Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2023-02

2023-02-01

Złotokretowate – rodzina małych, afrykańskich ssaków z rzędu afrosorkowców, do niedawna zaliczana do owadożernych. Prowadzą tryb życia podobny do kretowatych oraz kretoworowatych, ryjąc podziemne korytarze. Rodzina obejmuje: 2 podrodziny, 10 rodzajów i 21 gatunków, mogą istnieć gatunki kryptyczne. W zapisie kopalnym są znane z pokładów miocenu. Wykształciły szereg przystosowań do podziemnego trybu życia, jak: dobrze zbudowana głowa oraz przednie kończyny, zanik oczu, powiększenie młoteczka. Pomimo ślepoty ich ciało porasta połyskujące futro, któremu zawdzięczają nazwę. Żywią się bezkręgowcami, polują nocą. Rozmnażanie poznano słabo. Nie mają istotnego znaczenia w kulturze ani gospodarce człowieka. Większości gatunków zagraża wyginięcie, z czego jeden jest krytycznie zagrożony. Czytaj więcej…

2023-02-02

Medalistki mistrzostw świata w łyżwiarstwie szybkim w wieloboju sprinterskim – zestawienie zawodniczek, które przynajmniej raz zdobyły medal mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim kobiet. Wielobój sprinterski w łyżwiarstwie szybkim składa się z czterech biegów – dwóch na dystansie 500 m oraz dwóch na 1000 m. Mistrzostwa trwają dwa dni, każdego dnia rozgrywane są biegi na obu dystansach. Za organizację mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim odpowiada Międzynarodowa Unia Łyżwiarska (ISU). Pierwsze mistrzostwa odbyły się w 1970 roku. Najwięcej medali w wieloboju sprinterskim kobiet zdobyły reprezentantki Stanów Zjednoczonych – 38 – 13 złotych, 16 srebrnych i 9 brązowych. Drugie miejsce w klasyfikacji wszech czasów zajmują zawodniczki z NRD, a trzecie reprezentantki Niemiec. Najbardziej utytułowaną zawodniczką w wieloboju sprinterskim kobiet jest reprezentantka NRD, Karin Enke, która w latach 1980–1988 zdobyła sześć złotych i dwa srebrne medale. Najwięcej razy na podium stanęła jednak Amerykanka Bonnie Blair, w dorobku której jest dziewięć medali – trzy złote, cztery srebrne i dwa brązowe. Czytaj więcej…

2023-02-03

ORP Czajka – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jeden z serii dwunastu okrętów projektu 206F, przebudowany w latach 1998–2000 na niszczyciel min projektu 206FM. Jednostka mierzyła 58,2 metra długości, 7,97 metra szerokości i miała zanurzenie 2,14 metra, a jej wyporność pełna wynosiła 470 ton. Uzbrojona była w trzy podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm i bomby głębinowe, a ponadto była przystosowana do przewozu i stawiania min morskich. Okręt został zwodowany 17 grudnia 1966 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go 23 czerwca 1967 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona znakiem burtowym 624, służyła początkowo w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu, a po jej likwidacji w 2006 roku została przyporządkowana do 8. Flotylli Obrony Wybrzeża. ORP „Czajka” czterokrotnie wchodziła w skład stałych zespołów obrony przeciwminowej NATO i uczestniczyła w wielu międzynarodowych manewrach oraz ćwiczeniach, likwidując niebezpieczne pozostałości po II wojnie światowej na wodach polskich i obcych. Okręt został wycofany ze służby w grudniu 2021 roku. Czytaj więcej…

2023-02-04

Lista członków zespołu Budka Suflera – skład Budki Suflera przechodził liczne zmiany na przestrzeni lat. Przez cały okres istnienia zespołu należał do niego Romuald Lipko, któremu przez większość czasu towarzyszyli: Krzysztof Cugowski oraz Tomasz Zeliszewski. Pierwszy zespół o tej nazwie powstał już w 1969 roku, jego współzałożycielem był Cugowski. Zanim rozpadł się we wrześniu 1970 roku, zarejestrował w studiu kilka własnych kompozycji, z których tylko jedna się zachowała. Lipko początkowo był basistą, później zaczął grać na instrumentach klawiszowych, a ponadto od początku pełnił rolę głównego kompozytora grupy. Zeliszewski oprócz gry na perkusji zajmował się okazjonalnie pisaniem tekstów, a także był menedżerem zespołu. Głównym wokalistą od momentu powstania Budki Suflera był Cugowski, z wyjątkiem okresu 1978–1983, kiedy zastąpiony był przez innych, w tym przez Romualda Czystawa oraz Felicjana Andrzejczaka. Gitarzyści zmieniali się wielokrotnie. Na gitarze prowadzącej grali między innymi: Andrzej Ziółkowski, Jan Borysewicz, Krzysztof Mandziara oraz Marek Raduli, zaś na gitarze basowej, poza Lipką i Ziółkowskim – Piotr Płecha i Mieczysław Jurecki. Zespół zakończył swoją działalność w 2014 roku i niespodziewanie reaktywował się w 2019 roku już bez Krzysztofa Cugowskiego. Nowym wokalistą został Robert Żarczyński. Czytaj więcej…

