Wikipedia

Tomice (województwo opolskie)

wieś w województwie opolskim

Tomice (niem. Thomnitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Płaskowyżu Głubczyckiego, będącego częścią Niziny Śląskiej.

Tomice
wieś
Ilustracja
Centrum wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Głogówek

Liczba ludności (2011)

103[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-250[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0493920

Położenie na mapie gminy Głogówek
Mapa konturowa gminy Głogówek, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Tomice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Tomice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Tomice”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Tomice”
Ziemia50°19′06″N 17°50′55″E/50,318333 17,848611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1973–1975 miejscowość należała do gminy Lisięcice w powiecie głubczyckim[5]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 103 osoby[2].

Geografia

edytuj

Położenie

edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 7 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Płaskowyżu Głubczyckiego. Należy do Euroregionu Pradziad[6]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[7].

Środowisko naturalne

edytuj

W Tomicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Tomic wynoszą 630 mm. Dominują wiatry zachodnie[8].

Nazwa

edytuj

Nazwa wsi została utworzona od imienia Toma – Tomasz. Wieś po raz pierwszy wzmiankowana była pod nazwą Thomicz w XIII wieku[9]. Do 1936 używana była niemiecka nazwa Thomnitz. Ze względu na jej polskie pochodzenie, w 1936 w miejsce nazwy nazistowska administracja III Rzeszy wprowadziła nową, niemiecką – Thomas[10].

Historia

edytuj

Książę Władysław opolski przekazał wieś Tomice biskupowi ołomunieckiemu Brunonowi ze Schauenburga jako wyrównanie szkód spowodowanych wtargnięciem księcia na ziemie biskupa w latach 1252–1253[11]. Bruno ze Schauenburga wydał 6 listopada 1255 dokument lenniczy[12], w którym przekazał swojemu podstolemu, Herbedowi von Füllenstein, Tomice (Thomaz) z 24 łanami „in Polonia sitas”[13].

W XIV wieku wdowa po rycerzu Gerku sprzedała wieś Tomice klasztorowi cystersów w Kazimierzu za 130 grzywien[14]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[15]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[16].

 
Tomice na mapie z 1913

Probostwo cystersów w Kazimierzu zostało sekularyzowane w 1810[17]. Dwór w Tomicach w 1813 zakupił Friedrich Wilhelm von Prittwitz[18]. W 1816 Tomice zostały odłączone od powiatu prudnickiego i przyłączone do głubczyckiego[19]. Prittwitzowie w 1842 sprzedali Tomice głównemu sędziemu dóbr świeckich Rellerowi. Do 1894 miejscowe dzieci uczęszczały do szkoły w Kazimierzu, a później do Szonowa[9].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 163 mieszkańców Tomic 152 posługiwało się językiem niemieckim, a 11 językiem polskim[20]. Na frontach I wojny światowej zginęło 7 żołnierzy z Tomic[21]. Do głosowania podczas plebiscytu na Górnym Śląsku uprawnionych było w Tomicach 111 osób, z czego 93, ok. 83,8%, stanowili mieszkańcy (wszyscy urodzeni w miejscowości). Oddano 111 głosów (100% uprawnionych), w tym 111 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 111 osób, a za Polską 0 osób[22].

W 1937 Tomice włączono administracyjnie do Szonowa[23]. Podczas II wojny światowej, po wyparciu oddziałów niemieckich wieś została przejęta przez polską administrację. Wówczas w Tomicach została osiedlona część polskich repatriantów z Kresów Wschodnich. Niemieckojęzyczna ludność została wysiedlona na zachód[24].

W latach 1945–1950 Tomice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Klisino[25], w latach 1954–1959 do gromady Klisino, w latach 1959–1972 do gromady Szonów[26], a w latach 1973–1975 do gminy Lisięcice[27]. Od 1975 Tomice znajdowały się w gminie Głogówek, a w 1999 zostały ponownie przyłączone do powiatu prudnickiego[19].

W spisie gromad i miejscowości na dzień 1 stycznia 1953 wymieniono Tomice jako przysiółek Szonowa[25]. Jako przysiółek figurowały również w spisie na dzień 31 sierpnia 1964[26]. W wykazie na czerwiec 1975 Tomice zostały wymienione jako sołectwo[27].

W czerwcu 2000 wieś została zwodociągowana[28]. W 2011 Tomice przystąpiły do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[29].

Mieszkańcy

edytuj

Miejscowość zamieszkiwana jest przez ludność napływową, przybyłą na Śląsk z Kresów Wschodnich po 1945 w wyniku przymusowych przesiedleń ludności polskiej[30][24].

Liczba mieszkańców wsi

edytuj

Zabytki

edytuj
 
Dom mieszkalny nr 9

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Tomicach chronione są[34]:

  • kapliczka dzwonnica przy domu nr 12
  • dom mieszkalny nr 9
  • dom mieszkalny nr 11
  • dwór, ob. dom mieszkalny nr 25, 25A, 26
  • stajnia dworska, nr 26
  • stodoła dworska nr 25, 25A, 26
  • dom podworski nr 27

Gospodarka

edytuj

W Tomicach siedzibę ma firma Murarstwo Lorenc Bogdan, zrzeszona w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku[35].

