Ulica Joachima Lelewela we Wrocławiu
Ulica Joachima Lelewela – ulica położona we Wrocławiu, łącząca plac Legionów i ulicę Józef Piłsudskiego z ulicą Kolejową[a], na osiedlu Przedmieście Świdnickie w dawnej dzielnicy Stare Miasto[1][2][3][4][5]. Ulica ma 237 m długości. Obejmuje ponadto sięgacz od długości 114 m[1]. Przy ulicy znajduje się szereg obiektów zabytkowych, w tym wpisany do rejestru zabytków budynek, w którym niegdyś mieściła się Loża Masońska „Horus”[6][7].
| Przedmieście Świdnickie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Długość |
237 m | ||||||||||||
| Poprzednie nazwy |
Zimmerstrasse | ||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||
| 51°06′10,042″N 17°01′19,400″E/51,102789 17,022056 | |||||||||||||
Historia edytuj
Rejon dzisiejszej ulicy Józefa Piłsudskiego zabudowany i zamieszkały był od około XIV wieku. Na początku XIX wieku stały tu wiejskie domy ogrodników. Stąd droga, na śladzie której istnieje dzisiejsza ulica Józefa Piłsudskiego, otrzymała pierwotnie nazwę Świdnickie Łąki, a obszar ten nosił nazwę Wygon Świdnicki (Schweidnitrzer Anger), Wielki Wygon (Grosse Anger), a następnie, już jako ulica miejska, otrzymała nazwę Ogrodowej (Gartenstreasse). Rozwój tego rejonu skutkował nadaniu mu nazwy Przedmieścia Świdnickiego[8][9][10]. Na południowo-zachodnim krańcu dzisiejszej ulicy przebiegała polna droga wzdłuż ówczesnych granic miasta, na śladzie której w 1845 r. wytyczono nową ulicę Friedrichstrasse (Fryderyka), która w zamyśle wnioskodawców jej powstania miała być podobnie jak dzisiejsza ulica Józefa Piłsudskiego reprezentacyjną ulicą miasta, choć planów tych nie udało się zrealizować. Obejmowała ona swym zasięgiem dzisiejsze ulice: Kolejową, Wojciecha Bogusławskiego i Nasypową[11][12][13][14]. Po powstaniu Kolei Górnośląskiej, od 1842 r., ranga tego obszaru znacznie wzrosła i stopniowo stawał się on ekskluzywną częścią miasta[8][9][10]. W 1846 r. zbudowano linię kolejową, łączącą trzy wrocławskie dworce kolejowe, w poziomie terenu biegnącą wzdłuż niemal całej ulicy Friedrichstrasse. Ograniczało to rozwój zabudowy i przeszkadzało w codziennej komunikacji. W latach 1900–1905 wyniesiono je na estakadę kolejową, nasyp i wiadukty[6][11][12][15], zbudowaną w latach 1900–1905[6] (1896-1901[16]), przesuwając przebieg linii kolejowej, w rejonie dzisiejszej ulicy Kolejowej, nieco bardziej na południe[11].
Sama ulica Joachima Lelewela powstała w 1870 r.[5], a wytyczona została przez działki położone przy ówczesnej ulicy Ogrodowej (ulica Józefa Piłduskiego) należące go cieśli Karla Schlicka[5][17]. Zabudowa ulicy powstała głównie w drugiej połowie XIX wieku[5][6], ale pewna część tej zabudowy powstała nieco później, tj. w pierwszej połowie XX wieku lub też w okresie tym istniejąca zabudowa uległa poważnym przekształceniom[6]. Powstała tu gęsto zabudowana dzielnica o charakterze wielkomiejskim[18]. Część tej zabudowy w wyniku działań wojennych prowadzonych podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r. uległa zniszczeniu. W tym czasie hitlerowcy spędzi w rejon tej ulicy resztki ludności pochodzenia żydowskiego pozostającej w mieście[5]. Zniszczeniu uległa także znaczna część zabudowy w najbliżej okolicy[8][9][11][19]. Po wojnie krótka ulica wybiegająca ze skrzyżowania ulicy Joachima Lelewela, Józefa Piłsudskiego i placu Legionów w kierunku północno-wschodnim, w przybliżeniu stanowiąca przedłużenie ulicy Joachima Lelewela do placu Muzealnego, podobnie jak przed wojną, nosiła nazwę ulicy Krótkiej. Została jednak zlikwidowana i włączona do placu PKWN, obecnie placu Legionów[19][20].
