Jednostki przeciwlotnicze Wojska Polskiego

Jednostki przeciwlotnicze Wojska Polskiego – spis polskich związków operacyjnych, taktycznych, oddziałów i pododdziałów przeciwlotniczych: ich organizacja, geneza, podległość i przeformowania; miejsce stacjonowania.

Jednostki przeciwlotnicze Wojska Polskiego II RP

Grupy

Działo przciwlotnicze Bofors

Pułk artylerii przeciwlotniczej

1 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej

Dywizjony artylerii przeciwlotniczej

Artyleria przeciwlotnicza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie

1 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej wchodził w skład 1 DPanc gen. Maczka
2 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – wchodził w skład 2 DPanc we Włoszech
3 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – wchodził w skład 3 DSK z 2 KP
4 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej wchodził w skład 4 DP z 1KP
5 Kresowy Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – wchodził w skład 5 KDP z 2 KP
7 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – wchodził w skład II Korpusu Polskiego
8 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – wchodził w skład II Korpusu Polskiego

Wojska przeciwlotnicze ludowego Wojska Polskiego

85 mm armata przeciwlotnicza wz.39

37 mm armata przeciwlotnicza wz. 1939

S-75

S-60 – armata pułku

Korpus

7 Korpus Artylerii OPL (1951-1952)

Dywizje

1 Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej (1944-1945)
1 Dywizja Artylerii OPK im. Powstańców Śląskich (1967-1988) → 1 BA OPK
3 Łużycka Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej (1944-1945) → 86 paplot
3 Łużycka Dywizja Artylerii OPK (1967-1988) → 3 BA OPK
4 Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej (1944-1945) → 88 paplot

9 Dywizja Artylerii OPL (1950-1962) → 9 DA OPK (1962-1967) → 3 DA OPK
11 Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej (1951-1963)
13 Dywizja Artylerii OPL im. Powstańców Śląskich (1952-1962) → 13 DA OPK (1962-1967) → 1 DA OPK
15 Dywizja Artylerii OPL (1952-1957)
16 Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej (1951-1963)
21 Dywizja Artylerii OPL

Pułki OPL

3 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany jako samodzielny w 1951; stacjonował w Zgierzu; w 1967 przeformowany w 77 pa OPK;
14 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany jako samodzielny w 1951; stacjonował w Poznaniu; w 1967 przeformowany na 79 pa OPK
16 Pułk Artylerii OPK – w 1967 przemianowany z 64 pa OP
17 Pułk Artylerii OPK – w 1967 przemianowany z 98 pa OP
18 Pułk Artylerii OPK im. Powstańców Śląskich – w 1967 przemianowany z 85 pa OP
60 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany jako samodzielny w 1951; stacjonował w Gdyni, w okresie od lutego 1952-do lutego 1961 wchodził w skład Marynarki Wojennej.
64 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – powstał we wrześniu 1945 w wyniku przeformowania 1 DAPlot; w 1967 przemianowany na 16 Samodzielny Pułk Artylerii OPK
81 Pułk Artylerii OPK – w 1967 przemianowany z 90 pa OP
85 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 7 KA OPL; w 1967 przemianowany na 18 Samodzielny Pułk Artylerii OPK im. Powstańców Śląskich
86 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej
87 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej
89 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 7 KA OPL;
90 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 7 KA OPL; w 1967 przemianowany na 81 Samodzielny Pułk Artylerii OPK
94 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej
96 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 7 KA OPL;
97 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 7 KA OPL;
98 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 7 KA OPL; w 1967 przemianowany na 17 Samodzielny Pułk Artylerii OPK
99 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 7 KA OPL; w 1957 przeformowany na 111 daplot; a w 1967 na 111 paplot 2 DZ; stacjonował w Ząbkowicach Śląskich
115 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany jako samodzielny w 1951; stacjonował w Nisku;
126^[1] (129^[2]) Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany jako samodzielny w 1951 (1952^[3]); stacjonował w Szczecinie;
136 Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej – sformowany jako samodzielny w 1951; stacjonował w Mielcu; w 1967 przeformowany na 36 pa OPK

Pułki przeciwlotnicze

1 Darnicki Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – wchodził w skład 1 DZ; stacjonował w Modlinie.
15 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 1 DAPlot z 1 AWP
16 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 1 DAPlot z 1 AWP
17 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 1 DAPlot z 1 AWP
18 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 1 DAPlot z 1 AWP
24 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1967 na bazie 24 daplot; wchodził w skład 10 DPanc; Stacjonował w Lublińcu; rozformowany w 1981.
26 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 1 KPanc; rozformowany w Piwonicach w sierpniu 1945.
32 Samodzielny Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład Odwodu ND WP; rozformowany w Pruszkowie we wrześniu 1945.
46 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1967 na bazie 46 daplot; wszedł w skład 15 DZ; stacjonował w Olsztynie
61 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 3 DAPlot z 2 AWP
62 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 11 DAPlot stacjonował we Wrocławiu
65 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 16 DAPlot; stacjonował w Gdańsku; w 1967 przemianowany na 61 pa OPL
66 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 3 DAPlot z 2 AWP
69 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 3 DAPlot z 2 AWP
75 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 3 DAPlot z 2 AWP; powtórnie powstał w 1967 w wyniku przemianowania 82 paplot; wchodził w skład 2 PDZ; stacjonował w Rogowie; w 1990 przemianowany na 99 paplot
77 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 4 DAPlot z odwodu ND WP
79 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 4 DAPlot z odwodu ND WP
80 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 11 DAPlot; stacjonował w Żarach; w 1967 przeformowany na 69 paplot
81 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 4 DAPlot z odwodu ND WP
82 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – powstał w 1950; wchodził w skład 16 DAPlot; stacjonował w Rogowie; przemianowany w 1967 na 75 paplot
83 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1944; wchodził w skład 4 DAPlot z odwodu ND WP
84 Łużycki Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – powstał w 1945 w wyniku rozformowania 1 DAPLot;stacjonował w Brzegu; na jego bazie w 1951 utworzono 11 DAPLot
86 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – powstał w 1945 w wyniku rozformowania 3 DAPLot; stacjonował w Poznaniu; na jego bazie w 1950 utworzono 9 DA OP
88 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – powstał w 1945 w wyniku rozformowania 4 DAPLot; stacjonował początkowo w Gdyni-Orłowo; na jego bazie w 1951 utworzono 16 DAPLot
93 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1951; pułk 11 DAPlot; stacjonował w Głogowie; w 1967 przemianowany na 66 paplot
95 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – powstał w 1950; wchodził w skład 16 DAPlot; rozformowany w 1957 (JW 2202)
99 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – wchodził w skład 2 WDZ; stacjonował w Ząbkowicach Śląskich;
104 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1955 na bazie 30 daplot; wszedł w skład 14DP; stacjonował w Wałczu; JW 1841
111 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1957 na bazie 19 daplot (wcześniej 99 pa OP); wszedł w skład 4 DP; stacjonował w Krośnie Odrzańskim, potem w Zgorzelcu; w 1957 przeformowany na 19 daplot; JW 1260
124 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1955 na bazie 22 daplot; wchodził w skład 12 DZ; stacjonował w Szczecinie; przeformowany na 3 pplot.
125 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1954 na bazie 12 daplot; wszedł w skład 8 DZ; rozformowany w 1957; mp Unieście (JW 4400^[4])
128 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1955 na bazie 26 daplot; wszedł w skład 5 DP; stacjonował w Torzymiu; w 1957 przeformowany na 26 daplot i włączony do 4 DP; JW 1517
130 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany w 1954 na bazie 15 daplot; wszedł w skład 11 DZ; rozformowany w 1957; mp Żagań
133 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – sformowany jako samodzielny w 1956 na bazie 32 daplot; w 1957 przeformowany na 50 daplot; w 1963 przeformowany ponownie na szczebel pułku; mp Ełk, od 1963 Gołdap – w 1967 przemianowany na 15 paplot;

Wojska przeciwlotnicze Sił Zbrojnych RP

9K33 Osa

Brygady OP

1 Śląska Brygada Rakietowa Obrony Powietrznej - rozformowana 31 grudnia 2011
3 Warszawska Brygada Rakietowa Obrony Powietrznej
4 Gdyńska Brygada Rakietowa Obrony Powietrznej - rozformowana 28 grudnia 2001
61 Skwierzyńska Brygada Rakietowa Obrony Powietrznej - rozformowana 30 czerwca 2011

pułki OP

78 Pułk Rakietowy Obrony Powietrznej – stacjonował w Mrzeżynie; rozformowany 16 grudnia 2011
79 Poznański Samodzielny Pułk Rakietowy Obrony Powietrznej – stacjonował w Poznaniu; rozformowany w 1998

Pułki przeciwlotnicze

1 Modliński Pułk Przeciwlotniczy – wchodził w skład 1 DZ; stacjonował w Modlinie; rozformowany w 2002
2 Zachodniopomorski Pułk Przeciwlotniczy – powstał w 1996 w wyniku przeformowania 99 paplot; wchodził w skład 2 PDZ; stacjonował w Rogowie; rozformowany w 1998
3 Pułk Przeciwlotniczy im. płk. Włodzimierza Juliusza Ludwiga - rozformowany 31 grudnia 2010
4 Zielonogórski Pułk Przeciwlotniczy
5 Kresowy Pułk Artylerii Przeciwlotniczej – wchodził w skład 5 DZ; stacjonował w Gubinie; rozformowany 23 kwietnia 2002
8 Koszaliński Pułk Przeciwlotniczy
11 Bolesławiecki Pułk Przeciwlotniczy - rozformowany na podztawie rozkazu szefa Sztabu Generalnego z 6 marca 1998
13 Elbląski Pułk Przeciwlotniczy - rozformowany 31 grudnia 2011
15 Gołdapski Pułk Przeciwlotniczy
18 Karkonoski Pułk Przeciwlotniczy - rozformowany w 2001
99 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej - rozformowany 31 grudnia 1998

Przypisy

↑ Kajetanowicz 2005 ↓, s. 431.
↑ Faszcza 2021 ↓, s. 64.
↑ Faszcza 2021 ↓, s. 71.
↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu

Bibliografia

Dariusz Faszcza: Zapomniani obrońcy polskiego Szczecina. 129 Samodzielny Pułk Artylerii Obrony Przeciwlotniczej (1952–1968). W: Pomorze militarne. T. XI. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo „Pogranicze”., 2021. ISBN 978-83-66607-47-7.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.

[CITEREFKajetanowicz2005431-1] Kajetanowicz 2005 ↓, s. 431.

[CITEREFFaszcza202164-2] Faszcza 2021 ↓, s. 64.

[CITEREFFaszcza202171-3] Faszcza 2021 ↓, s. 71.

[4] Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu

[1]

[2]

[3]

[4]