Siarczan niklu(II)
Siarczan niklu(II), NiSO4 – nieorganiczny związek chemiczny, sól niklowa kwasu siarkowego. Jego forma siedmiowodna występuje naturalnie jako minerał morenozyt.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
NiSO4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
154,76 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
bezwodny: żółty lub żółtozielony[1][2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Minerały | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS |
7786-81-4 (bezwodny) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Inne kationy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Właściwości
edytujBezwodny siarczan niklu występuje jako żółte regularne kryształy łatwo rozpuszczalne w wodzie. Heksahydrat występuje w dwóch formach – niebieskiej tetragonalnej α, która powyżej 53,3 °C przechodzi w zieloną jednoskośną formę β izomorficzną z sześciowodnym siarczanem magnezu. Współczynnik załamania wynosi 1,511. Heptahydrat tworzy zielone romboedryczne kryształy o współczynniku załamania 1,467. Formy uwodnione tracą całą wodę krystalizacyjną pod wpływem ogrzewania ponad 100 °C. Dobrze rozpuszczają się w wodzie i alkoholu[2].
W temperaturze 848 °C bezwodny siarczan niklu rozkłada się do tlenku niklu i tritlenku siarki[2]:
- NiSO4 → NiO + SO3
Otrzymywanie
edytujWielkoskalowo, siarczan niklu produkowany jest w wyniku reakcji przeprowadzanej w fazie gazowej pomiędzy tetrakarbonylkiem niklu, dwutlenkiem siarki i tlenem w temperaturze 100 °C[2]:
- Ni(CO)4 + SO2 + O2 → NiSO4 + 4CO
Siarczan niklu otrzymuje się także poprzez reakcję niklu, tlenku niklu lub węglanu niklu z kwasem siarkowym:
- Ni + H2SO4 → NiSO4 + H2↑
- NiO + H2SO4 → NiSO4 + H2O
- NiCO3 + H2SO4 → NiSO4 + CO2 + H2O
Dodanie do powstałego roztworu rozcieńczonego węglanu baru umożliwia usunięcie zanieczyszczeń[2].
Zastosowanie
edytujSiarczan niklu stosuje się głównie jako elektrolit do niklowania i w rafinacji elektrolitycznej. Jest także używany jako zaprawa farbiarska oraz do czernienia cynku i mosiądzu[2].
Otrzymuje się z niego szereg innych związków niklu. W roztworach wodnych powstają nierozpuszczalne sole niklu, np.
W reakcjach siarczanu niklu z siarczanem amonu lub siarczanami metali alkalicznych powstają sole podwójne będące izomorficzne z odpowiednimi solami m.in. żelaza, kobaltu, magnezu i cynku[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-78, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003, s. 621–622. ISBN 0-07-049439-8.
- ↑ a b c d e f Nickel sulfate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 3890 [dostęp 2011-11-11] (niem. • ang.).
- ↑ a b Siarczan niklu(II), [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-07] (ang.).
- ↑ Siarczan niklu(II) (nr 656895) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-11-11]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Siarczan niklu(II) (nr 656895) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-11-11]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)