2023-02-05

Surtsey – wyspa wulkaniczna u południowych wybrzeży Islandii, jednocześnie ze względu na położenie geograficzne najdalej na południe wysunięta część tego kraju. Powstała na skutek podmorskiej erupcji wulkanicznej, która rozpoczęła się na głębokości 130 metrów i wyłoniła się na powierzchnię 14 listopada 1963 roku. Nowa wyspa została nazwana imieniem boga ognia Surtra z mitologii nordyckiej i podczas jej tworzenia była obiektem intensywnych badań wulkanologów, a od zakończenia erupcji stanowiła przedmiot zainteresowania botaników i biologów, obserwujących stopniowy rozwój życia na początkowo jałowej powierzchni. Podmorskie kominy wulkaniczne, które utworzyły wyspę Surtsey stanowią część podmorskiego systemu wulkanicznego archipelagu wysp Vestmannaeyjar znajdującego się na śródoceanicznym grzbiecie nazywanym Grzbietem Śródatlantyckim. Erupcja która uformowała wyspę Surtsey stworzyła kilka innych małych wysp wzdłuż tego łańcucha wulkanicznego, takich jak Jólnir oraz innych bezimiennych szczytów. Większość z nich dość szybko uległa erozji. W 2008 roku wyspę wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Czytaj więcej…

2023-02-06

Państwa uczestniczące w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1998 – lista państw, reprezentowanych przez narodowe komitety olimpijskie, które wysłały przynajmniej jednego sportowca na XVIII Zimowe Igrzyska Olimpijskie w 1998 roku w Nagano. W zawodach olimpijskich na igrzyskach w Nagano wzięli udział reprezentanci 72 państw. Wśród państw uczestniczących były kraje debiutujące w zimowych igrzyskach olimpijskich: Azerbejdżan, Kenia, Macedonia, Urugwaj oraz Wenezuela. Najliczniejszą reprezentację wystawiły Stany Zjednoczone, w barwach których w zawodach olimpijskich zaprezentowało się 186 sportowców. Reprezentacja Stanów Zjednoczonych była jedyną, która miała swoich przedstawicieli we wszystkich 68 konkurencjach. W klasyfikacji medalowej pierwsze miejsce zajęła reprezentacja Niemiec, w dorobku której znalazło się 29 medali – 12 złotych, 9 srebrnych i 8 brązowych. W klasyfikacji indywidualnej pierwsze miejsce zajęła rosyjska biegaczka narciarska Łarisa Łazutina, która zdobyła trzy złote, jeden srebrny i jeden brązowy medal. Czytaj więcej…

2023-02-07

Urzeczona – amerykański psychologiczny dreszczowiec noir z 1945 roku w reżyserii Alfreda Hitchcocka i według scenariusza Bena Hechta, będącego adaptacją powieści The House of Dr. Edwardes autorstwa Johna Palmer i Hilary’ego St. George’a Sandersa z 1927 roku. W rolach głównych wystąpili Ingrid Bergman oraz Gregory Peck. Akcja filmu rozgrywa się w fikcyjnej klinice psychiatrycznej Green Manors w stanie Vermont. Po przejściu na emeryturę przez doktora Murchisona nowym dyrektorem placówki zostaje szanowany i uznany w środowisku medycznym Anthony Edwardes. Jego młody wiek oraz niecodziennie zachowanie zwraca uwagę chłodnej doktor Constance Petersen. Film, będący jednym z pierwszych w Hollywood, który w tak otwarty sposób podejmował temat psychoanalizy, cieszącej się w owym czasie wśród amerykańskiej społeczności rosnącym zainteresowaniem, okazał się komercyjnym sukcesem mimo mieszanych recenzji. Z jednej strony krytycy zarzucali Hitchcockowi wybiórcze potraktowanie freudowskiej metody leczenia, z drugiej zwracali uwagę na plastyczną i wizualną oprawę filmu oraz sprawną reżyserię, zapewniającą suspensowy charakter. Urzeczona otrzymała sześć nominacji do nagrody Akademii Filmowej, zdobywając statuetkę za najlepszą muzykę. Czytaj więcej…

