Wojna domowa (serial telewizyjny)

serial telewizyjny

Wojna domowapolski czarno-biały serial komediowy z lat 1965–1966, powstały na kanwie felietonów Miry Michałowskiej publikowanych w tygodniku „Przekrój[1], wydanych w zbiorach Wojna domowa (1964) i Wojna domowa trwa (1966).

Wojna domowa
Gatunek

komedia

Kraj produkcji

Polska

Oryginalny język

polski

Główne role

patrz sekcja Role główne

Liczba odcinków

15

Liczba serii

2

Produkcja
Reżyseria

Jerzy Gruza

Scenariusz

Mira Michałowska (Maria Zientarowa), według własnej książki

Muzyka

Jerzy Matuszkiewicz

Zdjęcia

Mieczysław Jahoda (odc. 1-7)
Antoni Wójtowicz (odc. 8-15)

Scenografia

Teresa Barska
Jerzy Zieliński
Zdzisław Kielanowski
Wiesław Orłowski

Montaż

Tomira Matyjaszkiewicz
Roman Kolski

Wytwórnia

Zespół Realizatorów Filmowych „Syrena”

Czas trwania odcinka

około 25–50 min

Pierwsza emisja
Kraj oryginalnej emisji

Polska

Data premiery

24 października 1965

Stacja telewizyjna

Telewizja Polska

Lata emisji

19651966

Status

zakończony

Format obrazu

4:3

Format dźwięku

Mono

Tematyka edytuj

Tematem serialu jest życie codzienne dwóch rodzin: Kazimierza i Zofii Jankowskich oraz ich syna Pawła, przeżywającego okres dojrzewania, a także Henryka i Ireny Kamińskich, do których wprowadza się 15-letnia siostrzenica Ireny – Anula.

 
Bohaterowie serialu mieszkają w bloku przy ulicy Senatorskiej (2010)

Odcinki edytuj

Wyemitowanych zostało łącznie 15 odcinków serialu. Pierwotnie planowano jedynie 7 odcinków, jednak olbrzymie powodzenie serialu skłoniło realizatorów do kontynuowania serii i nakręcenia następnych 8 odcinków[2].

