Wikipedia

Dale Chihuly

amerykański rzeźbiarz w szkle

Dale Patrick Chihuly (ur. 20 września 1941 w Tacoma) – amerykański rzeźbiarz monumentalnych instalacji wykonanych ze szkła artystycznego, dmuchacz szkła, hutnik i projektant szkła dmuchanego.

Dale Chihuly
Ilustracja
Dale Chihuly w plenerze Pilchuck Glass School (1992)
Imię i nazwisko

Dale Patrick Chihuly

Data i miejsce urodzenia

20 września 1941
Tacoma

Narodowość

Stany Zjednoczone

Dziedzina sztuki

Szkło artystyczne

Epoka

Postmodernizm

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Wykonana na zlecenie instalacja 10-metrowego żyrandolu w holu Muzeum Wiktorii i Alberta
Pływająca instalacja Dale’a Chihuly’ego w Londynie, Kew Gardens (2005)
Złotawy żyrandol Chihuly’ego w świetle naturalnym, w cieniu, zawieszony w wieży w Cytadeli Dawida w Jerozolimie
Szkło spiralne Chihuly’ego, Kew Gardens, Londyn
Ikoniczna rzeźba w szkle spiralnym Dale’a Chihuly’ego: The Sun („Słońce”), Rozmiar: 4 m wysokości. Fotografia z wystawy w Kew Gardens, Londyn (2006). Obecnie zainstalowana w Desert Botanical Garden w Phoenix, Arizona 22 XI 2008 – 31 V 2009

Rys biograficzny edytuj

Chihuly – absolwent liceum publicznego w rodzinnym mieście Tacoma – po śmierci dwóch bliskich osób: brata w wypadku lotniczym podczas ćwiczenia pilotażu i ojca na atak serca był wychowany samotnie przez matkę. Podjął studia w College of the Puget Sound (obecnie University of Puget Sound) w 1959, ale już następny rok akademicki kontynuował jako student głównego uniwersytetu stanowego, University of Washington, w granicach miasta Seattle, gdzie uczył się projektowania wnętrz oraz studiował architekturę.

W 1967 ukończył studia magisterskie, otrzymując stopień Master of Science w rzeźbie na centralnym naukowo-badawczym uniwersytecie w stanie Wisconsin, University of Wisconsin-Madison, gdzie uczył się techniki i tradycji szklanych pod kierunkiem artysty w szkle, Harvey Littletona. W 1968 kolejno otrzymał stopień magistra sztuki Master of Fine Arts po ukończeniu studiów w instytucie architektury i sztuk plastycznych oraz teatralnych Rhode Island School of Design, gdzie później pomógł założyć nowy kierunek studiów – sztuki w szkle i wykładał w pełnym wymiarze godzin przez jedenaście lat. W 1968 został nagrodzony Stypendium Fulbrighta i jako pierwszy w historii szklarz amerykański (aczkolwiek nie pierwszy amerykański artysta/projektant tamże) został zaangażowany przez prestiżową włoską firmę artystyczno-wyrobniczą specjalizującą się w szkle weneckim, Venini Fabrica na wyspie Murano. W 1971, z poparciem finansowym osób trzecich, Chihuly założył Pilchuck Glass School z siedzibą w miasteczku Stanwood[1].

Artysta mieszka i pracuje w liczącym 2300 m² powierzchni studio, nazwanym „The Boathouse” (hangar łodzi) z uwagi na jego pierwotne przeznaczenie, ulokowanym na brzegu waszyngtońskiego jeziora – Lake Union. Od czasu utraty wzroku w jednym oku w 1976, spowodowanej wypadkiem samochodowym[2]. Chihuly, który nosi przesłonę na oku, utracił zdolność oceny trójwymiaru, niezbędnej dla dmuchacza. Obecnie wykonuje projekty farbami na płótnie, po czym zleca ich wykonanie zespołowi artystów i techników w szkle, z którymi współpracuje. Film dokumentalny Chihuly Over Venice był pierwszym programem telewizji HDTV nadanym w Stanach Zjednoczonych w listopadzie 1998. W 1991 po wizycie na wyspie Niijima w Japonii, artysta rozpoczął długofalową serię rzeźb pt. Niijima Float Series[3], składającą się z największych monumentalnych rzeźb w szkle, jakie kiedykolwiek wykonano.

