Karol XVI Gustaw

Karol XVI Gustaw (szw. Carl Gustaf Folke Hubertus; ur. 30 kwietnia 1946 w Solnie) – król Szwecji od 15 września 1973 roku. Był jedynym synem i najmłodszym dzieckiem księcia Gustawa Adolfa (1906–1947) i księżniczki Sybilli Koburg (1908–1972). Został królem Szwecji po śmierci swego dziadka, króla Gustawa VI Adolfa (1882–1973). Jest siódmym przedstawicielem dynastii Bernadotte na szwedzkim tronie oraz najdłużej panującym szwedzkim monarchą w historii.

Karol XVI Gustaw Carl Gustaf Folke Hubertus
— Jego Królewska Mość król Szwecji —
Karol XVI Gustaw (2019)
För Sverige – i tiden Dla Szwecji – z duchem czasu
Król Szwecji
Okres	od 15 września 1973
Poprzednik	Gustaw VI Adolf
Dane biograficzne
Dynastia	Bernadotte
Data i miejsce urodzenia	30 kwietnia 1946 Pałac Haga, Solna
Ojciec	Gustaw Adolf Bernadotte
Matka	Sybilla Koburg
Żona	Sylwia Sommerlath
Dzieci	Wiktoria Karol Filip Magdalena
Odznaczenia

George W. Bush z żoną Laurą i szwedzką parą królewską przed Białym Domem, 2006

W 1976 roku ożenił się z Niemką, Sylwią Sommerlath. Ma z nią troje dzieci – Wiktorię (ur. 1977), Karola Filipa (ur. 1979) i Magdalenę (ur. 1982), którzy zajmują kolejno pierwsze, czwarte i ósme miejsce w linii sukcesji do szwedzkiego tronu.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Karol Gustaw z matką i siostrami, Małgorzatą, Brygidą, Dezyderią i Dezyderią (1950)

Urodził się 30 kwietnia 1946 roku w Pałacu Haga, w Solnie, jako najmłodsze dziecko księcia Gustawa Adolfa, oraz jego żony, Sybilli Koburg. Gdy się urodził, na tronie szwedzkim zasiadał jego pradziadek, król Gustaw V (1858–1950). Karol Gustaw w chwili urodzenia był trzeci w linii sukcesji do tronu (po dziadku i ojcu).

Ma cztery starsze siostry – księżniczkę Małgorzatę (ur. 31 października 1934), księżniczkę Brygidę (ur. 19 stycznia 1937), księżniczkę Dezyderię (ur. 2 czerwca 1938) i księżniczkę Krystynę (ur. 3 sierpnia 1943).

Został ochrzczony w wierze luterańskiej 7 czerwca 1946 w kaplicy królewskiej Pałacu Królewskiego w Sztokholmie. Jego rodzicami chrzestnymi zostali: przyszły król Danii Fryderyk IX, jego żona królowa Ingrid, przyszły król Norwegii Olaf V, przyszła królowa Holandii Juliana, król Gustaw V, książę Fryderyk Sachsen-Coburg Gotha, przyszły król Szwecji, Gustaw VI Adolf, i jego żona, królowa Ludwika, hrabia Folke Bernadotte i hrabina Maria Bernadotte.

Na chrzcie otrzymał imiona Karol Gustaw Folke Hubert (szw. Carl Gustaf Folke Hubertus). Pierwsze imię, Karol, jest tradycyjnym imieniem szwedzkiej rodziny królewskiej, nosił je również ojciec jego matki, Karol Edward z Saksonii-Coburg-Gothy, było również jednym z imion jego ojca chrzestnego, Fryderyka IX, króla Danii. Drugie imię, Gustaw, również jest tradycyjnym imieniem szwedzkiej rodziny królewskiej, nosił je jego pradziadek, Gustaw V, jego dziadek, Gustaw VI Adolf, oraz jego ojciec, książę Gustaw Adolf. Trzecie imię, Folke, nosił jeden z jego ojców chrzestnych, Folke Bernadotte.

Jego ojciec, Gustaw Adolf, zginął dziewięć miesięcy po narodzinach Karola Gustawa, 9 stycznia 1947 roku w katastrofie lotniczej w Kopenhadze. O śmierci ojca dowiedział się dopiero w wieku 7 lat.

Księciem koronnym, czyli następcą tronu został 29 października 1950, po śmierci Gustawa V. Przez dwa i pół roku pobierał wojskową edukację. W 1968 roku został oficerem. Następnie ukończył kurs dowódczy w Szwedzkiej Szkole Obrony Narodowej.