Numer Tytuł Premiera w Polsce Streszczenie
1 Ciężkie jest życie 24 października 1965 Paweł startuje w castingu do spektaklu telewizyjnego. Następnego dnia otrzymuje telefon z telewizji, że został zaproszony do drugiego etapu rekrutacji. Kiedy informuje o tym swoich rodziców, ojciec wyraża absolutny sprzeciw. Pawłowi, po drugiej turze castingu, nie udaje się otrzymać roli. Jest obrażony na ojca. Po powrocie do domu odmawia zjedzenia pączków, co doprowadza matkę Pawła do rozpaczy. Ojciec Pawła, nie wiedząc o tym, że Pawłowi nie udało się otrzymać roli w spektaklu, jedzie do telewizji, by zniechęcić reżysera do przyjmowania Pawła. Kiedy dowiaduje się, że kandydatura Pawła została odrzucona, staje w obronie syna i próbuje namówić reżysera, by powtórnie rozważył swoją decyzję i przyjął Pawła chociaż do roli drugoplanowej. Wieczorem Paweł odzyskuje apetyt.
2 Bilet za fryzjera 1965 Do Pawła docierają informacje o koncercie Simony Grabczyk. Ponieważ jest fanem wokalistki, chce iść na koncert. Nie ma jednak pieniędzy. Jednocześnie ojciec każe Pawłowi pójść do fryzjera, na co chłopak nie chce się zgodzić. Próbuje przekupić ojca, proponując mu herbatę. Ojciec, zdając sobie sprawę, że Paweł chce w ten sposób uniknąć wizyty u fryzjera, daje mu pieniądze na strzyżenie, pozwalając, by resztę Paweł mógł przeznaczyć na bilet. Mimo tego prosi o herbatę. Paweł postanawia "rozchorować się" i razem ze swoją sąsiadką, Ireną, rozważa sposoby na podwyższenie temperatury na termometrze. Po rozmowie z ojcem, który proponuje pieniądze na bilet, pod warunkiem, że Paweł pójdzie do fryzjera, umyje się i wyzdrowieje, Paweł idzie do fryzjera. Bilet na koncert otrzymuje od Ireny.
3 Wywiadówka 1965 W związku z chorobą matki Pawła, Irena idzie w jej zastępstwie na wywiadówkę w stroju "prawdziwej matki" wybranym przez Pawła. W sali lekcyjnej siada obok mężczyzny, który okazuje się jej kolegą z lat młodości. Podczas wywiadówki profesor informuje rodziców o incydencie, który miał miejsce w szkole, polegającym na tym, że uczniowie wyrzucili z drugiego piętra dwie umywalki i nie przyznali się do winy. W związku z tym wszyscy rodzice będą zobowiązani do pokrycia strat. Irena nie może zrozumieć przekazywanych przez nauczyciela informacji dotyczących ocen uczniów. Znajomy - Felek Siekierski - obiecuje jej wszystko wytłumaczyć po wywiadówce. Irena wraca do domu podchmielona i przekazuje matce Pawła oceny w postaci średniej arytmetycznej, którą obliczyli z Felkiem, co wprawia Zofię w przerażenie. Ostatecznie okazuje się, że wyniki Pawła nie są najgorsze.
4 Pierwszy dzień 1965 Rodzina Kamińskich, przy pomocy Pawła, przygotowuje się do przyjazdu Anuli. Obecność Anuli okazuje się dużym zaskoczeniem dla Ireny i Henryka. Anula prosi ciotkę o pomoc w znalezieniu "Odprawy posłów greckich". Irena beskutecznie poszukuje lektury w sklepie spożywczym, a po powrocie do domu zastaje siostrzenicę w towarzystwie przyjaciółki łapiące przez okno deszczówkę - rzekomo korzystną na zmarszczki. Anula znalazła "Odprawę posłów greckich" na półce Henryka, w związku z czym prosi ciotkę o przeczytanie i zreferowanie lektury wieczorem. Dziewczyny wychodzą uczyć się matematyki, a z nimi - Paweł, poproszony przez Irenę o to, by im towarzyszył. Chłopak zabiera ze sobą gitarę. Wieczorem, w związku z tym, że Anula nie wraca do domu, Kamińscy wychodzą na dwór, gdzie spotykają panią Jankowską, czekającą na syna. Anula w końcu wraca do domu z koleżanką, którą przyprowadziła na noc. Paweł, widząc matkę czekającą przed domem, ucieka. Anula prosi Irenę, by ta opowiedziała jej i koleżance "Odprawę posłów greckich", ponieważ następnego dnia ma być klasówka. Irena zapomniała przeczytać książki.
5 Dwója z azymutu 1965 Anula ma probelmy w szkole spowodowane zlymi ocenami z przysposobienia wojskowego. Dostała dwóję z azymutu i dwóję z marszu. Jest zrozpaczona. Wujostwo namawia ją więc, żeby na chwilę się rozerwała, z której to propozycja Anula chętnie korzysta i wychodzi na imprezę oganizowaną przez Pawła. Irena i Henryk analizują młodzieżowe tańce i sami zaczynają tańczyć. Dołącza do nich Zofia. Powracająca z imprezy Anula przyłapuje dorosłych na tańcach.
6 Trójka klasowa 1965 Anula przynosi do domu wiadomość o aresztowaniu Pawła. Wieść dociera także do Zofii. Po powrocie do domu Pawła okazuje się, że nie został aresztowany, ale milicjany skonfiskował mu bilety do kina za to, że przebywał w nim w "godzinach urzędowania". Paweł opowiada matce o tym, że młodzież przebywającą na ulicy po godzinie 20 bez opieki dorosłego wyłapują tzw. trójki klasowe. Ponieważ Paweł zamierza iść na wieczorne spotkanie z kolegami, prosi matkę, by wyszła po niego, ale jednocześnie, by utrzymywała od niego stosowny dystans. Anula uczy się biologii i przy omawianiu tasiemca traci apetyt. Według Pawła, będzie mogła jeść dopiero za trzy dni, po omówieniu dżdżownicy. Zofia idzie "eskortować" Pawła i zabiera ze sobą Irenę. Wkrótce dołącza do nich ojciec Pawła. W końcu pojawiają się chłopcy i po kolei rozchodzą do domów. Na końcu, gdy zostaje tylko Paweł z kolegą, podchodzi do nich milicjant. Irena, przerażona, że dojdzie do aresztowania, postanawia wkroczyć do akcji, by ostatecznie dowiedzieć się, że milicjant jest ojcem kolegi Pawła.
7 Polski joga 1965 Anula, zbierając makulaturę na zbiórkę do szkoły, zabrała Henrykowi jego nowe tygodniki, a także, między innymi, jego świadectwo maturalne i listy miłosne do Ireny. Henryk jest w bojowym nastroju. Anula, której nie udało się uspokoić wujka, idzie do Pawła zważyć swoją paczkę makulatury. Ponieważ brakuje jej trochę do wymaganych 7 kilogramów, prosi Pawła, by w zamian za rurki z kremem dołożył jej trochę ze swojej paczki. Anula dostaje więc książkę o jodze, która zaciekawia Anulę. Okazuje się, że Paweł zna autora. Jogin przychodzi więc do domu Kamińskich. Otrzymuje przygotowany przez Irenę wegetariański poczęstunek, którym nie jest zainteresowany. Przedstawia swoją interpretację jogi, której naczelną zasadą jest umiar. Jogin zostaje poczęstowany kiełbasą i wódką. Anula wraz z ciocią ćwiczą "asanasany". Irena otrzymuje rachunek za wizytę jogina i jest przerażona widniejącą na nim kwotą. Książkę o jodze Anula oddaje na zbiorkę makulatury.
8 Wizyta starszej pani 1965 Do Jankowskich w odwiedziny przyjeżdza z Ciechanowa matka Kazimierza. Od razu po przyjeździe do Warszawy babcia, wraz z całą rodziną, udaje się na zwiedzanie miasta. Po powrocie do domu Paweł z ojcem zajadają się konfiturami babci, co zachęca ją do smażenia konfitur. Angażuje do tego zadania Pawła, Zofię, Irenę i Anulę. Babcia przyłapuje Pawła na wagarach i dowiaduje się, że chłopak uciekł ze szkoły, ponieważ nauczyciel wezwał jego rodziców do szkoły. Pewnego dnia Paweł zapomniał kapci i chodził po szkole w skarpetkach, co nie spodobało się profesorowi. Babcia idzie do szkoły i wyjaśnia nauczycielowi, że chodzenie w kapciach jest niekorzystne dla zdrowia. Po przygotowaniu konfitur i udzieleniu wszystkim dobrych rad, babcia wyrusza w drogę powrotną do Ciechanowa.
9 Dzień matki 1966 Paweł razem ze swoim ojcem organizują dla Zofii dzień matki. Zakazują jej wstawać z łóźka, a sami zabierają się za przygotowanie śniadania. Słysząc niepokojące odgłosy z kuchni, Zofia jest coraz bardziej przerażona. Anula przypomina wujkowi o dniu matki i razem idą na pocztę wysłać kartki. Dla Ireny, jako "matki zastępczej", przygotowana została maseczka pielęgnacyjna. Kazimierz i Paweł przygotowują dla Zofii relaksującą kąpiel, na którą Zofia niechętnie przystaje. W tym czasie mężczyźni zalewają sąsiadów wodą z kuchennego kranu. Do mieszkania Jankowskich wchodzą hydraulicy, którzy od wejścia demolują mieszkanie. Kamińscy, chcąc uniknąć wizyty hydraulików, uciekają z domu.
10 Zagraniczny gość 1966 Jankowscy otrzymują depeszę o wizycie kuzyna Pawła - Rysia - z Anglii. Rodzina jest podekscytowana. Po przylocie okazuje się, że chłopak zna język polski i nie wykazuje stereotypowych cech Anglika, jakich spodziewali się Jankowscy. Pawłeł zabiera Rysia na wycieczkę po Warszawie. Jedną z atrakcji jest domofon. Na święta Bożego Narodzenia Zofia i Kazimierz zostają sami, ponieważ Paweł wraz ze swoim kuzynem pojechał do Zakopanego na narty. Rysio wraca z wycieczki ze złamaną ręką i nogą, ale jest zadowolony z wizyty w Polsce.
11 Co każdy chłopiec 1966 Paweł szykuje się na randkę z dziewczyną, co niepokoi jego matkę. Zofia postanawia śledzić Pawła, ale zostaje zdemaskowana przez strażnika miejskiego w parku, który oskarża ją o deptanie trawników. Zofia prosi Kazimierza, żeby przeprowadził z synem poważną rozmowę. Kazimierz, któremu nie udało się porozmawiać z Pawłem, idzie do księgarni do literaturę naukową i uważnie się z nią zapoznaje. Obie rodziny oglądają film "Pierwszy dzień wolności", w którym jest jedna kontrowersyjna scena. Kazimierz zakazuje Pawłowi oglądania filmu. Irena z kolei pozwala, by Anula obejrzała film, ale jednocześnie Henryk pilnuje, żeby telewizor "zepsuł się" w odpowiednim momencie. Zofia kontroluje Pawła i zbiera zdjęcia dziewczyn, z którymi syn się umawiał. Kazimierz zakłada Pawłowi książeczkę mieszkaniową.
12 Monolog zewnętrzny 1966 Jankowscy zostali zaproszeni na imieniny ciotki Jadwigi. Paweł odmawia pójścia z rodzicami, za co zostaje ukarany koniecznością pozostania w domu, bez dostępu do telefonu. Pozostawiony sam sobie, Paweł prowadzi monolog dotyczący zakazów, jakie nakładają na niego rodzice. Prowadząc monolog, jednocześnie łamie wszystkie restrykcje. Rodzice wracają do domu, by zastać Pawła śpiącego pośrodku "dowodów zbrodni".
13 Młode talenty 1966 Paweł - razem Anulą i Wojtkiem - zakładają zespół muzyczny. Chcą wystąpić na Konkursie Młodych Talentów i poszukują "rybki" - wpadającego w ucho fragmentu piosenki. W burzę mózgów włącza się Zofia, która wymyśla jeden rym "szaro-makaron". Zespół Pawła "Kocmołuchy" występuje w konkursie z piosekną "Tylko wróć" obok innych wykonawców - bigbitowego zespołu "Plastusie", faworyzowanej Basi oraz Andrzeja i Jacka, duetu fortepianowego. Na widowni siedzą rodzice Pawła oraz Kamińscy. Zjawia się też mama Wojtka, która - pierwotnie przeciwna występom - przekonuje się do muzyki syna. Nagrodę główną wygrywa Basia.
14 Nowy nabytek 1966 Paweł znajduje ogłoszenie, że z powodów rodzinnych ktoś oddaje za darmo pudla z rodowodem. Ponieważ ojciec Pawła kategorycznie sprzeciwił się przygarnięciu psa, Paweł i Anula namówili Irenę, by ta odpowiedziała na ogłoszenie. Okazuje się, że właściciel chce oddać Korka, ponieważ pies nie akceptuje jego 3-letniego syna. W związku z tym, że Korek ciągle "leje", nadane zostaje mu nowe imię - Lejek. Kazimierz podejmuje próbę nauczenia psa załatwiania potrzeb przy użyciu gazet, ale ostatecznie wszystkie sposoby zawodzą. Kamińscy decydują się na wystosowanie ogłoszenia, że chcą oddać psa. Brak reakcji na ogłoszenie powoduje, że odwożą psa do pierwotnego właściciela. Tymczasem w odpowiedzi na ogłoszenie zgłosiła się poprzednia właścicielka Lejka - pies wraca więc do poprzednich właścicieli, ku niezadowoleniu Kazimierza.
15 Siła wyobraźni 1966 Paweł, dowiedziawszy się o tym, że jeden z jego szkolnych kolegów został adoptowany, zaczyna rozmyślać o tym, że nie jest podobny do swoich rodziców i być może jego ojcem jest ktoś zupełnie inny. Chce dowiedzieć się szczegółów od matki, ale ta źle się czuje, odmawia odpowiedzi i wysyła Pawła do sąsiadki. Chłopak, wracając do domu, widzi kobietę wychodzącą ze swojego mieszkania i od razu wyobraża sobie, że jest to jego biologiczna matka. Okazuje się jednak, że to masażystka, z której usług w tajemnicy korzystała Zofia. Nie chciała, by mąż dowiedział się o ponoszonych kosztach. Rodzice ostatecznie wyjaśniają Pawłowi wszystkie wątpliwości.