Przy ulicy Joachima Lelewela 15 działała loża masońska założona w 1813 r. „Royal York zur Freundchaft” – loża Horus, „uśpiona” w 1935 r. Loża ta została „przebudzona” w 1993 r.[21] W budynku mieściła się także giełda zbożowo-towarowa[6]. Obecnie budynek przy ulicy Joachima Lelewela 15 wpisany jest do rejestru zabytków i pełni funkcję biurowca[6][22].
Narożna kamienica położona przy ulicy Józefa Piłsudskiego 15/17 została w latach 30. XX wieku rozbudowana i przebudowana do dzisiejszej formy według projektu Paula Häuslera i H. Förstera[6]. Mieścił się w niej Urząd NSDAP (Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników) do Spraw Opieki Społecznej. Zaś od 1993 r. mieściła się tu prokuratura apelacyjna we Wrocławiu, później prokuratura regionalna i inne urzędy jak między innymi Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych, delegatura Urzędu Komunikacji Elektronicznej, czy delegatura Najwyższej Izby Kontroli[6][23][24][25][26].
W latach 50. XX wieku rozpoczęto realizację zabudowy przy ówczesnym placu PKWN (obecnie plac Legionów), w ramach osiedla mieszkaniowego Plac PKWN, sięgającej początkowemu biegowi ulicy Joachima Lelewela. Był to zespół budynków realizowanych od połowy lat 50. XX wieku do 1961 r., zbudowany według projektu opracowanym w biurze Miastoprojektu w zespole kierowanym przez Kazimierza Bieńkowskiego. Zastosowano tu po raz pierwszy we Wrocławiu technologię wielkoblokową. W planach osiedla uwzględniono przesunięcia linii zabudowy w głąb parceli w celu poszerzenia ulic[19][27][28]. Przy samej ulicy Joachima Lelewela charakter tej zabudowy sprawił, iż wolny teren po zniszczonej zabudowie przedwojennej spod numerów od 3 do 9 pozostał niezabudowany. Powstały jedynie zespoły garaży jednostanowiskowych przy ulicy i w głębi pod numerami 11a i 11b[3][29][30]. W 1945 r. założono przy ulicy Joachima Lelewela 4 w budynkach zakładów poligraficznych – oficyna Lützowa – drukarnię dla Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej, od 1998 r. spółkę z o.o. Wrocławską Drukarnię Naukową imienia Stanisława Kulczyńskiego[6][31][32]. W latach 90. XX wieku narożna parcela przy skrzyżowaniu z ulicą Kolejową, o adresie ulica Joachima Lelewela 14 została zabudowana obiektem specjalnego przeznaczenia – budynkiem należącym do Narodowego Banku Polskiego. Podczas XIII Międzynarodowych Targów Budownictwa TARBUD JESIEŃ 2000, w ramach pierwszej edycji konkursu zatytułowanego „Dolnośląska Budowa Roku 1999”, zorganizowanego przez wrocławski oddział Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa, realizacji tej przyznano wyróżnienie w kategorii obiektów specjalnego przeznaczenia[33]. Wolną działkę wzdłuż ulicy, przed budynkiem drukarni (mieszczącej się pod numerem 4, ale położonej w głębi kwartału, w oficynie), zabudowano na początku XX wieku współczesnym budynkiem plombowym o adresach 4a-4d[3][34].