Studiował historię, socjologię, politologię, prawo finansowe i ekonomię na Uniwersytecie w Uppsali. Później studiował również ekonomię na Uniwersytecie Sztokholmskim.

Król Szwecji

Kompetencje króla od 1975 roku zostały ograniczone jedynie do funkcji reprezentacyjnej. Król nie ma prawa inicjatywy ustawodawczej, nie mianuje premiera, nie jest nawet naczelnym dowódcą sił zbrojnych.

Karol XVI Gustaw, tak jak wielu Szwedów, był przeciwny zmianie prawa sukcesyjnego. Chciał żeby jego jedyny syn, Karol Filip zasiadł po nim na tronie. Parlament przegłosował ustawę w 1979 roku i weszła ona w życie 1 stycznia 1980. Przez siedem miesięcy swego życia książę Karol Filip był następcą tronu, lecz z powodu zmiany prawa, pierwsza w linii sukcesji została najstarsza córka Karola XVI Gustawa – Wiktoria.

Karol XVI Gustaw jest patronem wielu organizacji. Król pełni bardzo ważną rolę w promowaniu swego kraju poza jego granicami, między innymi wręcza Nagrodę Nobla we wszystkich dziedzinach (oprócz Pokojowej, którą wręcza król Norwegii).

Życie prywatne

Zainteresowania

Karol XVI Gustaw interesuje się samochodami i narzędziami. Na swoje piąte urodziny otrzymał m. in. samochodzik na pedały i narzędzia ogrodnicze. Ze względu na swoje zamiłowanie do motoryzacji na corocznym klasycznym rajdzie samochodowym na Olandii król jeździ Volvo PV 60, które otrzymał z okazji swoich 50. urodzin. Oprócz tego lubi jeździć na nartach – trzykrotnie brał udział w Biegu Wazów (w 1977, 1987 i 1997 roku).

Małżeństwo i potomstwo

Karol XVI Gustaw z żoną w dniu ślubu córki, Wiktorii (2010)

W 1972 roku na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium, książę Karol Gustaw poznał Niemkę, Sylwię Sommerlath (ur. 1943). Gustaw VI Adolf odradzał wnukowi małżeństwo ze względu na pochodzenie jego wybranki (której ojciec był członkiem NSDAP i robił interesy na mieniu odebranym Żydom). Karol Gustaw nie mógł liczyć na zgodę dziadka na ślub, więc postanowił poczekać do czasu aż sam zostanie królem. 19 czerwca 1976 w Sztokholmie para wzięła ślub, a Sylwia została królową Szwecji.

Para ma troje dzieci:

• Wiktoria (ur. 14 lipca 1977). W wyniku zmian w sukcesji, od stycznia 1979 roku jest następczynią szwedzkiego tronu. W 2010 roku wyszła za mąż za trenera personalnego, Daniela Westlinga. Ma z nim dwoje dzieci – Stellę (ur. 2012) i Oskara (ur. 2016).

• Karol Filip (ur. 13 maja 1979). Przez kilka miesięcy był następcą szwedzkiego tronu. Utracił tę funkcję na rzecz starszej siostry, Wiktorii. W 2015 roku ożenił się ze szwedzką modelką, Zofią Hellqvist. Ma z nią trzech synów – Aleksandra (ur. 2016), Gabriela (ur. 2017) i Juliana (ur. 2021).
• Magdalena (ur. 10 czerwca 1982). W 2013 roku wyszła za mąż za biznesmena, Christophera O'Neilla. Ma z nim troje dzieci – Eleonorę (ur. 2014), Mikołaja (ur. 2015) i Adriannę (ur. 2018). Jako jedyna spośród wszystkich dzieci króla nie przebywa na stałe w Szwecji. Obecnie wraz z rodziną mieszka w Stanach Zjednoczonych.

Tytulatura

30 kwietnia 1946 – 7 czerwca 1946: Jego Królewska Wysokość książę Karol Gustaw ze Szwecji

7 czerwca 1946 – 29 października 1950: Jego Królewska Wysokość książę Karol Gustaw ze Szwecji, książę Jämtland