2023-02-08

Złotokretowate – rodzina małych, afrykańskich ssaków z rzędu afrosorkowców, do niedawna zaliczana do owadożernych. Prowadzą tryb życia podobny do kretowatych oraz kretoworowatych, ryjąc podziemne korytarze. Rodzina obejmuje: 2 podrodziny, 10 rodzajów i 21 gatunków, mogą istnieć gatunki kryptyczne. W zapisie kopalnym są znane z pokładów miocenu. Wykształciły szereg przystosowań do podziemnego trybu życia, jak: dobrze zbudowana głowa oraz przednie kończyny, zanik oczu, powiększenie młoteczka. Pomimo ślepoty ich ciało porasta połyskujące futro, któremu zawdzięczają nazwę. Żywią się bezkręgowcami, polują nocą. Rozmnażanie poznano słabo. Nie mają istotnego znaczenia w kulturze ani gospodarce człowieka. Większości gatunków zagraża wyginięcie, z czego jeden jest krytycznie zagrożony. Czytaj więcej…

2023-02-09

Medalistki mistrzostw świata w łyżwiarstwie szybkim w wieloboju sprinterskim – zestawienie zawodniczek, które przynajmniej raz zdobyły medal mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim kobiet. Wielobój sprinterski w łyżwiarstwie szybkim składa się z czterech biegów – dwóch na dystansie 500 m oraz dwóch na 1000 m. Mistrzostwa trwają dwa dni, każdego dnia rozgrywane są biegi na obu dystansach. Za organizację mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim odpowiada Międzynarodowa Unia Łyżwiarska (ISU). Pierwsze mistrzostwa odbyły się w 1970 roku. Najwięcej medali w wieloboju sprinterskim kobiet zdobyły reprezentantki Stanów Zjednoczonych – 38 – 13 złotych, 16 srebrnych i 9 brązowych. Drugie miejsce w klasyfikacji wszech czasów zajmują zawodniczki z NRD, a trzecie reprezentantki Niemiec. Najbardziej utytułowaną zawodniczką w wieloboju sprinterskim kobiet jest reprezentantka NRD, Karin Enke, która w latach 1980–1988 zdobyła sześć złotych i dwa srebrne medale. Najwięcej razy na podium stanęła jednak Amerykanka Bonnie Blair, w dorobku której jest dziewięć medali – trzy złote, cztery srebrne i dwa brązowe. Czytaj więcej…

2023-02-10

ORP Czajka – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jeden z serii dwunastu okrętów projektu 206F, przebudowany w latach 1998–2000 na niszczyciel min projektu 206FM. Jednostka mierzyła 58,2 metra długości, 7,97 metra szerokości i miała zanurzenie 2,14 metra, a jej wyporność pełna wynosiła 470 ton. Uzbrojona była w trzy podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm i bomby głębinowe, a ponadto była przystosowana do przewozu i stawiania min morskich. Okręt został zwodowany 17 grudnia 1966 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go 23 czerwca 1967 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona znakiem burtowym 624, służyła początkowo w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu, a po jej likwidacji w 2006 roku została przyporządkowana do 8. Flotylli Obrony Wybrzeża. ORP „Czajka” czterokrotnie wchodziła w skład stałych zespołów obrony przeciwminowej NATO i uczestniczyła w wielu międzynarodowych manewrach oraz ćwiczeniach, likwidując niebezpieczne pozostałości po II wojnie światowej na wodach polskich i obcych. Okręt został wycofany ze służby w grudniu 2021 roku. Czytaj więcej…

2023-02-11

Lista członków zespołu Budka Suflera – skład Budki Suflera przechodził liczne zmiany na przestrzeni lat. Przez cały okres istnienia zespołu należał do niego Romuald Lipko, któremu przez większość czasu towarzyszyli: Krzysztof Cugowski oraz Tomasz Zeliszewski. Pierwszy zespół o tej nazwie powstał już w 1969 roku, jego współzałożycielem był Cugowski. Zanim rozpadł się we wrześniu 1970 roku, zarejestrował w studiu kilka własnych kompozycji, z których tylko jedna się zachowała. Lipko początkowo był basistą, później zaczął grać na instrumentach klawiszowych, a ponadto od początku pełnił rolę głównego kompozytora grupy. Zeliszewski oprócz gry na perkusji zajmował się okazjonalnie pisaniem tekstów, a także był menedżerem zespołu. Głównym wokalistą od momentu powstania Budki Suflera był Cugowski, z wyjątkiem okresu 1978–1983, kiedy zastąpiony był przez innych, w tym przez Romualda Czystawa oraz Felicjana Andrzejczaka. Gitarzyści zmieniali się wielokrotnie. Na gitarze prowadzącej grali między innymi: Andrzej Ziółkowski, Jan Borysewicz, Krzysztof Mandziara oraz Marek Raduli, zaś na gitarze basowej, poza Lipką i Ziółkowskim – Piotr Płecha i Mieczysław Jurecki. Zespół zakończył swoją działalność w 2014 roku i niespodziewanie reaktywował się w 2019 roku już bez Krzysztofa Cugowskiego. Nowym wokalistą został Robert Żarczyński. Czytaj więcej…

2023-02-12

Surtsey – wyspa wulkaniczna u południowych wybrzeży Islandii, jednocześnie ze względu na położenie geograficzne najdalej na południe wysunięta część tego kraju. Powstała na skutek podmorskiej erupcji wulkanicznej, która rozpoczęła się na głębokości 130 metrów i wyłoniła się na powierzchnię 14 listopada 1963 roku. Nowa wyspa została nazwana imieniem boga ognia Surtra z mitologii nordyckiej i podczas jej tworzenia była obiektem intensywnych badań wulkanologów, a od zakończenia erupcji stanowiła przedmiot zainteresowania botaników i biologów, obserwujących stopniowy rozwój życia na początkowo jałowej powierzchni. Podmorskie kominy wulkaniczne, które utworzyły wyspę Surtsey stanowią część podmorskiego systemu wulkanicznego archipelagu wysp Vestmannaeyjar znajdującego się na śródoceanicznym grzbiecie nazywanym Grzbietem Śródatlantyckim. Erupcja która uformowała wyspę Surtsey stworzyła kilka innych małych wysp wzdłuż tego łańcucha wulkanicznego, takich jak Jólnir oraz innych bezimiennych szczytów. Większość z nich dość szybko uległa erozji. W 2008 roku wyspę wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Czytaj więcej…

2023-02-13

Państwa uczestniczące w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1998 – lista państw, reprezentowanych przez narodowe komitety olimpijskie, które wysłały przynajmniej jednego sportowca na XVIII Zimowe Igrzyska Olimpijskie w 1998 roku w Nagano. W zawodach olimpijskich na igrzyskach w Nagano wzięli udział reprezentanci 72 państw. Wśród państw uczestniczących były kraje debiutujące w zimowych igrzyskach olimpijskich: Azerbejdżan, Kenia, Macedonia, Urugwaj oraz Wenezuela. Najliczniejszą reprezentację wystawiły Stany Zjednoczone, w barwach których w zawodach olimpijskich zaprezentowało się 186 sportowców. Reprezentacja Stanów Zjednoczonych była jedyną, która miała swoich przedstawicieli we wszystkich 68 konkurencjach. W klasyfikacji medalowej pierwsze miejsce zajęła reprezentacja Niemiec, w dorobku której znalazło się 29 medali – 12 złotych, 9 srebrnych i 8 brązowych. W klasyfikacji indywidualnej pierwsze miejsce zajęła rosyjska biegaczka narciarska Łarisa Łazutina, która zdobyła trzy złote, jeden srebrny i jeden brązowy medal. Czytaj więcej…

2023-02-14

Urzeczona – amerykański psychologiczny dreszczowiec noir z 1945 roku w reżyserii Alfreda Hitchcocka i według scenariusza Bena Hechta, będącego adaptacją powieści The House of Dr. Edwardes autorstwa Johna Palmer i Hilary’ego St. George’a Sandersa z 1927 roku. W rolach głównych wystąpili Ingrid Bergman oraz Gregory Peck. Akcja filmu rozgrywa się w fikcyjnej klinice psychiatrycznej Green Manors w stanie Vermont. Po przejściu na emeryturę przez doktora Murchisona nowym dyrektorem placówki zostaje szanowany i uznany w środowisku medycznym Anthony Edwardes. Jego młody wiek oraz niecodziennie zachowanie zwraca uwagę chłodnej doktor Constance Petersen. Film, będący jednym z pierwszych w Hollywood, który w tak otwarty sposób podejmował temat psychoanalizy, cieszącej się w owym czasie wśród amerykańskiej społeczności rosnącym zainteresowaniem, okazał się komercyjnym sukcesem mimo mieszanych recenzji. Z jednej strony krytycy zarzucali Hitchcockowi wybiórcze potraktowanie freudowskiej metody leczenia, z drugiej zwracali uwagę na plastyczną i wizualną oprawę filmu oraz sprawną reżyserię, zapewniającą suspensowy charakter. Urzeczona otrzymała sześć nominacji do nagrody Akademii Filmowej, zdobywając statuetkę za najlepszą muzykę. Czytaj więcej…

