Mierzęcice

wieś w województwie śląskim

Mierzęcicewieś w Polsce położona w Zagłębiu Dąbrowskim, w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, w gminie Mierzęcice.

Mierzęcice
wieś
Ilustracja
Zabudowa w Łubnem, po lewej budynek OSP, fot. 2017 r.
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

będziński

Gmina

Mierzęcice

Liczba ludności (2022)

2892[2]

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

42-460[3]

Tablice rejestracyjne

SBE

SIMC

0217165

Położenie na mapie gminy Mierzęcice
Mapa konturowa gminy Mierzęcice, w centrum znajduje się punkt z opisem „Mierzęcice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Mierzęcice”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Mierzęcice”
Położenie na mapie powiatu będzińskiego
Mapa konturowa powiatu będzińskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Mierzęcice”
Ziemia50°26′37″N 19°07′20″E/50,443611 19,122222[1]
Strona internetowa

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mierzęcice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

W 2011 roku przez miejscowość prowadziła trasa wyścigu kolarskiego Tour de Pologne 2011.

Miejscowość jest siedzibą gminy Mierzęcice.

Części wsi

edytuj
Integralne części wsi Mierzęcice[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj Sołectwo[6]
0217171 Łubne część wsi Mierzęcice II
0217188 Niwiska część wsi Mierzęcice II
0217194 Przy Kościele część wsi Mierzęcice
0217202 Przy Szosie część wsi Mierzęcice
0217219 Targoszyce część wsi Mierzęcice
0217225 Zadzień część wsi Mierzęcice II

Sołectwa

edytuj
  • Mierzęcice obejmujące obszar wsi Mierzęcice ul. Wolności, Kościuszki, Głowackiego, Bankowa, Gminna, Widokowa oraz Targoszyce ul. Kościelna;
  • Mierzęcice II obejmujące obszar wsi Mierzęcice ul. Szkolna, Kolejowa, Leśna, Wspólna, Sosnowa[6].
  • Mierzęcice Osiedle obejmujące ul. Osiedle; najmniejsze sołectwo gminy[7].

Pierwsza wzmianka o miejscowości w formie Mirzenczicze pochodzi z 1357 roku. Nazwa była później notowana także w formach Myrzaczycze, Mirzączycze (1529), Mierzecice, Mirzecice, Mirzęcice (1598)[8], Mierzęcice (1787), Mierzęczyce (1787), Mierzęcin (1827), Mierzęcice (1877), Mierzęcice (1885). Nazwa miejscowości utworzona została przez dodanie sufiksu -ice (okresowo też -in) do nazwy osobowej Mirzęta, pochodzącej od imion złożonych typu Mirogniew, Mirosław. W nazwie widoczne jest przejście -ir(z) > -er(z)[9].

Historia

edytuj
 
Mapa Mierzęcic i okolic sporządzona w 1933 przez Wojskowy Instytut Geograficzny na podstawie mapy Królestwa Polskiego z 1881

Miejscowość pierwotnie leżała w księstwie siewierskim i należała do biskupów krakowskich. Potwierdza to dokument z 1357, w którym Kazimierz I książę cieszyński potwierdził wolności od wszelkich opłat, danin, stacji, powinności i ciężarów na rzecz swego księstwa wsiom Brudzowice, Przeczyce, Toporowice, Mierzęcice, Ożarowice, Najdzieszów, Brzynkowice, Góra oraz Łubianki, które należały do biskupa krakowskiego, a położone były na terytorium księstwa siewierskiego. Książę zastrzegł sobie jednak jurysdykcję własnych sędziów w sporach sądowych pomiędzy swoimi poddanymi, a mieszkańcami wymienionych wsi biskupich[8].

Od połowy XV wieku po sprzedaży całego księstwa siewierskiego biskupom krakowskim przez Wacława I cieszyńskiego wieś znajdowała się w granicach Korony Królestwa Polskiego i należała do diecezji krakowskiej. Miejscowość odnotowują historyczne dokumenty podatkowe. Wieś nie była objęta pańszczyzną ani dziesięciną, ale mieszkańcy płacili czynsz. W 1529 mieszkańcy miejscowości płacili go na rzecz biskupstwa krakowskiego w łącznej wysokości 10,5 grzywny. Kolejny dokument z 1598 odnotował w miejscowości kmiecia o imieniu Mieszko oraz 2 zagrodników[8].

16 kwietnia 1786 w Mierzęcicach urodził się Wincenty Kraiński, polski pisarz i pedagog, uczestnik powstania listopadowego[10].

Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim i leżała w Królestwie Polskim. W 1827 wieś należała do rządu Królestwa Polskiego i znajdowało się w niej 90 domów zamieszkanych przez 508 mieszkańców. W 1885 w XIX-wiecznym Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego miejscowość wymieniona jest jako wieś, osada leśna i karczowisko leżące w powiecie będzińskim, gminie Sulików, parafia Targoszyce. We wsi było wówczas 117 domów, w których mieszkało 1028 mieszkańców. Wieś należała prawie w całości do chłopów i miała wtedy 2312 mórg ziemi włościańskiej w tym 1619 ziemi ornej. Znajdowała się w niej szkoła początkowa oraz urząd gminy[11].

W 1919 miejscowość znalazła się granicach II RP. W okresie II wojny światowej w Mierzęcicach, które Niemcy nazwali „Mieren”, znajdował się poligon wojskowy. W 1941 i 1943 roku szkolenia odbywał tu ochotniczy Legion Waloński.

Gospodarka

edytuj

Gmina Mierzęcice pełni funkcję rolniczo-mieszkaniową oraz rekreacyjną związaną ze zbiornikiem Przeczyce.

Komunikacja

edytuj

Miejscowość na osi wschód-zachód przecina droga krajowa nr 78, a z południowego wschodu na północny zachód przebiega droga ekspresowa S1. Łączy ona znajdujący się częściowo na terenie gminy Port lotniczy Katowice-Pyrzowice z drogą krajową nr 1. W Mierzęcicach stacjonowała jednostka wojskowa JW 4043, pozostały po niej dotychczasowo niezagospodarowane zabudowania koszarowe oraz zamieszkane przez część populacji gminy osiedle (1/7 ludności gminy). Wojsko stacjonowało tutaj aż do likwidacji garnizonu w 2000 roku. Wcześniej i znacznie dłużej jednostka nosiła numer JW 1901 i był to 39 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego z samolotami MiG-21. Pułk został rozformowany w 1987 roku Jednostka wojskowa została przekształcona w KOL (Komenda Obsługi Lotniska) której nadano nr 4043. W kolejnych latach zmieniono strukturę organizacyjną i utworzono 1 Batalion Zabezpieczenia z nadanym numerem JW 4043. Równolegle w Mierzęcicach utworzono Bazę Statków Powietrznych (JW 4044). Jednostka ta w początkach swojej działalności zajmowała się remontem śmigłowców Mi-24, a w późniejszym okresie kasacją samolotów będących na wyposażeniu naszego lotnictwa. Jednym z dowódców 39. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego (w latach 1976–1981) był ówczesny pułkownik, a dzisiejszy generał, dowódca wojsk lotniczych Jerzy Gotowała. Lotnisko wojskowe w czerwcu 2001 roku przekazano w zarząd Samorządowi Województwa Śląskiego i użytkowanie Górnośląskiemu Towarzystwu Lotniczemu SA (GTL S.A.) oraz Agencji Ruchu Lotniczego. W efekcie zaczęło zamieniać się ono w całodobowe cargo i Międzynarodowy Port Lotniczy.

W Mierzęcicach znajduje się także nieczynna już stacja kolejowa Mierzęcice Zawierciańskie, łącząca niegdyś węzły kolejowe w Tarnowskich Górach i Zawierciu-Łazach, od dłuższego czasu tory w stronę Tarnowskich Gór są nieprzejezdne. Miejscowość posiada stałe połączenia autobusowe typu podmiejskiego z większością miast położonych centralnie województwa śląskiego.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 79949
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 777 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. GUS. Rejestr TERYT
  6. a b BIP Urząd Gminy Mierzęcice - Uchwała w sprawie podziału sołectwa Mierzęcice na dwa odrębne sołectwa: Mierzęcice i Mierzęcice II oraz nadania statutu sołectwu Mierzęcice i sołectwu Mierzęcice II. [online], mierzecice.bip.info.pl [dostęp 2020-02-29].
  7. Sołectwo Mierzęcice Osiedle
  8. a b c Bukowski 2011 ↓.
  9. Nazwy miejscowe Polski : historia, pochodzenie, zmiany. pod red. Kazimierza Rymuta. T. 7, Mą-N. Kraków: Wydawnictwo Pandit, 2007, s. 84. ISBN 978-83-88866-46-7.
  10. „Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny” Tom I A-M, PWN Warszawa 1984, hasło Kraiński Wincenty str. 490.
  11. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. VI, cz. 1, hasło „Mierzęcice”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1885. s. 355. [dostęp 2018-04-03].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj