Zielona Góra Główna

stacja kolejowa w Zielonej Górze

Zielona Góra Główna – węzłowa stacja kolejowa w Zielonej Górze, znajdująca się w centralnej części miasta, odprawiająca największą liczbę pociągów PKP Intercity oraz Polregio (w tym połączeń międzynarodowych) w regionie. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca wojewódzkiego[1].

Zielona Góra Główna
Ilustracja
Budynek dworca w Zielonej Górze
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Miejscowość

Zielona Góra

Lokalizacja

Centrum

Zarządca

PKP Polskie Linie Kolejowe

Data otwarcia

1871

Poprzednie nazwy

Grünberg (Schlesien)
Zielonagóra
Zielona Góra Główna
(lata 40. XX wieku)
Zielona Góra

Dane techniczne
Liczba peronów

4 (2 i 2 czołowe (1a i 3))

Liczba krawędzi
peronowych

5

Kasy

T

Linie kolejowe
Położenie na mapie Zielonej Góry
Mapa konturowa Zielonej Góry, w centrum znajduje się punkt z opisem „Zielona Góra Główna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zielona Góra Główna”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zielona Góra Główna”
Ziemia51°56′51″N 15°30′52″E/51,947500 15,514444

Po II wojnie światowej, w roku 1946, stacja ta funkcjonowała pod nazwą Zielonagóra, a w roku 1947 jako Zielona Góra Główna. W grudniu 2018 roku przywrócono stacji nazwę Zielona Góra Główna[2].

Ruch pasażerski edytuj

Rok Wymiana roczna Wymiana pasażerska na dobę miejsce w Polsce
2017[3] 1 460 000 4 000 61
2018[4] 1 610 000[5] 4 400
2019[3] 1 750 000 4 800 60
2020[3] 1 020 000 2 800 60
2021[3] 1 350 000 3 700 60
2022[6] 2 170 000[7] 5 700 67

Historia edytuj

Historia dworca głównego i kolei w mieście edytuj

Stacja w Zielonej Górze powstała w 1871, a pierwszy pociąg zatrzymał się tu 1 października 1871 tegoż roku[8]. Zielona Góra (wówczas: Grünberg) była wtedy niewielkim miastem i do potrzeb takiego miasta dostosowana była też powierzchnia dworca. Po wojnie, z racji awansu na miasto wojewódzkie, nastąpił tu znaczny wzrost liczby mieszkańców. Budynek dziewiętnastowieczny został zatem w latach 60. XX w. zastąpiony nową halą. Wygospodarowano też dwa nowe perony, umieszczając je kilkadziesiąt metrów dalej w kierunku wschodnim (peron 4 przestał funkcjonować w latach 80.). Wzrastający ruch, zarówno kolejowy, jak i samochodowy, spowodował konieczność wybudowania wiaduktu, którym poprowadzono ulicę Sulechowską, dotychczas krzyżującą się z torami przy dworcu.

Nowy budynek dworcowy został przekazany do eksploatacji w 1902 roku. Był to budynek w całości wykonany z czerwonej cegły, co było wówczas charakterystyczne dla większości budynków kolejowych. Miał dwie kondygnacje i był nakryty dachem spadzistym o niewielkim nachyleniu, kryty papą, z charakterystycznymi okapami, co również było typowe dla obiektów tego rodzaju. Funkcjonalny układ budynku dzielił go na dwie strefy: parter był przeznaczony dla pasażerów, piętro zajmowały biura i pomieszczenia obsługi stacji. Na parterze były kasy biletowe i poczekalnia, a także trzy lokale gastronomiczne: dwie restauracje i kawiarnia. Budynek był podpiwniczony. Elewacja frontowa od strony placu była prawie symetryczna. Całkowitą równowagę układu zakłócała niższa część budynku od strony wschodniej. Budynek była ustawiony swoją osią podłużną równolegle do torów, tj. do kierunku wschód–zachód. Bryła budynku składała się z czterech części; dwie wyższe ustawione szczytowo do kierunku osi i symetrycznie do części centralnej[8].

Część centralna, nieco niższa, była nakryta dachem, którego kalenica była równoległa do torów. Od strony placu posiadała elewację siedmioosiową. Części boczne, wyższe, ustawione szczytowo, posiadały w elewacji po trzy osie okienne. Najniższa, czwarta część, po wschodniej stronie miała dwie osie. Budynek dworca był w całości wykonany z cegły. Elewacje posiadały bogaty detal wykonany z cegły i ceramiki. Okna parteru i drzwi były półkoliście zakończone z nadprożem podkreślonym ceramicznym gzymsem. Parapety również były wykonane z ceramicznych kształtek. Okna na piętrze zakończone były łukowato ukształtowanym nadprożem wykonanym z ceramiki. Pod ceramicznymi parapetami znajdowały się płyciny. Parter od piętra oddzielał na elewacji ozdobny fryz krzyżowy wykonany z cegieł, który biegł naokoło całego budynku. Pod okapem dachów części szczytowych istniał fryz schodkowy, który przechodził w lizeny narożnikowe, stanowiące jakby ramy poszczególnych części całego obiektu. Symetryczność elewacji frontowej podkreślały dodatkowo centralnie umieszczone schody, prowadzące do potrójnych drzwi wejściowych do głównego hallu dworca oraz umieszczony na środkowej osi, ponad oknami i piętra, zegar osłonięty niewielkim daszkiem. Od strony peronów budynek wyglądał podobnie. Całość wyglądała dostojnie: surowy, ale pieczołowicie wykonany detal podkreślał powagę kolei, jako najnowocześniejszego środka komunikacji w tamtym czasie. Przed dworcem znajdował się plac dla dorożek, a w późniejszym czasie był tam też przystanek dla tramwajów konnych[8].

Inne stacje kolejowe w Zielonej Górze edytuj

Przed wojną istniał w Zielonej Górze drugi dworzec należący do tzw. kolei szprotawskiej – Zielona Góra-Górne Miasto (Grünberg-Oberstadt). Zlokalizowany był w okolicach dzisiejszej ulicy Ogrodowej. Trasa kolei szprotawskiej nie została po wojnie uruchomiona (nie funkcjonowała już praktycznie od połowy lat 30. XX wieku), sam zaś budynek funkcjonuje obecnie jako kamienica mieszkalna.

Nowy dworzec główny edytuj

W połowie lat 60. XX wieku zdecydowano o wyburzeniu poniemieckiego dworca i wybudowaniu w jego miejsce nowego, według projektu mgr. inż. arch. Zbigniewa Kłopockiego. 30 kwietnia 1970 roku nowy dworzec został uroczyście otwarty[9]. W latach 2004–2012 został gruntownie wyremontowany i oddany ponownie do użytku 16 sierpnia 2012 roku. Remont przeprowadzono w trzech etapach. I etap zrealizowano w latach 2004–2006; kosztował około 1,5 mln zł. II etap kosztujący ok. 3 mln zrealizowano w latach 2008–2009, a III etap za ok, 2,2 mln zł zrealizowano w latach 2011–2012. Łącznie remont dworca pochłonął prawie 7 mln zł[10][11]. W ramach prac m.in. zainstalowano nowe oświetlenie i automatyczne drzwi wejściowe oraz umieszczono napis nad drzwiami o treści „DWORZEC KOLEJOWY”.

Infrastruktura edytuj

Dworzec edytuj

Budynek dworca znajduje się przy ulicy Dworcowej 32c, gdzie dojechać można wieloma liniami autobusowymi z różnych części miasta.

Modernizacja dworca i peronów (2015–2018) edytuj

21 maja 2015 PKP PLK podpisały z firmą ZUE umowę na remont stacji, w ramach którego ma zostać wykonany remont kilku torów, 3 peronów, przejścia pod torami, pobliskiego wiaduktu i przejazdu kolejowo-drogowego. Dodatkowo mają powstać windy osobowe oraz system dynamicznej informacji pasażerskiej[12][13].

Pod koniec roku 2016 zakończył się I etap przebudowy stacji Zielona Góra. Przebudowane zostały 3 perony oraz wybudowano nowy peron – 1a. Przejście podziemne uległo modernizacji. Przy każdym z wyjść z przejścia podziemnego zostały umieszczone windy dla niepełnosprawnych. Pojawił się system dynamicznej informacji pasażerskiej na peronach oraz w hali dworcowej.

W roku 2017 rozpoczął się II etap modernizacji stacji Zielona Góra. Pojawiły się wiaty peronowe, a przejście podziemne zostało wydłużone do przychodni Aldemed.