Po wojnie wolny na terenie zamykającym oś widokową ulicy Joachima Lelewela w kierunku południowo-zachodnim, za ulicą Kolejową, na odcinku od ulicy Wincentego Stysia do jezdni przypisanej do placu Rozjezdnego po południowej stronie ulicy Kolejowej, przez lata powojenne pozostawał wolny plac, na którym urządzono skwer. W 2000 r. rozpoczęto tu budowę kompleksu usługowo-parkingowego, według projektu M. Kupczyka i P. Spychały[35]. Inwestycja była jedną z przyczyn upadku Wrocławskiej Jedynki. Projekt nie został zrealizowany, a przez długi czas budynek stał w stanie surowym i określany był jako „wrocławski szkieletor”. Rozbiórka niezakończonego obiektu miała miejsce około 2017 r.[36][35][37][38][39] Nowy projekt na zabudowę tego miejsca, pod adresem ulicy Kolejowej 8-10, powstał w Autorskiej Pracowni Architektury Kuryłowicz & Associates z Warszawy, natomiast inwestorem ma być firma Develia. Przewidziano tu budowę budynku o powierzchni użytkowej około 33.000 m² i roboczej nazwie Biurowiec Kolejowa[40].
W 2014 r. zakończono remont zabytkowej kamienicy przy ulicy Lelewela 6, w ramach programu rewitalizacji wrocławskich kamienic „100 Kamienic”, zrealizowany przez Zarząd Zasobu Komunalnego (jednostka JZK-01)[41].
Nazwy edytuj
W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:
Niemiecka nazwa ulicy Zimmerstrasse oznacza w tłumaczeniu na język polski ulicę ciesielską; Zimmerman w języku niemieckim oznacza bowiem cieślę. Przy ulicy parcelę miał cieśla Karl Schlick (zmarły w 1910 r.). To na jego bowiem wniosek wytyczono tę ulicę[5][17]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Wrocławia i ogłoszona w okólniku nr 97 z 30.11.1945 r.[1] Upamiętnia ona Joachima Lelewela – (urodzonego 22 marca 1786 r. w Warszawie, zmarłego 29 maja 1861 r. w Paryżu), polskiego historyka, heraldyka, bibliografa, slawistę, numizmatyka, poliglota, heraldyka, działacza politycznego oraz wolnomularza[5][42].
Układ drogowy edytuj
Do ulicy Joachima Lelewela przypisana jest droga gminna nr 105021D (numer ewidencyjny drogi G1050210264011) o długości 237 m[1][30], łącząca plac Legionów i ulicę Józef Piłsudskiego z ulicą Kolejową[a][1][2], klasy lokalnej[43], oraz sięgacz stanowiący drogę wewnętrzną o długości 114 m[1], położony w rejonie budynku przy ulicy Joachima Lelewela 11, biegnący do wnętrza międzyblokowego i posesji numer 15[1][3].
Ulica łączy się z następującymi drogami publicznymi, kołowymi, oraz innymi drogami:
| rodzaj | droga | informacje | foto |
|---|---|---|---|
| skrzyżowanie | Plac Legionów[2] ulica Józefa Piłsudskiego[1][44] |
klasy zbiorczej[45] torowisko tramwajowe[8][46] |
|
| skrzyżowanie | ulica Kolejowa[1][47] | klasy lokalnej[43] | 
|
Ulica położona jest na działkach ewidencyjnych o łącznej powierzchni 4.732 m², w tym[1][48][49]:
- droga gminna na działce o powierzchni 4.161 m²[1][48]
- droga wewnętrzna na działkach o łącznej powierzchni 571 m²[1][49].
Droga gminna przypisana do ulicy posiada nawierzchnię wykonaną z granitowej kostki brukowej (z wyjątkiem krótkiego odcinka na początku drogi, gdzie nawierzchnia wykonana jest z materiału bitumicznego)[50][51]. Jest ona w całości objęta strefą ograniczenia prędkości 30 km/h, z wyłączeniem skrzyżowania z placem Legionów i ulicą Józefa Piłsudskiego[52]. W ramach wymienionej strefy ruchu uspokojonego przeznaczona jest także dla ruchu rowerowego. Jako droga rowerowa łączy się ona z ulicą Kolejową również objętą ruchem uspokojonym[53], oraz ze ścieżkami rowerowymi biegnącymi przy placu Legionów i ulicy Józefa Piłsudskiego[52][53].
