Wikipedia

Pomoc:Nazewnictwo geograficzne

Dziedzina edytuj

Zamieszczone tu opisy są zbiorem rozwiązań problemów i niejasności, pojawiających się przy pracy nad artykułami. Wiele problemów stwarza stosowanie nazewnictwa geograficznego w artykułach, niniejsze objaśnienia mają być ogólną wskazówką jak je stosować. Dotyczą one stosowania współczesnego nazewnictwa geograficznego, nie odnoszą się zaś do nazw historycznych, których zasady stosowania są odmienne.

Nazwy geograficzne możemy podzielić na:

  • endonimy, czyli nazwy obiektów geograficznych stosowane na obszarze, gdzie znajduje się nazwany obiekt, przeważnie w języku urzędowym tego obszaru; są to przeważnie nazwy urzędowe
  • egzonimy, czyli tradycyjne nazwy obiektów geograficznych stosowane poza obszarem, gdzie znajduje się nazwany obiekt, przeważnie (choć to nie jest konieczne) w innym języku niż endonim i różniące się od endonimu (przykładami egzonimów jest polska nazwa Paryż, angielska Warsaw, czy niemiecka Moskau).

W artykułach powinny być stosowane polskie egzonimy (polskie nazwy geograficzne świata), o ile takie istnieją, lub endonimy (nazwy oryginalne), jeżeli nie istnieją egzonimy. Nie powinny być natomiast stosowane obce egzonimy (np. angielskie nazwy dla obiektów z obszaru Japonii). Szczegółowe zalecenia omówione są poniżej.

Szczegółowe zalecenia stosowania nazw edytuj

Nazwy polskie edytuj

Dla obiektów leżących w całości lub częściowo na terytorium Polski należy stosować polskie nazwy – są to polskie endonimy.

Dla obiektów leżących poza granicami Polski należy stosować nazwy polskie, jeżeli polska nazwa (egzonim) jest zalecana przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej[1]. Jeżeli polska nazwa nie jest zalecana przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych powinno stosować się nazwy oryginalne, jednak dopuszczalne są od tego wyjątki:

  • dla obiektów znajdujących się na terenie II RP, lecz obecnie leżących poza terytorium Polski, można stosować przedwojenne urzędowe nazwy, pod warunkiem że obecnie ich nazwy (ukraińskie, białoruskie, litewskie) są jedynie zaadaptowaniem do nowego języka (czyli zapisem fonetycznym, tłumaczeniem, czy też zmianą końcówki fleksyjnej) dawnej urzędowej nazwy polskiej, a nie zupełnie nową nazwą (np. dla miejscowości współcześnie zwanej Рихтичі (Rychtyczi) można zastosować przedwojenną nazwę Rychcice, natomiast dla miejscowości obecnie zwanej Залужани (Załużany) nie należy stosować przedwojennej nazwy Wacowice) oraz nazwy te są stosowane we współczesnej literaturze (nie ma sensu wprowadzać nazw od kilkudziesięciu lat niestosowanych).
  • dla obiektów, dla których polskie nazwy często spotykane są we współczesnej literaturze (można brać pod uwagę: mapy, atlasy i encyklopedie, książki geograficzne, filologiczne, historyczne i inne naukowe, podręczniki, czasopisma naukowe z tych dziedzin, przewodniki turystyczne – nazwa w danej postaci powinna występować w kilku źródłach różnych autorów, a nie tylko w jednej czy dwóch publikacjach).

Jeżeli jednak dla danego obiektu geograficznego Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych w swoich publikacjach podaje wyłącznie nazwę oryginalną, nie należy dla takiego obiektu stosować egzonimu jako nazwy głównej.

Pewne spolszczenia dopuszczalne są też w przypadku innych nazw geograficznych – w przypadku nazw składających się z terminu rodzajowego (tzn. terminu geograficznego typu góry, morze, zatoka itp.) i terminu wyróżniającego można tłumaczyć termin rodzajowy. Jednak nie we wszystkich przypadkach taki termin można tłumaczyć. Terminu rodzajowego nie należy tłumaczyć w przypadkach:

  • gdy termin rodzajowy zapisywany jest łącznie z terminem wyróżniającym (np. nazwę jeziora Lake Peigneur można zapisać jako Jezioro Peigneur, natomiast nazwę Walensee można podać wyłącznie w zapisie oryginalnym);
  • gdy mamy do czynienia z tzw. fałszywym terminem rodzajowym (tzn., gdy termin rodzajowy wskazuje na inny rodzaj obiektu niż faktyczny, np. Isle of Purbeck w południowej Anglii jest półwyspem, a nie wyspą, zatem tłumaczenie „Wyspa Purbeck” byłoby niepoprawne);
  • gdy tłumaczenie może doprowadzić do powstania niekorzystnych form nazw, co wielokrotnie ma miejsce jeżeli termin wyróżniający jest przymiotnikiem lub dopełniaczem, np.: po przetłumaczeniu terminu rodzajowego w nazwie Geester See otrzymujemy formę „Jezioro Geester”, tymczasem nazwa oryginalna oznacza mniej więcej „Jezioro Geestyjskie”; po przetłumaczeniu nazwy „Jaskyňa mŕtvych netopierov” otrzymamy formę „Jaskinia mŕtvych netopierov”, która nie jest zbyt korzystna; po przetłumaczeniu nazwy „Lubanskaje wadaschowiszcza” otrzymamy formę „Zbiornik Lubanskaje”, która nie jest zbyt korzystna.

Należy także pamiętać, że czasami nazwa z terminem rodzajowym może mieć inną postać niż nazwa bez tego terminu – np. irlandzka nazwa rzeki podana włącznie z terminem rodzajowym to „Abhainn na Siúire”, a bez tego terminu to „An tSiúir”, dlatego ewentualne spolszczenie powinno przybrać postać „Rzeka An tSiúir” (a nie „Rzeka Na Siúire” lub „Rzeka Siúire”). W przypadku, gdy nie ma się pewności poprawnego zapisu najlepiej pozostawić nazwę w postaci oryginalnej, dotyczy to szczególnie nazw z mało popularnych języków.

Terminy rodzajowe należy tłumaczyć na najdokładniej odpowiadające im terminy polskie, dlatego w przypadku terminów nie mających polskiego odpowiednika lepiej ich nie tłumaczyć (pomocne będą tu słowniczki terminologiczne znajdujące się w publikacjach Komisji). W tego typu spolszczeniach polszczony jest jedynie termin rodzajowy, natomiast termin wyróżniający pozostaje w zapisie oryginalnym. Nie należy pomijać terminu rodzajowego, jeżeli jest on integralną częścią nazwy oryginalnej, ani dodawać polskiego terminu rodzajowego jeżeli termin rodzajowy pominięty jest w nazwie oryginalnej (niedopuszczalne jest także dodawanie polskiego terminu rodzajowego do nazwy oryginalnej zawierającej już termin rodzajowy, np. błędne są zapisy typy Jezioro Gifiz See czy Jezioro Walensee).

W artykułach o obiektach geograficznych posiadających spolszczone nazwy należy w pierwszym zdaniu artykułu podać również oryginalny zapis tej nazwy.

Nazwy oryginalne edytuj

Gdy nie podawana jest nazwa polska obiektu geograficznego (zob. powyższy paragraf), musi być podana nazwa oryginalna. Jeżeli oryginalnie nazwa obiektu geograficznego zapisywana jest pismem łacińskim, należy ją podać z uwzględnieniem pełnej oryginalnej pisowni, to znaczy bez pomijania znaków diakrytycznych czy zamieniania specyficznych liter (np. Thủ Dầu Một, Ərəbqardaşbəyli). Jeżeli nazwa oryginalna zapisywana jest pismem łacińskim lub innym pismem, w którym duże i małe litery mają takie samo znaczenie jak w piśmie łacińskim, w nazwie należy zachować oryginalne wielkości liter (np. Ještědsko-kozákovský hřbet, Jahorłyćkyj łyman, jazowir Kyrdżali). W pozostałych przypadkach przeważnie należy każdy człon nazwy zapisać wielką literą (np. perski Daszt-e God-e Zereh, gruziński Saguramo Ialnos Kedi), małą literą zapisując zaś spójniki (np. arabski Tarhuna wa-Masalata, hindi Dźammu aur Kaśmir), arabskie rodzajniki określone wewnątrz frazy nazwy (np. Dżabal an-Nabi Szuajb, ale: An-Nazur), czy terminy rodzajowe, jeżeli są zapisywane łącznie z nazwą główną (np. japoński Tori-shima).

W przypadku nazw zapisywanych oryginalnie pismem niełacińskim należy nazwę zapisać w formie zlatynizowanej zgodnie z zasadami latynizacji nazw geograficznych stosowanych dla poszczególnych języków przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych – gdy dla danego języka Komisja zaleca zarówno polską transkrypcję fonetyczną, jak i transliterację, nazwy należy podawać w transkrypcji. W artykułach o obiektach geograficznych, których nazwy zapisywane są pismami niełacińskimi, należy w pierwszym zdaniu artykułu podać oryginalny zapis nazwy w piśmie dlań stosowanym oraz zapis w transkrypcji (o ile taka jest stosowana) i w transliteracji.

Dla obiektów geograficznych położonych na obszarach, gdzie stosowanych jest kilka języków urzędowych, należy stosować jako główne nazewnictwo w jednym z tych języków – wybór języka zależy od specyfiki danego obszaru, jednak powinien być on stosowany konsekwentnie, aby nie nazywać jednych obiektów z danego obszaru nazwami z jednego języka, a drugich obiektów z tego samego obszaru nazwami z drugiego języka.

W przypadku obiektów transgranicznych należy, jako główną, stosować nazwę obowiązującą dla największej części obiektu.

Szczególne przypadki edytuj

Tytuł i definicja artykułu edytuj

W artykułach o obiektach geograficznych (niezależnie czy są to artykuły o rzekach, górach, miastach, czy jednostkach administracyjnych) należy przyjąć następujący układ nazw:

  • Jako tytuł artykułu (nazwa hasłowa) powinna być użyta nazwa polska lub nazwa oryginalna, jeżeli brak jest nazwy polskiej.
  • Jeśli istnieją dwa lub więcej obiekty o takiej samej nazwie podstawowej, w tytule artykułu za nazwą należy podać w nawiasie ujednoznacznienie (np. nadrzędną jednostkę administracyjną lub rejon geograficzny), przy czym powinno ono być jak najogólniejsze. Zalecenia te opisane są na stronie Wikipedia:Strona ujednoznaczniająca.
Przykłady:
W Polsce jest wiele miejscowości Rogowo, dlatego artykuły o nich muszą w tytułach mieć podane ujednoznacznienia. Przykładowe przypadki:
  • w danym województwie jest jedna miejscowość Rogowo ⇒ ujednoznacznieniem jest nazwa województwa:
  • w województwie jest więcej miejscowości Rogowo, po jednej w danym powiecie ⇒ ujednoznacznieniem jest nazwa powiatu:
  • w powiecie jest więcej miejscowości Rogowo, po jednej w danej gminie ⇒ ujednoznacznieniem jest nazwa gminy:
  • Nazwa hasłowa (koniecznie wytłuszczona) powinna rozpoczynać pierwsze zdanie artykułu.
  • Jeżeli nazwa hasłowa różni się od endonimu/endonimów, to następnie w nawiasie powinny być podane endonimy urzędowe z zaznaczeniem z jakiego języka pochodzą – pismem prostym i podane w oryginalnym piśmie nazwy. Jeżeli nazwa jest zapisana pismem niełacińskim, powinna być podana również jej latynizacja (trl. i trb.) zapisana kursywą. Jeżeli istnieje kilka nazw urzędowych nazwy należy ustawić w kolejności od najważniejszej (o ile taką kolejność można bezspornie ustalić).
  • Inne nieurzędowe nazwy (np. nazwy wariantowe, nazwy w języku mniejszości, nazwy historyczne, obce egzonimy) można podać zapisując je kursywą.
Przykłady:
  • Ułan Bator (mon. Улаанбаатар, trb. Ulaanbaatar, trl. Ulaanbaatar);
  • Rymawska Sobota (słow. Rimavská Sobota; węg. Rimaszombat; niem. Großsteffelsdorf);
  • Sremska Mitrovica (serb. Сремска Митровица – Sremska Mitrovica; chorw. Srijemska Mitrovica; rusiński Сримска Митровица, trb. Srimska Mitrowica, trl. Srimska Mitrovica; niem. Syrmisch-Mitrowitz; węg. Szávaszentdemeter; łac. hist. Sirmium, Civitas Sancti Demetrii);
  • Jezioro Zuryskie (niem. Zürichsee; fr. Lac de Zurich; retorom. Lai da Turitg; wł. Lago di Zurigo);
  • Jeżeli w artykule jest infoboks, to należy w nim podać nazwę hasłową (wytłuszczoną), a jeżeli różni się ona od urzędowych endonimów, to pod nazwą hasłową należy podać wszystkie te endonimy (wytłuszczone i podane w oryginalnym piśmie nazwy, jeżeli nazwa jest zapisana pismem niełacińskim, powinna być pod nią podana również jej latynizacja zapisana wytłuszczoną kursywą).

