Valéry Giscard d’Estaing
Valéry Marie René Georges Giscard d’Estaing (wym. [valeˈʁi maˈʁi ʁəˈne ˈʒɔʁʒ ʒisˈkaʁ dɛsˈtɛ̃]; ur. 2 lutego 1926 w Koblencji) – francuski polityk, prezydent Francji w latach 1974–1981, długoletni minister i deputowany, założyciel i przywódca Unii na rzecz Demokracji Francuskiej.
| ||
![]() | ||
Pełne imię i nazwisko | Valéry Marie René Georges Giscard d’Estaing | |
Data i miejsce urodzenia | 2 lutego 1926 Koblencja | |
Prezydent Republiki Francuskiej | ||
Okres | od 19 maja 1974 do 21 maja 1981 | |
Przynależność polityczna | Unia na rzecz Demokracji Francuskiej | |
Poprzednik | Alain Poher (p.o.) | |
Następca | François Mitterrand | |
Minister finansów i ekonomii Francji | ||
Okres | od 16 czerwca 1969 do 19 maja 1974 | |
Poprzednik | François-Xavier Ortoli | |
Następca | Jean-Pierre Fourcade | |
Minister finansów i ekonomii Francji | ||
Okres | od 19 stycznia 1962 do 8 stycznia 1966 | |
Poprzednik | Wilfrid Baumgartner | |
Następca | Michel Debré | |
![]() | ||
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |


ŻyciorysEdytuj
Młodość i wykształcenieEdytuj
Urodził się w bogatej rodzinie szlacheckiego pochodzenia jako syn Jeana Edmonda Luciena Giscard d’Estaing i jego żony Marthe Clémence Jacqueline Marie Bardoux. Ze strony matki jest wnukiem senatora Jacques’a Bardoux i praprawnukiem republikańskiego polityka Agénora Bardoux. Urodził się w Niemczech, gdzie jego ojciec był zatrudniony w administracji okupacyjnej. W 1944 zgłosił się do armii francuskiej, brał udział w kampanii wojennej na terytorium III Rzeszy.
Kształcił się na paryskiej politechnice (École polytechnique), a w latach 1949–1951 w École nationale d’administration.
Działalność polityczna do 1974Edytuj
W 1956 został po raz pierwszy wybrany na deputowanego do Zgromadzenia Narodowego jako niezależny kandydat prawicy. Wstąpił do Narodowego Centrum Niezależnych i Chłopów, którego przywódcą był były premier Antoine Pinay.
Po proklamowaniu V Republiki uzyskiwał reelekcję do niższej izby francuskiego parlamentu w kolejnych wyborach (1958, 1962, 1967, 1968, 1973). W 1959 po raz pierwszy objął stanowisko rządowe jako sekretarz stanu ds. finansów w rządzie Michela Debré, którym pozostawał do 1962. Następnie (od 1962 do 1966) sprawował urząd ministra finansów i spraw gospodarczych w gabinetach Georges’a Pompidou.
W 1962 powołał wspierający gaullistów ruch polityczny niezależnych republikanów, a w 1966 już po odejściu z rządu przekształcił go w partię polityczną Narodową Federację Niezależnych Republikanów (Fédération nationale des républicains indépendants).
W 1969 poparł kandydaturę Georges’a Pompidou na urząd prezydenta Francji. Po jego zwycięstwie powrócił do rządu. Od czerwca 1969 do maja 1974 był ponownie ministrem finansów i gospodarki w gabinetach Jacques’a Chaban-Delmas i Pierre’a Messmera, od marca 1974 w randze ministra stanu.
Prezydent FrancjiEdytuj
Valéry Giscard d’Estaing wystartował w wyborach prezydenckich w 1974, rozpisanych po śmierci Georges’a Pompidou. Głównymi konkurentami byli Jacques Chaban-Delmas z Unii Demokratów na rzecz Republiki i lider socjalistów François Mitterrand. Byłego ministra finansów poparła część gaullistów, na czele której stał minister spraw wewnętrznych Jacques Chirac. W pierwszej turze Valéry Giscard d’Estaing zajął drugie miejsce z wynikiem 32,60%, w drugiej (19 maja 1974) pokonał François Mitterranda 50,81% do 49,19% głosów[1].
Nowo wybrany prezydent powołał na urząd premiera Jacques’a Chiraca. Ten jednak w 1976 podał się do dymisji, zaś na czele rządu stanął Raymond Barre. W 1978 na bazie kilku wspierających prezydenta ugrupowań Valéry Giscard d’Estaing powołał Unię na rzecz Demokracji Francuskiej.
W polityce zagranicznej opowiadał się za zacieśnieniem integracji europejskiej i polepszeniem stosunków z USA. Popierał przeprowadzenie reformy zezwalającej na przerywanie ciąży. Za jego kadencji we Francji wykonano do 1977 trzy ostatnie w historii tego kraju wyroki skazujące na karę śmierci.
