Dystrykt krakowski

jednostka administracyjna Generalnego Gubernatorstwa utworzona przez nazistowskie Niemcy (stolica: Kraków; 1939–1945)

Dystrykt krakowski, okręg krakowski (niem. Distrikt Krakau) – jednostka administracyjna Generalnego Gubernatorstwa ze stolicą w Krakowie, istniejąca od 26 października 1939[1] do 18 stycznia 1945[2]. Populacja dystryktu w 1943 roku wynosiła ok. 4 mln osób[3].

Dystrykty w składzie Generalnego Gubernatorstwa
Dystrykt krakowski, warszawski, radomski i lubelski 1941–1945

Władze dystryktu

edytuj
Władze dystryktu (Der Gouverneur des Distrikts Krakau, od 1941 r. – Distriktschef)

Powiaty

edytuj
 
Defilada ochotników do 14 Dywizji Grenadierów SS (ul. Kościuszki, Sanok, maj 1943)

Miejscowości

edytuj

Lista stu największych miejscowości w dystrykcie krakowskim w 1943 roku[5].

100 największych miejscowości
Miejscowość Status Liczba mieszkańców

1.III.1943

Powiat Gmina
Krakau miasto 318924 Krakau-Stadt Krakau-Stadt
Przemyśl miasto 48156 Przemysl Przemyśl
Tarnow miasto 39408 Tarnow Tarnow
Reichshof miasto 30920 Reichshof Reichshof
Neu-Sandez miasto 27037 Neu-Sandez Neu-Sandez
Jaroslau miasto 21147 Jaroslau Jaroslau
Jaslo miasto 17564 Jaslo Jaslo
Krosno miasto 17273 Krosno Krosno
Zakopane miasto 16608 Neumarkt Zakopane
Landshut miasto 16401 Jaroslau Landshut
Skawina miasto 13958 Krakau-Land Skawina
Dębica miasto 12202 Debica Dębica
Bochnia miasto 12012 Krakau-Land Bochnia
Sanok miasto 11936 Sanok Sanok
Neumarkt miasto 11132 Neumarkt Neumarkt
Ropczyce miasto 10954 Debica Ropczyce
Mielec miasto 9480 Debica Mielec
Wieliczka miasto 8776 Krakau-Land Wieliczka
Kalwaria miasto 7791 Krakau-Land Kalwaria
Przeworsk miasto 6856 Jaroslau Przeworsk
Zawoja wieś 6707 Neumarkt Zawoja
Rabka wieś 6597 Neumarkt Rabka
Stalowa Wola miasto 6471 Jaroslau Nisko
Miechów miasto 6392 Miechów Miechów
Lesko miasto 6199 Sanok Lesko
Myślenice miasto 6174 Krakau-Land Myślenice
Wolbrom miasto 6083 Miechów Wolbrom
Krynica-Zdrój miasto 6058 Neu-Sandez Krynica-Zdrój
Nisko miasto 5774 Jaroslau Nisko
Gorlice miasto 5774 Jaslo Gorlice
Ochotnica wieś 5334 Neumarkt Ochotnica
Niepołomice miasto 5142 Krakau-Land Niepołomice
Alt Sandez miasto 5105 Neu-Sandez Alt Sandez
Piwniczna miasto 4720 Neu-Sandez Piwniczna
Słomniki miasto 4563 Miechów Słomniki
Leżajsk miasto 4498 Jaroslau Leżajsk
Słopnice wieś 4450 Neu-Sandez Tymbark
Tarnobrzeg miasto 4410 Debica Tarnobrzeg
Żołynia wieś 4361 Jaroslau Żołynia
Borzęcin wieś 4315 Tarnow Borzęcin
Rakszawa wieś 4301 Jaroslau Żołynia
Mościce wieś 4285 Tarnow Mościce
Korczyna wieś 4271 Krosno Korczyna
Rozwadów miasto 4129 Debica Rozwadów
Rudnik miasto 4004 Jaroslau Rudnik
Jodłowa wieś 3881 Jaslo Jodłowa
Markowa wieś 3875 Jaroslau Markowa
Błażowa wieś 3773 Reichshof Błażowa
Iwonicz wieś 3720 Krosno Iwonicz
Jadowniki Podgórne wieś 3677 Tarnow Okocim
Dąbrowa miasto 3657 Tarnow Dąbrowa
Wola Zarczycka wieś 3630 Jaroslau Wola Zarczycka
Osielec wieś 3614 Neumarkt Bystra
Kazimierza Wielka wieś 3610 Miechów Kazimierza Wielka
Dobromil miasto 3590 Przemysl Dobromil
Kamień wieś 3585 Jaroslau Kamień
Biecz miasto 3571 Jaslo Biecz
Mszana Dolna wieś 3558 Neu-Sandez Mszana Dolna
Szczawnica wieś 3508 Neumarkt Szczawnica
Radgoszcz wieś 3497 Tarnow Radgoszcz
Maków miasto 3484 Neumarkt Maków
Kressendorf miasto 3450 Krakau-Land Kressendorf
Sułkowice wieś 3401 Krakau-Land Landskron
Pcim wieś 3384 Krakau-Land Pcim
Pstrągowa wieś 3311 Reichshof Czudec
Muszyna miasto 3309 Neu-Sandez Muszyna
Brzozów miasto 3248 Krosno Brzozów
Siepraw wieś 3247 Krakau-Land Siepraw
Krynica Wieś wieś 3245 Neu-Sandez Krynica Wieś
Brzeziny wieś 3236 Debica Wielopole Skrzyńskie
Moszczenica wieś 3223 Jaslo Moszczenica
Grębów wieś 3221 Debica Grębów
Izdebki wieś 3201 Krosno Przysietnica
Zubsuche wieś 3162 Neumarkt Poronin
Wesoła wieś 3155 Krosno Nozdrzec
Skała miasto 3154 Miechów Skała
Bratkowice wieś 3139 Reichshof Świlcza
Jeżowe wieś 3137 Jaroslau Jeżowe
Grodzisko Górne wieś 3095 Jaroslau Grodzisko Dolne
Ropa wieś 3086 Jaslo Ropa
Staromieście wieś 3080 Reichshof Trzebownisko
Chyrów miasto 3071 Przemysl Chyrów
Pilzno miasto 3058 Debica Pilzno
Rzędzin wieś 3057 Tarnow Gumniska
Tuchów miasto 3047 Tarnow Tuchów
Łubno wieś 3041 Krosno Dynów
Domaradz wieś 3038 Krosno Domaradz
Besko wieś 3030 Sanok Zarszyn
Wola Rzędzińska wieś 3021 Tarnow Gumniska
Dobczyce miasto 3020 Krakau-Land Dobczyce
Kolbuszowa Górna wieś 3018 Reichshof Kolbuszowa
Hyżne wieś 3016 Reichshof Hyżne
Niechobrz wieś 3011 Reichshof Racławówka
Przybyszówka wieś 2977 Reichshof Świlcza
Osobnica wieś 2963 Jaslo Jaslo
Rokietnica wieś 2922 Jaroslau Chłopice
Chmielnik wieś 2887 Reichshof Tyczyn
Czarny Dunajec wieś 2886 Neumarkt Czarny Dunajec
Grodzisko Dolne wieś 2882 Jaroslau Grodzisko Dolne
Stara Wieś wieś 2881 Neu-Sandez Limanowa

Prasa okupacyjna

edytuj

Polska administracja

edytuj

Na terenie dystryktu działała polska administracja podziemna, kontynuująca województwo krakowskie[6].

Przypisy

edytuj
  1. Verordnungsblatt des Generalgouverneurs für die Besetzten Polnischen Gebiete = Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla Okupowanych Polskich Obszarów / hrsg. vom Amt des Generalgouverneurs. 1939, Nr 1 (26 October) - Nr 15 (31 Dezember)
  2. 18 stycznia 1945: data zajęcia Krakowa przez Armię Czerwoną
  3. Josef Bühler. Das Generalgouvernement, seine Verwaltung und seine Wirtschaft: Sammlung von Vorträgen der ersten wissenschaftlichen Vorträgsreihe der Verwaltungsakademi des Generalgouvernements. Verwaltungs Akademie. Burgverlag, 1 marca 1943; Distrikt Krakau mit etwa 4 Millionen und Warschau mit 3,3 Millionen folgen. Die Distrikte Radom und Lublin schließen sich mit 2,9 und 2,3 Millionen an. str. 33.
  4. Nazistowska polityka okupacyjna wobec tarnowskich Żydów na podstawie afiszy z lat 1939-1942 [online], 14 czerwca 2021 [dostęp 2024-12-05].
  5. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
  6. Polska Podziemna Delegatura Rządu na Kraj. Okręgowa Delegatura – Kraków. [dostęp 2013-01-20].

Bibliografia

edytuj
  • Markus Roth, "Herrenmenschen. Die deutschen Kreishauptleute im besetzten Polen - Karrierewege, Herrschaftspraxis und Nachgeschichte", Göttingen 2009.

Linki zewnętrzne

edytuj