W przypadku, gdy liczba nazw nieurzędowych (w językach mniejszości, nazwy historyczne, obce egzonimy i inne) podanych w pierwszym zdaniu jest znaczna, warto w artykule wyodrębnić sekcję „Nazewnictwo” i tam przenieść te nazwy. Równorzędną rolę może pełnić sekcja „Źródłosłów”, wskazująca oprócz wariantowych nazw, również ich genezę lub interpretacje etymologiczne, jeśli nazwy nieurzędowe zostaną w niej uwzględnione.

Jednostki administracyjne edytuj

Zalecenia Komisji dopuszczają stosowanie polskich nazw jednostek administracyjnych, nie wymienionych w wykazach Komisji, jeżeli nazwa ta jest identyczna z nazwą miejscowości, dla której istnieje spolszczenie. Nie jest przewidziane automatycznie spolszczenie nazw jednostek administracyjnych mających identyczne nazwy co inne obiekty posiadające polską nazwę.

Nazwy i języki w wybranych krajach i regionach edytuj

Antarktyka edytuj

Dla obszaru Antarktyki położonego na południe od 60° nazwy geograficzne powszechnie zapisuje się w języku angielskim, jednak każde z państw prowadzących badania na Antarktydzie ma prawo nadawać nazwy we własnym języku, dlatego oficjalne nazwy obiektów geograficznych zapisywane są w językach: angielskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim, japońskim, koreańskim, niemieckim, norweskim, portugalskim, rosyjskim, ukraińskim i włoskim (część państw, np. Bułgaria, Polska nie nadaje nazw w swoim języku narodowym, tylko po angielsku). Wykaz urzędowo zatwierdzonych nazw zawiera gazeter Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR).

Dla obszaru Antarktyki należy jako hasłowe stosować polskie nazwy, jeżeli takie są zalecane, lub nazwy angielskie, jeżeli takie są oficjalnie zestandaryzowane. W przypadku braku form polskich i angielskich należy stosować zestandaryzowane nazwy z innych języków. Dla nazw stacji polarnych, należy każdorazowo podać również nazwę w języku lokalnym. Ponieważ – jak wspomniano wyżej – Polska nadaje na obszarze Antarktyki nazwy w języku angielskim, nazwy polskie są egzonimami, należy więc w ich przypadku w pierwszym zdaniu podać również nazwę angielską w nawiasie.

Bangladesz edytuj

Jedynym językiem urzędowym jest bengalski. W publikacjach zagranicznych nazwy geograficzne zapisywane są często w wersji anglojęzycznej. W Polsce dla zapisu słów z języka bengalskiego stosuje się polską transkrypcję[2].

  • Hasła geograficzne o bangladeskich obiektach nie posiadających ustalonych polskich egzonimów, należy tytułować w polskiej transkrypcji języka bengalskiego (a anglojęzyczną wersję zapisu umieścić dalej). Dodatkowo powinna zostać utworzona strona przekierowującą z nazwy w wersji anglojęzycznej.
  • Jeżeli zachodzi trudność w ustaleniu zapisu danej nazwy w języku bengalskim lub trudność w ustaleniu jej formy przetranskrybowanej, można warunkowo w tytule artykułu zastosować nazwę w zapisie angielskim. Niezależnie od tej kwestii wskazanym jest, aby każdy artykuł, w początkowej części swojej definicji, zawierał zapis w języku bengalskim i jego transliterację.

Belgia edytuj

Belgia jest oficjalnie krajem trójjęzycznym (języki: francuski, niemiecki i niderlandzki), jednak faktycznie jest to kraj z trzema językami urzędowymi używanymi w różnych częściach kraju. Belgia jest podzielona na cztery obszary językowe, a każda z belgijskich gmin przyporządkowana jest do jednego z tych obszarów: flamandzkiego, francuskiego, niemieckiego i dwujęzycznego francusko-flamandzkiego. Na obszarze każdej z gmin stosowane jest, jako urzędowe, wyłącznie nazewnictwo w języku urzędowym danego obszaru, na którym leży gmina. Jenak w niektórych gminach położonych przy granicy językowej stosowane jest dodatkowe nazewnictwo w języku sąsiedniego obszaru lingwistycznego. Jako nazwy hasłowe (w przypadku braku egzonimu) powinny być podawane nazwy w języku urzędowym danego obszaru.

Bhutan edytuj

Jedynym językiem urzędowym jest dzongkha. Standaryzacja nazw geograficznych w języku dzongkha jest jednak dalece niezadowalająca – przeważnie nazwy zapisywane są po angielsku (powszechnie używane zarówno na miejscu, jak i w wydawnictwach geograficznych ukazujących się poza tym państwem), po angielsku wydawanych jest większość map. Dlatego warto w nawiasie po nazwach dzongkha podać dodatkowo kursywą nazwę angielską. Jeżeli istnieje trudność ustalenia nazwy dzongkha, w takiej wyjątkowej sytuacji można za hasłową przyjąć nazwę angielską.

Białoruś edytuj

Językami urzędowymi są białoruski i rosyjski. Na Białorusi nazwy geograficzne ustalane są w obu językach, jednak większość wydawnictw kartograficznych, w tym mapy topograficzne wydawane są wyłącznie po rosyjsku. Dla obszaru Białorusi duża część obiektów geograficznych ma ustalone polskie nazwy (egzonimy), i w takich przypadkach należy je stosować jako hasłowe. Dla obiektów z obszaru Białorusi znajdujących się na terenie II RP można stosować także polskie nazwy nie ustalone jako egzonimy przez KSNG – można stosować, jako hasłowe, przedwojenne polskie nazwy (najlepiej urzędowe lub stosowane na mapach topograficznych), pod warunkiem, że obecnie ich nazwy (białoruskie lub rosyjskie) są jedynie zaadaptowaniem do nowego języka (czyli zapisem fonetycznym, tłumaczeniem, czy też zmianą końcówki fleksyjnej) dawnej urzędowej nazwy polskiej, a nie zupełnie nową nazwą a nazwy te są stosowane we współczesnej literaturze. Jeżeli nie ma ustalonych polskich nazw, jako hasłowe, zgodnie z praktyką stosowaną na Wikipedii, podawane powinny być nazwy białoruskie w polskiej transkrypcji. W każdym przypadku po nazwie hasłowej należy podać w nawiasie nazwę białoruską i rosyjską zapisaną w cyrylicy oraz w formie zlatynizowanej (transliteracji oraz polskiej transkrypcji).

