Ulica Mokotowska w Warszawie

ulica w Warszawie

Ulica Mokotowska – ulica w dzielnicy Śródmieście w Warszawie, biegnąca od al. Armii Ludowej do placu Trzech Krzyży.

Ulica Mokotowska w Warszawie
Śródmieście Południowe, Ujazdów
Zabytek: nr rej. 312 z 1965-07-01
Ilustracja
Ulica Mokotowska przy ul. Pięknej, widok w kierunku placu Trzech Krzyży
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Długość

1,3 km

Przebieg
al. Armii Ludowej
60m ul. Jaworzyńska
310m Plac Zbawiciela
575m ul. Koszykowa
650m ul. Fryderyka Chopina
710m ul. Krucza
światła 765m ul. Piękna
1075m ul. Wilcza
światła 1300m plac Trzech Krzyży ↓, ul. Hoża
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Mokotowska w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ulica Mokotowska w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Mokotowska w Warszawie”
Ziemia52°13′21,3″N 21°01′11,1″E/52,222583 21,019750
Ulica Mokotowska przy Wilczej przed 1939, widok w kierunku placu Trzech Krzyży
Zbieg ulic Mokotowskiej, Pięknej i Kruczej w 1954
Ulica Mokotowska (z prawej) u zbiegu z ul. Kruczą (z lewej)
Ulica Mokotowska u zbiegu z ul. Wilczą (z prawej)

Ulica jest jako całość założenia urbanistycznego wpisana do rejestru zabytków pod nr 312.

Historia

edytuj

Historia ulicy sięga XIV wieku, kiedy to dzisiejsza Mokotowska była drogą łączącą Warszowę (Warszawę) ze wsią Mokotowo. Sama wieś Mokotowo pojawia się w dokumentach od 1367 roku. Od nazwy wsi pochodzi nazwa ulicy nadana w 1770[1], kiedy to w wyniku włączenia drogi mokotowskiej do założenia urbanistycznego Osi Stanisławowskiej ulica została uregulowana (do wysokości Polnej) i obsadzona drzewami[2].

Na początku XIX wieku[3] przy Mokotowskiej stały w większości budynki drewniane, niestanowiące zwartej zabudowy. Zabudowa kończyła się na wysokości Pięknej, niezabudowana część terenów przylegających do ulicy obsadzona była sadami i ogrodami warzywnymi, znajdowały się tu też stawy hodowlane. W 1829[4] w miejscu obecnego Kościoła Najświętszego Zbawiciela wybudowano parterową karczmę „Czerwona”, która stała tam do 1901[5]. Znaczący rozwój ulicy przypada na drugą połowę XIX wieku, kiedy to jedna po drugiej zaczęły powstawać przy niej czynszowe kamienice[2].

Na przełomie XIX i XX wieku powstało tu wiele kamienic secesyjnych.

W 1935 Mokotowska została włączona w nowy urbanistyczny plan budowy Dzielnicy Reprezentacyjnej Marszałka Józefa Piłsudskiego na Polu Mokotowskim. Przewidywał on przedłużenie ulicy Mokotowskiej do ulicy Stefana Batorego, gdzie miałaby się zbiegać ulicą Kazimierzowską, dodatkowo miałaby przecinać się z planowanymi nową ulicą Sejmową oraz nową ulicą biegnącą z pl. Unii Lubelskiej ku planowanej al. Piłsudskiego[6], jednak już w 1939 plany inwestycyjne Warszawy związane z nową dzielnicą nie zakładały przedłużenia Mokotowskiej, która miała kończyć się na wysokości Polnej i zbiegać się z planowanymi alejami Józefa Piłsudskiego i Marszałka Edwarda Śmigłego Rydza[7]. Ostatecznie plan budowy nowej dzielnicy pokrzyżowała II wojna światowa.

W 1937 wzdłuż ulicy biegły linie autobusowe A oraz G[8].

Podczas powstania warszawskiego rejon broniony przez batalion Ruczaj. Ulica, mimo zniszczeń wojennych, zachowała wiele ze swego arystokratycznego charakteru.

W 2007[9] Zarząd Terenów Publicznych przeprowadził remont nawierzchni oraz chodników na odcinku pl. Trzech KrzyżyWilcza. Podczas remontu po usunięciu warstwy zużytego asfaltu odkryta została doskonale zachowana przedwojenna kostka bazaltowa, która jednak w znikomym stopniu została użyta do odtworzenia nawierzchni. Dzięki aktywności miłośników zabytków, podczas remontu odcinka WilczaPiękna w 2010[10], zachowana pod powierzchnią asfaltu kostka została wykorzystana do wybrukowania podjazdów i miejsc parkingowych.

We wrześniu 2016 na skrzyżowaniu z Koszykową została zlikwidowana sygnalizacja świetlna, a zamiast niej w tym miejscu pojawiło się minirondo. Wytyczono przejście dla pieszych po północnej stronie skrzyżowania. Skrzyżowanie z Chopina zyskało wyniesioną tarczę[11]

Obiekty

edytuj

Ulica w kulturze masowej

edytuj

Ulica wykorzystywana jest w produkcjach kultury masowej, m.in. w serialach – Stawka większa niż życie, 07 zgłoś się, Prawo Agaty[29][30], jak również teledyskach – Sokół „Reset”[31] oraz Pezet „Co mam powiedzieć”[32]. Mokotowska jest również uznawana[33][34] za warszawską ulicę mody, znajdują się tu[35] zarówno butiki międzynarodowych i krajowych marek masowych, multibutiki, jak również butiki i atelier polskich projektantów[36] - przy ulicy swoje pracownie i sklepy lokowali m.in. Maciej Zień, Robert Kupisz, Arkadiusz Weremczuk[37], Anna Kuczyńska, Kamil Owczarek i Michał Gilbert Lach, Izabela Łapińska[38], Justyna Żmijewska, Paulina Ada Kalińska i Joanna Trepka, Tomasz Ossoliński, Krzysztof Pliszczyński, Krzysztof Stróżyna[39], Anna Kruk.

Przypisy

edytuj
  1. Ulica Mokotowska. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie.
  2. a b c d e Adam Dylewski: Warszawa i okolice. Bielsko-Biała: 2008, s. 427-428. ISBN 978-83-7513-139-0.
  3. Johann Georg Lehmann: Plan Miasta Warszawy. Joseph Bach. 1808.
  4. Koriot: Plan Miasta Warszawy. Szymanowski, Dunin, Starowolski, Żelewski, Brochocki, Zakrzewski, Waśkiewicz. 1829.
  5. Jarosław Zieliński. Czerwona Karczma plac Zbawiciela. „Stolica”, 1-2 2010. 
  6. Plan m.st. Warszawy. Instytut Kartograficzny im. E. Romera. Lwów: Sp. Akc. Książnica-Atlas Lwów-Warszawa, 1935.
  7. Piotr Kamiński: Warszawa Przedwojenna. Plan miasta z 1939 r. 1:20000. Warszawa: ПTR Kartografia, 2013. ISBN 978-83-60641-51-4.
  8. Autobusy. W: Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Opowieść o życiu stolicy 1918–1939.. Krzysztof Jaszczyński. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2009, s. 55-56. ISBN 978-83-61253-51-8.
  9. Justyna Trocka, Jerzy S. Majewski: Wyrywają bruk z Mokotowskiej. Agora SA, 2007-07-26.
  10. Krzysztof Śmietana: Wyremontowana Mokotowska - parking czy ulica?. Agora SA, 2010-10-04.
  11. Strefa "Tempo 30". Będą zmiany na ul. Mokotowskiej. [w:] Aktualności [on-line]. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, 2016-09-19. [dostęp 2016-10-20].
    .Nowe rondo na Mokotowskiej. [w:] Aktualności [on-line]. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, 2016-09-23. [dostęp 2016-10-20].
  12. Zebra Tower Warszawa Mokotowska 1. Urbanity.pl.
  13. a b c d Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31 grudnia 2019 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 40. [dostęp 2020-06-15].
  14. Adam Maruszak. Kamienica Metodystów. „Wspólnicy”. 8/2009, s. 13. Miasto Stołeczne Warszawa - Dzielnica Śródmieście. ISSN 2080-4261. 
  15. Aktualny wykaz zabytków ujętych w gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy [online], 3 lutego 2022 [dostęp 2022-06-01].
  16. Jerzy S. Majewski: Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa. Agora SA, 2008-04-07.
  17. Pałacyk Cukrowników. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie. [dostęp 2013-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-07)].
  18. Kontakty FRSE. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, 2016-10-05. [dostęp 2016-10-20].
  19. MD. Spór o siedzibę PAX. „Rzeczpospolita”, 1995-04-19. [dostęp 2016-10-16]. 
  20. Jerzy S. Majewski: Wielka kamienica na Pięknej: lokal słynnych tancerek. Agora SA, 2013-06-23.
  21. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 388. ISBN 83-88372-30-0.
  22. Michał Wojtczuk: Pierwszy raz: zburzyli budynek i zbudowali identyczny. Agora SA, 2012-03-29.
  23. Kamienica Rodryga Mroczkowskiego. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie. [dostęp 2013-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-12)].
  24. Mokotowska 59 Warszawa. Urbanity.pl.
  25. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 398. ISBN 83-88372-30-0.
  26. Kina. W: Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Opowieść o życiu stolicy 1918–1939.. Krzysztof Jaszczyński. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2009, s. 106-108. ISBN 978-83-61253-51-8.
  27. Kamienica na Mokotowskiej 73 w której działały teatry Buffo, Teatr 8.30, Banda.
  28. Tomasz Mościcki: Kabarety przedwojennej Warszawy (1910-1939). Instytut Adama Mickiewicza.
  29. O serialu. TVN, 2013-02-25.
  30. Wnętrza z „Prawa Agaty” niczym z „Seksu w Wielkim Mieście”?. Murator SA.
  31. Sokół i Marysia Starosta - Reset.
  32. Pezet - Co mam powiedzieć (prod. Sidney Polak).
  33. Elżbieta Czerpak: High Streets in Poland - 2015. Knight Frank, 2015. s. 10-11. [dostęp 2016-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-10)]. (ang.).
  34. Wyniki plebiscytu Doskonałość Mody 2014. Twój Styl, 2015-01-19.
  35. Bogaci nie płaczą. Rzeczpospolita, 2012-10-27.
  36. Kreatorzy kontra amatorzy, „Newsweek.pl”, 13 lipca 2013 [dostęp 2016-11-09] (pol.).
  37. Jak to było z Arkadiusem?, „Onet Moda”, 2 września 2010 [dostęp 2016-11-09] (pol.).
  38. Projekt Mokotowska - Prawdziwe historie: Izabela Łapińska, „Onet Vumag”, 12 grudnia 2013 [dostęp 2016-11-13] (pol.).
  39. Otwarcie butiku Krzysztofa Stróżyny. Elle, 2012-10-02.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj