Nominacja
2009 Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych (Screen Actors Guild) Najlepszy filmowy zespół aktorski Nominacja
Independent Spirit Awards (Film Independent) Najlepszy aktor drugoplanowy Wygrana
Złoty Popcorn (MTV Movie Award) Najlepszy pocałunek Wygrana
Najlepsza scena walki Boski chillout (2008) Wygrana
Najlepsza rola komediowa Nominacja
Złoty Glob (Hollywoodzkie Stowarzyszenie Prasy Zagranicznej) Najlepszy aktor w komedii lub musicalu Nominacja
2011 Najlepszy aktor w filmie dramatycznym 127 godzin (2010) Nominacja
Oscar (Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej) Najlepszy aktor w filmie dramatycznym Nominacja
BAFTA (Brytyjska Akademia Sztuk Filmowych i Telewizyjnych) Najlepszy aktor pierwszoplanowy Nominacja
Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych (Screen Actors Guild) Najlepszy aktor pierwszoplanowy Nominacja
Independent Spirit Awards (Film Independent) Najlepsza główna rola męska Nominacja
Satelita (Międzynarodowa Akademia Prasy) Najlepszy aktor w filmie dramatycznym Nominacja
2014 Złoty Popcorn (MTV Movie Award) Najlepszy pocałunek Spring Breakers (2013) Wygrana
2018 Złoty Glob (Hollywoodzkie Stowarzyszenie Prasy Zagranicznej) Najlepszy aktor w filmie dramatycznym The Disaster Artist (2017) Wygrana

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ James Franco. Listal. [dostęp 2016-01-31]. (ang.).
  2. ↑ Personalidade: James Franco (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2016-01-31]. (port.).
  3. ↑ James Franco Actor, Director, Writer. „TV Guide”. [dostęp 2021-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-20)]. (ang.).
  4. ↑ James Franco. AdoroCinema. [dostęp 2016-01-31]. (port.).
  5. ↑ James Franco. Walk of Fame. [dostęp 2022-09-11]. (ang.).
  6. ↑ John Horn: Hollywood Star Walk: James Franco. „Los Angeles Times”, 2013-03-07. [dostęp 2022-09-11]. (ang.).
  7. ↑ James Franco (19 de Abril de 1978). Filmow. [dostęp 2016-03-20]. (port.).
  8. ↑ Fast Facts. „TV Guide”. [dostęp 2021-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-20)]. (ang.).
  9. ↑ a b c d James Franco – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2017-08-08]. (ang.).
  10. ↑ a b James Franco - Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2017-08-09]. (rum.).
  11. ↑ Sarah Sloboda: James Franco Biography. AllMovie. [dostęp 2017-07-17]. (ang.).
  12. ↑ James Franco. AlloCiné. [dostęp 2016-03-20]. (fr.).
  13. ↑ James Franco Biography. TV.com. [dostęp 2017-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-14)]. (ang.).
  14. ↑ a b James Franco Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).
  15. ↑ James Franco Filmography. TV.com. [dostęp 2021-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-11)]. (ang.).
  16. ↑ James Franco Biography (1978-). Film Reference. [dostęp 2017-08-09]. (ang.).
  17. ↑ James Franco. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).
  18. ↑ a b James Franco Awards. AllMovie. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).
  19. ↑ James Franco. MYmovies.it. [dostęp 2017-07-31]. (wł.).
  20. ↑ Jirka „Indiana” Vosátka: James Franco. ČSFD.cz. [dostęp 2017-08-09]. (cz.).
  21. ↑ James Franco Magazines. FamousFix. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
  22. ↑ James Franco. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-05-01]. (ang.).
  23. ↑ Locking LipsAnd Checking Packages. TMZ.com. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).
  24. ↑ James Franco Naked. Male Celebrities. [dostęp 2021-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-02)]. (ang.).
  25. ↑ James Franco receives the Mimmo Rotella Award at Venice Film Festival. The Cinema Show, 7 września 2016. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
  26. ↑ Jess Wilson: James Franco posts full-frontal photo of himself in the woods: „Naked and afraid”. „Daily Mirror”, 20 listopada 2014. [dostęp 2021-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-02)]. (ang.).
  27. ↑ James Franco Awards. FamousFix. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
  28. ↑ Artysta do bólu (2017). „Tele Magazyn”. [dostęp 2021-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-04)]. (pol.).
  29. ↑ Natalia Szostak (2018-01-10): James Franco oskarżony o molestowanie. „Jeśli zrobiłem coś złego, naprawię to” - mówi aktor. „Gazeta Wyborcza”. [dostęp 2018-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (pol.).
  30. ↑ Chris Spargo (2018-04-10): The 'Douche': James Franco's star on the Hollywood Walk of Fame is defaced on the same day the actor is seen as a sex-crazed warlord in a trailer for his new film. „Daily Mail”. [dostęp 2018-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (ang.).

BibliografiaEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=James_Franco&oldid=68097948”