Zespół staromiejski Torunia

średniowieczne centrum Torunia, wpisane na listę UNESCO

Zespół Staromiejski Torunia – najstarsza część Torunia, składająca się ze Starego Miasta, Nowego Miasta i zamku krzyżackiego.

Zespół Staromiejski Torunia[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Widok na Stare Miasto, 2019 rok
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, IV

Numer ref.

835

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1997
na 21. sesji

Położenie na mapie Torunia
Mapa konturowa Torunia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stare Miasto”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Stare Miasto”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stare Miasto”
Ziemia53°00′41,112″N 18°36′41,903″E/53,011420 18,611640
Panorama Zespołu Staromiejskiego, 2018 rok
Stare Miasto zaznaczone zostało kolorem żółtym, Nowe Miasto niebieskim
Stare Miasto – widok z katedry

Historia wpisówEdytuj

Logo Nazwa Data wpisu Źródło
  Rejestr zabytków 29 grudnia 1952 [1]
  Pomnik historii 16 września 1994 [2]
  Lista światowego dziedzictwa UNESCO 4 grudnia 1997 [3]

DemografiaEdytuj

Liczba ludności Zespołu Staromiejskiego na przestrzeni lat[4][5]:

W tym miejscu powinien znaleźć się wykres. Z przyczyn technicznych nie może zostać wyświetlony. Więcej informacji

Stare MiastoEdytuj

HistoriaEdytuj

Osobny artykuł: Stare Miasto (Toruń).

Powstało po 1233 roku na miejscu starej osady. Położone nad Wisłą, zostało rozplanowane na rzucie nieumiarowego pięcioboku, ograniczonego dzisiejszymi ulicami: Pod Krzywą Wieżą, Fosa Staromiejska, Podmurna, Bulwar Filadelfijski. Na Starym Mieście znajduje się większość najcenniejszych zabytków Torunia[6].

UliceEdytuj

ZabytkiEdytuj

Wybrane zabytki na terenie Starego Miasta[7]:

Nowe MiastoEdytuj

HistoriaEdytuj

Osobny artykuł: Nowe Miasto (Toruń).

W 1264 roku, na mocy przywileju lokacyjnego, zostało założone Nowe Miasto Toruń. Nowe miasto było odrębnym ośrodkiem miejskim z własną Rada i Ławą[8].

UliceEdytuj

  • Browarna
  • Dominikańska
  • św. Jakuba
  • Królowej Jadwigi
  • Jęczmienna
  • św. Katarzyny
  • Małe Garbary
  • Międzymurze
  • Most Pauliński
  • Piernikarska
  • Prosta
  • Przedzamcze
  • Strumykowa
  • Sukiennicza
  • Szpitalna
  • Ślusarska
  • Wielkie Garbary
  • Wysoka
  • Zaułek Prosowy
  • Zaszpitalna

ZabytkiEdytuj

Zabytki na terenie Nowego Miasta[7]:

Zamek krzyżackiEdytuj

Osobny artykuł: Zamek krzyżacki w Toruniu.

Siedziba komtura, został wzniesiony w XIII wieku i rozbudowany w XIV i XV wieku. Zdobyty i zburzony przez mieszczan toruńskich po zwycięskim powstaniu przeciw zakonowi krzyżackiemu w 1454 roku. W następnych wiekach teren był bardzo zaniedbany. Dopiero w latach 1958–1966 teren zamku odgruzowano. Ważną datą był rok 1966, czyli rocznica 500-lecia Pokoju Toruńskiego, która przyczyniła się do ostatecznego zabezpieczenia i zagospodarowania ruin zamku krzyżackiego jako pomnika Pokoju Toruńskiego[9].

Nagrody i wyróżnieniaEdytuj

NumizmatykaEdytuj

W 2007 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety upamiętniające miasto średniowieczne w Toruniu o nominałach: 20 zł, wykonaną ze srebra (w nakładzie 56 000 sztuk) oraz 2 zł, ze stopu Nordic Gold (w nakładzie 990 000 sztuk)[14].

GaleriaEdytuj

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. Konserwator – Rejestr zabytków nieruchomych, www.torun.wkz.gov.pl [dostęp 2017-10-13] (ang.).
  2. Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 8 września 1994 (M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 422).
  3. Toruń na liście UNESCO | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2017-09-28] (pol.).
  4. http://bazhum.muzhp.pl/media/files/Acta_Universitatis_Nicolai_Copernici_Nauki_Humanistyczno_Spoleczne_Historia/Acta_Universitatis_Nicolai_Copernici_Nauki_Humanistyczno_Spoleczne_Historia-r1977-t11_(74)/Acta_Universitatis_Nicolai_Copernici_Nauki_Humanistyczno_Spoleczne_Historia-r1977-t11_(74)-s133-155/Acta_Universitatis_Nicolai_Copernici_Nauki_Humanistyczno_Spoleczne_Historia-r1977-t11_(74)-s133-155.pdf.
  5. Wayback Machine, web.archive.org, 10 stycznia 2017 [dostęp 2019-01-11] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-10].
  6. Starówka – trasa długa | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2017-09-28] (pol.).
  7. a b Toruń – oficjalna strona miejska.
  8. JW Web Development, Toruń, Atrakcje Torunia, Przewodnik po Toruniu, Zwiedzanie Torunia z przewodnikiem, Przewodnicy miejscy Toruń przewodnik miejski Informacja turystyczna, Zabytki Torunia i kujawsko-pomorskiego, Muzea, Historia, Pierniki toruńskie, Twierdza Toruń, www.turystyka.torun.pl [dostęp 2017-09-28] (pol.).
  9. JW Web Development, Toruń, Atrakcje Torunia, Przewodnik po Toruniu, Zwiedzanie Torunia z przewodnikiem, Przewodnicy miejscy Toruń przewodnik miejski Informacja turystyczna, Zabytki Torunia i kujawsko-pomorskiego, Muzea, Historia, Pierniki toruńskie, Twierdza Toruń, www.turystyka.torun.pl [dostęp 2017-09-28] (pol.).
  10. Wyniki naszego plebiscytu: oto siedem cudów Polski. Rzeczpospolita / Presspublica, 2007-09-20. [dostęp 2011-08-31].
  11. National Geographic. national-geographic.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-25)].
  12. 10 najciekawszych miast według The Huffington Post. Jest Toruń!. torun.gazeta.pl. [dostęp 2015-05-01]. (pol.).
  13. https://www.torun.pl/pl/torun-pierwszym-z-7-cudow-polski.
  14. Narodowy Bank Polski – Internetowy Serwis Informacyjny, www.nbp.pl [dostęp 2022-04-20] (pol.).