Wikipedia

Reguła 107%

zasada w Formule 1

Reguła 107% – zasada w Formule 1 obowiązująca w latach 1996–2002 i od roku 2011 mówiąca, że kierowca, który w trakcie kwalifikacji uzyskał czas gorszy niż 107% czasu zdobywcy najlepszego czasu pole position (od 2011 roku zdobywcy najlepszego czasu w Q1), z zasady nie kwalifikuje się do wyścigu, chyba że sędziowie z powodu wyjątkowych okoliczności uczynią wyjątek.

Historia

edytuj

Wprowadzenie

edytuj

Organ zarządzający Formułą 1, Fédération Internationale de l’Automobile (FIA), wprowadził regułę 107% na zebraniu Światowej Rady Sportów Motorowych w czerwcu 1995 roku, tuż przed Grand Prix Francji[1]. Z propozycją wprowadzenia takiej zasady wyszła Komisja Formuły 1 – grupa przedstawicieli Formuły 1[2]. W trakcie kilku poprzednich lat do wyścigu kwalifikowało się 26 najlepszych kierowców z kwalifikacji. W sezonie 1995 stawka zmniejszyła się początkowo do 26, a później do 24 samochodów, co spowodowało, że każdy kierowca miał zapewniony udział w wyścigu – w tym zespoły mające małe budżety i wolne samochody, między innymi Forti, Pacific czy Simtek. Początkowo regułę 107% planowano wprowadzić począwszy od Grand Prix Węgier 1995. Wymagało to jednak zgody wszystkich zespołów, a Forti i Pacific zaprotestowały. Niemniej jednak fakt, że reguła była wspierana przez większość zespołów pozwolił na wprowadzenie jej od początku sezonu 1996[2].

Wypowiadając się na temat wprowadzenia reguły 107% prezydent FIA Max Mosley powiedział, że "każdy mały zespół, który jest odpowiednio zorganizowany, będzie w stanie osiągnąć margines 107%"[3]. Właściciel praw komercyjnych do Formuły 1, Bernie Ecclestone, powiedział, że Formuła 1 jest najlepsza i nie potrzebuje czegoś, co nie byłoby najlepsze. Z drugiej strony małe zespoły wyrażały obawę związaną z wprowadzeniem reguły[2].

Zastosowanie

edytuj

Reguła 107% po raz pierwszy znalazła zastosowanie w pierwszym Grand Prix, w którym obowiązywała – Grand Prix Australii: kierowcy Forti, Luca Badoer i Andrea Montermini, nie zdołali osiągnąć wymaganego czasu. Ścigali się oni jednak ulepszoną wersją ubiegłorocznego Forti FG01, w którym w 1995 roku tylko raz (na 34 razy) kierowca Forti uzyskał w kwalifikacjach czas lepszy niż 107% czasu zdobywcy pole position[4]. W Grand Prix San Marino Badoer ścigał się nowym Forti FG03, a Montermini używał jeszcze starego modelu, i to tylko Montermini nie zdołał się zakwalifikować[5]. Kierowcy tego zespołu nie zakwalifikowali się później jeszcze do Grand Prix Hiszpanii i Grand Prix Wielkiej Brytanii (kiedy to w ogóle nie wyjechali na treningi)[6]. W późniejszej części sezonu zastępujący w Minardi Giancarlo Fisichellę Giovanni Lavaggi nie zakwalifikował się do Grand Prix Niemiec, Belgii i Japonii.

W sezonie 1997 reguła 107% znalazła zastosowanie tylko w Grand Prix Australii. Czas powyżej 107% zdobywcy pole position uzyskali Pedro Diniz, Vincenzo Sospiri oraz Ricardo Rosset. Sędziowie dopuścili jednak Diniza do startu między innymi na podstawie tego, że w trakcie treningów osiągał czasy poniżej 107%[7][8]. W przepisie mówiącym o regule 107% był bowiem zapis o "wyjątkowych okolicznościach", w jakich sędziowie mogą dopuścić kierowcę do wyścigu mimo nieuzyskania czasu poniżej 107% czasu zdobywcy pole position, i FIA zacytowała ten zapis[9]. Natomiast Sospiri i Rosset, kierowcy nowo powstałego zespołu MasterCard Lola, uzyskali w kwalifikacjach czasy odpowiednio o 5 i 6 sekund gorsze od Diniza i nie zostali dopuszczeni do wyścigu[7].

W sezonie 1998 Rosset – wówczas kierowca Tyrrella – nie zakwalifikował się pięciokrotnie. Czas powyżej 107% czasu zdobywcy pole position uzyskał w kwalifikacjach do Grand Prix Hiszpanii, Monako, Węgier i Japonii. Rosset nie zakwalifikował się także do Niemiec, ale na skutek kontuzji po wypadku w trakcie treningów w ogóle nie wziął udziału w kwalifikacjach[10].

W roku 1999 reguła 107% była stosowana dwukrotnie. Za pierwszym razem do Grand Prix Australii nie zakwalifikował się Marc Gené, ale na podstawie czasów uzyskiwanych w wolnych treningach sędziowie dopuścili go do startu[11]. W kwalifikacjach do Grand Prix Francji panowały bardzo zmienne warunki, a wraz z upływem kwalifikacji coraz mocniej padał deszcz. Z tego powodu zasady 107% nie wypełnili Damon Hill, Marc Gené, Luca Badoer, Pedro de la Rosa i Toranosuke Takagi, ale wszyscy zostali dopuszczeni do startu[12].

W sezonie 2000 zasada 107% nie była stosowana ani razu. W roku 2001 natomiast znalazła zastosowanie trzykrotnie. W pierwszym Grand Prix sezonu w Australii Tarso Marques nie uzyskał wymaganego czasu, ale z powodu "wyjątkowych okoliczności" został dopuszczony do wyścigu pomimo faktu, że ani razu w trakcie weekendu wyścigowego w Australii nie ustalił czasu lepszego niż 107% najlepszego czasu[13]. Plotkowano, że dopuszczenie Marquesa do startu było spowodowane tym, iż nowy właściciel Minardi, Australijczyk Paul Stoddart, chciał, by w "domowym" Grand Prix wystartowali obaj kierowcy zespołu[14]. W Grand Prix Wielkiej Brytanii Marques ponownie nie wypełnił regulaminowego minimum, ale tym razem nie został dopuszczony do startu[15]. Kwalifikacje do Grand Prix Belgii odbywały się wpierw na mokrym torze, który później powoli przesychał. Z tego powodu regulaminowego czasu nie uzyskali Jos Verstappen, Fernando Alonso, Enrique Bernoldi i Tarso Marques, ale wszyscy zostali dopuszczeni do startu[16].

 
Kierowcy Arrowsa celowo nie zakwalifikowali się do Grand Prix Francji 2002 z powodu problemów finansowych zespołu.

W sezonie 2002 zasada 107% również była stosowana. W Grand Prix Australii Takuma Satō rozbił swojego Jordana podczas treningów i w kwalifikacjach korzystał z samochodu zapasowego. Jednak z powodu awarii skrzyni biegów Japończyk nie zdołał przejechać mierzonego okrążenia. Następnie Giancarlo Fisichella pożyczył Satō swój samochód, ale wtedy już mocno padało i Satō nie uzyskał regulaminowych 107%. Został on jednak dopuszczony do startu[17]. Alex Yoong nie zakwalifikował się do Grand Prix San Marino, Wielkiej Brytanii i Niemiec, po czym został na dwa wyścigi zastąpiony przez Anthony’ego Davidsona[18]. W Grand Prix Francji zespół Arrows przeżywał problemy finansowe i stawił się na kwalifikacje tylko po to, by uniknąć kary finansowej; kierowcy zespołu, Heinz-Harald Frentzen i Enrique Bernoldi, nie przejechali okrążenia poniżej 107%, a Frentzen opuścił tor 10 minut przed zakończeniem sesji[19]. Fisichella nie ustanowił czasu podczas tej sesji, jednak było to wynikiem wypadku podczas treningów[19].

Zasada 107% została zniesiona po sezonie 2002, kiedy to ustalono nowy format kwalifikacji.

Łącznie reguła 107% została złamana 37 razy. 13 razy kierowcy zostali dopuszczeni do startów. Reguła znalazła zastosowanie podczas 23 Grand Prix.

Powrót

edytuj

23 czerwca 2010 roku Światowa Rada Sportów Motorowych ogłosiła, że od sezonu 2011 ponownie będzie obowiązywać reguła 107%. Z powodu trzech części kwalifikacji, do wyścigu nie zakwalifikują się kierowcy, którzy uzyskają czas gorszy od 107% czasu zdobywcy najlepszego czasu w pierwszej części kwalifikacji (Q1)[20]. Już w pierwszym Grand Prix jej powrotu (Grand Prix Australii 2011) naruszyli ją kierowcy zespołu HRT, Narain Karthikeyan i Vitantonio Liuzzi[21].

Lista naruszeń reguły 107%

edytuj
Reguła 107% (1996–2002)
Sezon Wyścig Czas pole position Czas 107% Kierowca Zespół Czas % pole position Dopuszczony
do startu
1996 Grand Prix Australii 1:32,371 1:38,837   Luca Badoer   Forti 1:39,202 107,395 Nie
  Andrea Montermini 1:42,087 110,518 Nie
Grand Prix Europy 1:18,941 1:24,467   Andrea Montermini   Forti 1:25,053 107,742 Nie
  Luca Badoer 1:25,840 108,739 Nie
Grand Prix San Marino 1:26,890 1:32,972   Andrea Montermini   Forti 1:33,685 107,802 Nie
Grand Prix Hiszpanii 1:20,650 1:26,295   Luca Badoer   Forti 1:26,615 107,396 Nie
  Andrea Montermini 1:27,358 108,317 Nie
Grand Prix Wielkiej Brytanii 1:26,875 1:32,956   Andrea Montermini   Forti 1:35,206 109,590 Nie
  Luca Badoer 1:35,304 109,702 Nie
Grand Prix Niemiec 1:43,912 1:51,186   Giovanni Lavaggi   Minardi 1:51,357 107,165 Nie
Grand Prix Belgii 1:50,574 1:58,314   Giovanni Lavaggi   Minardi 1:58,579 107,239 Nie
Grand Prix Japonii 1:38,909 1:45,833   Giovanni Lavaggi   Minardi 1:46,795 107,973 Nie
1997 Grand Prix Australii 1:29,369 1:35,625   Pedro Diniz   Arrows 1:35,972 107,388 Tak
  Vincenzo Sospiri   Lola 1:40,972 112,988 Nie
  Ricardo Rosset 1:42,086 114,230 Nie
1998 Grand Prix Hiszpanii 1:20,262 1:25,880   Ricardo Rosset   Tyrrell 1:25,946 107,082 Nie
Grand Prix Monako 1:19,798 1:25,383   Ricardo Rosset   Tyrrell 1:25,737 107,443 Nie
Grand Prix Węgier 1:16,973 1:22,361   Ricardo Rosset   Tyrrell 1:23,140 108,012 Nie
Grand Prix Japonii 1:36,293 1:43,033   Ricardo Rosset   Tyrrell 1:43,259 107,234 Nie
1999 Grand Prix Australii 1:30,462 1:36,794   Marc Gené   Minardi 1:37,013 107,242 Tak
Grand Prix Francji 1:38,441 1:45,331   Damon Hill   Jordan 1:45,334 107,002 Tak
  Marc Gené   Minardi 1:46,324 108,008 Tak
  Luca Badoer 1:46,784 108,475 Tak
  Pedro de la Rosa   Arrows 1:48,215 109,929 Tak
  Toranosuke Takagi 1:48,322 110,038 Tak
2001 Grand Prix Australii 1:26,892 1:32,974   Tarso Marques   Minardi 1:33,228 107,292 Tak
Grand Prix Wielkiej Brytanii 1:20,447 1:26,078   Tarso Marques   Minardi 1:26,508 107,534 Nie
Grand Prix Belgii 1:52,072 1:59,917   Jos Verstappen   Arrows 2:02,039 108,893 Tak
  Fernando Alonso   Minardi 2:02,594 109,389 Tak
  Enrique Bernoldi   Arrows 2:03,048 109,794 Tak
  Tarso Marques   Minardi 2:04,204 110,825 Tak
2002 Grand Prix Australii 1:25,843 1:31,852   Takuma Satō   Jordan 1:53,351 132,045 Tak
Grand Prix San Marino 1:21,091 1:26,767   Alex Yoong   Minardi 1:27,241 107,584 Nie
Grand Prix Wielkiej Brytanii 1:18,998 1:24,527   Alex Yoong   Minardi 1:24,785 107,291 Nie
Grand Prix Francji 1:11,985 1:17,023   Heinz-Harald Frentzen   Arrows 1:18,497 109,046 Nie
  Enrique Bernoldi 1:19,843 110,916 Nie
Grand Prix Niemiec 1:14,389 1:19,596   Alex Yoong   Minardi 1:19,775 107,240 Nie
Reguła 107% (od 2011)
Sezon Wyścig Czas Q1 Czas 107% Kierowca Zespół Czas % pole position Dopuszczony
do startu
2011 Grand Prix Australii 1:25,296 1:31,266   Vitantonio Liuzzi   HRT 1:32,978 109,006 Nie
  Narain Karthikeyan 1:34,293 110,547 Nie
Grand Prix Kanady 1:13,822 1:18,989   Jérôme d’Ambrosio   Virgin 1:19,414 107,575 Tak
Grand Prix Belgii 2:01,813 2:10,339   Jérôme d’Ambrosio   Virgin 2:11,601 108,035 Tak
  Vitantonio Liuzzi   HRT 2:11,616 108,047 Tak
  Daniel Ricciardo 2:13,077 109,246 Tak
2012 Grand Prix Australii 1:26,182 1:32,215   Pedro de la Rosa   HRT 1:33,495 108,486 Nie
  Narain Karthikeyan 1:33,643 108,657 Nie
Grand Prix Hiszpanii 1:22,583 1:28,364   Narain Karthikeyan   HRT 1:31,122 110,340 Tak
Grand Prix Wielkiej Brytanii 1:46,279 1:53,718   Charles Pic   Marussia 1:54,143 107,399 Tak
2013 Grand Prix Australii 1:43,380 1:50,617   Charles Pic   Caterham 1:50,626 107,009 Tak
2014 Grand Prix Wielkiej Brytanii 1:40,380 1:47,406   Marcus Ericsson   Caterham 1:49,421 109,006 Tak
  Kamui Kobayashi 1:49,625 109,210 Tak
2015 Grand Prix Malezji 1:39,269 1:46,217   Roberto Merhi   Marussia 1:46,677 107,462 Tak
Grand Prix Japonii 1:33,015 1:39,386   Alexander Rossi   Marussia 1:47,114 115,158 Tak
Grand Prix Stanów Zjednoczonych 1:56:495 2:04,653   Carlos Sainz Jr.   Toro Rosso 2:07,304 109,279 Tak
2016 Grand Prix Monako 1:14,912 1:19,832   Max Verstappen   Red Bull 1:22,467 110,085 Tak
Grand Prix Węgier 1:33,302 1:39,833   Daniel Ricciardo   Red Bull 1:39,968 107,145 Tak
  Max Verstappen 1:40,424 107,663 Tak
  Sergio Pérez   Force India 1:41,411 108,691 Tak
  Nico Hülkenberg 1:41,471 108,755 Tak
  Valtteri Bottas   Williams 1:42,758 110,135 Tak
  Jolyon Palmer   Renault 1:43,965 111,428 Tak
  Felipe Massa   Williams 1:43,999 110,465 Tak
  Kevin Magnussen   Renault 1:44,543 112,048 Tak
  Marcus Ericsson   Sauber 1:46,984 114,664 Tak
  Pascal Wehrlein   Manor 1:47,343 115,049 Tak
  Rio Haryanto 1:50,189 118,099 Tak
2017 Grand Prix Włoch 1:35,716 1:42,416   Romain Grosjean   Haas 1:43,355 107,226 Tak
2018 Grand Prix Azerbejdżanu 1:42,538 1:49,715   Brendon Hartley   Toro Rosso 1:57,354 114,449 Tak
2021 Grand Prix Francji 1:31,001 1:37,371   Lance Stroll   Aston Martin 2:12,584 147,332 Tak
2023 Grand Prix Arabii Saudyjskiej 1:29,244 1:34,974   Logan Sargeant   Williams 2:08,510 144,782 Tak
Grand Prix Azerbejdżanu 1:41,269 1:48,357   Nyck de Vries   AlphaTauri 1:55,282 113,837 Tak

Inne serie

edytuj

Zasada 107% była używana w Serii GP2 i została zastosowana trzykrotnie. Marcos Martínez z powodu problemów z silnikiem nie zakwalifikował się do swojego pierwszego wyścigu (Hungaroring, sezon 2007) mimo faktu, że podczas treningów uzyskiwał czasy poniżej 107% najlepszych czasów[22]. W sezonie 2009 w trakcie rundy w Monako Ricardo Teixeira uzyskał czas gorszy od 107% czasu zdobywcy pole position i nie wystartował w wyścigach[23]. W kwalifikacjach do rundy mistrzostw na Hungaroringu w tym samym roku, Romain Grosjean i Franck Perera zderzyli się przed ustanowieniem przez ich obu mierzonego czasu okrążenia. Perera został uznany za winnego spowodowania kolizji, za co zakazano mu startu w pierwszym wyścigu, ale w drugim mógł wystartować (z ostatniego rzędu); Grosjean nie wystartował w obu wyścigach[24]. Perera nie zakwalifikował się do wyścigów na torze Spa-Francorchamps z powodu nieuzyskania w kwalifikacjach regulaminowego czasu[25]. Również Grosjean nie uzyskał regulaminowych 107% w Monako w sezonie 2011, z powodu trafiania na wolniejszych kierowców na okrążeniach pomiarowych oraz kolizji ze swoim kolegą z zespołu Pålem Varhaugiem[26].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ World Council decisions. grandprix.com, 1995-07-03. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  2. ↑ a b c Tony Dodgins. Top Story: F1 grid cut threatens small teams. „Autosport”. 139 (13), s. 4-5, 1995-06-29. Haymarket. ISSN 0269-946X. 
  3. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1995-96. Hazleton, 1995, s. 38. ISBN 1-874557-36-5.
  4. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1996-97. Hazleton, 1996, s. 92, 101. ISBN 1-874557-91-8.
  5. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1996-97. Hazleton, 1996, s. 136. ISBN 1-874557-91-8.
  6. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1996-97. Hazleton, 1996, s. 92, 185. ISBN 1-874557-91-8.
  7. ↑ a b Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1997-98. Hazleton, 1997, s. 107. ISBN 1-874557-47-0.
  8. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1997-98. Hazleton, 1997, s. 100. ISBN 1-874557-47-0.
  9. ↑ F1 teams race home to test. grandprix.com, 1997-03-17. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  10. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1998-99. Hazleton, 1998, s. 192. ISBN 1-874557-43-8.
  11. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1999–2000. Hazleton, 1999, s. 99. ISBN 1-874557-34-9.
  12. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1999–2000. Hazleton, 1999, s. 149. ISBN 1-874557-34-9.
  13. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2001–2002. Hazleton, 2001, s. 115. ISBN 1-903135-06-0.
  14. ↑ GRAND PRIX RESULTS: AUSTRALIAN GP, 2001. grandprix.com. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  15. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2001–2002. Hazleton, 2001, s. 198. ISBN 1-903135-06-0.
  16. ↑ Nigel Mansell (red.): 2001 Formula One Annual. European Press, 2001, s. 353, 379, 495. ISBN 0-9541368-0-2.
  17. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2002−2003. Hazleton, 2002, s. 91. ISBN 1-903135-10-9.
  18. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2002−2003. Hazleton, 2002, s. 81. ISBN 1-903135-10-9.
  19. ↑ a b Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2002−2003. Hazleton, 2002, s. 180. ISBN 1-903135-10-9.
  20. ↑ Press Release: World Motor Sport Council (23/06/2010). fia.com, 2010-06-23. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  21. ↑ Qantas Australian Grand Prix 2011 – Łączny wynik kwalifikacji. f1wm.pl. [dostęp 2011-03-26]. (pol.).
  22. ↑ Martínez not allowed to debut in GP2 this weekend. gp2.gpupdate.net, 2007-08-04. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  23. ↑ Trident Racing's Davide Rigon, 9th while Ricardo Teixeira did not start. automobilsport.com, 2009-05-23. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  24. ↑ Franck Perera handed penalty. gp2.gpupdate.net, 2009-07-24. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  25. ↑ Mark Glendenning: Di Grassi penalised for blocking. autosport.com, 2009-08-28. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  26. ↑ Marek Roczniak: Van der Garde ponownie na pole position w GP2. f1wm.pl, 2011-05-26. [dostęp 2011-05-26]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Reguła_107%25&oldid=70329848”