Lipsko

	Lipsko
	Lipsko
	; Kościół Świętej Trójcy w Lipsku
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	lipski
Gmina	Lipsko
Data założenia	1589
Burmistrz	Jacek Lucjan Wielorański
Powierzchnia	15,7 km²
Populacja (31.12.2018); • liczba ludności; • gęstość	; 5 593; 356,2 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 48
Kod pocztowy	27-300
Tablice rejestracyjne	WLI
	Położenie na mapie gminy Lipsko Lipsko
	Położenie na mapie Polski Lipsko
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Lipsko
	Położenie na mapie powiatu lipskiego Lipsko
	51°09′30″N 21°38′57″E/51,158333 21,649167
TERC (TERYT)	1409034
SIMC	0973613
	Urząd miejskiul. 1 Maja 2; 27-300 Lipsko
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Lipsko – miasto w woj. mazowieckim, w powiecie lipskim. Położone nad rzeką Krępianką, na Wzniesieniach Południowomazowieckich, historycznie w Małopolsce, w ziemi radomskiej^[2].

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne miejscowości noszące tę nazwę.

Miejscowość jest siedzibą powiatu, miejsko-wiejskiej gminy Lipsko.

Według danych z 31 grudnia 2012, miasto miało 5895 mieszkańców, w tym 2853 mężczyzn i 3042 kobiety^[3].

Herbem Lipska jest herb szlachecki Dębno, którym pieczętowali się jego dawni właściciele.

PołożenieEdytuj

Miasto leży w południowej części województwa mazowieckiego, w południowej części Równiny Radomskiej^[4].

Miasto jest położone na dwóch wzgórzach, rozdzielonych Krępianką.

Historycznie należy do Małopolski. Prywatne miasto szlacheckie, lokowane w 1589 roku, zdegradowane w 1869 roku, ponowne nadanie praw miejskich w 1958 roku^[5], położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego^[6]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. radomskiego, zaś przed 1975 do woj. kieleckiego.

W mieście funkcjonuje klub sportowy Powiślanka Lipsko.

Dane GUS dotyczące faktycznego miejsca zamieszkania.

Synagoga w Lipsku, zniszczona przez Niemców 8 września 1939 r.

kwiecień 1589 – pierwsze wzmianki jako o własności rodziny Krępskich, a potem Wolskich i Gostomskich, potem własność kasztelana radomskiego Mikołaja Oleśnickiego.
1613^{[potrzebny przypis]} – nadano prawa miejskie i nastąpił rozwój w związku z położeniem na "szlaku wołowym" z Rusi do Wielkopolski i na Śląsk.
1614 – potwierdzenie przywilejów miejskich przez króla Zygmunta III Wazę, powstał kościół św. Trójcy z fundacji Mikołaja Oleśnickiego.
XVIII w. – Lipsko od Oleśnickich zakupili Denhoffowie, potem Sanguszkowie i Kochanowscy.
1775 – nadano prawa organizowania targów w soboty i dziesięciu jarmarków rocznie przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
1860 – z pracy na roli żyło 96 mieszkańców, 34 z rzemiosła, nastąpił powolny upadek miasta.
1868 – utrata prawa miejskich.
8 września 1939 – w synagodze hitlerowcy spalili 60 miejscowych Żydów.
1 stycznia 1956 – utworzenie powiatu lipskiego.
1957 – powstała Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Lipsku.
1 stycznia 1958 - odzyskanie praw miejskich.
1963 – powstała Przetwórnia Owocowo-Warzywna Hortex w Lipsku.
1975 – powstał Zakład Mleczarski w Lipsku i Zakład Produkcji Części Samochodowych FSC w Starachowicach.
1 stycznia 1999 – Lipsko zostało ponownie stolicą powiatu.

↑ [1] GUS, Rocznik Demograficzny 2019.
↑ Franciszek Siarczyński: Opis powiatu radomskiego, Warszawa 1847, s. 77.
↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2012 r.. stat.gov.pl. [dostęp 31.07.2014].
↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 46-47.
↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
↑ Lipsko polskawliczbach.pl, w oparciu o dane GUS.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-04-06] .

Robert Kąkol, Eryk Kacewicz i in., Polskie miasta i miasteczka, Warszawa: Reader's Digest, 2010, ISBN 978-83-60530-95-5