Wikipedia

Jeremy Irons

aktor brytyjski

Jeremy John Irons[1][2][3] (ur. 19 września 1948 w Cowes) – brytyjski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny[4], laureat Oscara.

Jeremy Irons
Ilustracja
Jeremy Irons (2015)
Imię i nazwisko

Jeremy John Irons

Data i miejsce urodzenia

19 września 1948
Cowes, Wielka Brytania

Zawód

aktor

Współmałżonek

Julie Hallam (1969–1969; anulowano)
Sinéad Cusack (od 1978)

Lata aktywności

od 1969

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodził się w Cowes na wyspie Wight jako syn Paula Dugana Ironsa (1913–1983), z zawodu księgowego, i Barbary Anne Brereton Brymer Sharpe Irons (de domo Sharpe; 1914–1999)[5]. Ma brata Christophera i siostrę Felicity Anne[6]. Ma przodków irlandzkich z hrabstwa Cork[7]. W latach 1962–1966 uczył się w szkole dla chłopców Sherborne School w Dorset. Był perkusistą i grał na harmonijce w czteroosobowym szkolnym zespole o nazwie Four Philosophy of Wisdom[8].

Kariera edytuj

Po ukończeniu Bristol Old Vic Theatre School[9], w 1969 roku debiutował na scenie. W 1971 na deskach Bristol Old Vic Theatre[10] wystąpił w komedii Noëla Cowarda Hay Fever jako Simon Bliss, farsie Joego Ortona Co widział kamerdyner jako Nick oraz dramacie Williama Szekspira Zimowa opowieść jako Florizel, syn króla Czech. Wkrótce trafił na londyńską scenę Round House Theatre i potem Wyndham’s Theatre w musicalu Stephena Schwartza Godspell (1971) w roli Jana Chrzciciela[11]. Pojawił się też w spektaklach: Pamiętnik szaleńca (1973) Gogola w Act Inn Lunchtime Theatre, Wiele hałasu o nic (1974) jako Don Pedro w Young Vic Theatre, Dozorca autorstwa noblisty Harolda Pintera (1974) jako Mick w Young Vic Theatre, Poskromienie złośnicy (1975) jako Petruchio, wielbiciel Katarzyny w New Shakespeare Company – RoundHouse Theatre oraz Wizyta inspektora (1975) J.B. Priestleya w Key Theatre w Peterborough. Z czasem grał także w spektaklach prestiżowego Royal Shakespeare Company: Wild Oats jako Harry Thunder w Aldwych Theatre (1976) i Piccadilly Theatre (1977), Zimowa opowieść (1986) jako Leontes oraz Ryszard II (1986). W roku 1984 zadebiutował w roli Henry’ego Boota na Broadwayu w Plymouth Theatre w sztuce Toma Stopparda Prawdziwa rzecz w reżyserii Mike’a Nicholsa z Glenn Close, Christine Baranski, Cynthią Nixon i Peterem Gallagherem, w tym samym roku otrzymał Tony Award i nominację do Drama Desk Award dla najlepszego aktora sezonu[12].

Po gościnnym udziale w brytyjskich serialach telewizyjnych, w tym ITV Rywale Sherlocka Holmesa (The Rivals of Sherlock Holmes, 1971), BBC Notorious Woman (1974) jako Ferenc Liszt czy BBC One Ludzie Churchilla (Churchill’s People, 1974) jako Samuel Ross, zwrócił na siebie uwagę rolą Michaiła Fokina w biograficznym filmie muzycznym Herberta Rossa Niżyński (Nijinsky, 1980)[13] u boku Alana Batesa. Podwójna rola Charlesa Henry’ego Smithsona i Mike’a w melodramacie Carla Davisa Kochanica Francuza (The French Lieutenant’s Woman, 1981)[13] na podstawie powieści Johna Fowlesa z Meryl Streep przyniosła mu nominację do nagrody BAFTA. Za rolę Charlesa Rydera w serialu BBC Powrót do Brideshead (Brideshead Revisited, 1981)[14] według powieści Evelyn Waugh z Anthony Andrewsem był nominowany do British Academy Television Award, Złotego Globu i Emmy. Zagrał polskiego robotnika Nowaka w dramacie Jerzego Skolimowskiego Fucha (Moonlighting, 1982).

W dramacie Zdrada (Betrayal, 1983) na podstawie sztuki Harolda Pintera z Benem Kingsleyem wystąpił jako agent literacki Jerry. Na planie australijskiego filmu Dzika kaczka (The Wild Duck, 1984) według sztuki Henrika Ibsena poznał Liv Ullmann. We francusko-niemieckim melodramacie Volkera Schlöndorffa Miłość Swanna (Un amour de Swann, 1984) według scenariusza Petera Brooka, Jeana-Claude’a Carrière’a i powieści Marcela Prousta W poszukiwaniu straconego czasu z Ornellą Muti, Alainem Delonem, Fanny Ardant i Marie-Christine Barrault zagrał postać angielskiego krykiecisty Charlesa Fredericka Swanna. Za rolę księdza Gabriela w dramacie wojennym Rolanda Joffégo Misja (The Mission, 1986) z Robertem De Niro zdobył nominację do Złotego Globu i David di Donatello[11]. Błysnął podwójną rolą jako bliźniacy jednojajowi Beverly i Elliot Mantle w dreszczowcu psychologicznym Davida Cronenberga Nierozłączni (Dead Ringers, 1988). Pasmo jego sukcesów zwieńczyła oscarowa kreacja Clausa von Bülowa w opartym na faktach dramacie sensacyjnym Barbeta Schroedera Druga prawda (Reversal of Fortune, 1990)[15] z Glenn Close.

W 1991 był gościem Saturday Night Live. Występował również w takich produkcjach jak Kafka (1991), Skaza (1992), Człowiek w żelaznej masce (1998) jako Aramis, Długość geograficzna (Longitude, 2000) jako komandor podporucznik Rupert Gould, Julia (2004), Królestwo niebieskie (2005), HBO Elżbieta I (Elizabeth I, 2005) jako Robert Dudley, Inland Empire (2006) czy Kolor magii (The Colour of Magic, 2008)[16].

W serialu Showtime Rodzina Borgiów (The Borgias, 2011–2013) w reżyserii Neila Jordana wystąpił jako Rodrigo Borgia / Aleksander VI[13].

Irons zasiadał w jury konkursu głównego na 53. MFF w Cannes (2000). Przewodniczył obradom jury na 70. MFF w Berlinie (2020).

Życie prywatne edytuj

W 1969 roku poślubił Julie Hallam, jednak ich małżeństwo zostało anulowane. 28 marca 1978 ożenił się z Sinéad Cusack[17]. Mają dwóch synów: Samuela Jamesa Brefni’ego (ur. 16 września 1978), z zawodu fotografa, i Maximiliana Paula Diarmuida (ur. 17 października 1985), z zawodu aktora. Obaj synowie grali z ojcem w filmach, Sam w Danny Mistrz Świata, Max w Julii.

Filmografia edytuj

Rok Tytuł oryginalny Tytuł polski Rola Uwagi
1980 Nijinsky Niżyński Michaił Fokin
1981 The French Lieutenant’s Woman Kochanica Francuza Charles Henry Smithson/Mike Nominacia – BAFTA Najlepszy aktor pierwszoplanowy
1982 Moonlighting Fucha Nowak
1983 Betrayal Zdrada Jerry
1984 The Wild Duck Dzika kaczka Harold
Un amour de Swann Miłość Swanna Charles Swann
1986 The Mission Misja Father Gabriel Nominacja – Złoty Glob Najlepszy aktor w dramacie
1988 A Chorus of Disapproval Loża szyderców Guy Jones
Dead Ringers Nierozłączni Beverly Mantle / Elliot Mantle Nagroda Genie Najlepszy aktor pierwszoplanowy
NYFCC Najlepszy aktor pierwszoplanowy
Nominacja – Saturn Najlepszy aktor pierwszoplanowy
1989 Australia Australia Edouard Pierson
Danny, the Champion of the World Danny Mistrz Świata William Smith
1990 Reversal of Fortune Druga prawda Claus von Bülow Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor pierwszoplanowy
NSFC Najlepszy aktor
LAFCA Najlepszy aktor pierwszoplanowy
David di Donatello Najlepszy aktor zagraniczny
Złoty Glob Najlepszy aktor w dramacie
1991 Žebrácká opera Opera żebracza Prisoner
Kafka Kafka Kafka
1992 Waterland Kraina wód Tom Crick
Damage Skaza Dr. Stephen Fleming
1993 M. Butterfly René Gallimard
The House of the Spirits Dom dusz Esteban Trueba
1994 The Lion King Król Lew Skaza Dubbing
Annie Najlepsze osiągnięcie w grze głosem
1995 Die Hard with a Vengeance Szklana pułapka 3 Simon Gruber
1996 Stealing Beauty Ukryte pragnienia Alex Nominacja – Złoty Satelita Najlepszy aktor drugoplanowy w dramacie
1997 Chinese Box Chińska szkatułka John
Lolita Humbert Humbert
1998 The Man in the Iron Mask Człowiek w żelaznej masce Aramis
2000 Dungeons & Dragons Lochy i smoki Profion
Longitude Długość geograficzna Rupert Gould Miniserial
2001 The Fourth Angel Anioł zemsty Jack Elgin
Beckett on Film – Ohio Impromptu Reader/Listener
2002 Callas Forever Wieczna Callas Larry Kelly
Last Call Ostatnie wołanie F. Scott Fitzgerald
The Time Machine Wehikuł czasu Über-Morlock
2003 And now... Ladies and Gentlemen Piano Bar Valentin Valentin
School Story 3 Scar the Lion
Hittites Hetyci. Zapomniane imperium Narrator
2004 Mathilde Pułkownik Unprofora
The Merchant of Venice Kupiec wenecki Antonio
Being Julia Julia Michael Gosselyn Nominacja – Złoty Satelita Najlepszy aktor drugoplanowy w dramacie
2005 Kingdom of Heaven Królestwo niebieskie Tiberias
Casanova Pucci
2006 Inland Empire Kingsley Stewart
Eragon Brom
Elizabeth I Elżbieta I Robert Dudley Złoty Glob Najlepszy aktor drugoplanowy w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym

Amerykańska Gildia Aktorów Filmowych Najlepszy aktor w filmie telewizyjnym lub miniserialu
Emmy Najlepszy aktor drugoplanowy w miniserialu lub filmie telewizyjnym

2008 The Colour of Magic Kolor magii Havelock Vetinari Miniserial
Appaloosa Randall Bragg
2009 The Pink Panther 2 Różowa Pantera 2 Alonso Avellaneda
Georgia O’Keeffe Alfred Stieglitz Nominacja – Złoty Glob Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym
2011 The Borgias Rodzina Borgiów Rodrigo Borgia / Papież Aleksander VI Serial telewizyjny
Margin Call Chciwość John Tuld
2012 The Hollow Crown Henryk IV
The Words Między wierszami Starzec
2013 Beautiful Creatures Piękne istoty Macon Ravenwood
Night Train to Lisbon Nocny pociąg do Lizbony Raimund Gregorius
2014 A Magnificent Death from a Shattered Hand
2015 The Man Who Knew Infinity Człowiek, który poznał nieskończoność G.H. Hardy
High-Rise Anthony Royal
2016 Their Finest Zwyczajna dziewczyna Minister Wojny
Race Zwycięzca Avery Brundage
Assassin’s Creed Rikkin
La corrispondenza Ed Phoerum
Batman v Superman: Dawn of Justice Batman v Superman: Świt sprawiedliwości Alfred Pennyworth
The Treehouse
2017 Justice League Liga Sprawiedliwości Alfred Pennyworth
2018 Better Start Running Garrison
Red Sparrow Czerwona jaskółka Generał Korcznoj
An Actor Prepares Atticus
2019 Watchmen Ozymandiasz
2020 Love, Weddings & Other Disasters Miłość, ślub i inne nieszczęścia Lawrence Philips
2021 Munich Neville Chamberlain
House of Gucci Dom Gucci Rodolfo Gucci
Zack Snyder’s Justice League Liga Sprawiedliwości Zacka Snydera Alfred Pennyworth

Nagrody edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Personalidade: Jeremy Irons (Reino Unido). InterFilmes.com. [dostęp 2017-10-31]. (port.).
  2. ↑ Jeremy Irons. SensaCine.com. [dostęp 2017-10-31]. (hiszp.).
  3. ↑ Jeremy Irons. Listal. [dostęp 2017-10-31]. (ang.).
  4. ↑ Jeremy Irons. Cinema.de. [dostęp 2017-10-31]. (niem.).
  5. ↑ Jeremy Irons Biography (1948–). Film Reference. [dostęp 2017-10-31]. (ang.).
  6. ↑ 50 facts about Jeremy Irons: the voice of Scar in Disney’s The Lion King. boomsbeat.com. [dostęp 2020-04-30]. (rum.).
  7. ↑ SEBASTIAN SHAKESPEARE: That’s rich! £7million Jeremy Irons rails against the ‘obscenely wealthy’. Daily Mail. [dostęp 2017-10-31]. (ang.).
  8. ↑ Ruth La Ferla 2016-12-07: Home Is Anywhere Jeremy Irons Drapes His Scarf. „The New York Times”. [dostęp 2017-10-31]. (ang.).
  9. ↑ Jeremy Irons – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2017-10-31]. (rum.).
  10. ↑ Jeremy Irons. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-10-31]. (ang.).
  11. ↑ a b Jeremy Irons. MYmovies. [dostęp 2017-10-31]. (wł.).
  12. ↑ Jeremy Irons. Internet Broadway Database. [dostęp 2017-10-31]. (ang.).
  13. ↑ a b c Jeremy Irons (19 de Setembro de 1948). Filmow. [dostęp 2017-10-31]. (port.).
  14. ↑ Alexander Waugh (2008-10-04): Sex, lies and Brideshead: Evelyn Waugh’s grandson revisits the real life story behind the movie. „Daily Mail”. [dostęp 2017-10-31]. (ang.).
  15. ↑ Jeremy Irons – Životopis / Info. FDb.cz. [dostęp 2017-10-31]. (cz.).
  16. ↑ Jeremy Irons. Turner Classic Movies. [dostęp 2017-10-31]. (ang.).
  17. ↑ Alasdair Glennie (2013-02-13): 'Any self-respecting woman would tell me f**k off if she minded’: Jeremy Irons opens up on bottom controversy as he admits 'I love touching people’. Daily Mail. [dostęp 2017-10-31]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeremy_Irons&oldid=72411157”