Chiny edytuj

Nazwy, jeżeli brakuje polskiego egzonimu, należy podawać w latynizacji w systemie hanyu pinyin bez znaków tonalnych. W artykułach o obiektach geograficznych należy w pierwszym zdaniu artykułu podać również oryginalny zapis nazwy w piśmie chińskim oraz w systemie hanyu pinyin z podanymi znakami tonalnymi; dla obiektów położonych na obszarach z lokalnymi językami urzędowymi (m.in. Tybet, Sinciang, Mongolia Wewnętrzna, Hongkong) należy również uwzględniać nazwy w tych językach (nazwą hasłową powinna być jednak nazwa chińska).

Finlandia edytuj

Finlandia jest oficjalnie krajem dwujęzycznym z fińskim i szwedzkim jako językami urzędowymi. Jednak oba języki są równoprawne jedynie na poziomie władz centralnych. Na poziomie lokalnym każda z fińskich gmin, ze względu na swój skład narodowościowy, zaklasyfikowana jest do jednego z czterech rodzajów: gmin fińskojęzycznych, gmin szwedzkojęzycznych, gmin dwujęzycznych z fińskim jako językiem głównym lub gmin dwujęzycznych ze szwedzkim jako językiem głównym. Gminami dwujęzycznymi są te, w których co najmniej 8% mieszkańców gminy lub ponad 3000 mieszkańców gminy mówi, jako ojczystym, drugim oficjalnym językiem kraju. Pozostałe gminy klasyfikowane są jako jednojęzyczne. Nazwy geograficzne są urzędowo ustalane w językach danych gmin, z tym, że w gminach dwujęzycznych jako główna nazwa urzędowa podawana jest nazwa w języku głównym danej gminy. Obiekty z gmin jednojęzycznych przeważnie także mają swoje zestandaryzowane nazwy w drugim języku urzędowym Finlandii, lecz nazwy te nie są nazwami urzędowymi. Dodatkowo na północy kraju, na terenach zamieszkanych przez Lapończyków ustalane są dodatkowe urzędowe nazwy w trzech językach lapońskich: północnym sami, inari sami i skolt sami.

W przypadku braku egzonimu, jako nazwę hasłową należy stosować nazwę w głównym języku danej gminy. W artykułach o obiektach geograficznych należy w pierwszym zdaniu artykułu podać również inne nazwy urzędowe, o ile takie istnieją.

Grecja edytuj

Zgodnie z zaleceniami KSNG oraz praktyką nazewnictwa PWN i polskich atlasów geograficznych w Grecji, o ile nie ma ustalonych egzonimów, stosujemy konsekwentnie nazwy w polskiej transkrypcji. Obecnie na Wikipedii stosowana jest transkrypcja wg zasad stosowanych przez PWN, jednak zauważalne jest przechodzenie na zasady transkrypcji ustalone przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych (niewielkie różnice względem zasad PWN, przy czym wiele przypadków dość uszczegółowiono).

W artykułach o obiektach geograficznych należy w pierwszym zdaniu artykułu podać oryginalny zapis nazwy w alfabecie greckim oraz w transkrypcji i transliteracji. Istnieją dwie ogólnie przyjęte zasady transliteracji: ISO 847, stosowana m.in. przez KSNG, oraz ELOT 743, przyjęta jako oficjalna przez władze greckie i cypryjskie, stosowana także m.in. przez ONZ (nazwa Αλεξανδρούπολη w pierwszym systemie będzie zapisana jako Alexandroýpolī, a w drugim jako Alexandroupoli). Jako transliterację warto podawać w artykułach właśnie ELOT 743 [1], gdyż w tym zapisie przeważnie są latynizowane nazwy własne w samej Grecji, przez co będzie podawany zapis analogiczny do tego jaki można spotkać na miejscu (należy pamiętać, że zdarza się, że w Grecji nazwy np. na znakach drogowych są latynizowane niezgodnie z oficjalnym systemem transliteracji, nie należy zatem bezkrytycznie przepisywać nazw stosowanych na znakach, tablicach itp. – należy najpierw sprawdzić czy są poprawnie przetransliterowane).

Należy zwrócić uwagę, że w Grecji wiele nazw ma dwie formy – jedną w zapisie katharewusa (np. Ἀλεξανδρούπολις, Ἑλλάς), drugą w zapisie dimotiki (nowogreckim) (np. Αλεξανδρούπολη, Ελλάδα). W artykułach należy stosować nazwy zatwierdzone urzędowo (wykazy nazw, mapy topograficzne), co w praktyce oznacza przede wszystkim formy w „dimotiki”. Należy przy tym pamiętać, że forma katharewusa do 1976 r. była urzędową w Grecji, zatem w starszych publikacjach (w tym na mapach) wydawanych nawet po tej dacie mogą pojawiać się zapisy w tej formie, warto zatem korzystać tylko z najnowszych opracowań.

Przykłady zapisu:

  • Aleksandropolis (gr. Αλεξανδρούπολη – trb. Aleksandrupoli, trl. Alexandroupoli)
  • Liwadia (gr. Λιβαδειά – trb. Liwadia, trl. Livadeia)

Grenlandia edytuj

Od 21 czerwca 2009 jedynym językiem urzędowym jest grenlandzki (do tego czasu urzędowymi były grenlandzki i duński). Ponieważ znaczna część nazewnictwa tego terytorium ustalana jest po duńsku, a niektóre obiekty posiadają wyłącznie duńskie nazwy, warto duńskie nazewnictwo geograficzne podawać w artykułach nawet po utracie przez duński statusu języka urzędowego, jako główne przyjmując jednak nazwy grenlandzkie (albo polskie egzonimy).

Hiszpania edytuj

Językiem urzędowym ogólnopaństwowym jest hiszpański (kastylijski). Istnieją jednak w niektórych wspólnotach autonomicznych dodatkowe języki urzędowe: baskijski w Kraju Basków i części Nawarry, galisyjski w Galicii, kataloński na Balearach, w Katalonii i Walencji (gdzie zwany jest walenckim). Poza językami urzędowymi w poszczególnych wspólnotach autonomicznych dopuszczono języki mniejszości: aragoński (w Aragonii), aranés (jeden z języków prowansalskich w Kastylii), asturyjski (w Asturii), galisyjski (w Asturii i Kastylii-León), kataloński (w Aragonii).

Każda ze wspólnot autonomicznych sama ustala w jakim języku jest stosowane nazewnictwo geograficzne. Na obszarze Aragonii urzędowe nazwy ustalane są po hiszpańsku (większość obszaru), po hiszpańsku i katalońsku (na wschodzie) lub po hiszpańsku i aragońsku (na północy). W Asturii wszystkie obiekty mają hiszpańskie nazwy urzędowe, jednak nazwy niektórych obiektów ustalane są również po asturyjsku. Na Balearach urzędowe nazwy ustalane są wyłącznie w języku katalońskim. W Galicii urzędowe nazwy ustalane są wyłącznie po galisyjsku. W Katalonii urzędowe nazwy ustalane są wyłącznie po katalońsku na większości obszaru, na jego niewielkiej części zaś wyłącznie w języku aranés. W Kraju Basków stosowane jest podwójne nazewnictwo baskijskie i hiszpańskie. W Nawarze w zależności od regionu stosowane jest nazewnictwo podwójne – baskijskie i hiszpańskie, albo wyłącznie hiszpańskie. W Walencji w zależności od regionu stosowane jest nazewnictwo podwójne – katalońskie (walenckie) i hiszpańskie, albo wyłącznie hiszpańskie lub wyłącznie katalońskie. W pozostałych wspólnotach autonomicznych stosowane jest wyłącznie nazewnictwo hiszpańskie.