Jedna z jego rzeźb pojawiła się na planie serialu telewizyjnego Frasier, którego fabuła rozgrywa się w Seattle. Najprawdopodobniej więcej ludzi zobaczyło, dzięki serialowi, wężowate zastygniete w szkle esy-floresy w wykonaniu artysty, niż inne prace na wszystkich jego licznych wystawach muzealnych i w ilustrowanych katalogach czy książkach.

Rys techniczny edytuj

Chihuly’ego fascynuje abstrakcja form w naturze. Zwrócił na nią uwagę w ogrodzie matki jeszcze jako dziecko. Jego sztuka odzwierciedla także umiłowanie morza oraz fauny morskiej.

Tworzy od lat 60. XX wieku, jego rzeźby charakteryzują się bogactwem barw, innowacyjnością i złożonością formy. O ile prace artysty wielce różnią się od siebie w rozmiarach i barwach, to jednak Chihuly jest najlepiej kojarzony z wielkimi, wieloelementowymi, abstrakcyjnymi dziełami ze szkła dmuchanego. Artysta żywi również szczególne upodobanie do tradycji i kultury irlandzkiej, co znalazło wyraz w jego serii szkła ciętego pt. Irish Cylinders, która jest raczej kameralna w porównaniu z jego monumentalnym szkłem dmuchanym.

Niektóre rzeźby artysty zdobią sufity w ekskluzywnych kasynach i holach hotelowych. Inne z kolei, to abstrakty form kwiatowych, wielkości zaledwie ludzkiej dłoni. Chihuly jest zwolennikiem intensywnego pigmentowania szkła. Używa także neonu i efektów uzyskanych domieszaniem argonu.

Artysta używa form i opraw naturalnych, a jego rzeźby często zostają wkomponowane w środowisko naturalne, np. elementy szklane w prawdziwych gałęziach czy zgrupowaniach drzew, zawieszone lub spławione na taflach stawów. Nie jest to szeroko znanym faktem, ale niektóre elementy jego wielkich, wieloelementowych rzeźb są wykonane w szkle akrylowym, a nie w tradycyjnym szkle krzemowym (np. zestawione kawałki koloru wodnistego mostu w Tacomie, Chihuly Bridge of Glass).

Prace Chihuly’ego znajdują się w sprzedaży detalicznej w dwóch sklepach założonych za pośrednictwem koncernu hotelarsko-rozrywkowego MGM Mirage. Pierwszy sklep znajduje się w Bellagio w Las Vegas[4], a drugi w Chinach, w MGM Grand Casino w dawnym portugalskim terytorium Makau[5].

Pozew sądowy z 2006 edytuj

W 2006 artysta pozwał do sądu dwóch dmuchaczy szkła artystycznego, w tym Roberta Kaindla, którym zarzucił plagiat. Jednak amerykańskie zrzeszenie dmuchaczy artystycznych (GBF) wypowiedziało się przeciwko niemu jako amicus curiae, albowiem rzeźby Chihuly’ego składają się z podstawowych kształtów wziętych z natury, i co za tym idzie, nawet niekoniecznie doświadczony artysta-technik w szkle potrafiłby odtworzyć lub łatwo powielić „spiralne szkło”, którym Chihuly posługuje się w swoich instalacjach, i którego używanie przez innych uważał konkretnie za złamanie jego praw autorskich[6][7]. Ostatecznie postępowanie zostało umorzone, a sprawa załatwiona polubownie[8].

Instalacje stałe edytuj

W 2008 r. na świecie było co najmniej 225 stałych instalacji muzealnych prac Chihuly’ego[9]. Niektóre z nich wypożyczane są na potrzeby wystaw okresowych, np. w 2008 r. w de Young Museum w San Francisco można było oglądać fioletowe szklane trzciny, które swoje stałe miejsce mają w Oklahoma City Museum of Art[10].

