Kościół Wolnych Chrześcijan w RP
Kościół Wolnych Chrześcijan w Rzeczypospolitej Polskiej – Kościół protestancki w Polsce o charakterze ewangelikalnym, wywodzący się z nurtu otwartych braci plymuckich. W 2017 roku Kościół liczył 3098 wiernych (w tym 101 duchownych) w 39 zborach[1]. Siedzibą władz Kościoła jest miasto Katowice. Jest wpisany do rejestru Kościołów i związków wyznaniowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w dziale A pod nr 11. Wydaje własne czasopismo – kwartalnik "Łaska i Pokój". Przewodniczącym Rady Kościoła jest prezbiter Jerzy Karzełek.
| |||||||||||
| Klasyfikacja systematyczna wyznania | |||||||||||
| Chrześcijaństwo └ Protestantyzm └ Bracia plymuccy | |||||||||||
| Prądy teologiczne | Bracia plymuccy | ||||||||||
| Nurty pobożnościowe | Ewangelikalizm | ||||||||||
| Siedziba | Katowice | ||||||||||
| Zwierzchnik | Jerzy Karzełek | ||||||||||
| Organ ustawodawczy | Rada Kościoła | ||||||||||
| Zasięg geograficzny |  Polska
| ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
HistoriaEdytuj
Za prekursorów ruchu braci plymuckich w Polsce Centralnej należy uznać trzech byłych księży rzymskokatolickich: Wacława Żebrowskiego, Antoniego Przeorskiego i Stanisława Bortkiewicza, którzy w 1912 roku w Warszawie zarejestrowali Zrzeszenie Zwolenników Nauki Pierwotnych Chrześcijan (tzw. pierwochrześcijanie). Równocześnie na Śląsku Cieszyńskim od 1909 roku za sprawą Józefa Mrózka seniora odbywały się w Trzanowicach regularne nabożeństwa o charakterze zbliżonym do praktyki braci plymuckich. Niedługo potem utworzono zbór w Boguminie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości grupa wiernych skupionych wokół Józefa Mrózka seniora staje się częścią Zrzeszenia Zwolenników Nauki Pierwotnych Chrześcijan. Po 1921 roku dzięki akcji misyjnej powstają nowe zbory pierwochrześcijan: w Krakowie, Tarnowie, Nowym Sączu, Lublinie, Piotrkowie Trybunalskim, Kozakowicach-Nierodzimiu i Chorzowie.
W czasie II wojny światowej część zborów zaprzestała działalności, a część związała się z wyznaniami, które w Generalnym Gubernatorstwie utworzyły Związek Nieniemieckich Ewangelicko-Wolnokościelnych Zborów (baptyści). 3 maja 1947 roku w Pszczynie pierwochrześcijanie powołali Związek Wolnych Chrześcijan, który 24 maja 1947 roku wszedł w skład Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego (ZKE). Na czele ugrupowania stał wtedy Stanisław Krakiewicz, a innymi czołowymi przedstawicielami ruchu braci plymuckich we władzach ZKE byli Józef Mrózek senior i Józef Mrózek junior.
Do roku 1975 wolni chrześcijanie byli dominującym ugrupowaniem w ZKE i nadzorowali większość kościelnych agentur. W roku 1975 pozbawiono ich tej uprzywilejowanej pozycji. „Niechrześcijańska postawa” Krakiewicza owocowała niechęcią innych ugrupowań względem wolnych chrześcijan. 8 marca 1980 na posiedzeniu Rady Kościoła omawiano „sprawę Krakiewicza” i I Zboru warszawskiego. Krakiewicza obwiniano o wszelkie zło w Kościele. Wolni chrześcijanie nie chcieli przyjąć do wiadomości, że Krakiewicz ponosi główną winę[2]. Wyeliminowanie Krakiewicza, ich przedstawiciela, oraz nierozwiązana sprawa w I zborze warszawskim były powodem rosnącego niezadowolenia wśród wolnych chrześcijan. Najpierw przeprowadzili sondażowe rozmowy z PKChB o ewentualnej możliwości akcesu. Uczestnikom tego spotkania Prezydium ZKE udzieliło nagany. W tej sytuacji wolni chrześcijanie w oświadczeniu skierowanym do Prezydium Kościoła zarzucili, że trwa „akcja przechwytywania zborów przez ruch zielonoświątkowy” i wskazywali na przykłady „przejętych” lub majoryzowanych zborów. Domagali się większej swobody dla poszczególnych ugrupowań, nie podobał im się dyktat ze strony Prezydium i żądali reorganizacji Kościoła[3]. Ponieważ stawiane warunki nie zostały spełnione, 30 grudnia 1980 przesłano pismo do Urzędu ds. Wyznań z wnioskiem o rejestrację[4].
W roku 1981 wolni chrześcijanie po opuszczeniu ZKE utworzyli Kościół Wolnych Chrześcijan, który został zarejestrowany jako związek wyznaniowy[5]. Po wprowadzeniu stanu wojennego, w październiku 1982 roku podczas spotkania z ministrem Adamem Łopatką, kierownikiem Urzędu do Spraw Wyznań przewodniczący Rady Kościoła Józef Folwarczny z uznaniem odniósł się do idei Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego oraz pozytywnie ocenił działania rządu[6]. Po opuszczeniu struktur ZKE Kościół nie uczestniczy w żadnych ekumenicznych inicjatywach, nawet stricte ewangelikalnych. Ugrupowanie to cechuje izolacjonizm i antyekumenizm[7].