W 1981 ubiegał się o reelekcję. Jego rywalami byli ponownie François Mitterrand oraz Jacques Chirac. Wygrał pierwszą turę (28,32% głosów), jednak przed drugą nie uzyskał wsparcia gaullistów. Do drugiej tury przeszli prezydent i kandydat lewicy, jednakże o porażce Giscarda przesądził wówczas Chirac, który świadomie go nie poparł w drugiej turze. 10 maja 1981 przegrał wybory prezydenckie z kandydatem socjalistów, otrzymując poparcie na poziomie 48,24%[2].
Po odejściu z urzędu prezydentaEdytuj
20 maja 1981 w wieku 55 lat Valéry Giscard d’Estaing po siedmiu latach odszedł ze stanowiska prezydenta. W 1984 powrócił do niższej izby francuskiego parlamentu (utrzymując mandat w wyborach w 1986, 1988, 1993 i 1997). W 1986 objął stanowisko przewodniczącego rady regionalnej Owernii. W latach 1988–1996 przewodniczył Unii na rzecz Demokracji Francuskiej. Doprowadził do politycznego zbliżenia pomiędzy UDF i gaullistowskim Zgromadzeniem na rzecz Republiki. Od 1989 do 1993 zasiadał w Parlamencie Europejskim, w którym do 1991 był przewodniczącym Grupy Liberalnej, Demokratycznej i Reformatorskiej[3].
W wyborach prezydenckich w 1995 poparł oficjalnie kandydaturę Jacques’a Chiraca. W 2001 został mianowany na przewodniczącego Konwentu do spraw Przyszłości Europy. Efektem jego pracy było opracowanie projektu traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy.
W 2002 Valéry Giscard d’Estaing zdystansował się od kandydatury lidera UDF François Bayrou. Opowiedział się za wsparciem inicjatywy jednoczenia się prawicy w ramach Unii na rzecz Większości Prezydenckiej[4]. W tym samym roku zrezygnował z ubiegania się o reelekcję, mandat z okręgu, z którego dotąd posłował, zdobył z listy UMP jego syn Louis Giscard d’Estaing.
W 2004 przegrał wybory regionalne i po 18 latach opuścił urząd przewodniczącego regionu Owernia. Zrezygnował wówczas z dalszej aktywności partyjnej. Jako były prezydent wszedł w skład Rady Konstytucyjnej. Rok wcześniej został członkiem Académie française. Objął także funkcję honorowego przewodniczącego Rady Gmin i Regionów Europy[5].
Życie prywatneEdytuj
Od 17 grudnia 1952 żonaty z Anne-Aymone Sauvage de Brantes pochodzącą z arystokratycznego rodu. Mają czworo dzieci. Jest także stryjem francuskiej artystki Aurore Giscard d’Estaing, żony amerykańskiego aktora Timothy’ego Huttona.
Imię i nazwisko Valéry’ego Giscarda d’Estainga powszechnie jest skracane m.in. w mediach do akronimu VGE[6].
OdznaczeniaEdytuj
- Francuskie
- Krzyż Wielki Legii Honorowej (były Wielki Mistrz)[7]
- Krzyż Wielki Narodowego Orderu Zasługi (były Wielki Mistrz)[7]
- Krzyż Wojenny 1939–1945[7]
- Zagraniczne
- Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa (Norwegia, 1962)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy, 1973)[8]
- Wielki Łańcuch Orderu Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia, 1975)[9]
- Wielka Wstęga Orderu Zasługi PRL (Polska, 1975)
- Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania, 1976)
- Kawaler Orderu Słonia (Dania, 1978)[10]
- Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia, 21 października 1978)[9]
- Order Królewski Serafinów (Szwecja, 1980)
- Baliw Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji (Zakon Maltański)
- Krzyż Wielki Orderu Pro Merito Melitensi (Zakon Maltański)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Élection présidentielle 1974 (fr.). france-politique.fr. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ Élection présidentielle 1981 (fr.). france-politique.fr. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ Union pour la démocratie française (UDF): Histoire (fr.). france-politique.fr. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ CEMR 60th anniversary (ang.). ccre.org, 28 stycznia 2011. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ VGE (ang.). acronyms.thefreedictionary.com. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ a b c Valéry Giscard d’Estaing (fr.). academie-francaise.fr. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana (wł.). quirinale.it, 1 października 1973. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ a b ESTAING Valéry Giscard d’ (port.). ordens.presidencia.pt. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ Valéry Giscard d’Estaing (duń.). borger.dk. [dostęp 2014-07-24].
BibliografiaEdytuj
- Curriculum vitae na stronie Rady Konstytucyjnej (fr.). [dostęp 2014-07-24].
- Valéry Giscard d’Estaing na stronie Zgromadzenia Narodowego XI kadencji (fr.). [dostęp 2014-07-24].
- ISNI: 0000 0001 2143 0788
- VIAF: 89736626
- LCCN: n80045870
- GND: 118717685
- NDL: 00441001
- LIBRIS: 97mpps0t37jpwsn
- BnF: 11905127c
- SUDOC: 026893789
- NLA: 35684136
- NKC: xx0011453
- BNE: XX909707
- NTA: 06916987X
- BIBSYS: 90108862
- CiNii: DA01290700
- NLP: A23552372
- NLI: 000427961
- PTBNP: 226577
- CANTIC: a11739332
- LNB: 000048986
- NSK: 000195488
- WorldCat