2023-02-15

Złotokretowate – rodzina małych, afrykańskich ssaków z rzędu afrosorkowców, do niedawna zaliczana do owadożernych. Prowadzą tryb życia podobny do kretowatych oraz kretoworowatych, ryjąc podziemne korytarze. Rodzina obejmuje: 2 podrodziny, 10 rodzajów i 21 gatunków, mogą istnieć gatunki kryptyczne. W zapisie kopalnym są znane z pokładów miocenu. Wykształciły szereg przystosowań do podziemnego trybu życia, jak: dobrze zbudowana głowa oraz przednie kończyny, zanik oczu, powiększenie młoteczka. Pomimo ślepoty ich ciało porasta połyskujące futro, któremu zawdzięczają nazwę. Żywią się bezkręgowcami, polują nocą. Rozmnażanie poznano słabo. Nie mają istotnego znaczenia w kulturze ani gospodarce człowieka. Większości gatunków zagraża wyginięcie, z czego jeden jest krytycznie zagrożony. Czytaj więcej…

2023-02-16

Medalistki mistrzostw świata w łyżwiarstwie szybkim w wieloboju sprinterskim – zestawienie zawodniczek, które przynajmniej raz zdobyły medal mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim kobiet. Wielobój sprinterski w łyżwiarstwie szybkim składa się z czterech biegów – dwóch na dystansie 500 m oraz dwóch na 1000 m. Mistrzostwa trwają dwa dni, każdego dnia rozgrywane są biegi na obu dystansach. Za organizację mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim odpowiada Międzynarodowa Unia Łyżwiarska (ISU). Pierwsze mistrzostwa odbyły się w 1970 roku. Najwięcej medali w wieloboju sprinterskim kobiet zdobyły reprezentantki Stanów Zjednoczonych – 38 – 13 złotych, 16 srebrnych i 9 brązowych. Drugie miejsce w klasyfikacji wszech czasów zajmują zawodniczki z NRD, a trzecie reprezentantki Niemiec. Najbardziej utytułowaną zawodniczką w wieloboju sprinterskim kobiet jest reprezentantka NRD, Karin Enke, która w latach 1980–1988 zdobyła sześć złotych i dwa srebrne medale. Najwięcej razy na podium stanęła jednak Amerykanka Bonnie Blair, w dorobku której jest dziewięć medali – trzy złote, cztery srebrne i dwa brązowe. Czytaj więcej…

2023-02-17

ORP Czajka – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jeden z serii dwunastu okrętów projektu 206F, przebudowany w latach 1998–2000 na niszczyciel min projektu 206FM. Jednostka mierzyła 58,2 metra długości, 7,97 metra szerokości i miała zanurzenie 2,14 metra, a jej wyporność pełna wynosiła 470 ton. Uzbrojona była w trzy podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm i bomby głębinowe, a ponadto była przystosowana do przewozu i stawiania min morskich. Okręt został zwodowany 17 grudnia 1966 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go 23 czerwca 1967 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona znakiem burtowym 624, służyła początkowo w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu, a po jej likwidacji w 2006 roku została przyporządkowana do 8. Flotylli Obrony Wybrzeża. ORP „Czajka” czterokrotnie wchodziła w skład stałych zespołów obrony przeciwminowej NATO i uczestniczyła w wielu międzynarodowych manewrach oraz ćwiczeniach, likwidując niebezpieczne pozostałości po II wojnie światowej na wodach polskich i obcych. Okręt został wycofany ze służby w grudniu 2021 roku. Czytaj więcej…

2023-02-18

Lista członków zespołu Budka Suflera – skład Budki Suflera przechodził liczne zmiany na przestrzeni lat. Przez cały okres istnienia zespołu należał do niego Romuald Lipko, któremu przez większość czasu towarzyszyli: Krzysztof Cugowski oraz Tomasz Zeliszewski. Pierwszy zespół o tej nazwie powstał już w 1969 roku, jego współzałożycielem był Cugowski. Zanim rozpadł się we wrześniu 1970 roku, zarejestrował w studiu kilka własnych kompozycji, z których tylko jedna się zachowała. Lipko początkowo był basistą, później zaczął grać na instrumentach klawiszowych, a ponadto od początku pełnił rolę głównego kompozytora grupy. Zeliszewski oprócz gry na perkusji zajmował się okazjonalnie pisaniem tekstów, a także był menedżerem zespołu. Głównym wokalistą od momentu powstania Budki Suflera był Cugowski, z wyjątkiem okresu 1978–1983, kiedy zastąpiony był przez innych, w tym przez Romualda Czystawa oraz Felicjana Andrzejczaka. Gitarzyści zmieniali się wielokrotnie. Na gitarze prowadzącej grali między innymi: Andrzej Ziółkowski, Jan Borysewicz, Krzysztof Mandziara oraz Marek Raduli, zaś na gitarze basowej, poza Lipką i Ziółkowskim – Piotr Płecha i Mieczysław Jurecki. Zespół zakończył swoją działalność w 2014 roku i niespodziewanie reaktywował się w 2019 roku już bez Krzysztofa Cugowskiego. Nowym wokalistą został Robert Żarczyński. Czytaj więcej…