Anglia edytuj

Australia edytuj

Austria edytuj

Belgia edytuj

Czechy edytuj

Dania edytuj

Finlandia edytuj

Francja edytuj

Holandia edytuj

Izrael edytuj

Japonia edytuj

Kanada edytuj

Korea edytuj

Niemcy edytuj

Meksyk edytuj

Nowa Zelandia edytuj

Singapur edytuj

Słowacja edytuj

Stany Zjednoczone edytuj

Alabama edytuj

Arizona edytuj

Arkansas edytuj

  • Arkansas Arts Center, Little Rock
  • Clinton Library and Archives, Little Rock

Connecticut edytuj

Dakota edytuj

Delaware edytuj

Floryda edytuj

Georgia edytuj

Hawaje edytuj

Illinois edytuj

Indiana edytuj

Iowa edytuj

Kalifornia edytuj

Kansas edytuj

Karolina edytuj

Kentucky edytuj

Kolorado edytuj

Luizjana edytuj

Maine edytuj

Massachusetts edytuj

Michigan edytuj

Minnesota edytuj

Missouri edytuj

Montana edytuj

Nebraska edytuj

New Hampshire edytuj

New Jersey edytuj

Nevada edytuj

Nowy Jork edytuj

Ohio edytuj

Oklahoma edytuj

Oregon edytuj

Pensylwania edytuj

Rhode Island edytuj

Tennessee edytuj

Teksas edytuj

Utah edytuj

D.C. edytuj

Waszyngton edytuj

Wirginia edytuj

Wirginia Z. edytuj

Wisconsin edytuj

Szwajcaria edytuj

Szwecja edytuj

Tajwan edytuj

Włochy edytuj

Wybrane wystawy edytuj

2009 edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Pilchuck Glass School. 2007. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 marca 2009)]. (ang.).
  2. ↑ Regina Hackett: Chihuly victimized by his own success?. Seattle Post-Intelligencer, 2006-04-17. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  3. ↑ Dale Chihuly Incorported: Chihuly – Niijima. [dostęp 2009-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (18 listopada 2010)]. (ang.).
  4. ↑ Spis sklepów pod dachem hotelu i kasyna Bellagio: Dale Chihuly. 2009. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  5. ↑ zarząd MGM Macau: MGM GRAND Macau Grand Opening – Luxury hotel resort marks début with world-class performances. 2007-12-18. [dostęp 2009-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-30)]. (ang.).
  6. ↑ Lennie Bennett: Glass warfare. Floridian. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  7. ↑ Maureen O’Hagan: Glass artist Chihuly's lawsuit tests limits of copyrighting art. The Seattle Times. [dostęp 2009-02-06]. (ang.).
  8. ↑ Susan Kelleher: Chihuly, rival glass artist settle dispute. The Seattle Times. [dostęp 2009-02-06]. (ang.).
  9. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Museum Installations. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. (oficjalny portal internetowy artysty), 2009. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-31)]. (ang.).
  10. ↑ Dale Chihuly Icorporated: DALE CHIHULY Museum Collections. [w:] (Oficjlany spis alfabetyczny według nazwy muzeum) [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2009. [dostęp 2009-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-07-27)]. (ang.).
  11. ↑ Chihuly at the Victoria and Albert Museum. [dostęp 2009-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-18)]. (ang.).
  12. ↑ Chihuly – Hilton Lac-Leamy, Hull, Quebec. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-20)]. (ang.).
  13. ↑ Dale Chihuly. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-20)]. (ang.).
  14. ↑ Birmingham Museum of Art (Alabama): Birmingham Persian Wall. [w:] (oficjalna strona internetowa muzeum) [on-line]. 1995. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-11-03)]. (ang.).
  15. ↑ The Julie Collins Smith Museum: Collection Highlights: Amber Luster Chandelier, 2003, by Artist Dale Chihuly. [w:] (oficjalna strona internetowa muzeum) [on-line]. 2003. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-04)]. (ang.).
  16. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Persian Window. [w:] (oficjalna strona internetowa muzeum) [on-line]. 1995–2005. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-11)]. (ang.).
  17. ↑ The Arts Center: Chihuly Collection at the Morean Arts Center. [w:] (oficjalna strona internetowa muzeum) [on-line]. 2009. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  18. ↑ The Children’s Museum of Indianapolis. [dostęp 2009-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-07)]. (ang.).
  19. ↑ San Jose Museum of Art: Sculptures at the San Jose Museum of Art. [w:] (oficjalna strona internetowa muzeum) [on-line]. San Jose Museum of Art, 1995. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-05)]. (ang.).
  20. ↑ WAM [Search] [online], wichitaartmuseum.org [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2007-09-28].
  21. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Chihuly at the Colorado Springs Fine Arts Center. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2004. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-29)]. (ang.).
  22. ↑ Kalamazoo Institute of Arts. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-30)]. (ang.).
  23. ↑ Gold Chandelier. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-28)]. (ang.).
  24. ↑ artsmia.org : viewer].
  25. ↑ Dale Chihuly. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-18)]. (ang.).
  26. ↑ Campiello del Remer. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  27. ↑ Palazzo di Loredana Balboni. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  28. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Chihuly: Inside & Out. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2000. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-27)]. (ang.).
  29. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Toreador Red. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2000. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-27)]. (ang.).
  30. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Chihuly – Borgata Hotel + Casino, Atlantic City. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2003. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-18)]. (ang.).
  31. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Fiori di Como. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2000. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-27)]. (ang.).
  32. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Fern Green Tower. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2000. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-27)]. (ang.).
  33. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Rainbow Room Frieze. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 1987. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-28)]. (ang.).
  34. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Persian Window. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 1994. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-27)]. (ang.).
  35. ↑ Dale Chihuly Incorporated: University of Akron Polyvitro Tower. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2003. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-16)]. (ang.).
  36. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Cincinnati Ice, (rzeźby wykonane z oświetlenia neonowego zawarte w bryłach lodu). [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2001. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  37. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Rio delle Toreselle, (żyrandol). [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2001. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  38. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Campiello del Remer #2, (żyrandol). [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2006. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-27)]. (ang.).
  39. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Permanent Collection: Dale Chihuly (retrospective). [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2003. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-30)]. (ang.).
  40. ↑ Dale Chihuly Incorporated: Salt Lake: Olympic Art Festival Chihuly installations. [w:] Chihuly, Artist [on-line]. Dale Chihuly Incorporated, 2003. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-23)]. (ang.).
  41. ↑ Chihuly City Centre Installation. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-21)]. (ang.).
  42. ↑ Crystal Cascade. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-27)]. (ang.).
  43. ↑ Chihuly at the Frank Russel Bldg. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-18)]. (ang.).
  44. ↑ Gonzaga University Red Chandelier. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-27)]. (ang.).
  45. ↑ Dale Chihuly. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-18)]. (ang.).
  46. ↑ Chihuly Bridge of Glass. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-30)]. (ang.).
  47. ↑ Persian Window. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-12)]. (ang.).
  48. ↑ Chihuly. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-20)]. (ang.).
  49. ↑ Chihuly – Icicle Creek. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-18)]. (ang.).
  50. ↑ Chihuly. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-18)]. (ang.).
  51. ↑ Chihuly – Union Station. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-18)]. (ang.).
  52. ↑ Chihuly Window. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-12)]. (ang.).
  53. ↑ Chihuly Washington State Convention Center Installation. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-18)]. (ang.).
  54. ↑ Mendota Wall. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-12)]. (ang.).
  55. ↑ Chihuly Over Venice. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-20)]. (ang.).
  56. ↑ Chihuly in the Light of Jerusalem 2000. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-18)]. (ang.).
  57. ↑ Chihuly in the Garden. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-06-09)]. (ang.).
  58. ↑ Chihuly in the Garden. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  59. ↑ Gardens of Glass. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-05)]. (ang.).
  60. ↑ Chihuly in Kalamazoo. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-27)]. (ang.).
  61. ↑ Chihuly at Fairchild. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-19)]. (ang.).
  62. ↑ Missouri Botanical Garden. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  63. ↑ Oisterwijk Sculptuur. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-14)]. (ang.).
  64. ↑ New York Botanical Garden. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  65. ↑ Wrapped In Tradition: The Chihuly Collection of American Indian Trade Blankets. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-28)]. (ang.).
  66. ↑ Chihuly at Phipps: Gardens and Glass. [dostęp 2009-02-07]. (ang.).
  67. ↑ Chihuly at the de Young. [dostęp 2009-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-26)]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dale_Chihuly&oldid=71525833”