Transport

edytuj
 
Przystanek autobusowy

Przez Tomice przebiega droga wojewódzka

Tomice posiadają połączenia autobusowe z Branicami, Głogówkiem, Głubczycami, Kietrzem, Opolem, Szonowem. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy[36].

Kultura

edytuj

We wsi działa Koło Gospodyń Wiejskich[37].

Religia

edytuj
 
Kaplica św. Jana

Katolicy z Tomic należą do parafii św. Jadwigi w Szonowie (dekanat Głogówek)[38]. Patronem wsi jest św. Jan[9]. W centrum wsi znajduje się kaplica z figurą św. Jana Chrzciciela. Corocznie pod kaplicą odprawiane jest nabożeństwo na cześć świętego[39].

Sport

edytuj

We wsi znajduje się boisko[40].

Turystyka

edytuj

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Tomicach[41].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Tomice prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[42].

Bezpieczeństwo

edytuj

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 13 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[43].

Teren wsi, jak i całej gminy Głogówek, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[44]. Gminę Głogówek obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[45].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 139906
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1293 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 197
  6. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-06-08].
  7. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  8. ↑ Klimat: Tomice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-06-08].
  9. ↑ a b c Sołectwa Gminy Głogówek [online], www.gminaglogowek.info [dostęp 2020-06-08].
  10. ↑ Maler 2017 ↓, s. 173.
  11. ↑ Wrobel 2007 ↓, s. 43.
  12. ↑ Jaroslav Bakala, Stosunki wzajemne Śląska Opawskiego i Opolskiego w średniowieczu, „Studia Śląskie”, Wiesław Lesiuk – redaktor naczelny, 55, Opole: Instytut Śląski, 1997, s. 17, ISSN 0039-3355.
  13. ↑ Wrobel 2007 ↓, s. 42.
  14. ↑ Maler 2017 ↓, s. 30.
  15. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  16. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  17. ↑ Maler 2017 ↓, s. 81.
  18. ↑ Maler 2017 ↓, s. 111.
  19. ↑ a b Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-05-04] (pol.).
  20. ↑ Praca zbiorowa: Gemeindelexicon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Opplen Auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910, Heft VI. Negierungsbezirk Oppeln. Berlin: Königlich preußischen Statistifchen Landesamte, 1912, s. 36.
  21. ↑ Katarzyna Maler, Powiat głubczycki w latach 1918–1922 ze szczególnym uwzględnieniem plebiscytu górnośląskiego, „Kalendarz Głubczycki”, Jan Wac – redaktor naczelny, Głubczyce: Rada Miejska, 1998, s. 156, ISSN 1231-4803.
  22. ↑ Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W. [dostęp 2024-05-04]. (niem.).
  23. ↑ a b Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
  24. ↑ a b Adam Lutogniewski, Wróblin i Naczęsławice w oczach Jana Cybisa, „Ziemia Prudnicka”, Grzegorz Weigt, Andrzej Dereń – redakcja, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 138, ISSN 1642-977X.
  25. ↑ a b Nazwy miejscowości z podziałem na powiaty, gminy i gromady, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 6, Opole: Prezydium WRN, 20 maja 1953, s. 23.
  26. ↑ a b Wykaz miejscowości z podziałem na powiaty i gromady, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 9, Opole: Urząd Wojewódzki w Opolu, 3 września 1964, s. 3.
  27. ↑ a b Wykaz urzędów miejskich oraz urzędów miast i gmin i urzędów gmin w województwie opolskim, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 7, Opole: Urząd Wojewódzki w Opolu, 23 czerwca 1975, s. 5.
  28. ↑ Budowa wodociągów, „Tygodnik Prudnicki”, 25 (500), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, czerwiec 2000, s. 14, ISSN 1231-904X.
  29. ↑ Tomice, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 23 listopada 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  30. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  31. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-06-08].
  32. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 28.
  33. ↑ a b c d Wieś Tomice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-06-08], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  34. ↑ Studium 2016 ↓, s. 66–67.
  35. ↑ Lista Rzemieślników [online], cechprudnik.eu [zarchiwizowane z adresu 2023-12-09].
  36. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Tomice, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  37. ↑ Piotr Bujak, Z notatnika burmistrza, „Życie Głogówka”, Stanisław Stadnicki – redaktor naczelny, 5 (326), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, maj 2023, s. 10, ISSN 1425-9591.
  38. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
  39. ↑ Henryka Młynarska, Przed świętym Janem najdłuższy dzień panem, „Tygodnik Prudnicki”, 32 (1337), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 10 sierpnia 2016, s. 23, ISSN 1231-904X.
  40. ↑ Komitet Dożynkowy wsi Tomice, Góreczno i Ciesznów, „Życie Głogówka”, Małgorzata Wójcicka-Rosińska – redaktor naczelny, 7–8 (270–271), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, lipiec 2018, s. 9, ISSN 1425-9591.
  41. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  42. ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  43. ↑ Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  44. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  45. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tomice_(województwo_opolskie)&oldid=74447670”