Wspólnota Narodów
Wspólnota Narodów[2][3] (ang. The Commonwealth, także Commonwealth of Nations[4][5][6]; do 1949 Wspólnota Brytyjska, British Commonwealth i Brytyjska Wspólnota Narodów, British Commonwealth of Nations) – międzynarodowa organizacja powstała w 1931, gdy przyjęty został Statut Westminsterski. Na początku 1971 r. w jej skład wchodziły 32 państwa oraz 30 terytoriów podległych (w większości małych wysepek lub innych słabo zaludnionych obszarów)[7]. Obecnie zrzesza ona niepodległe kraje, z których większość była w ubiegłych wiekach częścią brytyjskiego imperium kolonialnego. Część z nich to dawne dominia brytyjskie. Część państw członkowskich Wspólnoty Narodów – tak zwane commonwealth realms – uznaje brytyjskiego monarchę za głowę swojego kraju, jednak większość z nich to republiki, w których głową państwa jest prezydent, a niektóre mają własne monarchie. Królowa Elżbieta II wszędzie traktowana jest jako Głowa Wspólnoty Narodów.
| ||
![]() | ||
Język roboczy | angielski | |
Siedziba | Londyn | |
Członkowie | 54[1] | |
Sekretarz generalny | Patricia Scotland | |
Utworzenie | 11 grudnia 1931 | |
Strona internetowa |
Terytoria członkowskie nie mają wobec siebie żadnych zobowiązań prawnych. Łączy je język, historia, kultura. A także deklarowane wartości jak: demokracja, prawa człowieka i rządy prawa. Przymioty te zawarte są w Karcie Wspólnoty Narodów i promowane są przez Igrzyska Wspólnoty.
Państwa członkowskie WspólnotyEdytuj
obecni
brytyjskie terytoria zamorskie i dependencje Korony brytyjskiej
zawieszeni
byli
W nawiasach podano rok przystąpienia.
EuropaEdytuj
- Wielka Brytania (1931)
- Cypr (1961)
- Malta (1964)
Ameryka PółnocnaEdytuj
- Kanada (1931)
- Jamajka (1962)
- Trynidad i Tobago (1962)
- Barbados (1966)
- Bahamy (1973)
- Grenada (1974)
- Dominika (1978)
- Saint Lucia (1979)
- Saint Vincent i Grenadyny (1979)
- Antigua i Barbuda (1981)
- Belize (1981)
- Saint Kitts i Nevis (1983)
Ameryka PołudniowaEdytuj
- Gujana (1966)
AfrykaEdytuj
- Południowa Afryka (1931–1961, ponownie przyjęta w 1994)
- Ghana (1957)
- Nigeria (1960, zawieszona w latach 1995–1999)
- Sierra Leone (1961)
- Uganda (1962)
- Kenia (1963)
- Tanzania (1964)
- Malawi (1964)
- Zambia (1964)
- Gambia (1965–2013[8], ponownie przyjęta w 2018[9])
- Botswana (1966)
- Lesotho (1966)
- Mauritius (1968)
- Eswatini (1968)
- Seszele (1976)
- Namibia (1990)
- Mozambik (1995; obecnie jeden z dwóch członków Wspólnoty Narodów, który nie należał do imperium brytyjskiego)
- Kamerun (1995)
- Rwanda (2009; obecnie jeden z dwóch członków Wspólnoty Narodów, który nie należał do imperium brytyjskiego)
AzjaEdytuj
- Indie (1947)
- Pakistan (1947–1972, ponownie przyjęty w 1989, zawieszony w latach 1999–2004, zawieszony ponownie 2007–2008)
- Sri Lanka (1948)
- Malezja (1963)
- Singapur (1965)
- Bangladesz (1972)
- Brunei (1984)
- Malediwy (1982–2017[10], przyjęte ponownie w 2020[11])
Australia i OceaniaEdytuj
- Australia (1931)
- Nowa Zelandia (1931)
- Samoa (1970)
- Tonga (1970)
- Fidżi (1970–1987, ponownie przyjęte w 1997, zawieszone 2006–2014)
- Papua-Nowa Gwinea (1975)
- Wyspy Salomona (1978)
- Tuvalu (1978)
- Kiribati (1979)
- Vanuatu (1980)
- Nauru (1999)
Dawni członkowieEdytuj
- Irlandia (1931–1949)
- Zimbabwe (1980–2003, zawieszone od 2002)
- Tanganika (1961–1964; obecnie stanowi część Tanzanii, będącej państwem członkowskim)
- Zanzibar (1963–1964; obecnie stanowi część Tanzanii, będącej państwem członkowskim)
- Nowa Fundlandia (1931–1934; obecnie stanowi część Kanady, będącej państwem członkowskim)
- Federacja Malajska (1957–1963, obecnie stanowi część Malezji, będącej państwem członkowskim)
PrzypisyEdytuj
- ↑ The Commonwealth: Member countries (ang.). [dostęp 2013-10-25].
- ↑ Wspólnota Narodów, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-10-04] .
- ↑ Dzień Wspólnoty Narodów. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2013-03-13. [dostęp 2013-03-13].
- ↑ Profile: The Commonwealth (ang.). BBC News, 2012-02-01. [dostęp 2013-10-04].
- ↑ Commonwealth (ang.). Encyclopedia Britannica. [dostęp 2013-10-04].
- ↑ the Commonwealth of Nations (ang.). Cambridge Dictionaries Online. [dostęp 2013-10-04].
- ↑ M. Krynicki: W jednym zdaniu, w: "Poznaj Świat" R. XIX, nr 4 (221), kwiecień 1971, s. 2
- ↑ Gambia to leave the Commonwealth telegraph.co.uk.
- ↑ The Gambia rejoins the Commonwealth thecommonwealth.org.
- ↑ Maldives quits Commonwealth over alleged rights abuses The Guardian.
- ↑ Maldives becomes 54th member of Commonwealth family | The Commonwealth, thecommonwealth.org [dostęp 2020-02-02] .