Neon (pierwiastek)

	Neon
	Neon
	fluor ← neon → –
	Wygląd
	bezbarwny
	Neon świecący w silnym polu elektrycznym
	; Widmo emisyjne neonu
	Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	neon, Ne, 10; (łac. neon)
Grupa, okres, blok	18, 2, p
Stopień utlenienia	0
Właściwości metaliczne	gaz szlachetny
Masa atomowa	20,1797(6) u
Stan skupienia	gazowy
Gęstość	0,825 kg/m³
Temperatura topnienia	−248,609 °C
Temperatura wrzenia	−246,053 °C
Numer CAS	7440-01-9
PubChem	23935
Właściwości atomowe
Promień; • atomowy; • walencyjny; • van der Waalsa	; obl. 38 pm; 69 pm; 154 pm
Konfiguracja elektronowa	[He]2s22p6
Zapełnienie powłok	2, 8; (wizualizacja powłok)
Elektroujemność; • w skali Allreda	; 4,84
Potencjały jonizacyjne	I 2080,7 kJ/mol; II 3952,3 kJ/mol; III 6122 kJ/mol
Właściwości fizyczne
Punkt potrójny	−248,609 °C; 43 kPa
Punkt krytyczny	−228,8 °C; 2,76 MPa
Ciepło parowania	1,7326 kJ/mol
Ciepło topnienia	0,3317 kJ/mol
Ciepło właściwe	1030 J/(kg·K)
Przewodność cieplna	0,0493 W/(m·K)
Układ krystalograficzny	regularny ściennie centrowany
Prędkość dźwięku	936 m/s (293,15 K)
Objętość molowa	13,23×10−6 m3/mol
Najbardziej stabilne izotopy
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-09-30]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Uwaga
Zwroty H	H280
Zwroty P	P410+P403
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Substancja nie jest klasyfikowana jako; niebezpieczna według europejskich kryteriów; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 0 0 SA
Numer RTECS	QP4450000
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Neon (Ne, łac. neon) – pierwiastek chemiczny z grupy helowców (gazów szlachetnych) w układzie okresowym. Jego zawartość w górnych warstwach Ziemi wynosi 5 × 10⁻⁷%. Stabilne izotopy neonu to ²⁰Ne, ²¹Ne i ²²Ne. Jest to bezwonny i bezbarwny gaz. Stosuje się go do wypełniania lamp neonowych, jako wydajniejszy od helu środek chłodniczy oraz w laserach. Jest jednak znacznie droższy niż hel, gdyż na skalę przemysłową otrzymywany jest tylko poprzez destylację frakcyjną powietrza, w którym występuje w śladowych ilościach.

Nie jest znane żadne znaczenie biologiczne neonu.

Pierwiastek został odkryty przez brytyjskich chemików sir Williama Ramsaya i Morrisa W. Traversa w 1898 roku. Nazwa pierwiastka pochodzi od greckiego słowa neos, co oznacza „nowy”^[6].

Neon jest gazem szlachetnym i nie są znane żadne jego trwałe związki chemiczne. Metodami spektroskopowymi wykryto natomiast istnienie jonów Ne⁺, (NeAr)⁺, (NeH)⁺, i (HeNe)⁺^[7]. Znane są także cząsteczki NeF o czasie życia obliczanym na 25 ns^[8]. Neon ma też zdolność tworzenia niestabilnych hydratów^[7].

UwagiEdytuj

↑ Wartość w nawiasie oznacza niepewność związaną z ostatnią cyfrą znaczącą. W dostępnych komercyjnie produktach mogą występować znaczne odchylenia masy atomowej od podanej, z uwagi na zmianę składu izotopowego w rezultacie nieznanego bądź niezamierzonego frakcjonowania izotopowego. Znane są próbki geologiczne, w których pierwiastek ten ma skład izotopowy odbiegający od występującego w większości źródeł naturalnych. Masa atomowa pierwiastka w tych próbkach może więc różnić się od podanej w stopniu większym niż wskazana niepewność.

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b ^c ^d Lide 2009 ↓, s. 4-77.
↑ Lide 2009 ↓, s. 6-52.
↑ Neon (pierwiastek) (nr 17366) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-09-30]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ JurisJ. Meija JurisJ. i inni, Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 88 (3), 2016, s. 265–291, DOI: 10.1515/pac-2015-0305 .c?
↑ Wartość dla ciała stałego: Singman, Charles N.. Atomic volume and allotropy of the elements. „Journal of Chemical Education”. 61 (2), s. 137–142, 1984. DOI: 10.1021/ed061p137.
↑ Ignacy Eichstaedt: Księga pierwiastków. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 74-75. OCLC 839118859.
↑ ^a ^b Periodic Table: Neon Lawrence Livermore National Laboratory.
↑ Steigerwald, F., Walter, W., Langhoff, H., Hammer, W.. Emission spectrum and formation kinetics of neon fluoride. „Z Phys D – Atoms, Molecules and Clusters”. 7 (4), s. 379-382, 1988. DOI: 10.1007/BF01439807.

BibliografiaEdytuj

CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 .

[CIAAW-5] Wartość w nawiasie oznacza niepewność związaną z ostatnią cyfrą znaczącą. W dostępnych komercyjnie produktach mogą występować znaczne odchylenia masy atomowej od podanej, z uwagi na zmianę składu izotopowego w rezultacie nieznanego bądź niezamierzonego frakcjonowania izotopowego. Znane są próbki geologiczne, w których pierwiastek ten ma skład izotopowy odbiegający od występującego w większości źródeł naturalnych. Masa atomowa pierwiastka w tych próbkach może więc różnić się od podanej w stopniu większym niż wskazana niepewność.

[CITEREFLide20094-77-1] Lide 2009 ↓, s. 4-77.

[CITEREFLide20096-52-2] Lide 2009 ↓, s. 6-52.

[Fluka-US-3] Neon (pierwiastek) (nr 17366) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-09-30]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[CIAAW-4] JurisJ. Meija JurisJ. i inni, Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 88 (3), 2016, s. 265–291, DOI: 10.1515/pac-2015-0305 .c?

[Singman1984-6] Wartość dla ciała stałego: Singman, Charles N.. Atomic volume and allotropy of the elements. „Journal of Chemical Education”. 61 (2), s. 137–142, 1984. DOI: 10.1021/ed061p137.

[IE-7] Ignacy Eichstaedt: Księga pierwiastków. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 74-75. OCLC 839118859.

[lanl-8] Periodic Table: Neon Lawrence Livermore National Laboratory.

[Steigerwald1988-9] Steigerwald, F., Walter, W., Langhoff, H., Hammer, W.. Emission spectrum and formation kinetics of neon fluoride. „Z Phys D – Atoms, Molecules and Clusters”. 7 (4), s. 379-382, 1988. DOI: 10.1007/BF01439807.

[4]

[a]

[1]

[2]

[5]

[3]

[6]

[7]

[8]