2023-02-19

Surtsey – wyspa wulkaniczna u południowych wybrzeży Islandii, jednocześnie ze względu na położenie geograficzne najdalej na południe wysunięta część tego kraju. Powstała na skutek podmorskiej erupcji wulkanicznej, która rozpoczęła się na głębokości 130 metrów i wyłoniła się na powierzchnię 14 listopada 1963 roku. Nowa wyspa została nazwana imieniem boga ognia Surtra z mitologii nordyckiej i podczas jej tworzenia była obiektem intensywnych badań wulkanologów, a od zakończenia erupcji stanowiła przedmiot zainteresowania botaników i biologów, obserwujących stopniowy rozwój życia na początkowo jałowej powierzchni. Podmorskie kominy wulkaniczne, które utworzyły wyspę Surtsey stanowią część podmorskiego systemu wulkanicznego archipelagu wysp Vestmannaeyjar znajdującego się na śródoceanicznym grzbiecie nazywanym Grzbietem Śródatlantyckim. Erupcja która uformowała wyspę Surtsey stworzyła kilka innych małych wysp wzdłuż tego łańcucha wulkanicznego, takich jak Jólnir oraz innych bezimiennych szczytów. Większość z nich dość szybko uległa erozji. W 2008 roku wyspę wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Czytaj więcej…

2023-02-20

Państwa uczestniczące w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1998 – lista państw, reprezentowanych przez narodowe komitety olimpijskie, które wysłały przynajmniej jednego sportowca na XVIII Zimowe Igrzyska Olimpijskie w 1998 roku w Nagano. W zawodach olimpijskich na igrzyskach w Nagano wzięli udział reprezentanci 72 państw. Wśród państw uczestniczących były kraje debiutujące w zimowych igrzyskach olimpijskich: Azerbejdżan, Kenia, Macedonia, Urugwaj oraz Wenezuela. Najliczniejszą reprezentację wystawiły Stany Zjednoczone, w barwach których w zawodach olimpijskich zaprezentowało się 186 sportowców. Reprezentacja Stanów Zjednoczonych była jedyną, która miała swoich przedstawicieli we wszystkich 68 konkurencjach. W klasyfikacji medalowej pierwsze miejsce zajęła reprezentacja Niemiec, w dorobku której znalazło się 29 medali – 12 złotych, 9 srebrnych i 8 brązowych. W klasyfikacji indywidualnej pierwsze miejsce zajęła rosyjska biegaczka narciarska Łarisa Łazutina, która zdobyła trzy złote, jeden srebrny i jeden brązowy medal. Czytaj więcej…

2023-02-21

Urzeczona – amerykański psychologiczny dreszczowiec noir z 1945 roku w reżyserii Alfreda Hitchcocka i według scenariusza Bena Hechta, będącego adaptacją powieści The House of Dr. Edwardes autorstwa Johna Palmer i Hilary’ego St. George’a Sandersa z 1927 roku. W rolach głównych wystąpili Ingrid Bergman oraz Gregory Peck. Akcja filmu rozgrywa się w fikcyjnej klinice psychiatrycznej Green Manors w stanie Vermont. Po przejściu na emeryturę przez doktora Murchisona nowym dyrektorem placówki zostaje szanowany i uznany w środowisku medycznym Anthony Edwardes. Jego młody wiek oraz niecodziennie zachowanie zwraca uwagę chłodnej doktor Constance Petersen. Film, będący jednym z pierwszych w Hollywood, który w tak otwarty sposób podejmował temat psychoanalizy, cieszącej się w owym czasie wśród amerykańskiej społeczności rosnącym zainteresowaniem, okazał się komercyjnym sukcesem mimo mieszanych recenzji. Z jednej strony krytycy zarzucali Hitchcockowi wybiórcze potraktowanie freudowskiej metody leczenia, z drugiej zwracali uwagę na plastyczną i wizualną oprawę filmu oraz sprawną reżyserię, zapewniającą suspensowy charakter. Urzeczona otrzymała sześć nominacji do nagrody Akademii Filmowej, zdobywając statuetkę za najlepszą muzykę. Czytaj więcej…

2023-02-22

Skoki narciarskie na Mistrzostwach Świata w Narciarstwie Klasycznym 2003 – zawody w skokach narciarskich przeprowadzone w ramach Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2003 w Val di Fiemme pomiędzy 22 a 28 lutego 2003 roku na skoczniach w Predazzo. Rozegrane zostały trzy konkurencje – dwa konkursy indywidualne (na obiekcie K-120 i K-95) oraz jeden drużynowy na skoczni K-120. Oba obiekty, na których przeprowadzono konkursy mistrzostw świata znajdują się w kompleksie Trampolino Dal Ben. Po raz 31. skoczkowie narciarscy walczyli o medale mistrzostw świata. W konkurencjach indywidualnych, zarówno na skoczni dużej, jak i na skoczni normalnej zwyciężył Adam Małysz, a złoto w konkursie drużynowym wywalczyła reprezentacja Finlandii, która wystąpiła w składzie: Janne Ahonen, Matti Hautamäki, Tami Kiuru oraz Arttu Lappi. Do zawodów zostało zgłoszonych 84 zawodników z 24 narodowych reprezentacji. Czytaj więcej…

2023-02-23

Piosenka dla Europy 2009 – polskie preselekcje do 54. Konkursu Piosenki Eurowizji, który odbył się w Olympic Indoor Arena w Moskwie. Finał eliminacji odbył się 14 lutego 2009 roku w holu siedziby Telewizji Polskiej przy ul. Jana Pawła Woronicza 17. W skład komisji jurorskiej oceniającej występy uczestników weszli: kompozytor Robert Chojnacki, piosenkarz Krzysztof Kasowski, zastępca dyrektora TVP1 ds. rozrywki Roman Rogowiecki oraz przedstawicielka Stowarzyszenia Miłośników Konkursu Piosenki Eurowizji OGAE Polska Marta Turska. Do stawki konkursowej zakwalifikowano dwunastu wykonawców. Zwycięzcę preselekcji wybierano w stosunku 50:50 – 50% głosów należało do jurorów i 50% do telewidzów, którzy głosowali za pomocą systemu audio-tele. Preselekcje wygrała Lidia Kopania z utworem I Don’t Wanna Leave. Czytaj więcej…

2023-02-24

AHS Krab – polska współczesna armatohaubica samobieżna na podwoziu gąsienicowym kalibru 155 mm z lufą o długości 52 kalibrów. Stanowi polską adaptację produkowanego na licencji brytyjskiego systemu wieżowego AS90/52 Braveheart. Wyboru systemu wieżowego dokonano w 1999 roku, a prototyp skompletowano w 2001 roku. Broń budowana była początkowo na polskim podwoziu UPG-NG produkowanym przez Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy”, z którym skompletowano osiem pojazdów serii wdrożeniowej. Po długim etapie rozwoju oraz kilkuletnim wstrzymaniu programu, pierwszych osiem dział przekazano wojsku do prób w 2012 roku. Z uwagi na problemy z podwoziem, w grudniu 2014 roku podjęto decyzję o zamianie w pojazdach seryjnych podwozia UPG-NG na południowokoreańskie K9PL produkcji Samsung Techwin, stosowane w armatohaubicy K9 Thunder, którego produkcję podjęto następnie w Polsce na licencji. Od 2017 roku sukcesywnie działa te wchodzą na uzbrojenie dywizjonów artylerii dywizyjnej Wojsk Lądowych. W 2022 roku partia Krabów została przekazana Ukrainie, gdzie zadebiutowały bojowo. Czytaj więcej…

2023-02-25

Lista członków zespołu Budka Suflera – skład Budki Suflera przechodził liczne zmiany na przestrzeni lat. Przez cały okres istnienia zespołu należał do niego Romuald Lipko, któremu przez większość czasu towarzyszyli: Krzysztof Cugowski oraz Tomasz Zeliszewski. Pierwszy zespół o tej nazwie powstał już w 1969 roku, jego współzałożycielem był Cugowski. Zanim rozpadł się we wrześniu 1970 roku, zarejestrował w studiu kilka własnych kompozycji, z których tylko jedna się zachowała. Lipko początkowo był basistą, później zaczął grać na instrumentach klawiszowych, a ponadto od początku pełnił rolę głównego kompozytora grupy. Zeliszewski oprócz gry na perkusji zajmował się okazjonalnie pisaniem tekstów, a także był menedżerem zespołu. Głównym wokalistą od momentu powstania Budki Suflera był Cugowski, z wyjątkiem okresu 1978–1983, kiedy zastąpiony był przez innych, w tym przez Romualda Czystawa oraz Felicjana Andrzejczaka. Gitarzyści zmieniali się wielokrotnie. Na gitarze prowadzącej grali między innymi: Andrzej Ziółkowski, Jan Borysewicz, Krzysztof Mandziara oraz Marek Raduli, zaś na gitarze basowej, poza Lipką i Ziółkowskim – Piotr Płecha i Mieczysław Jurecki. Zespół zakończył swoją działalność w 2014 roku i niespodziewanie reaktywował się w 2019 roku już bez Krzysztofa Cugowskiego. Nowym wokalistą został Robert Żarczyński. Czytaj więcej…