29 października 1950 – 15 września 1973: Jego Królewska Wysokość książę koronny Szwecji, książę Jämtland

od 15 września 1973: Jego Królewska Mość król Szwecji

Odznaczenia

• Wielki Mistrz Orderu Serafinów – od 1973
• Wielki Mistrz Orderu Gwiazdy Polarnej – od 1973
• Wielki Mistrz Orderu Miecza – od 1973
• Wielki Mistrz Orderu Wazów – od 1973
• Wielki Mistrz Orderu Karola XIII – od 1973
• Wielki Łańcuch Orderu Krzyża Południa – Brazylia
• Wielki Komandor Orderu Danebroga – 1975, Dania
• Order Słonia – 1965, Dania
• Łańcuch Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej – 1995, Estonia
• Łańcuch Orderu Białej Gwiazdy – 2011, Estonia
• Krzyż Wielki Legii Honorowej – Francja
• Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela – 1964, Grecja
• Order Złotego Runa – 1983, Hiszpania
• Łańcuch Orderu Karola III – Hiszpania
• Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego – Holandia
• Najwyższy Order Chryzantemy – Japonia
• Krzyż Wielki Orderu Witolda Wielkiego – 1995, Litwa
• Order Korony Królestwa – 2005, Malezja
• Łańcuch Orderu Orła Azteków – Meksyk
• Stopień Specjalny Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi RFN – Niemcy
• Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa – 1974, Norwegia
• Order Orła Białego – 1993, Polska
• Wielki Łańcuch Orderu Wojskowego Świętego Jakuba od Miecza – 2008, Portugalia
• Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka – 1987, Portugalia
• Krzyż Wielki Orderu Dobrej Nadziei – 1997, RPA
• Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Gwiazdy Rumunii – 2003, Rumunia
• Order Podwójnego Białego Krzyża I klasy – 2002, Słowacja
• Order za Wybitne Zasługi – 2004, Słowenia
• Order Rajamitrabhorn – 2003, Tajlandia
• Order Podwiązki – 1983, Wielka Brytania
• Honorowy Rycerz Krzyża Wielkiego Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego – Wielka Brytania
• Królewski Łańcuch Wiktorii – 1975, Wielka Brytania
• Cavaliere di Gran Croce Decorato di Gran Cordone Orderu Zasługi Republiki Włoskiej – 1991, Włochy
• Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Sokoła Islandzkiego – 1975, Islandia

Genealogia

Prapradziadkowie	król Szwecji i Norwegii Oskar II Bernadotte (1829–1907) ∞ 1857 Zofia Wilhelmina Nassau (1836–1913)	Wielki Książę Badenii Fryderyk I Badeński (1826–1907) ∞ 1856 Ludwika Maria Hohenzollern (1838–1923)	Fryderyk Karol Hohenzollern (1828–1885) ∞ 1854 Maria Anna Anhalt-Dessau (1837–1906)	Albert Saxe-Coburg-Gotha (1819–1861) ∞ 1840 Królowa Wielkiej Brytanii Wiktoria Hanowerska (1819–1901)		Jerzy Wiktor Waldeck-Pyrmont (1831–1893) ∞1853 Helena Wilhelmina Nassau (1831–1888)	Fryderyk Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (1814–1885) ∞ 1841 Adelajda Krystyna Schaumburg-Lippe (1821–1899)	Fryderyk VIII Schleswig-Holstein (1829–1880) ∞ 1856 Adelajda Wiktoria Hohenlohe-Langenburg (1835–1900)
Pradziadkowie	król Szwecji Gustaw V Bernadotte (1858–1950) ∞1881 Wiktoria Badeńska (1862–1930)		Luiza Małgorzata Hohenzollern (1860–1917) ∞ 1879 Artur Koburg (1850–1942)		Leopold Koburg (1853–1884) ∞1882 Helena Waldeck-Pyrmont (1861–1922)		Fryderyk Ferdynand Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (1855–1934) ∞1885 Karolina Matylda Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg (1860–1932)
Dziadkowie	Król Szwecji Gustaw VI Adolf Bernadotte (1882–1973) ∞ 1905 Małgorzata Koburg (1882–1920)				Karol Edward Koburg (1884–1954) ∞ 1905 Wiktoria Adelajda Schleswig-Holstein (1885–1970)
Rodzice	Gustaw Adolf Bernadotte (1906–1947) ∞ 1932 Sybilla Koburg (1908–1972)
Karol XVI Gustaw Bernadotte (ur. 30 kwietnia 1946), król Szwecji
Żona	∞19 czerwca 1976 Sylwia Sommerlath (ur. 23 grudnia 1943)
Dzieci	Wiktoria Bernadotte (14 lipca 1977)		Karol Filip Bernadotte (13 maja 1979)				Magdalena Bernadotte (10 czerwca 1982)

Linki zewnętrzne

• Szwedzki Dom Królewski (szw. • ang.) [dostęp 12 stycznia 2009]