W czasach PRL-u część działaczy tego Kościoła współpracowała ze Służbą Bezpieczeństwa (Krakiewicz[8], Folwarczny[9], Turkanik[10]). Natomiast niezłomną postawą wobec władz wykazali się: Józef Mrózek (junior), Zdzisław Repsz i Józef Prower.
NaukaEdytuj
Wolni chrześcijanie wierzą w trójjedynego Boga, a za podstawę swojej wiary uznają 39 kanonicznych ksiąg Starego Testamentu i 27 kanonicznych ksiąg Nowego Testamentu. Praktykowana jest wiara w zmartwychwstanie ciała, pochwycenie wierzących i powtórne przyjście Jezusa Chrystusa na ziemię oraz ustanowienie przez Niego Tysiącletniego Królestwa. Nie praktykuje się chrztu niemowląt, tylko człowiek w wieku świadomym może zostać ochrzczony przez zanurzenie w wodzie. Komunię bracia wolni przyjmują pod dwiema postaciami: Chleba i Wina. Członkowie Zborów zgodnie z nauką Nowego Testamentu są lojalnymi obywatelami i starają się o pomyślność swej ojczyzny.
DuchowniEdytuj
W Kościele Wolnych Chrześcijan nie ma podziału na duchownych i laików. Według doktryny wierzący powinni być „duchowi”, czyli pełni Ducha Świętego, by reprezentować Boga w świecie i zwiastować Jego zbawienie. Nie ma też hierarchii władzy, bo wszyscy są równi przed Bogiem. Jest natomiast podział ze względu na pełnioną służbę i odpowiedzialność (starsi, diakoni).
Administracja KościołaEdytuj
Kościół Wolnych Chrześcijan w RP liczy:
- 39 zborów: Balin, Białogard, Bielsko-Biała, Boża Wola, Bukowno, Bytom, Chorzów, Chrzanów, Cieszyn, Częstochowa, Dzięgielów, Gdańsk, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Katowice, Koło, Koszalin, Lublin, Mikołów, Mława, Myszków, Oświęcim, Palowice, Piasek, Piła, Pruszków, Rybnik, Rydułtowy, Skoczów, Szczecinek, Świętochłowice, Tychy, Ustroń, Warszawa Kurpiowska, Warszawa Ursus, Wrocław I, Wrocław II, Żory i Żywiec
- 8 placówek: Chabówka, Kołobrzeg, Łódź, Nowy Sącz, Popardowa, Słupsk, Tarnów.
Rada Kościoła Wolnych ChrześcijanEdytuj
Główną władze w Kościele sprawuje Rada Kościoła, w skład której wchodzą:
- przewodniczący: Jerzy Karzełek
- zastępca przewodniczącego: Adam Małkiewicz
- zastępca przewodniczącego: Czesław Bassara
- sekretarz: Jerzy Kowalczuk
- skarbnik: Włodzimierz Filipski
- członek Rady: Marek Nalewajka
- członek Rady: Piotr Żądło
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d Dominik Rozkrut i inni, Mały Rocznik Statystyczny Polski 2018, Warszawa: GUS, 16 lipca 2018, s. 114, ISSN 1640-3630.i inni
- ↑ Tomaszewski 2009 ↓, s. 340.
- ↑ Tomaszewski 2009 ↓, s. 329.
- ↑ Tomaszewski 2009 ↓, s. 330.
- ↑ Ciecieląg i in. 2016 ↓, s. 70.
- ↑ Spotkanie min. A. Łopatki ze zwierzchnikami chrześcijańskich związków wyznaniowych. „Słowo Powszechne”, 26 października 1982.
- ↑ Jańczuk 2016 ↓, s. 180.
- ↑ Michalak 2014 ↓, s. 253.
- ↑ Ciućka 2017 ↓.
- ↑ Henryk Turkanik Inwentarz Archiwalny IPN
BibliografiaEdytuj
- Paweł Ciecieląg, Grzegorz Gudaszewski, Mikołaj Haponiuk, Wojciech Sadłoń, Karol Sobestiański, Wioletta Zwalińska: Wyznania religijne w Polsce 2012-2014. Warszawa: GUS, 2016, s. 70–71. ISBN 978-83-7027-612-6. OCLC 958219364.
- Adam Ciućka: Kościół pod nadzorem bezpieki. Ekumenizm.pl, 08 marzec 2017.
- L. Jańczuk. Ekumenizm polskiego środowiska ewangelikalnego. „Roczniki Teologiczne”. T. LXIII, z. 7, s. 171–189, 2016. KUL.
- Jerzy Karzełek. Kościół Wolnych Chrześcijan. „Łaska i Pokój”, s. 8–12, 2009.
- Józef Mrózek. Rys historyczny ruchu Braci Wolnych. „Łaska i Pokój”. Nr 1-3, 1982.
- Józef Mrózek jun., Rys historyczny ruchu braci wolnych, „Łaska i Pokój” wydanie specjalne 2009, s. 4–7.
- Ryszard Michalak: Polityka wyznaniowa państwa polskiego wobec mniejszości religijnych w latach 1945–1989. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, 2014. ISBN 978-83-7842-124-5.
- Henryk Ryszard Tomaszewski: Wspólnoty chrześcijańskie typu ewangeliczno-baptystycznego na terenie Polski w latach 1858–1939. Warszawa: 2006, s. 103-112.
- Henryk Ryszard Tomaszewski: Zjednoczony Kościół Ewangeliczny 1947-1987. Warszawa: KOMPAS II, 2009. ISBN 978-83-925744-5-3.
- Tadeusz Jacek Zieliński: Protestantyzm ewangelikalny. Studium specyfiki religijnej. Warszawa: 2013, s. 248–249.