2023-02-26

Surtsey – wyspa wulkaniczna u południowych wybrzeży Islandii, jednocześnie ze względu na położenie geograficzne najdalej na południe wysunięta część tego kraju. Powstała na skutek podmorskiej erupcji wulkanicznej, która rozpoczęła się na głębokości 130 metrów i wyłoniła się na powierzchnię 14 listopada 1963 roku. Nowa wyspa została nazwana imieniem boga ognia Surtra z mitologii nordyckiej i podczas jej tworzenia była obiektem intensywnych badań wulkanologów, a od zakończenia erupcji stanowiła przedmiot zainteresowania botaników i biologów, obserwujących stopniowy rozwój życia na początkowo jałowej powierzchni. Podmorskie kominy wulkaniczne, które utworzyły wyspę Surtsey stanowią część podmorskiego systemu wulkanicznego archipelagu wysp Vestmannaeyjar znajdującego się na śródoceanicznym grzbiecie nazywanym Grzbietem Śródatlantyckim. Erupcja która uformowała wyspę Surtsey stworzyła kilka innych małych wysp wzdłuż tego łańcucha wulkanicznego, takich jak Jólnir oraz innych bezimiennych szczytów. Większość z nich dość szybko uległa erozji. W 2008 roku wyspę wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Czytaj więcej…

2023-02-27

Państwa uczestniczące w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1998 – lista państw, reprezentowanych przez narodowe komitety olimpijskie, które wysłały przynajmniej jednego sportowca na XVIII Zimowe Igrzyska Olimpijskie w 1998 roku w Nagano. W zawodach olimpijskich na igrzyskach w Nagano wzięli udział reprezentanci 72 państw. Wśród państw uczestniczących były kraje debiutujące w zimowych igrzyskach olimpijskich: Azerbejdżan, Kenia, Macedonia, Urugwaj oraz Wenezuela. Najliczniejszą reprezentację wystawiły Stany Zjednoczone, w barwach których w zawodach olimpijskich zaprezentowało się 186 sportowców. Reprezentacja Stanów Zjednoczonych była jedyną, która miała swoich przedstawicieli we wszystkich 68 konkurencjach. W klasyfikacji medalowej pierwsze miejsce zajęła reprezentacja Niemiec, w dorobku której znalazło się 29 medali – 12 złotych, 9 srebrnych i 8 brązowych. W klasyfikacji indywidualnej pierwsze miejsce zajęła rosyjska biegaczka narciarska Łarisa Łazutina, która zdobyła trzy złote, jeden srebrny i jeden brązowy medal. Czytaj więcej…

2023-02-28

Urzeczona – amerykański psychologiczny dreszczowiec noir z 1945 roku w reżyserii Alfreda Hitchcocka i według scenariusza Bena Hechta, będącego adaptacją powieści The House of Dr. Edwardes autorstwa Johna Palmer i Hilary’ego St. George’a Sandersa z 1927 roku. W rolach głównych wystąpili Ingrid Bergman oraz Gregory Peck. Akcja filmu rozgrywa się w fikcyjnej klinice psychiatrycznej Green Manors w stanie Vermont. Po przejściu na emeryturę przez doktora Murchisona nowym dyrektorem placówki zostaje szanowany i uznany w środowisku medycznym Anthony Edwardes. Jego młody wiek oraz niecodziennie zachowanie zwraca uwagę chłodnej doktor Constance Petersen. Film, będący jednym z pierwszych w Hollywood, który w tak otwarty sposób podejmował temat psychoanalizy, cieszącej się w owym czasie wśród amerykańskiej społeczności rosnącym zainteresowaniem, okazał się komercyjnym sukcesem mimo mieszanych recenzji. Z jednej strony krytycy zarzucali Hitchcockowi wybiórcze potraktowanie freudowskiej metody leczenia, z drugiej zwracali uwagę na plastyczną i wizualną oprawę filmu oraz sprawną reżyserię, zapewniającą suspensowy charakter. Urzeczona otrzymała sześć nominacji do nagrody Akademii Filmowej, zdobywając statuetkę za najlepszą muzykę. Czytaj więcej…