Wikipedia

Škoda 14Tr

Škoda 14Tr – typ czechosłowackiego trolejbusu. Produkowano go w latach 1980–2003 (prototypy powstały już w pierwszej połowie lat 70. XX wieku) w zakładach Škoda w Ostrowie nad Ohrzą.

Škoda 14Tr
Ilustracja
Zabytkowy trolejbus typu 14Tr w Brnie
Dane ogólne
Producent

Škoda Transportation

Lata produkcji

1980–2003

Miejsce produkcji

Czechy Ostrov

Dane techniczne
Typy nadwozia

Wysokopodłogowy trolejbus klasy MAXI

Układ drzwi

2-2-2

Liczba drzwi

3

Silniki

6 Al 2943 rN

Moc silników

100–120 kW

Długość

11 300 mm

Szerokość

2500 mm

Wysokość

3410 mm

Masa własna

10 000 kg

Masa całkowita

16 000 kg

Rozstaw osi

5420 mm

Prędkość maksymalna

65 km/h

Wnętrze
Liczba miejsc ogółem

80

Liczba miejsc siedzących

24

Multimedia w Wikimedia Commons
Muzealny trolejbus Škoda 14Tr w Eberswalde
Wileńska Škoda 14Tr na linii nr 11

Konstrukcja edytuj

Po zakończeniu nieudanych prób unifikacji autobusu i trolejbusu (Karosa ŠM 11 i Škoda T 11) oraz niezrealizowanym projekcie Škoda 13Tr, na początku lat 70. XX wieku w zakładach Škody zaprojektowano kolejny typ trolejbusu, oznaczony (zgodnie z systemem oznaczeń Škody) jako 14Tr. Prace badawcze jednak przerwano, ze względu na spodziewane zastępowanie trolejbusów komunikacją autobusową. Problemy z dostawami ropy naftowej były bezpośrednią przyczyną wznowienia prac nad 14Tr.

14Tr jest dwuosiowym trolejbusem z samonośną karoserią. Jej szkielet tworzą zespawane ze sobą poszczególne części – rama, boczne ściany, dach i czoła. Każda część jest przygotowywana ze stalowych profili oraz ze spawanych, prasowanych części. Szkielet karoserii jest pokryty stalową blachą, część pod oknami jest izolowana cieplnie i akustycznie. Ściany są wyłożone płytami z tworzywa sztucznego. W prawej bocznej ścianie umieszczono dwoje (w części eksportowanych pojazdów) lub troje dwuskrzydłowych składanych drzwi. Poprzecznie ustawione siedzenia dla pasażerów są pokryte sztuczną skórą.

Jeśli chodzi o wyposażenie elektryczne, wykorzystano rozwiązania z wcześniejszych trolejbusów 9Tr – sterowanie impulsowe (tyrystorowe).

Pojazdy zerowej (próbne, oznaczone 14Tr0) oraz pierwszej (14Tr01) serii miały problemy ze stabilnością karoserii. Podczas, gdy w pierwszej serii problem rozwiązano, stosując dodatkowe wzmocnienie pudła[1], to trolejbusy 14Tr0 były szybko wycofane ze względu na złe parametry karoserii[2]. Trolejbusy produkowane w następnych seriach miały już wzmocnione pudło (mocniejsze słupki między oknami i drzwiami, wzmocniony szkielet pojazdu).

Od roku 1999 trolejbusy 14Tr produkowane są wyłącznie w zmodernizowanej wersji 14TrM (oraz w wersjach eksportowych 14TrE i 14TrSF).

Od roku 2002 w ostrovskich zakładach Škody (gdzie w roku 2004 zaprzestano produkcji kompletnych trolejbusów) produkowane są zamienne pudła, przeznaczone do napraw zniszczonych pojazdów (np. skorodowanych, wyeksploatowanych lub po wypadkach).

Prototypy edytuj

Pierwszy prototyp wyprodukowano w roku 1972. Różnił się on od pozostałych trolejbusów 14Tr innym wyglądem czoła. Po okresie testowym, w roku 1974, został przekazany do eksploatacji w Mariańskich Łaźniach, gdzie otrzymał numer boczny 22. Z ewidencji wykreślono go w roku 1981.

Losy kolejnego prototypu 14Tr były bardzo podobne. Wyprodukowano go w roku 1974 i jeszcze w tym samym roku trafił do Mariańskich Łaźni. Z numerem bocznym 23 jeździł aż do złomowania w roku 1984.

Po wznowieniu prac badawczych nad 14Tr, w roku 1980, wyprodukowano jeszcze 5 kolejnych prototypów, które jednak nie różniły się bardzo od tych, produkowanych seryjnie.

W roku 1988 wyprodukowano prototyp 14Tr przystosowany do jazdy w sieci o napięciu 750 V. Rok później trafił do eksploatacji w Bańskiej Bystrzycy, gdzie otrzymał numer boczny 1001.

Modernizacja edytuj

  • Škoda 14TrR – kompletna modernizacja pudła, instalacja nowoczesnych elementów (wyświetlacze elektroniczne, nowe odbieraki prądu, modernizacja wnętrza, itp.).

Dostawy edytuj

W latach 1972–2004 wyprodukowano ok. 3852 trolejbusów (wliczając w to wersje Škoda 14TrM, Škoda 14TrE i Škoda 14TrSF).

  Armenia edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Erywań Trolejbusy w Erywaniu          

  Azerbejdżan edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Baku Trolejbusy w Baku          

  Bośnia i Hercegowina edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Sarajewo Trolejbusy w Sarajewie 14Tr   76 sztuk 551 – 626  

  Bułgaria edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Warna Trolejbusy w Warnie          

  Czechy edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Brno Trolejbusy w Brnie ∑ 1982–1995 123 sztuki    
  ♦ 14Tr 1982–1994 103 sztuki 3164 – 3266  
  ♦ 14TrM 1995 20 sztuk 3267 – 3286  
Cieplice Trolejbusy w Cieplicach ∑ 1983–1996 49 sztuk    
  ♦ 14Tr 1983–1993 38 sztuk 101 – 105,

120 – 153

numer 102 niewykorzystany
  ♦ 14TrM 1995–1996 11 sztuk 154 – 164  
Hradec Králové Trolejbusy w Hradcu Králové ∑ 1983–1995 32 sztuki    
  ♦ 14Tr 1983–1990 30 sztuk 04 – 30, 57 – 59  
  ♦ 14TrM 1995 2 sztuki 31, 32  
Igława Trolejbusy w Igławie ∑ 1983–1997 28 sztuk    
  ♦ 14Tr 1983–1991 24 sztuki 20 – 43  
  ♦ 14TrM 1996–1997 4 sztuki 44 – 47  
Mariańskie Łaźnie Trolejbusy w Mariańskich Łaźniach 14Tr 1974–1994 20 sztuk 22, 23, 33 – 50  
Opawa Trolejbusy w Opawie ∑ 1982–1998 34 sztuki    
  ♦ 14Tr 1982–1991 24 sztuki 49 – 72  
  ♦ 14TrM 1995–1998 10 sztuk 73 – 82  
Ostrawa Trolejbusy w Ostrawie 14Tr 1984–1991 39 sztuk 3123 – 3141,

3242 – 3261

 
Pardubice Trolejbusy w Pardubicach ∑ 1983–1999 68 sztuk    
  ♦ 14Tr 1983–1994 48 sztuk 301, 303, 305,

306, 309, 310,

313 – 362

numery 335, 350, 352 – 354 i 358 – 360 niewykorzystane
  ♦ 14TrM 1995–1999 20 sztuk 365 – 384  
Pilzno Trolejbusy w Pilźnie ∑ 1981–2003 126 sztuk    
  ♦ 14Tr 1981–1991 116 sztuk 340, 346 – 460 nr 414 niewykorzystany, nr 340 wykorzystano dwukrotnie (pierwszy, testowy pojazd przekazano do Zlína)
  ♦ pudło 2002–2003 10 sztuk    
Škoda Ostrov – 14TrSF 1998 1 sztuka –  
Uście nad Łabą Trolejbusy w Uściu nad Łabą 14Tr 1988 5 sztuk 401 - 405 pojazd numer 403 jest wciąż eksploatowany (2010)
Zlin – Otrokovice Trolejbusy w Zlínie i Otrokovicach ∑ 1982–1995 43 sztuki    
  ♦ 14Tr 1982–1991 41 sztuk 4, 12, 18 – 26,