W przypadku nazw geograficznych z obszaru Hiszpanii, jako nazwy główne (w przypadku braku egzonimów) należy stosować nazwy hiszpańskie zawsze, gdy są to nazwy urzędowe. W przypadku, gdy nazwami urzędowymi są wyłącznie nazwy niehiszpańskie (katalońskie, galisyjskie lub w języku aranés), jako hasłowe należy stosować nazwy z tych języków. W artykułach o obiektach geograficznych z obszarów, gdzie nazwami urzędowymi są nazwy hiszpańskie, a stosowane jest równocześnie nazewnictwo w innych językach, należy w pierwszym zdaniu artykułu podać również nazwy z tych innych języków. Natomiast w analogicznych artykułach z obszarów, gdzie urzędowe są wyłącznie nazwy niehiszpańskie, warto w pierwszym zdaniu artykułu podać również nazwę hiszpańską danego obiektu geograficznego.

Indie edytuj

W Indiach językami urzędowymi, w których ustalane są urzędowe formy nazw są angielski i hindi oraz języki urzędowe poszczególnych stanów. Obecnie trwa dyskusja nad zasadami stosowania nazw hasłowych dla obiektów z obszaru tego kraju, jeżeli nie ma dlań ustalonych polskich egzonimów (zob. Dyskusja Wikipedii:Zalecenia edycyjne (wersja robocza)/hindi). Niezależnie od wyników tej dyskusji w każdym przypadku po nazwie hasłowej należy podać w nawiasie nazwy: hindi (najlepiej zapisaną w dewanagari oraz w formie zlatynizowanej – transliteracji oraz polskiej transkrypcji), angielską oraz w języku lub językach urzędowych danego stanu/terytorium.

Problematyczne jest stosowanie nazewnictwa dla obiektów, które nie mają ustalonych polskich egzonimów. Każdy obiekt geograficzny z obszaru Indii ma ustalone co najmniej nazwy angielską i hindi, a często również nazwę w języku (lub językach) lokalnych. W Polsce nie wykształciła się jedna zasada stosowania nazw z obszaru Indii, a obecnie istnieją i są stosowane trzy takie podejścia – stosowanie nazw w hindi w dwóch różnych transkrypcjach oraz stosowanie nazw angielskich[3].

Nazwy hindi w „starej” transkrypcji

Stosowanie nazewnictwa dla Indii w języku hindi jest w Polsce bardzo częste. Wiąże się to z opinią powstałą przed kilkudziesięciu laty, że dla byłych państw kolonialnych powinno stosować się, w miarę możliwości, nazwy w językach lokalnych, a nie językach wprowadzonych przez kolonistów. Dlatego już w latach 50. dla Indii zaczęto stosować nazewnictwo hindi, pomimo że język angielski nadal miał (i ma) status języka urzędowego, a angielskie nazwy geograficzne mają w Indiach status nazw oficjalnych. Stosowanie nazw hindi utrzymuje się w Polsce do tej pory, pomimo że w większości innych państw (w tym w samych Indiach) przeważnie stosuje się nazewnictwo angielskie.

Przyjęte wówczas zasady transkrypcji nazw opierały się na wymowie angielskiej z twardymi głoskami typu dż, cz, sz, co wynikało z tego, że nazwy były transkrybowane nie bezpośrednio z języka hindi, tylko z języka angielskiego (हिमाचल प्रदेश → Himachal Pradesh → Himaczal Pradesz), co wiązało się z tym, że nie było w owym czasie dostępu do oryginalnego zapisu nazw w hindi. Zasada transkrypcji się przyjęła i pozostano przy niej nawet w późniejszym okresie, gdy nie było już problemów z dostępem do oryginalnych nazw hindi. Obecnie ten sposób zapisu nazw stanów i terytoriów jest nadal spotykany w niektórych wydawnictwach, a w języku polskim ta transkrypcja funkcjonuje w postaci takich słów jak radża czy kaszmir.

Nazwy hindi w „nowej” transkrypcji

W latach 70. w Instytucie Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego została opracowana nowa polska transkrypcja języka hindi. Od poprzedniej różniła się głównie tym, że zamiast twardych głosek dż, cz, sz zastosowano głoski miękkie dź, ć, ś bardziej odpowiadające faktycznej wymowie hindi (हिमाचल प्रदेश → Himaćal Pradeś). Ten system transliteracji nie spotkał się z życzliwym przyjęciem polonistów ze względu na niespotykane w języku polskim sekwencje liter typu ća, dźi, śe. Jednak system ten zaczął być stosowany w encyklopediach i innych wydawnictwach PWN, przez co szybko się upowszechnił. Obecnie ten system transkrypcji uznawany jest za standard przy polskim zapisie nazw hindi. Zalecany jest on również przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych – przyjęcie przez Komisję tej transkrypcji było powodem uznania przez nią kilku nazw w starej transkrypcji jako polskich egzonimów (Dżammu i Kaszmir, Pendżab, Radżastan, Czandigarh).

Nazwy angielskie

Angielskie nazwy geograficzne w Indiach są nazwami oficjalnymi, dlatego ich stosowanie jest poprawne. Nazwy te są powszechnie stosowane w polskich wydawnictwach kartograficznych, co wiąże się z łatwą identyfikacją danych obiektów i porównywalnością z materiałami zagranicznymi (np. Himachal Pradesh). W przeciwieństwie do transkrybowanych nazw hindi, zapis angielski nie pozwala na poprawną wymowę nazwy. Jednak jego zaletą w porównaniu z polską transkrypcją nazw hindi, jest to, że nazwy te nie są hermetyczne, zrozumiałe tylko dla osoby posługującej się językiem polskim. Choć zarówno nazewnictwo angielskie, jak i hindi w całych Indiach ma status oficjalny, to na drawidyjskim południu kraju nazewnictwo hindi jest w praktyce nieużywane – na wszelkiego rodzaju znakach drogowych podawane są nazwy angielskie i w językach lokalnych z pominięciem nazw hindi. Istotne jest również, że dla wielu, zwłaszcza drobniejszych, obiektów geograficznych dostępne są nazwy angielskie, a do ich form w hindi dostęp jest często bardzo utrudniony (większość szczegółowych map, w tym topograficzne, wydawanych jest tylko po angielsku).

