Valéry Giscard d’Estaing

Valéry Marie René Georges Giscard d’Estaing (wym. [valeˈʁi maˈʁi ʁəˈne ˈʒɔʁʒ ʒisˈkaʁ dɛsˈtɛ̃]; ur. 2 lutego 1926 w Koblencji) – francuski polityk, prezydent Francji w latach 1974–1981, długoletni minister i deputowany, założyciel i przywódca Unii na rzecz Demokracji Francuskiej.

Valéry Giscard d’Estaing
Pełne imię i nazwisko	Valéry Marie René Georges Giscard d’Estaing
Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1926 Koblencja
Prezydent Republiki Francuskiej
Okres	od 19 maja 1974 do 21 maja 1981
Przynależność polityczna	Unia na rzecz Demokracji Francuskiej
Poprzednik	Alain Poher (p.o.)
Następca	François Mitterrand
Minister finansów i ekonomii Francji
Okres	od 16 czerwca 1969 do 19 maja 1974
Poprzednik	François-Xavier Ortoli
Następca	Jean-Pierre Fourcade
Minister finansów i ekonomii Francji
Okres	od 19 stycznia 1962 do 8 stycznia 1966
Poprzednik	Wilfrid Baumgartner
Następca	Michel Debré
Odznaczenia

Z innymi liderami grupy G7 w 1978. Od lewej stoją: Giulio Andreotti, Takeo Fukuda, Jimmy Carter, Helmut Schmidt, Valéry Giscard d’Estaing

Valéry Giscard d’Estaing z prezydentem Polski Lechem Kaczyńskim

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Urodził się w bogatej rodzinie szlacheckiego pochodzenia jako syn Jeana Edmonda Luciena Giscard d’Estaing i jego żony Marthe Clémence Jacqueline Marie Bardoux. Ze strony matki jest wnukiem senatora Jacques’a Bardoux i praprawnukiem republikańskiego polityka Agénora Bardoux. Urodził się w Niemczech, gdzie jego ojciec był zatrudniony w administracji okupacyjnej. W 1944 zgłosił się do armii francuskiej, brał udział w kampanii wojennej na terytorium III Rzeszy.

Kształcił się na paryskiej politechnice (École polytechnique), a w latach 1949–1951 w École nationale d’administration.

Działalność polityczna do 1974

W 1956 został po raz pierwszy wybrany na deputowanego do Zgromadzenia Narodowego jako niezależny kandydat prawicy. Wstąpił do Narodowego Centrum Niezależnych i Chłopów, którego przywódcą był były premier Antoine Pinay.

Po proklamowaniu V Republiki uzyskiwał reelekcję do niższej izby francuskiego parlamentu w kolejnych wyborach (1958, 1962, 1967, 1968, 1973). W 1959 po raz pierwszy objął stanowisko rządowe jako sekretarz stanu ds. finansów w rządzie Michela Debré, którym pozostawał do 1962. Następnie (od 1962 do 1966) sprawował urząd ministra finansów i spraw gospodarczych w gabinetach Georges’a Pompidou.

W 1962 powołał wspierający gaullistów ruch polityczny niezależnych republikanów, a w 1966 już po odejściu z rządu przekształcił go w partię polityczną Narodową Federację Niezależnych Republikanów (Fédération nationale des républicains indépendants).

W 1969 poparł kandydaturę Georges’a Pompidou na urząd prezydenta Francji. Po jego zwycięstwie powrócił do rządu. Od czerwca 1969 do maja 1974 był ponownie ministrem finansów i gospodarki w gabinetach Jacques’a Chaban-Delmas i Pierre’a Messmera, od marca 1974 w randze ministra stanu.

Prezydent Francji

Valéry Giscard d’Estaing wystartował w wyborach prezydenckich w 1974, rozpisanych po śmierci Georges’a Pompidou. Głównymi konkurentami byli Jacques Chaban-Delmas z Unii Demokratów na rzecz Republiki i lider socjalistów François Mitterrand. Byłego ministra finansów poparła część gaullistów, na czele której stał minister spraw wewnętrznych Jacques Chirac. W pierwszej turze Valéry Giscard d’Estaing zajął drugie miejsce z wynikiem 32,60%, w drugiej (19 maja 1974) pokonał François Mitterranda 50,81% do 49,19% głosów.

Nowo wybrany prezydent powołał na urząd premiera Jacques’a Chiraca. Ten jednak w 1976 podał się do dymisji, zaś na czele rządu stanął Raymond Barre. W 1978 na bazie kilku wspierających prezydenta ugrupowań Valéry Giscard d’Estaing powołał Unię na rzecz Demokracji Francuskiej.

W polityce zagranicznej opowiadał się za zacieśnieniem integracji europejskiej i polepszeniem stosunków z USA. Popierał przeprowadzenie reformy zezwalającej na przerywanie ciąży. Za jego kadencji we Francji wykonano do 1977 trzy ostatnie w historii tego kraju wyroki skazujące na karę śmierci.

W 1981 ubiegał się o reelekcję. Jego rywalami byli ponownie François Mitterrand oraz Jacques Chirac. Wygrał pierwszą turę (28,32% głosów), jednak przed drugą nie uzyskał wsparcia gaullistów. Do drugiej tury przeszli prezydent i kandydat lewicy, jednakże o porażce Giscarda przesądził wówczas Chirac, który świadomie go nie poparł w drugiej turze. 10 maja 1981 przegrał wybory prezydenckie z kandydatem socjalistów, otrzymując poparcie na poziomie 48,24%.

Po odejściu z urzędu prezydenta

20 maja 1981 w wieku 55 lat Valéry Giscard d’Estaing po siedmiu latach odszedł ze stanowiska prezydenta. W 1984 powrócił do niższej izby francuskiego parlamentu (utrzymując mandat w wyborach w 1986, 1988, 1993 i 1997). W 1986 objął stanowisko przewodniczącego rady regionalnej Owernii. W latach 1988–1996 przewodniczył Unii na rzecz Demokracji Francuskiej. Doprowadził do politycznego zbliżenia pomiędzy UDF i gaullistowskim Zgromadzeniem na rzecz Republiki. Od 1989 do 1993 zasiadał w Parlamencie Europejskim, w którym do 1991 był przewodniczącym Grupy Liberalnej, Demokratycznej i Reformatorskiej.

W wyborach prezydenckich w 1995 poparł oficjalnie kandydaturę Jacques’a Chiraca. W 2001 został mianowany na przewodniczącego Konwentu do spraw Przyszłości Europy. Efektem jego pracy było opracowanie projektu traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy.

W 2002 Valéry Giscard d’Estaing zdystansował się od kandydatury lidera UDF François Bayrou. Opowiedział się za wsparciem inicjatywy jednoczenia się prawicy w ramach Unii na rzecz Większości Prezydenckiej. W tym samym roku zrezygnował z ubiegania się o reelekcję, mandat z okręgu, z którego dotąd posłował, zdobył z listy UMP jego syn Louis Giscard d’Estaing.

W 2004 przegrał wybory regionalne i po 18 latach opuścił urząd przewodniczącego regionu Owernia. Zrezygnował wówczas z dalszej aktywności partyjnej. Jako były prezydent wszedł w skład Rady Konstytucyjnej. Rok wcześniej został członkiem Académie française. Objął także funkcję honorowego przewodniczącego Rady Gmin i Regionów Europy.

Życie prywatne

Od 17 grudnia 1952 żonaty z Anne-Aymone Sauvage de Brantes pochodzącą z arystokratycznego rodu. Mają czworo dzieci. Jest także stryjem francuskiej artystki Aurore Giscard d’Estaing, żony amerykańskiego aktora Timothy’ego Huttona.

Imię i nazwisko Valéry’ego Giscarda d’Estainga powszechnie jest skracane m.in. w mediach do akronimu VGE.

Odznaczenia

Herb Giscarda z Wielkim Łańcuchem Orderu Serafinów

Francuskie

• Krzyż Wielki Legii Honorowej (były Wielki Mistrz)
• Krzyż Wielki Narodowego Orderu Zasługi (były Wielki Mistrz)
• Krzyż Wojenny 1939–1945

Zagraniczne

• Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa (Norwegia, 1962)
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy, 1973)
• Wielki Łańcuch Orderu Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia, 1975)
• Wielka Wstęga Orderu Zasługi PRL (Polska, 1975)
• Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania, 1976)
• Kawaler Orderu Słonia (Dania, 1978)
• Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia, 21 października 1978)
• Order Królewski Serafinów (Szwecja, 1980)
• Baliw Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji (Zakon Maltański)
• Krzyż Wielki Orderu Pro Merito Melitensi (Zakon Maltański)

Bibliografia

• Curriculum vitae na stronie Rady Konstytucyjnej (fr.). [dostęp 2014-07-24].
• Valéry Giscard d’Estaing na stronie Zgromadzenia Narodowego XI kadencji (fr.). [dostęp 2014-07-24].