Wojsko Litwy Środkowej

Wojsko Litwy Środkowej – siły zbrojne państwa proklamowanego przez generała Lucjana Żeligowskiego 12 października 1920.

Odznaka Honorowa Wojsk Litwy Środkowej
Flaga Litwy Środkowej
Terytorium Litwy Środkowej

Wraz z ogłoszeniem przez generała Lucjana Żeligowskiego powstania Litwy Środkowej, wojsko którymi dowodził i które brało udział w „buncie”, stało się automatycznie Wojskiem Litwy Środkowej.

Pierwotny skład wojsk

edytuj

Działania zbrojne

edytuj

Po zajęciu Wilna Naczelny Dowódca Wojska Litwy Środkowej, gen. Żeligowski polecił wysunąć wojska na linię: Nowe TrokiKrasoRykonty oraz Bondary-Rzesza-Czerwony Dwór.

Do 29 listopada 1920, gdy zawarto Traktat w Kownie, Litwa Środkowa była w stanie niewypowiedzianej wojny z Republiką Litewską (Litwą Kowieńska).

I Korpus Wojsk Litwy Środkowej

edytuj

W czasie walk zreorganizowano Wojska Litwy Środkowej i 16 października 1920 roku utworzono I Korpus Wojsk Litwy Środkowej. Dowódcą korpusu został generał Jan Rządkowski, dotychczasowy dowódca 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej.

Obsada wyższych stanowisk w Wojsku Litwy Środkowej

edytuj
 
Generał Lucjan Żeligowski (18651947), dowódca akcji zajęcia Wilna w październiku 1920

marzec 1921

W kwietniu 1921 gen. ppor. Daniel Konarzewski został mianowany zastępcą gen. Żeligowskiego. 1 grudnia 1921 roku został on Naczelnym Dowódcą Wojsk Litwy Środkowej. Był nim do czasu zjednoczenia Litwy Środkowej z Rzecząpospolitą.

W ostatnim okresie istnienia

edytuj

Wojsko Litwy Środkowej w rzeczywistości stanowiło autonomiczną część sił zbrojnych Rzeczypospolitej.

Już we wrześniu 1921 zaczęto przemianowywać pułki Wojsk Litwy Środkowej zgodnie z numeracją ustaloną dla całości Wojska Polskiego. Miński pułk strzelców przyjął nazwę 86 pułku piechoty, a 2 pap został przemianowany na 29 pułk artylerii polowej. Jesienią 1921 1 i 2 Dywizja Piechoty Litewsko-Białoruska otrzymały numerację 19 DP i 29 DP. Wojska Litwy Środkowej, chociaż na zewnątrz występowały samodzielnie, to jednak znajdowały się w strukturach operacyjnych polskiej 2 Armii, funkcjonując nadal jako Grupa Operacyjna "Bieniakonie"[1].

30 listopada gen. Żeligowski rozwiązał Naczelne Dowództwo Wojsk Litwy Środkowej i ustanowił Dowództwo Wojsk Litwy Środkowej z gen. Konarzewskim jako dowódcą. Rozwiązał też Adiutanturę Generalną Naczelnego Dowódcy Wojsk Litwy Środkowej, a do uzgodnienia interesów administracji wojskowej z cywilną ustanowił Przedstawicielstwo Dowództwa Wojsk Litwy Środkowej przy Tymczasowej Komisji Rządzącej[1]. Gdy w kwietniu 1922 Litwa Środkowa zjednoczyła się z Polską, znaki formalnej odrębności Wojska Litwy Środkowej praktycznie już nie istniały.

Dyslokacja oddziałów Grupy Operacyjnej Bieniakonie

edytuj

Stan na dzień 27.10.1921 roku[2]

  • dowództwo 3 Brygady Jazdy – Wilno
    • dowództwo 10 pułku ułanów – Landwarowo
      • 1 szwadron – Rudziszki
      • 2 szwadron – Landwarowo
      • 3 szwadron – Troki
      • 4 szwadron – Olkieniki
      • szwadron karabinów maszynowych – Nowe Troki
      • szwadron techniczny – Świątniki
    • dowództwo 13 pułku ułanów – Wilno
      • 1 i 3 szwadron, szwadron karabinów maszynowych, szwadron techniczny – Wilno
      • 2 szwadron – Podbrzezie
      • 3 szwadron – Troki
      • 4 szwadron – Gryciuny
    • dowództwo 23 pułku ułanów – Mejszagoła
      • 1 szwadron – Mieduszki
      • 2 szwadron – Kiemiele
      • 3 i 4 szwadron – Podbrzezie,
      • 3 szwadron – Troki
      • szwadron karabinów maszynowych – Leoniszki
      • szwadron techniczny – Mejszagoła

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Łach 2014 ↓, s. 194.
  2. Łach 2014 ↓, s. 195.

Bibliografia

edytuj
  • Lech Wyszczelski, Wojsko Polskie w latach 1918–1921, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006, ISBN 83-89729-56-3, OCLC 830813322.
  • „Księga chwały piechoty”: komitet redakcyjny pod przewodnictwem płk. dypl. Bolesława Prugara Ketlinga, Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937–1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona Warszawa 1992
  • „Księga jazdy polskiej”: pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint: Wydawnictwo Bellona Warszawa 1993