Irlandia edytuj

Kraj dwujęzyczny z irlandzkim i angielskim jako językami urzędowymi. Konstytucja podaje, że język irlandzki jest „językiem narodowym” i „pierwszym językiem oficjalnym”, natomiast język angielski jest „drugim językiem oficjalnym”. Nazwy geograficzne do lat 70. ustalane były wyłącznie w języku angielskim, później jako dodatkowe ustalano również nazwy irlandzkie. Zgodnie z Official Languages Act 2003 każdy obiekt geograficzny powinien posiadać, jako główną, urzędową nazwę irlandzką. Zakończenie prac nad wprowadzaniem irlandzkiego nazewnictwa dla wszystkich obiektów Irlandii planowane jest na 2013. Obecnie w powszechnym użyciu (mapy, znaki drogowe) są nazwy z obu języków.

Zgodnie z praktyką polskiej Wikipedii jako nazwy hasłowe dla obiektów geograficznych z obszaru Irlandii stosowane są (o ile brakuje egzonimu) nazwy angielskie. Nazwy irlandzkie zawsze muszą jednak być podane w artykułach o danych obiektach.

Izrael edytuj

Izrael jest formalnie państwem dwujęzycznym z hebrajskim i arabskim jako językami urzędowymi. Jednak de facto głównym językiem jest hebrajski, dlatego nazwy hebrajskie w polskiej transkrypcji należy przyjmować za hasłowe (jeżeli nie istnieją dla nich ustalone spolszczenia). W artykułach o danych obiektach geograficznych warto uwzględniać również nazwy arabskie, jeżeli można takowe ustalić (dla wielu mniej istotnych obiektów oficjalne nazwy arabskie są de facto tylko zapisem arabskimi literami nazw hebrajskich). W przypadku zapisu nazw hebrajskich istotne jest aby stosować polską transkrypcję w oparciu o oryginalny zapis hebrajski – stosowana w Izraelu angielska transkrypcja w wielu przypadkach nie nadaje się do tworzenia transkrypcji polskiej (np. litery ח oraz ה są po angielsku transkrybowane jako h po polsku zaś pierwsza jako ch, a druga jako h), ponadto często nazwy te są dodatkowo modyfikowane (zobacz tabelę transkrypcji hebrajskiego).

Dla obszaru Palestyny: (Zachodni Brzeg Jordanu i Strefa Gazy) jako hasłowe należy przyjąć nazewnictwo arabskie – zob. Kraje arabskojęzyczne.

Kazachstan edytuj

Jeżeli brakuje polskiego egzonimu należy podawać przetranskrybowane nazwy kazachskie. W artykułach o obiektach geograficznych należy w pierwszym zdaniu artykułu podać również oryginalną nazwę kazachską zapisaną cyrylicą oraz nazwę rosyjską (także nazwy obowiązujące przed rozpadem ZSRR, często spotykane w starszych publikacjach) zapisaną cyrylicą wraz z transkrypcją. W tytułach artykułów o obiektach geograficznych należy pominąć nazwy rodzajowe (np. żotasy, köly, arały i inne), o ile nie są one integralną częścią nazwy (np. Sasykköl).

Kirgistan edytuj

Jeżeli brakuje polskiego egzonimu należy podawać przetranskrybowane nazwy kirgiskie. W artykułach o obiektach geograficznych należy w pierwszym zdaniu artykułu podać również oryginalną nazwę kirgiską zapisaną cyrylicą oraz nazwę rosyjską (także nazwy obowiązujące przed rozpadem ZSRR, często spotykane w starszych publikacjach) zapisaną cyrylicą wraz z transkrypcją. W tytułach artykułów o obiektach geograficznych należy pominąć nazwy rodzajowe (np. kyrkasy, kölü, öröönü i inne), o ile nie są one integralną częścią nazwy (np. Songköl).

Kosowo edytuj

W Kosowie językami urzędowymi są albański i serbski. Zgodnie z zaleceniami Komisji, jako główne powinno być stosowane nazewnictwo albańskie. Nazwy serbskie, w artykułach o danych obiektach geograficznych, należy zawsze podawać w pierwszym zdaniu artykułu.

Uwaga: dla nazw w języku serbskim nie należy podawać zapisu w polskiej transkrypcji fonetycznej – jest to język dwualfabetyczny, zatem należy podać zapis łaciński i cyrylicki danej nazwy

Kraje arabskojęzyczne edytuj

We wszystkich krajach arabskich oraz części innych państw urzędowy jest język arabski: Algieria, Arabia Saudyjska, Bahrajn, Czad, Dżibuti, Egipt, Erytrea, Irak, Izrael, Jemen, Jordania, Katar, Komory, Kuwejt, Liban, Libia, Maroko, Mauretania, Oman, Palestyna, Sahara Zachodnia, Somalia, Sudan, Syria, Tunezja, Zjednoczone Emiraty Arabskie.

Zgodnie z zaleceniami KSNG oraz praktyką nazewnictwa PWN i polskich atlasów geograficznych w krajach, w których arabski jest jedynym językiem urzędowym (Algieria, Arabia Saudyjska, Bahrajn, Egipt, Jemen, Jordania, Katar, Kuwejt, Liban, Libia, Mauretania, Oman, Palestyna, Sahara Zachodnia, Syria, Tunezja, Zjednoczone Emiraty Arabskie) stosujemy konsekwentnie nazwy arabskie w polskiej transkrypcji. W krajach Maghrebu (Algieria, Maroko, Mauretania, Tunezja, Sahara Zachodnia) standaryzacja nazw geograficznych w języku arabskim jest dalece niezadowalająca – przeważnie nazwy zapisywane są po francusku (powszechnie używane zarówno na miejscu, jak i w wydawnictwach geograficznych ukazujących się poza tymi państwami), w tym też języku wydawanych jest większość urzędowych map, nazwy arabskie zaś często zapisywane są na różne sposoby. Dlatego dla tych państw należy w nawiasie po nazwach arabskich podać dodatkowo kursywą nazwę francuską. W przypadku Palestyny warto podać również, jako dodatkowe, nazwy hebrajskie.

W Czadzie i Dzibuti język arabski jest współoficjalny z językiem francuskim. Nazewnictwo tych krajów jednak powszechnie zapisywane jest po francusku, dlatego nazwy francuskie, o ile brak polskich egzonimów, należy przyjąć za hasłowe. Nazwy arabskie należy jednak, w miarę możliwości, również uwzględniać w pierwszym zdaniu artykułu o danym obiekcie geograficznym.

W Erytrei są trzy języki urzędowe: angielski, arabski i tigrinia. Ponieważ głównym językiem jest tigrinia należy nazwy z tego języka przyjąć za hasłowe, w artykułach o danych obiektach geograficznych uwzględniając również nazwy arabskie i angielskie.

Irak jest oficjalnie krajem dwujęzycznym z językami arabskim i kurdyjskim. Jednak powszechnie stosowane jest nazewnictwo arabskie, a nazwy kurdyjskie często są nieosiągalne lub posiadają różne warianty zapisu.

W Izraelu głównym językiem jest hebrajski, i nazwy hebrajskie w polskiej transkrypcji należy przyjmować za hasłowe, jeżeli nie istnieją spolszczenia. W artykułach o danych obiektach geograficznych należy uwzględniać również nazwy arabskie, gdyż język ten jest drugim językiem urzędowym tego kraju. Zobacz też: Izrael.

Na Komorach arabski jest urzędowy obok komoryjskiego i francuskiego. Ponieważ mapy tego państwa wydawane są wyłącznie po francusku, a nazwy komoryjskie i arabskie ustalone są wyłącznie dla najważniejszych obiektów, nazwy francuskie należy uznać za hasłowe.

Maroko jest oficjalnie krajem dwujęzycznym z językami arabskim i berberskim (berberski został ustanowiony językiem urzędowym w nowej konstytucji, która weszła w życie 30 lipca 2011 roku). Jednak powszechnie stosowane jest nazewnictwo arabskie, a nazwy berberskie są w praktyce nieosiągalne dla większości obiektów.

W Somalii językami urzędowymi są arabski i somalijski. Dla tego kraju jako główne stosujemy jednak nazewnictwo z języka somalijskiego, zaś nazwy arabskie podajemy w nawiasie.

W Sudanie od 2005 roku drugim językiem urzędowym, obok arabskiego, jest angielski. Należy stosować nazewnictwo arabskie, jednak na niektórych terenach istnieje trudność ustalenia nazwy arabskiej, a powszechnie stosowane jest nazewnictwo angielskie, które w takich wyjątkowych sytuacjach można przyjąć za hasłowe. W Sudanie Południowym jedynym językiem urzędowym jest język angielski, zatem nazwy angielskie należy przyjąć za hasłowe, a w nawiasie – o ile to możliwe – podać nazwy arabskie.

Mjanma (Birma) edytuj

Jedynym językiem urzędowym jest birmański. Standaryzacja nazw geograficznych w języku birmańskim jest jednak dalece niezadowalająca – przeważnie nazwy zapisywane są po angielsku (powszechnie używane zarówno na miejscu, jak i w wydawnictwach geograficznych ukazujących się poza tym państwem), po angielsku wydawanych jest większość urzędowych map. Dlatego warto w nawiasie po nazwach birmańskich podać dodatkowo kursywą nazwę angielską. Jeżeli istnieje trudność ustalenia nazwy birmańskiej, w takiej wyjątkowej sytuacji można za hasłową przyjąć nazwę angielską.

Nepal edytuj

Jedynym językiem urzędowym jest nepalski. Standaryzacja nazw geograficznych w języku nepalskim jest jednak dalece niezadowalająca – przeważnie nazwy zapisywane są po angielsku (powszechnie używane zarówno na miejscu, jak i w wydawnictwach geograficznych ukazujących się poza tym państwem), po angielsku wydawanych jest większość urzędowych map. Dlatego warto w nawiasie po nazwach nepalskich podać dodatkowo kursywą nazwę angielską. Jeżeli istnieje trudność ustalenia nazwy nepalskiej, w takiej wyjątkowej sytuacji można za hasłową przyjąć nazwę angielską.

Niemcy edytuj

W wielu niemieckojęzycznych nazwach miejscowości pojawia się nawias lub ukośnik, np. Mühlberg/Elbe, Rheinfelden (Baden). Po ukośniku lub w nawiasie w nazwach tych zamieszczany jest człon lokalizujący (przeważnie nazwa rzeki lub regionu), który jest integralną częścią nazwy. Zatem nazwę stanowi cały zapis – nie należy opuszczać części znajdującej się po ukośniku lub nawiasu (np. Mühlberg, Rheinfelden); nie należy również tłumaczyć nazw zamieszczonych po ukośniku lub w nawiasie, nawet jeżeli obiekty, których nazw dotyczą te człony mają zatwierdzone polskie egzonimy (np. Mühlberg/Łaba, Rheinfelden (Badenia)).

Norwegia edytuj

W Norwegii na mocy ustawy obowiązują dwie równoprawne i pełnoprawne odmiany języka norweskiego: bokmål i nynorsk. Nazewnictwo geograficzne nie różni się wiele, jednak istnieją obiekty, których pisownia jest odmienna: np. Norwegia jest zapisywana w bokmål jako Norge, a w nynorsk jako Noreg, W przypadku występowania różnic w nazwach należy podać obie formy, podając na pierwszym miejscu nazwę w bokmål, ale tylko jeśli nie jest ona obowiązująca w języku polskim i tym samym tytułem artykułu głównego, np.:

W przypadku wątpliwości regulacje zawarte są na stronie Rady Języka Norweskiego. Uwaga: w źródłach ze względów historycznych bokmål nosi czasem nazwę riksmål a nynorsk – landsmål. Międzynarodowy kod językowy to: no – bokmål, nn – nynorsk.

Polska edytuj

Dla obiektów geograficznych z obszaru Polski (zaliczamy do nich również obiekty częściowo leżące w granicach Polski, np. Morze Bałtyckie, czy Karpaty oraz obiekty leżące na granicy, np. Śnieżka) jako hasłowe należy stosować wyłącznie oficjalne nazwy polskie – dla miejscowości i obiektów fizjograficznych są to urzędowe nazwy ustalane przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych i zatwierdzane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, dla innych obiektów są to nazwy zatwierdzane przez inne organy na podstawie odpowiednich przepisów (np. nazwy ulic, placów czy parków miejskich ustalają rady gmin, nazwy parków krajobrazowych ustalają wojewodowie itd.). W pierwszym zdaniu artykułów o danym obiekcie można podać również inne nazwy: wariantowe (np. w przypadku jezior często stosowane są przez różne instytucje inne niż urzędowo ustalone formy nazw), historyczne, obce egzonimy.

Od 2006 w niektórych gminach wprowadzono języki pomocnicze (języki mniejszości narodowych, etnicznych lub język regionalny) – formalnie nie są to języki urzędowe, a fakt ich wprowadzenia nie ma wpływu na stosowane nazewnictwo geograficzne w języku danej mniejszości. Nazewnictwo w językach mniejszości wprowadzane jest w Polsce niezależnie od wprowadzania dodatkowych języków w gminach. Dodatkowe nazwy geograficzne w językach mniejszości są wprowadzanie dla poszczególnych obiektów, a nie dla całej gminy. Jeżeli dla danego obiektu geograficznego wprowadzono dodatkową nazwę, to należy ją uwzględnić w pierwszym zdaniu artykułu, o danej miejscowości, np.:

Dziedziule (dodatkowa nazwa w j. litewskim Didžiuliai)
Chrząstowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Chronstau; w latach 1936-1945 Kranst)
Stężyca (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Stãżëca; hist. niem. Stendsitz)

Zgodnie z zaleceniem z Kawiarenki w infoboxach miejscowości lub jej części z obszaru Polski podajemy jedynie polską nazwę urzędową, zatem dodatkowe nazwy w językach mniejszości nie powinny być w nich umieszczane.

Rosja edytuj

Jedynym językiem ogólnopaństwowym jest rosyjski, wszystkie nazwy geograficzne są urzędowo ustalone w tym języku. Jako nazwy główne stosowane są nazwy rosyjskie zapisane w polskiej transkrypcji. W artykułach o obiektach geograficznych należy w pierwszym zdaniu artykułu podać oryginalny zapis nazwy w alfabecie cyrylickim oraz w transkrypcji i transliteracji; dla obiektów położonych na obszarach z lokalnymi językami urzędowymi należy również uwzględniać nazwy w tych językach (np.: Bielebiej (ros. Белебей, trb. Bielebiej, trl. Belebej; baszk. Бәләбәй, trl. Bäläbäj)).

Tradycyjnie nazwy rejonów (jednostek administracyjnych drugiego rzędu) się spolszcza stosując formy przymiotnikowe nazw i zapisując je małymi literami (analogicznie jak polskie nazwy powiatów), np. rejon błagowarski.

Serbia edytuj

Dla nazw w języku serbskim nie należy podawać zapisu w polskiej transkrypcji fonetycznej. Ponieważ jest to język dwualfabetyczny, jako hasłowe (w przypadku braku egzonimu) należy podawać nazwy w zapisie łacińskim alfabetu serbskiego (srpska latinica). W artykułach o obiektach geograficznych należy w pierwszym zdaniu artykułu podać również zapis nazwy w alfabecie cyrylickim języka serbskiego (srpska ćirilica).

W wielu gminach, na obszarach zamieszkanych przez mniejszości narodowe, wprowadzono dodatkowe języki urzędowe: albański, bośniacki, bułgarski, chorwacki, czeski, rumuński, rusiński, słowacki i węgierski. Nazwy w tych językach nie powinny być jednak nazwami hasłowymi – wystarczy je podać w pierwszym zdaniu artykułów o danych obiektach geograficznych.

Szwajcaria edytuj

W Szwajcarii są cztery języki urzędowe: francuski, niemiecki, retoromański i włoski. Jednak języki te nie są oficjalne na terenie całego państwa, a jedynie w poszczególnych kantonach. Najbardziej rozpowszechnionym językiem jest niemiecki – jedyny język urzędowy 17 kantonów, w dalszych 3 kantonach jest językiem urzędowym razem z francuskim (kantony: Berno, Fryburg i Valais/Wallis), a w jednym kantonie (Gryzonia) jest urzędowym razem z retoromańskim i włoskim. Język francuski to jedyny język urzędowy 4 kantonów (Genewa, Jura, Neuchâtel i Vaud) oraz współoficjalny z niemieckim w 3 kantonach. Język włoski jest jedynym językiem oficjalnym kantonu Ticino oraz współoficjalnym w kantonie Gryzonia. Retoromański jest współoficjalnym językiem kantonu Gryzonia.

Nazewnictwo geograficzne w 22 kantonach, w których jest tylko jeden język oficjalny, występuje wyłącznie w tym języku. W 4 kantonach wielojęzycznych stosowane jest również przeważnie jedno nazewnictwo – w języku przeważającej w danej gminie grupy językowej. Jedynie na obszarach mieszanych stosowane jest podwójne nazewnictwo, np. francuskie i niemieckie, czy niemieckie i retoromańskie. Jako nazwy hasłowe należy podawać (w przypadku braku egzonimów) w językach urzędowych gmin; natomiast w przypadku gmin dwujęzycznych – w głównym (stosowanym przez większość mieszkańców) języku gminy.

 
Języki urzędowe Szwajcarii wg gmin

Tajwan (Republika Chińska) edytuj

Nazwy, jeżeli brakuje polskiego egzonimu, należy podawać w latynizacji w systemie hanyu pinyin bez znaków tonalnych (system ten został w 2008 przyjęty oficjalnie przez władze tajwańskie). W artykułach o obiektach geograficznych należy w pierwszym zdaniu artykułu podać również oryginalny zapis nazwy w piśmie chińskim oraz w systemie hanyu pinyin z podanymi znakami tonalnymi, warto też, ze względu na częstość spotykania, podać zapisy w dotychczas stosowanych systemach latynizacji: Wade’a-Gilesa z 1892 i tongyong pinyin.

Wielka Brytania edytuj

Nazewnictwo na obszarze niemal całego kraju ustalane jest w języku angielskim. Dodatkowo w Walii stosowane jest nazewnictwo walijskie, w Szkocji – szkockie gaelickie, a w Irlandii Północnej – irlandzkie. Dla niektórych obiektów ustalono nazwy wyłącznie w tych językach dodatkowych. Zawsze, gdy istnieje ustalona nazwa angielska, powinna być ona nazwą hasłową (z wyjątkiem, gdy dla danego obiektu istnieje egzonim), nazwy w pozostałych językach warto podawać w pierwszym zdaniu artykułów o danym obiekcie.

Zasady latynizacji edytuj

Dla poniższych języków zalecane jest stosowanie polskiej transkrypcji fonetycznej (przy językach podano, o ile takie są dostępne w sieci, linki do tabel transkrypcji poszczególnych języków).

Dla poniższych języków zalecane jest natomiast stosowanie międzynarodowych systemów latynizacji:

Przypisy edytuj

  1. ↑ Aktualna lista zalecanych przez Komisję polskich nazw geograficznych znajduje się na stronie Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata
  2. ↑ Barbara Grabowska, Bożena Śliwczyńska, Elżbieta Walter: Z dziejów teatru i dramatu bengalskiego. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 1999, seria: Teatr Orientu. ISBN 83-88238-19-1.
  3. ↑ Indie. Warszawa: Mediaprofit Sp. z o.o., 2006, s. 2,407-410, seria: Biblioteka „Gazety Wyborczej”. Podróże marzeń. ISBN 83-60174-20-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pomoc:Nazewnictwo_geograficzne&oldid=73277465”