Na przełomie lipca i sierpnia 2018 roku rozpoczął się montaż wiat peronowych, które połączyły perony dworca głównego z centrum przesiadkowym przy ulicy Bema.

Linie kolejowe edytuj

System informacji pasażerskiej edytuj

Stacja wyposażona jest w rozbudowany system informacji pasażerskiej, na którą składają się m.in. urządzenia nagłaśniające, wyświetlacze elektroniczne w technologii ciekłokrystalicznej (w tym tablice informacyjne z przyjazdami i odjazdami pociągów), zegary oraz tablice z rozkładem jazdy.

Połączenia kolejowe edytuj

Według rozkładu jazdy z 10 grudnia 2023 r. stacja Zielona Góra Główna obsługiwana jest przez następujące pociągi:

Przewoźnik Stacja docelowa Przewoźnik Stacja docelowa
PKP Intercity
  1.   Berlin-Charlottenburg
  2.   Berlin Hauptbahnhof
  3.   Chełm
  4.   Gdynia Główna
  5.   Kraków Główny
  6.   Lublin Główny
  7.   Olsztyn Główny
  8.   Przemyśl Główny
  9.   Szczecin Główny
  10.   Świnoujście
  11.   Warszawa Gdańska
  12.   Warszawa Wschodnia
  13.   Wrocław Główny
POLREGIO
  1.   Brzeg
  2.   Cottbus
  3.   Frankfurt (Oder)
  4.   Głogów
  5.   Gorzów Wielkopolski
  6.   Görlitz
  7.   Guben
  8.   Jelenia Góra
  9.   Kostrzyn
  10.   Leszno
  11.   Małomice
  12.   Nowa Sól
  13.   Oława
  14.   Poznań Główny
  15.   Rzepin
  16.   Szczecin Główny
  17.   Węgliniec
  18.   Wrocław Główny
  19.   Zbąszynek
  20.   Żagań

Dojazd komunikacją miejską edytuj

Na dworzec główny można dojechać z każdej części miasta dzięki liniom autobusowym kursującym przez dworzec[14]:

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

  1. Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 549
  2. Kasper Fiszer, Zielona Góra: Zmienią się nazwy przystanków kolejowych, 16 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-22] (pol.).
  3. a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie, Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
  4. Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r., Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
  5. Artur Łukasiewicz, Zielonogórski rekord kolejowy. Mamy ponad 1,5 mln pasażerów, Wyborcza.pl, 3 lutego 2020 [dostęp 2020-03-02].
  6. Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
  7. Lubuskie na torach: Zielona Góra przoduje, Zbąszynek zaskakuje. Ranking stacji pod względem ruchu pasażerskiego, lubuskie24.pl, 9 listopada 2023 [dostęp 2023-11-13] (ang.).
  8. a b c Historia kolei w Zielonej Górze
  9. Grzegorz Biszczanik, ZIELONA GÓRA: Nowy dworzec kolejowy [Nieznana Zielona Góra], wZielonej.pl, 17 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-01] (pol.).
  10. Dworzec w Zielonej Górze otwarty po remoncie za 7 mln złotych, Onet.pl, 18 sierpnia 2012 [dostęp 2012-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-21].
  11. Wydali 6,7 miliona na remont dworca w Zielonej Górze, Wprost.pl, 17 sierpnia 2012 [dostęp 2012-08-19].
  12. ZUE z umową na stację Zielona Góra. rynek-kolejowy.pl, 2015-06-11. [dostęp 2015-06-15]. (pol.).
  13. Roboty budowlane - 218862-2015. ted.europa.eu, 2015-06-23. [dostęp 2015-07-17]. (pol.).
  14. Miejski Zakład Komunikacji w Zielonej Górze, Miejski Zakład Komunikacji w Zielonej Górze [dostęp 2018-08-15] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zielona Góra Główna
Linia 273 Wrocław GłównySzczecin Główny (153,858 km)
   
Zielona Góra Stary Kisielin
odległość: 5,469 km
 
odległość: 7,192 km
Linia 370 Zielona Góra Główna – Żary (0,000 km)
 
   Słone
odległość: 8,532 km
Linia Zielona Góra Główna – Szprotawa (rozebrana)