34 – 37, 43, 58,

68, 69, 145 – 168

numer 26 wykorzystano dwukrotnie

numery 22, 23 i 36 niewykorzystane

  ♦ 14TrM 1995 2 sztuki 169, 170  

  Gruzja edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Batumi Trolejbusy w Batumi 14Tr   2 sztuki    
Gori Trolejbusy w Gori 14Tr   3 sztuki    
Kutaisi Trolejbusy w Kutaisi 14Tr   2 sztuki    
Ozurgeti Trolejbusy w Ozurgeti 14Tr   2 sztuki    
Poti Trolejbusy w Poti 14Tr   2 sztuki    
Rustawi Trolejbusy w Rustawi 14Tr   1 sztuka    
Samtredia Trolejbusy w Samtredii 14Tr   2 sztuki    
Suchumi Trolejbusy w Suchumi 14Tr   2 sztuki    
Tbilisi Trolejbusy w Tbilisi 14Tr   226 sztuk    
Zugdidi Trolejbusy w Zugdidi 14Tr   1 sztuka    

  Estonia edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Tallinn Trolejbusy w Tallinnie 14Tr 1983–1989 99 sztuk 210 – 308  

  Kazachstan edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Ałmaty Trolejbusy w Ałmaty 14TrM 1997–2001 35 sztuk 1001 – 1033,

1056, 1057

 

  Litwa edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Kowno (Kaunas) Trolejbusy w Kownie 14Tr        
Wilno Trolejbusy w Wilnie 14Tr        

  Łotwa edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Ryga Trolejbusy w Rydze          

  Węgry edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Segedyn (Szeged) Trolejbusy w Segedynie 14Tr 1994 1 sztuka T-700  

  Mołdawia edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Bielce Trolejbusy w Bielcach 14TrM 2002 1 sztuka 154  
Kiszyniów Trolejbusy w Kiszyniowie 14TrM 1997–2003 39 sztuk 1264 – 1276,

2131 – 2143,

3815 – 3827

 

  Niemcy edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Eberswalde Trolejbusy w Eberswalde 14Tr 1984 3 sztuki 1 – 3  
Poczdam Trolejbusy w Poczdamie 14Tr 1983 5 sztuk 401 – 405  
Weimar Trolejbusy w Weimarze 14Tr 1982–1983 12 sztuk 8000 – 8011  

  Słowacja edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Bańska Bystrzyca Trolejbusy w Bańskiej Bystrzycy 14Tr 1989 7 sztuk 1001 – 1007  
Bratysława Trolejbusy w Bratysławie ∑ od 1982 dotychczas 127 sztuk    
  ♦ 14Tr 1982–1991 115 sztuk 6219 – 6315  
  ♦ pudło od 2004 dotychczas 12 sztuk    
Koszyce Trolejbusy w Koszycach 14TrM 1999 7 sztuk 2001 – 2007  
Preszów Trolejbusy w Preszowie ∑ 1982–2001 44 sztuki    
  ♦ 14Tr 1982–1991 39 sztuk 45 – 81, 87 – 91 numery 66 – 68 niewykorzystane
  ♦ 14TrM 2000–2001 5 sztuk 119 – 123  
Żylina Trolejbusy w Żylinie 14Tr 1994–1996 15 sztuk 211 – 225  

  Stany Zjednoczone edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Dayton Trolejbusy w Dayton 14TrE 1995–1999 57 sztuk 9601 – 9603,

9801 – 9854

 
San Francisco Trolejbusy w San Francisco 14TrSF 2001–2004 240 sztuk 5401 – 5640 Eksploatacja tego typu zakończyła się we wrześniu 2019 roku[3].

  Turkmenistan edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Aszchabad Trolejbusy w Aszchabadzie 14TrM 2000 46 sztuk 001 – 046  

  Ukraina edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Czerniowce Trolejbusy w Czerniowcach 14Tr 1983–1990 102 sztuki[4] 217–318 ponadto zakupiono 16 sztuk z Kijowa, Poczdamu i Pilzna (1991, 1994, 1997)
Stanisławów Trolejbusy w Iwano-Frankowsku 14Tr 1984–1988 31 sztuk 126–156 ponadto 8 pojazdów pochodzi z Poczdamu (1994) i Pilzna (1997),

trolejbusy nr 116–125 kupiono w Ługańsku (1984)

Kijów Trolejbusy w Kijowie ∑ 1980–1996 360 sztuk 101-199, 201-299, 301-398, 401-413, 1000-1003, 1006, 1008, 1009, 2001-2034  
  ♦ 14Tr 1980–1989 356 sztuk[5] 001–002, 101–417, 1000–1009, 2001–2034 numery 200, 300, 399, 400, 1004–1005 i 1007 niewykorzystane
  ♦ 14TrM 1996 4 sztuki[6] 410–413 numery wykorzystano ponownie
Lwów Trolejbusy we Lwowie 14Tr 1984–1990 91 sztuk 500–590 ponadto 6 pojazdów: ex Mariańskie Łaźnie (1998), Hradec Králové i Pardubice (1999)
Ługańsk Trolejbusy w Ługańsku 14Tr 1984–1990 55 sztuk 201–245, 221/II–230/II ponadto 6 sztuk pochodzi z Pilzna (1995, 2002),

trolejbusy nr 221–230 przekazano do Iwano-Frankowska (Stanisławowa) (1984); 221–230 – ponowne wykorzystanie numerów (1988)

Mariupol Trolejbusy we Mariupolu 14Tr 1983–1990 76 sztuk 401–476 przenumerowane: 1401–1476
Równe Trolejbusy w Równem 14Tr 1989 15 sztuk 101–115 ponadto 8 pojazdów: ex Hradec Králové (1997, 1998) i Brno (2003)
Symferopol – Ałuszta – Jałta Trolejbusy na Krymie 14Tr 1980–1991      
Tarnopol Trolejbusy we Tarnopolu 14Tr 1984–1989 30 sztuk 086-115 ponadto 6 pojazdów: ex Plzeň (1995), Brno (2002) i Zlin (2003)

  Uzbekistan edytuj

Miasto Artykuł Typ Rok dostawy Liczba pojazdów Numery boczne Uwagi
Taszkent Trolejbusy w Taszkencie 14TrM 1995 46 sztuk    
Urgencz Trolejbusy w Urgenczu 14TrM 1997 3 sztuki    

Uwaga: Wykaz państw i miast, do których dostarczono trolejbusy 14Tr, nie jest kompletny. Nie uwzględnia również miast, które otrzymały używane trolejbusy.

Pojazdy zabytkowe edytuj

  • Brno (w Muzeum Technicznym w Brnie, numer boczny 3173)
  • Hradec Králové (numer boczny 28)
  • Opawa (numer boczny 58)
  • Ostrawa (numer boczny 3229)
  • Pardubice (numer boczny 311/II)
  • Pilzno – trolejbus nr 432 został przekazany klubowi ŠKODA-BUS (eksponat Muzeum Transportu w Strašicach)

Poza Czechami:

  • Eberswalde (numer boczny 3, ex Poczdam 976, ex 406, ex Weimar 8003)
  • Tychy (numer boczny 024, ex Opava 78)

Przypisy edytuj

  1. ↑ Petr Fiala, Jiří Mrkos: Trolejbusy v Brně. Ústí nad Labem: Vojtěch Wolf – Vydavatelství WOLF, 2000, s. 31.
  2. ↑ Škoda 14 Tr. Imhd.zoznam.sk, 2009-08-28. [dostęp 2009-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-24)]. (słow.).
  3. ↑ Je konec. České trolejbusy v San Francisku jsou minulostí [online], Československý Dopravák [dostęp 2019-11-29] (cz.).
  4. ↑ Черновцы — TransPhoto [online], stts.mosfont.ru [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2009-07-12].
  5. ↑ Киев, Škoda 14Tr — Список подвижного состава — TransPhoto [online], stts.mosfont.ru [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2009-04-20].
  6. ↑ Киев, Lindner SN4 — Список подвижного состава — TransPhoto [online], stts.mosfont.ru [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-29].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Škoda_14Tr&oldid=70062656”