Obsada edytuj

Role główne edytuj

Aktorzy (gościnnie) edytuj

Aktorzy (zdjęcia archiwalne) edytuj

Muzyka edytuj

W serialu oprócz motywu głównego, skomponowanego przez Jerzego Matuszkiewicza[3], pojawiają się między innymi następujące utwory:

[potrzebny przypis]

W ścieżce dźwiękowej do serialu, wydanej w 1967 roku na płyty winylowe nakładem wytwórni Pronit, oprócz głównego motywu pojawiły się inne piosenki wykorzystane w Wojnie domowej: Tylko wróć (muzyka Wojciech Gąssowski, słowa Wojciech Młynarski), Mleko (słowa A. Piast, muzyka Ita Żółkiewska, wykonał zespół Trubadurzy) oraz Jutro odejdę, mamo (słowa A. Piast i Tadeusz Rzymski, muzyka Jerzy Krzemiński, wykonał zespół Trubadurzy)[4].

Przypisy edytuj

  1. Aleksandra Szarłat: Prezenterki Tele PRL. Wydawnictwo Świat Książki, 2015, s. 30. ISBN 978-83-8031-299-9.
  2. WOJNA DOMOWA, FilmPolski [dostęp 2023-09-30] (pol.).
  3. Wojna domowa w bazie filmpolski.pl
  4. Various - Wojna Domowa, [w:] Discogs [online] [dostęp 2022-12-12] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj