Wikipedia:Skarbnica Wikipedii/Lista architektów
Lista architektów podzielona jest według epok, w poszczególnych epokach posortowana alfabetycznie. Zawiera nazwiska architektów uważanych za twórców stylów i kierunków, takich, którzy wsławili się dużymi obiektami lub założeniami czy też traktatami o architekturze lub dziełami krytycznymi. Wśród współczesnych architektów (od 3. ćwierci XX w.) na liście znajdują się także laureaci Nagrody Pritzkera, Nagrody Miesa van der Rohe.
Lista nie zawiera osób z wykształceniem architektonicznym, które zdobyły sławę wyłącznie w inny sposób.
Starożytność
edytuj- Marek Agryppa (63 p.n.e.–12 p.n.e., Rzym), autor pierwszego Panteonu
- Imhotep (XXVII wiek p.n.e., Egipt), pierwszy znany z imienia architekt, projektant pierwszej piramidy
- Iktinos (V wiek p.n.e., Grecja), współtwórca Partenonu
- Mnesikles (V wiek p.n.e., Grecja), projektant Propylejów w Atenach
- Kallikrates (V wiek p.n.e., Grecja), współtwórca Partenonu
- Witruwiusz (I wiek p.n.e., Rzym), autor traktatu O architekturze ksiąg dziesięć
Wczesne średniowiecze
edytuj- Antemios z Tralles (VI wiek, Bizancjum), współautor kościoła Hagia Sofia
- Izydor z Miletu (VI wiek, Bizancjum), współautor kościoła Hagia Sofia
Gotyk
edytuj- opat Suger (1081–1151), Francja, twórca sztuki gotyckiej
- Robert de Luzarches (XIII wiek), Francja, architekt katedry w Amiens
- Peter Parler (1330 lub 1333–1399), Niemcy, architekt katedry w Pradze, członek rodu Parlerów
- Wilhelm z Sens (XII wiek), Francja/Anglia, architekt katedry w Canterbury
Renesans
edytuj
- Leone Battista Alberti (1404–1472, Włochy), autor traktatu De Pictura, architekt Palazzo Rucelai
- Donato Bramante (1444–1514, Włochy), architekt Tempietta w Rzymie
- Filippo Brunelleschi (1377–1446, Włochy), uważany za pierwszego twórcę renesansowego
- Leonardo da Vinci (1452–1519, Włochy)
Manieryzm
edytuj
- Andrea Palladio (1508–1580, Włochy), twórca palladianizmu
- Galeazzo Alessi (1512–1572, Włochy)
- Bartolomeo Ammanati (1511–1592, Włochy)
- Michał Anioł Buonarroti (1475–1564, Włochy)
- Rafael Santi (1483–1520, Włochy)
- Giulio Romano (1499–1546, Włochy)
- Antonio da Sangallo (1455–1534 , Włochy)
Barok
edytuj
- Gianlorenzo Bernini (1598–1680, Włochy), autor placu św. Piotra w Rzymie
- Francesco Borromini (1599–1667, Szwajcaria)
- Jacob van Campen (1595–1657, Holandia)
- Pietro da Cortona
- Tylman z Gameren
- Guarino Guarini
- Jules Hardouin-Mansart
- Nicholas Hawksmoor
- Juan de Herrera
- Ustad Isa
- Inigo Jones
- Francois Mansart
- Balthasar Neumann
- Claude Perrault
- Christopher Wren
- Andrea Pozzo
XVIII wiek (późny barok, rokoko, klasycyzm i architekci rewolucyjni)
edytuj
- Robert Adam (1728–1792, Wielka Brytania), twórca stylu Adamów
- Georg Bähr (1666–1738, Niemcy), architekt Frauenkirche i kamienic w Dreźnie
- Étienne-Louis Boullée (1728–1799, Francja), wizjoner, twórca architektury rewolucyjnej
- William Chambers (1728–1796, Wielka Brytania), architekt pawilonów w romantyzującym stylu angielskim
- Johann Dientzenhofer (1663–1726, Niemcy), architekt katedry w Fuldzie i wielu kościołów, członek rodu Dientzenthoferów
- Johann Bernhard Fischer von Erlach (1656–1723, Austria), architekt kościołów i pałaców w Wiedniu
- Jacques-Ange Gabriel (1698–1782, Francja), architekt Petit Trianon
- Johann Lucas von Hildebrandt (1668–1745, Austria), architekt wiedeńskiego Belwederu
- James Hoban (USA), architekt Białego Domu w Waszyngtonie
- Thomas Jefferson (1743–1826, USA), działacz polityczny, propagator klasycyzmu
- William Kent
- Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff
- Benjamin Latrobe
- Claude-Nicolas Ledoux
- Jules Hardouin Mansart
- John Nash
- Balthasar Neumann
- Giuseppe Piermarini
- Matthäus Daniel Pöppelman
- Jacques-Germain Soufflot
- Luigi Vanvitelli
- Stanisław Zawadzki
XIX wiek
edytuj
- Dankmar Adler (1844–1900, USA), współtwórca szkoły chicagowskiej
- Charles Barry (1795–1860, Wielka Brytania), architekt Pałacu Westminsterskiego
- Frederic Auguste Bartholdi
- Charles Bulfinch (1763–1844, USA), autor ratuszy i budynków rządowych
- William Burges
- Daniel Burnham (1846–1912, USA)
- Pierre Cuypers
- Gustave Eiffel (1832–1923, Francja), inżynier, konstruktor mostów i słynnej wieży
- Heinrich von Ferstel (1828–1883, Austria), jeden ze współtwórców architektury Wiednia z drugiej połowy XIX wieku.
- Charles Garnier (1825–1898, Francja), architekt Opery Paryskiej
- Victor Horta (1861–1947, Belgia), architekt wielu kamienic w stylu secesyjnym
- Richard Hunt
- Leo von Klenze (1784–1864, Niemcy)
- Henri Labrouste (1801–1875, Francja)
- William Le Baron Jenney
- Edwin Lutyens
- Charles Rennie Mackintosh (1868–1928, Szkocja), współtwórca ruchu Arts and Crafts
- William Morris (1834–1896, Wielka Brytania), pionier ochrony zabytków
- Frederick Law Olmsted (1822–1903, USA), architekt krajobrazu, projektant Central Parku w Nowym Jorku
- Joseph Paxton (1803–1865, Wielka Brytania), twórca Crystal Palace
- Augustus Welby Northmore Pugin (1812–1852, Wielka Brytania), współtwórca Pałacu Westminsterskiego
- James Renwick (1818–1895, USA), architekt katedry w Nowym Jorku
- Henry Hobson Richardson (1838–1886, USA), współtwórca szkoły chicagowskiej
- John Root (1850–1891, USA), współtwórca szkoły chicagowskiej
- Karl Friedrich Schinkel (1781–1841, Niemcy), uważany za głównego architekta klasycyzmu w Niemczech
- Friedrich August Stüler (1800–1965, Niemcy), architekt licznych kościołów, ratuszy, muzeów i pałaców
- George Gilbert Scott (1811–1878, Wielka Brytania), architekt i konserwator katedr angielskich
- Gottfried Semper (1803–1879, Niemcy), architekt oper w Dreźnie i Wiedniu
- Louis Sullivan (USA), współtwórca szkoły chicagowskiej
- Eugene Viollet-le-Duc (1814–1879, Francja), pionier konserwacji zabytków, teoretyk architektury
- Friedrich Weinbrenner (1766–1826, Niemcy), autor planu Karlsruhe, twórca badeńskiej szkoły klasycyzmu
- Stanford White
XX wiek i współczesność
edytujA – E
edytuj
- Alvar Aalto (1898–1976, Finlandia), współtwórca skandynawskiej szkoły projektowania
- Christopher Alexander (ur. 1936, Austria/Wielka Brytania), publicysta, teoretyk architektury
- Tadao Andō (ur. 1941, Japonia), laureat Nagrody Pritzkera
- Luis Barragan (1922–1988, Meksyk), laureat Nagrody Pritzkera
- Peter Behrens (1868–1940, Niemcy), pionier wzronictwa użytkowego i funkcjonalizmu
- Günter Behnisch (ur. 1922, Niemcy), współautor stadionu olimpijskiego w Monachium
- Frederic Bereder (ur. 1960, Japonia), pionier mosaiizmu
- Max Berg (1870–1947, Niemcy), twórca Hali Stulecia we Wrocławiu
- Ben van Berkel (ur. 1957, Holandia), publicysta, architekt mostu Erazma
- Hendrik Petrus Berlage (1856–1934, Holandia), pionier modernizmu
- Gottfried Böhm (ur. 1920, Niemcy), budowniczy kościołów, laureat Nagrody Pritzkera
- Ricardo Bofill (ur. 1939, Hiszpania), autor Casablanca Twin Center i wielu hoteli
- Mario Botta (ur. 1943, Szwajcaria), autor licznych kościołów i budynków użyteczności publicznej
- Marcel Lajos Breuer (1902–1981, Węgry/Niemcy/USA), mistrz Bauhausu, projektant mebli
- J. van den Broek (1898–1978, Holandia), projektant odbudowy Rotterdamu
- Gordon Bunshaft (1909–1990, USA), partner biura SOM, laureat Nagrody Pritzkera
- Santiago Calatrava (ur. 1951, Hiszpania/Szwajcaria), inżynier, twórca organicznych form dworców i mostów
- Henry N. Cobb (ur. 1926, USA), współpracownik I.M. Peia, projektant kilkunastu wieżowców
- Le Corbusier (1887–1965, Szwajcaria/Francja), jeden z ojców architektury współczesnej
- Justus Dahinden (ur. 1925, Szwajcaria), architekt i publicysta
- Willem Marinus Dudok (1884–1974, Holandia), autor ratuszy, współtwórca szkoły amsterdamskiej
- Joseph Ebers (1845–1923, Niemcy), architekt, budowniczy kościołów na Śląsku
- Peter Eisenman (ur. 1932, USA), współtwórca dekonstruktywizmu
F – J
edytuj
- Sverre Fehn (ur. 1924, Norwegia), laureat nagrody Pritzkera
- Norman Foster (ur. 1935, Wielka Brytania), laureat nagrody Pritzkera
- Mansuetus Fromm (1861–1915, Niemcy), architekt, budowniczy kościołów na Śląsku
- Buckminster Fuller (1895–1983, USA), twórca kopuły geodezyjnej
- Aurelio Galfetti (ur. 1936, Szwajcaria), współtwórca neomodernistycznego funkcjonalizmu
- Antoni Gaudí (1852–1926, Hiszpania), twórca kościoła Sagrada Familia
- Frank Gehry (ur. 1929, Kanada/USA), współtwórca dekonstruktywizmu, laureat nagrody Pritzkera
- Michael Graves (ur. 1934, USA), propagator postmodernizmu
- Nicholas Grimshaw (ur. 1939, Wielka Brytania)
- Walter Gropius (1883–1969, Niemcy/USA), twórca Bauhausu, propagator funkcjonalizmu
- Zaha Hadid (ur. 1950, Wielka Brytania), autorka skoczni Bergisel, laureatka nagrody Pritzkera
- Wallace Harrison (USA), architekt gmachu ONZ
- Zvi Hecker (ur. 1931, Izrael/Niemcy), autor wielu muzeów żydowskich
- Jacques Herzog (ur. 1950, Szwajcaria), laureat nagrody Pritzkera
- Hans Hollein (ur. 1934, Austria), laureat nagrody Pritzkera
- Raymond Hood (1881–1934, USA), propagator stylu międzynarodowego
- Friedensreich Hundertwasser (1928-2000, Austria), architekt, malarz, twórca m.in. Hundertwasserhaus
- Arata Isozaki (ur. 1931, Japonia), autor wielu obiektów sportowych i muzealnych, współtwórca Metabolizmu
- Toyo Ito (ur. 1941, Japonia)
- Arne Jacobsen (1902–1971, Dania), współtwórca skandynawskiej szkoły projektowania
- Helmut Jahn (ur. 1941, Niemcy/USA), autor wielu wielkokubaturowych obiektów i zespołów komerycjnych
- Philip Johnson (1906-2005, USA), propagator stylu międzynarodowego, współtwórca postmodernizmu, krytyk i historyk
K – N
edytuj
- Louis Kahn (1901–1974, USA), projektant parlamentu w Dakce
- Rem Koolhaas (ur. 1944, Holandia), publicysta, laureat Nagrody Pritzkera
- Kengo Kuma (ur. 1954, Japonia), laureat prestiżowej nagrody Instytutu Architektury Japonii
- Daniel Libeskind (ur. 1946, USA), laureat Nagrody Pritzkera
- Maya Lin (ur. 1959, USA), autorka pomnika żołnierzy poległych w wojnie wietnamskiej i projektantka wnętrz
- Adolf Loos (1870–1933, Austria), prekursor modernizmu, publicysta (Ornament i zbrodnia)
- Fumihiko Maki (ur. 1928, Japonia), laureat Nagrody Pritzkera
- Imre Makovecz (1935, Węgry), przedstawiciel architektury organicznej, projektant licznych kościołów
- Thom Mayne (ur. 1944, USA), laureat Nagrody Pritzkera
- McKim, Mead, and White (USA), twórcy ratusza w Nowym Jorku
- Richard Meier (1934, USA), laureat Nagrody Pritzkera
- Pierre de Meuron (ur. 1950, Szwajcaria), architekt galerii Tate Modern w Londynie, laureat Nagrody Pritzkera
- Adolf Meyer (1881–1929, Niemcy), mistrz Bauhausu
- Hannes Meyer (1889–1954, Szwajcaria), dyrektor Bauhausu
- Ludwig Mies van der Rohe (1883–1969, Niemcy/USA), jeden z ojców nowoczesnej architektury
- Rafael Moneo (ur. 1937, Hiszpania), laureat Nagrody Pritzkera
- Charles Moore (1925–1993, USA)
- Julia Morgan (1872–1957, USA)
- Eduardo Souto de Moura (ur. 1952, Portugalia)
- Glenn Murcutt (ur. 1936, Australia), laureat Nagrody Pritzkera
- Ernst Neufert (1900–1986, Niemcy), autor podręcznika projektowania, współtwórca budynku Bauhausu
- Johann Neumann
- Richard Neutra (1892–1970, Austria/USA)
- Oscar Niemeyer (ur. 1907, Brazylia), laureat Nagrody Pritzkera
- Jean Nouvel (ur. 1945, Francja), laureat Nagrody Pritzkera
- Maciej Nowicki (1910–1950, Polska/USA), architekt, J.S. Dorton Arena (Paraboleum) w Raleigh
O – R
edytuj- Frei Otto (ur. 1925, Niemcy), architekt stadionu olimpijskiego w Monachium, konstruktor
- J.J.P. Oud (1890–1963, Holandia), współtwórca stylu międzynarodowego, projektant Café De Unie
- Ieoh Ming Pei (ur. 1917, Chiny/USA), autor szklanej piramidy w Luwrze, laureat Nagrody Pritzkera
- Dominique Perrault (ur. 1953, Francja), architekt Biblioteki Narodowej w Paryżu
- Renzo Piano (ur. 1937, Włochy), współautor Centrum Pompidou, laureat Nagrody Pritzkera
- Gio Ponti (1891–1979, Włochy), architekt wieżowca Pirelli
- John Portman (ur. 1924, USA), architekt hoteli sieci Hyatt i Marriott
- Christian de Portzamparc (ur. 1944, Francja), laureat Nagrody Pritzkera
- Steen Eiler Rasmussen (1898–1990, Dania), teoretyk architektury, eseista, publicysta
- Gerrit Rietveld (1888–1964, Holandia), twórca De Stijl
- Kevin Roche (ur. 1922, Irlandia/USA), laureat Nagrody Pritzkera
- Richard Rogers (ur. 1933, Wielka Brytania), współautor Centrum Pompidou
- Aldo Rossi (1931–1997, Włochy), publicysta, propagator postmodernizmu, laureat Nagrody Pritzkera
S – Z
edytuj
- Eero Saarinen (1910–1961, USA), autor gmachów uczelni, dworców lotnicznych i biurowców
- Eliel Saarinen (1873–1950, Finlandia/USA), projektant dworców, kościołów, gmachów uczelni
- Moshe Safdie (ur. 1938, Izrael/Kanada), projektant Habitatu'67
- Antonio Sant'Elia (1888–1916, Włochy), twórca futuryzmu w architekturze, wizjoner
- Hans Scharoun (1893–1972, Niemcy), współtwórca stylu międzynarodowego i architektury organicznej
- Paul Schmitthenner (1884–1972, Niemcy), architekt kilkunastu osiedli we Wrocławiu, Berlinie, Stuttgarcie i Moguncji
- Axel Schultes (Niemcy), projektant dzielnicy rządowej i urządu kanclerskiego w Berlinie
- Giles Gilbert Scott (1880—1960, Wielka Brytania), autor elektrowni Thamesbank i Buttersea oraz projektant buden telefonicznych w Londynie
- Harry Seidler (1923-2006, Australia)
- Shreeve, Lamb, and Harmon (USA), autorzy Empire State Building w Nowym Jorku
- Álvaro Siza (ur. 1933, Portugalia), laureat Nagrody Pritzkera
- Skidmore, Owings and Merrill (USA), propagatorzy stylu międzynarodowego, autorzy kilkudziesięciu wieżowców
- Alison i Peter Smithson (1928–1993 i 1923-2003, Wielka Brytania), twórcy brutalizmu, członkowie Team Ten
- Luigi Snozzi (ur. 1932, Szwajcaria), współtwórca neomodernistycznego minimalizmu
- Paolo Soleri (ur. 1919, USA), współtwórca architektury ekologicznej
- Albert Speer senior (1905–1979, Niemcy), główny architekt III Rzeszy
- Albert Speer junior (ur. 1934, Niemcy), urbanista
- Mart Stam (1899–1986, Holandia/Niemcy/Szwajcaria), współtwórca stylu międzynarodowego
- James Stirling (1926–1992, Wielka Brytania), laureat Nagrody Pritzkera
- Edward Durrell Stone (1902–1978, USA), autor kilkunastu wieżowców
- Kenzō Tange (1913-2005, Japonia), twórca Parku Pokoju w Hiroszimie, laureat Nagrody Pritzkera
- Władimir Tatlin (1885–1953, Rosja/ZSRR), współtwórca konstruktywizmu
- Bruno Taut (1880–1938, Niemcy), współtwórca ekspresjonizmu, projektant osiedli w Berlinie
- Max Taut (1884–1967, Niemcy), architekt licznych budynków w Berlinie
- Jørn Utzon (ur. 1918, Dania), projektant Opery w Sydney, laureat Nagrody Pritzkera
- Livio Vacchini (1933-2007, Szwajcaria), współtwórca neomodernistycznego minimalizmu
- William van Alen (1883–1954, USA), architekt Chrysler Building w Nowym Jorku
- Aldo van Eyck (1918–1999, Holandia), twórca strukturalizmu, członek Team Ten
- Robert Venturi (ur. 1925, USA), współtwórca postmodernizmu, publicysta, laureat Nagrody Pritzkera
- Jan Wils (1891–1972, Holandia), członek De Stijl, autor stadionu olimpijskiego w Amsterdamie
- Frank Lloyd Wright (1867–1959, USA), współtwórca nowoczesnej architektury
- Minoru Yamasaki (1912–1986, USA), projektant World Trade Center
Zobacz też: