Rewizor (komedia)
Rewizor (ros. Ревизор) – komedia autorstwa ukraińsko-rosyjskiego dramaturga i pisarza, Nikołaja Gogola, której prapremiera miała miejsce w Petersburgu i Moskwie w 1836. Sztuka należy do najbardziej kontrowersyjnych utworów w literaturze rosyjskiej. Gogol wielokrotnie zmieniał tekst, twierdząc, że jego idea nie jest właściwie rozumiana.
.jpg)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania |
1836 |
Fabuła utworu edytuj
Wydarzenia rozgrywają się na prowincji. Do pewnego miasteczka dociera wieść, że przybędzie tam rewizor – wysoki rangą urzędnik, dygnitarz. Na urzędników miejskich pada blady strach. Chcą wypaść jak najlepiej podczas inspekcji, a każdy z nich ma coś na sumieniu. W każdej chwili gotowi na przybycie rewizora, biorą za niego zwykłego człowieka – Chlestakowa. Nie chcą słuchać tłumaczeń. Wbrew swojej woli Chlestakow staje się dla nich dygnitarzem. Kiedy pomyłka wychodzi na jaw, Chlestakowa nie ma już w miasteczku. Niedługo potem do wyższych urzędników przychodzi wiadomość, że przybył urzędnik z Petersburga, który chce widzieć się z nimi. Komedia kończy się słynną „sceną niemą”.
Wydarzenia rozgrywają się „same z siebie”, wszystkiemu winien jest wszechogarniający strach przed biurokracją, władzą, przepisami, restrykcjami. Gogol obnaża w komedii nieprawidłowości w systemie państwowym, rzutujące na mentalność obywateli, prowadzące do absurdów.
Postacie komedii edytuj
- Anton Antonowicz Skwoznik-Dmuchanowski – gorodniczy
- Anna Andrejewna – żona gorodniczego
- Maria Antonowna – córka gorodniczego
- Chłopow – inspektor szkoły
- Żona Chłopowa
- Ammos Fedorowicz Liapkin-Tiapkin – sędzia
- Artemij Filipowicz Zemlianika – kurator
- Iwan Kuźmicz Szpekin – naczelnik poczty
- Dobczyński – obywatel miasta
- Bobczyński – obywatel miasta
- Iwan Aleksandrowicz Chlestakow – urzędnik z Petersburga
- Osip – służący Chlestakowa
- Christian Iwanowicz Hibner – doktor
- Fiodor Andrejewicz Liuliukow – dymisjonowany urzędnik
- Iwan Łazarewicz Rastakowski – były urzędnik, obywatel miasta
- Stiepan Iwanowicz Korobkin – dymisjonowany urzędnik
- Żona Korobkina
- Uchowierow – komisarz policji
- Swistunow – policjant
- Pugowicyn – policjant
- Dzierżymorda – policjant
- Andulin – kupiec
- Poszlopkina – ślusarzowa
- Żona podoficera
- Służący restauracyjny
- Michaś – służący u gorodniczego
Wybrane realizacje w Polsce edytuj
- 1924 – Teatr Miejski w Toruniu, oprac. Jan Kochanowicz, Feliks Krassowski (Jan Guttner jako Horodniczy, Władysław Helleński jako Chlestakow)[1]
- 1925 – Teatr Miejski w Bydgoszczy, reż. Józef Cornobis[2]
- 1926 – Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Warszawie, reż. Aleksander Zelwerowicz, przekład Wiktor Popławski (Aleksander Zelwerowicz jako Horodniczy, Kazimierz Justian jako Chlestakow)[3]
- 1929 – Teatr Polski w Warszawie, reż. Karol Borowski, przekład Julian Tuwim (Bogusław Samborski jako Horodniczy, Mariusz Maszyński jako Chlestakow)[4]
- 1946 – Teatr Polski w Poznaniu, reż. Karol Borowski, przekład Julian Tuwim (Tadeusz Chmielewski jako Horodniczy, Czesław Wołłejko jako Chlestakow)[5]
- 1947 – Teatry Dolnośląskie, reż. Jerzy Walden, przekład Julian Tuwim (Jan Kurnakowicz jako Horodniczy, Jerzy Walden jako Chlestakow)[6]
- 1947 – Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach, reż. Karol Borowski, przekład Julian Tuwim (Kazimierz Wichniarz jako Horodniczy, Tadeusz Surowa jako Chlestakow)[7]
- 1947 – Teatry Bielsko-Cieszyn, reż. Stanisław Kwaskowski, przekład Stanisław Kwaskowski (Stanisław Kwaskowski jako Horodniczy, Stanisław Malatyński jako Chlestakow)[8]
- 1952 – Teatr Polskiego Radia, reż. i adaptacja Antoni Bohdziewicz, przekład Julian Tuwim (Jan Kurnakowicz jako Horodniczy, Wieńczysław Gliński jako Chlestakow)[9]
- 1952 – Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi, reż. Stanisław Łapiński, przekład Julian Tuwim (Stanisław Łapiński jako Horodniczy, Bronisław Pawlik jako Chlestakow)[10]
- 1964 – Teatr Telewizji, reż. Józef Szajna, przekład Julian Tuwim[11]
- 1969 – Teatr Telewizji, reż. Witold Zatorski, przekład Julian Tuwim (Janusz Kłosiński jako Horodniczy)[12]
- 1977 – Teatr Telewizji, reż. Jerzy Gruza, przekład Julian Tuwim (Tadeusz Łomnicki jako Horodniczy, Piotr Fronczewski jako Chlestakow)[13]
- 1992 – Teatr Polskiego Radia, reż. Janusz Kukuła, przekład Julian Tuwim (Krzysztof Kowalewski jako Horodniczy, Jerzy Bończak jako Chlestakow)[14]
- 2002 Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy (Maciej Stuhr jako Chlestakow)[15]
- 2014 – Teatr Telewizji, reż. Jerzy Stuhr, przekład Julian Tuwim (Jerzy Stuhr jako Horodniczy, Adam Serowaniec jako Chlestakow)[16]
Przypisy edytuj
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (Toruń). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (Bydgoszcz). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (Bogusławskiego, Warszawa). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (Warszawa). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (Poznań). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (Wrocław). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (Katowice). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (Cieszyn). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (Radio). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (Łódź). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor. www.filmpolski.pl, 2017-02-11. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor. www.filmpolski.pl, 2017-02-11. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (TV). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Rewizor – Mikołaj Gogol (radio). www.e-teatr.pl. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
- ↑ Maciej Stuhr, Beata Nowicka: Stuhrmówka, czyli gen wewnętrznej wolności. Kraków: Znak, 2015, s. 217. ISBN 978-83-240-4051-3.
- ↑ Rewizor. www.filmpolski.pl, 2017-02-11. [dostęp 2018-11-15]. (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Polskie wydania komedii w bibliotece Polona