Zabudowa i zagospodarowanie edytuj
Ulica przebiega przez gęsto zabudowany obszar o charakterze śródmiejskim. Pierzeja południowo-wschodnia zabudowana jest zabudową ciągłą na którą składają się budynki zabytkowe i dwa budynki współczesne, w tym przy ulicy Joachima Lelewela 14, u zbiegu z ulicą kolejową, należący do Narodowego Banku Polskiego, współczesny budynek specjalnego przeznaczenia i plombowy budynek mieszkalny pod numerami 4a-4d[3][6][30][33]. Ponadto w oficynie pod numerem 4 znajduje się budynek drukarni[6][31][32], w oficynie pod numerem 8a budynek mieszkalny[30][54] i pawilon o przeznaczeniu handlowo-usługowym[30].
Północno-zachodnia strona ulicy to również zabudowa pierzejowa, z wyjątkiem początku ulicy. Tu numer 1 stanowi powojenny budynek mieszkalno-usługowy[19][27][28][30], a dalej znajduje się przerwa w pierzei, częściowo zajęta przez zespoły garaży, które zlokalizowano zarówno przy ulicy, jak i w głębi kwartału. Od numeru 11 zabudowa ma już charakter ciągłej pierzei, na którą składają się zabytkowe kamienice mieszkalne, jeden budynek o dominującej funkcji biurowej oraz mieszkalna oficyna pod numerem 21a[6][30][54]. Teren obejmujący garaże przy ulicy i sięgacz, do posesji numer 11, przewidziany jest pod zabudowę mieszkaniową, z usługami na parterze i z przejazdem bramowym do wnętrza międzyblokowego[55].
Wyżej opisana zabudowa obejmuje budynki od trzech do pięciu kondygnacji, z wyłączeniem budynku pod numerami 4a-4d, który ma siedem kondygnacji (wysokość do 28 m) i garaży o jednej kondygnacji[30][56].
Ulica przebiega przez teren o wysokości bezwzględnej od 117,5 do 118,1 m n.p.m.[50][57] Ulica przebiega przez dwa rejony statystyczne, przy czym dostępne dane pochodzą z 31.12.2019 r. W rejonie nr 933470, obejmującym południowo-wschodni kwartał zabudowy, przy zameldowanych 354 osobach gęstość zaludnienia wynosi 4.237 lud./km², a w rejonie nr 933450, obejmującym północno-zachodni kwartał zabudowy, przy zameldowanych 551 osobach gęstość zaludnienia wynosi 13.353 lud./km²[54].
Ochrona i zabytki edytuj
Obszar na którym położona jest ulica Joachima Lelewela jako całość ujęty jest w ewidencji zabytków, w ramach tzw. Przedmieścia Południowego[58][59]. Dla tego obszaru ochronie podlega przede wszystkim historyczny układ urbanistyczny kształtowany od XIII wieku, następnie od około 1840 r. do początki lat 60. XX wieku[60]. Duża część budynków położonych przy ulicy, ujęta jest w gminnej ewidencji zabytków, a budynek Loży Masońskiej „Horus”, następnie giełdy zbożowo-towarowej przy Joachima Lelewela 15, wpisany jest do rejestru zabytków[6]. Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki i inne obiekty historyczne:
| obiekt, położenie | powstanie, nr rej.[b] | fotografia |
|---|---|---|
| strona południowo-wschodnia | ||
| Urząd NSDAP do Spraw Opieki Społecznej, obecnie Prokuratura Apelacyjna Wydział II ulica Józefa Piłsudskiego 17-17[6][61][62] |
lata 30. XX wieku (przebudowa i rozbudowa kamienicy – Paul Häusler, H. Förster) rodzaj ochrony – gez, mpzp[6] |
|
| Zakład poligraficzny, obecnie Wrocławska Drukarnia Naukowa ulica Joachima Lelewela 4[6][31][63][64] |
około 1910 r., po 1945 r. rodzaj ochrony – gez, mpzp[6] |
|
| Kamienica ulica Joachima Lelewela 6-6a[6][65][66] |
około 1870 r. rodzaj ochrony – gez, mpzp[6] |
|
| Kamienica ulica Joachima Lelewela 8[6][67][68] |
około 1870-1880 r. rodzaj ochrony – gez, mpzp[6] |
|
| Kamienica ulica Joachima Lelewela 10[6][69][70] |
1873 r., 1936 r. rodzaj ochrony – gez, mpzp[6] |
|
| Kamienica ulica Joachima Lelewela 12[6][71][72] |
około 1860-1870 r. rodzaj ochrony – gez, mpzp[6] |
|
| strona północno-zachodnia | ||
| Budynek Aktiengesellschaft für Webwaren und Bekleidung – fabryka odzieżowa AWEBE, obecnie budynek administracyjno-biurowy ulica Prosta 36 (wnętrze międzyblokowe)[6][73][74] (po wojnie Intermoda[74][75])) |
około 1915-1920 r. rodzaj ochrony – inny[6] |
|
| Kamienica ulica Joachima Lelewela 11[6][76][77] |
około 1870-1875 r. rodzaj ochrony – inny[6] |
|
| Kamienica ulica Joachima Lelewela 13[6][78] |
około 1870-1875 r. rodzaj ochrony – inny[6] |
|
| Loża Masońska "Horus", następnie budynek giełdy zbożowo-towarowej, obecnie siedziba firmy "Geoagra sp. z o.o." ulica Joachima Lelewela 15[6][7][21][22][79][80] (biurowiec[22]) |
1870 r. (proj. F. Barchewitz), 1890 r., 2005 r. (remont) rodzaj ochrony – rejestr zabytków A/1492/542/Wm z dn. 15.12.1994[6][7][22][79][80] |
|
| Kamienica ulica Joachima Lelewela 17[6][81][82] |
około 1870-1880 r. rodzaj ochrony – inny[6] |
|
| Kamienica ulica Joachima Lelewela 19[6][83][84] |
około 1875 r. rodzaj ochrony – inny[6] |
|
| Kamienica ulica Joachima Lelewela 21[6][85][86] (z oficyną pod numerem 21a[86]) |
około 1880 r. rodzaj ochrony – inny[6] |
|
| Kamienica ulica Joachima Lelewela 23[6][87][88] |
około 1870-1880 r. rodzaj ochrony – inny[6] |
|
Baza TERYT edytuj
Dane Głównego Urzędu Statystycznego z bazy TERYT, spis ulic (ULIC)[89][90]:
- województwo: DOLNOŚLĄSKIE (02)
- powiat: Wrocław (0264)
- gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska
- Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto, Wrocław-Stare Miasto (0986946) delegatura
- Gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław-Stare Miasto (0264059) delegatura
- Nazwa ulicy: ul. Joachima Lelewela (10793).
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ a b Podany tu przebieg ulicy od placu Legionów i ulicy Józefa Piłsudskiego do ulicy Kolejowej zgodny jest z numeracją adresową położonych przy ulicy Joachima Lelewela posesji[3]. Zarządca drogi, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta (ZDiUM) w udostępnianym zestawieniu dróg, definiuje przebieg ulicy odwrotnie, tj. od ulicy Kolejowej do ulicy Józefa Piłsudskiego[1].
- ↑ Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez – gminna ewidencja zabytków.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 2769-2770 (Lelewela Joachima).
- ↑ a b c ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 2746-2747 (Legionów plac).
- ↑ a b c d e f SIP 2020 ↓, Mapa podstawowa.
- ↑ SIP 2020 ↓, Osiedla Wrocławia.
- ↑ a b c d e f g Antkowiak 1970 ↓, s. 134 (Lelewela).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap SIP 2020 ↓, GEZ.
- ↑ a b c NID 2020 ↓, s. 226.
- ↑ a b c d Harasimowicz 2006 ↓, s. 673 (Piłsudskiego Józefa).
- ↑ a b c Antkowiak 1970 ↓, s. 263-267 (Świerczewskiego).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 932-934 (Urbanistyka).
- ↑ a b c d Antkowiak 1970 ↓, s. 104-105 (Kolejowa).
- ↑ a b Antkowiak 1970 ↓, s. 22-23 (Bogusławskiego).
- ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 136 (Springerstr.).
- ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 49 (Friedrichstr.).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 184.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 184 (Estakada kolejowa.
- ↑ a b c d Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 170 (Zimmerstr.).
- ↑ Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 29 (poz. 20).
- ↑ a b c d Antkowiak 1970 ↓, s. 186-187 (Pl. PKWN).
- ↑ ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 3395 (Muzealny plac).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 974 (Wolnomularstwo).
- ↑ a b c d WUOZ 2020 ↓, poz. 3978.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 715 (Prokuratura Apelacyjna).
- ↑ DBGiTR 2020 ↓, kontakt.
- ↑ UKE 2020 ↓.
- ↑ NIK 2020 ↓.
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 474 (Legionów).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 633 (Osiedla Mieszkaniowe).
- ↑ SIP 2020 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_32, 11/3, 11/5.
- ↑ a b c d e f g h UMWD 2020 ↓, BDOT10k.
- ↑ a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 980 (Wrocławska D.N. PAN).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 165 (Drukarstwo).
- ↑ a b ELER 2000 ↓.
- ↑ SIP 2020 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_32, 57.
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 757 (Rozjezdny).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 323 (Jedynka Wrocławska).
- ↑ Torz 2011 ↓.
- ↑ Jakubczak 2017 ↓.
- ↑ SIP 2020 ↓, Decyzje architektoniczne, nr 624/2015.
- ↑ urbanity.pl 2020 ↓, Biurowiec Kolejowa.
- ↑ SIP 2020 ↓, Inwestycje miejskie, nr 946.
- ↑ Gromek 2012/1013 ↓, s. 1–2.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2010 ↓, § 25 ust. 2 pkt 1.
- ↑ ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 4113-4114 (Piłsudskiego Józefa).
- ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, § 24 ust. 2 pkt 1.
- ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, § 24 ust. 3.
- ↑ ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 295 (Bogusławskiego Wojciecha).
- ↑ a b SIP 2020 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_32, 12.
- ↑ a b SIP 2020 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_32, 11/9, 11/10.
- ↑ a b GUGiK 2020 ↓, Geoportal krajowy, obiekty topograficzne.
- ↑ ZGKiKM 2020 ↓, BDOT500.
- ↑ a b SIP 2020 ↓, Komunikacja, utrudnienia.
- ↑ a b SIP 2020 ↓, Mapa rowerowa.
- ↑ a b c SIP 2020 ↓, Demografia.
- ↑ Uchwała RMWr 2000 ↓, §15 ust. 132, 133.
- ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, § 21 ust. 2 pkt 2.
- ↑ SIP 2020 ↓, Mapa wysokościowa.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 53.
- ↑ WUOZ 2018 ↓, Przedmieście Południowe.
- ↑ WUOZ 2018 ↓, Przedmieście Południowe - mapa (karta).
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 6345.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 6030.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4132.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 3971.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4133.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 3972.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4134.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 3973.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4135.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 3974.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4137.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 3976.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 6939.
- ↑ a b WUOZ 2020 ↓, poz. 6549.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 309 (Intermoda).
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4136.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 3975.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 3977.
- ↑ a b ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4139.
- ↑ a b NID geoportal 2020 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.94491.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4140.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 3979.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4141.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 3980.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4142.
- ↑ a b WUOZ 2020 ↓, poz. 3981.
- ↑ ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4143.
- ↑ WUOZ 2020 ↓, poz. 3982.
- ↑ GUS 2020 ↓, ULIC.
- ↑ SIP 2020 ↓, EMUiA, ul. Michała Bałuckiego.
Bibliografia edytuj
- Zygmunt Antkowiak, Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9) (pol.).
- Delegatury NIK, Najwyższa Izba Kontroli [dostęp 2020-11-23] (pol.).
- Delegatura UKE we Wrocławiu, Urząd Komunikacji Elektronicznej [dostęp 2020-11-23] (pol.).
- Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu [online] [dostęp 2020-11-23] (pol.).
- ELER, TARBUD rozpoczęty, naszemiasto.pl, 8 września 2000 [dostęp 2020-11-18] (pol.).
- Rafał Eysymontt, Thomas Urban, Wrocław na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego, ze zbiorów Instytutu Herdera w Magdeburgu, Wrocław: wydawnictwo VIA NOVA, 2008 (pol.).
- Geoinfo7 Portal, Zarząd Geodezji, Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu, 20 października 2020 [dostęp 2020-10-20] (pol.).
- Geoportal Dolny Śląsk, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, 20 października 2020 [dostęp 2020-10-20] (pol.).
- Geoportal Krajowy, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 20 października 2020 [dostęp 2020-10-20] (pol.).
- Geoportal o zabytkach, Narodowy Instytut Dziedzictwa [dostęp 2020-11-24] (pol.).
- Magdalena Gromek, Biografia Joachima Lelewela (w pigułce), www.lelewel.waw.pl, październik 2012 [dostęp 2020-11-18] (pol.).
- Jan Harasimowicz (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9 (pol.).
- Jarosław Jakubczak, Szkieletor do końca maja zniknie z centrum miasta. Co powstanie w jego miejscu?, gazetawroclawska.pl, 28 kwietnia 2017 [dostęp 2020-11-16] (pol.).
- Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Rejestr TERYT, Główny Urząd Statystyczny, 20 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-21] (pol.).
- System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2020 [dostęp 2020-11-16] (pol.).
- Marcin Torz, Wrocław: Jest szansa by dokończyć budynek przy Kolejowej, naszemiasto.pl, 14 czerwca 2011 [dostęp 2020-11-16] (pol.).
- Uchwała LI/1495/10 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 10 czerwca 2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie obszaru ograniczonego ulicami marszałka Józefa Piłsudskiego, Tadeusza Zielińskiego, Kolejową i Joachima Lelewela, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Biuletyn Urzędowy RMW z 24 czerwca 2010 r. Nr 6, poz.149.; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 27 lipca 2010 r. Nr 138, poz.2123., Wrocław, 10 czerwca 2010 [dostęp 2020-11-24] (pol.).
- Uchwała =XVII/529/00 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 20 stycznia 2000 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu Przedmieścia Świdnickiego we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Biuletyn Urzędowy RMW z 4 lutego 2000 r. Nr 1, poz.4.; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 11 kwietnia 2000 r. Nr 12, poz.219. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego – Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2019 r. poz.6310. [Data ogłoszenia: 7 listopada 2019 r.], Wrocław, 20 stycznia 2000 [dostęp 2020-11-24] (pol.).
- Urbanity.pl [online] [dostęp 2020-11-03].
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, Wykazy zabytków, dawne województwo wrocławskie, Biuletyn Informacji Publicznej - Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, 13 sierpnia 2020 [dostęp 2020-11-02] (pol.).
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, Wykazy zabytków, obszary urbanistyczne Wrocław, Biuletyn Informacji Publicznej - Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, 17 października 2018 [dostęp 2020-11-02] (pol.).
- Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 10 lipca 2020 [dostęp 2020-08-05] (pol.).
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2020 [dostęp 2020-11-02] (pol.).
- Zabytki Wrocławia, Urząd Miejski Wrocławia, 3 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-06] (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Ulica Lelewela Joachima, [w:] Wrocław: Przedmieście Świdnickie [online], fotopolska.eu [dostęp 2020-11-17] (pol.).
- ul. Lelewela Joachima, [w:] Wrocław: Przedmieście Świdnickie [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID: 586578 [dostęp 2020-11-17] (pol.).
- ul. Joachima Lelewela, wikimapia.org [dostęp 2020-11-17] (pol.).