James Bond

postać fikcyjna, brytyjski szpieg

James Bond, także agent 007 – postać fikcyjna, szpieg brytyjskiej Secret Intelligence Service (MI6), bohater szeregu powieści Iana Fleminga, protagonista w wielu powieściach i opowiadaniach autorstwa Iana Fleminga. Po śmierci pierwotnego autora dalsze przygody agenta 007 opisywali Kingsley Amis, John Gardner, Raymond Benson, Sebastian Faulks, Jeffery Deaver, William Boyd i Anthony Horowitz.

James Bond
Ilustracja
Roger Moore, siedmiokrotny odtwórca roli Jamesa Bonda.
Pierwsze wystąpienie

Casino Royale

Ostatnie wystąpienie

Nie czas umierać

Twórca

Ian Fleming

Grany przez

Oficjalnie:
Sean Connery
George Lazenby
Roger Moore
Timothy Dalton
Pierce Brosnan
Daniel Craig

Liczba odcinków

25

Dane biograficzne
Pochodzenie

Szkot

Płeć

mężczyzna

Data i miejsce urodzenia

11 listopada 1920 lub 13 kwietnia 1968
Skyfall w Szkocji lub Berlin Zachodni

Rodzina

rodzice: Andrew Bond, Monique Delacroix
małżeństwo: Teresa „Tracy” di Vincenzo
dziecko: Mathilde

Inne informacje
Zajęcie

agent specjalny

W 2012 roku James Bond w specjalnie przygotowanym filmie eskortował królową Elżbietę II na Stadion Olimpijski w Londynie z jej pałacu w celu otwarcia XXX Letnich Igrzysk Olimpijskich 2012. Królowa po raz pierwszy w historii zgodziła się zagrać samą siebie w filmie. Rolę Jamesa Bonda zagrał Daniel Craig.

James Bond najbardziej znany jest z serii filmów. Do 2021 roku powstało 25 oficjalnych (wytwórni EON Productions) i 3 niezależne filmy.

Życiorys edytuj

Komandor porucznik (Commander) James Bond, jak dowiadujemy się z filmu Skyfall, urodził się w Szkocji, w tytułowej posiadłości Skyfall. Zawodowo jest wywiadowcą (żołnierzem wywiadu) 007 (podwójne zero ma oznaczać licencję na zabijanie w MI6). Jest przystojnym, inteligentnym i wszechstronnie wykształconym – zna się właściwie na wszystkim – światowcem w nieokreślonym wieku. Ma nienaganne maniery, a edukację pobierał na Uniwersytecie w Cambridge. Nosi eleganckie garnitury, jeździ supersamochodami. Jego ulubionym drinkiem jest martini z wódką („wstrząśnięte, nie mieszane”). Uwielbia towarzystwo pięknych kobiet, ale pozostaje w stanie wolnym (raz był żonaty).

Jak dowiadujemy się z książki Żyje się tylko dwa razy i filmu Skyfall rodzicami Bonda byli Szkot Andrew Bond i Szwajcarka Monique Delacroix. Imię i nazwisko matki 007 pisarz zaczerpnął od pewnej Szwajcarki, z którą był zaręczony. W swej fikcyjnej biografii Bonda John Pearson ustalił datę jego urodzenia na 11 listopada (rocznica zakończenia I wojny światowej) 1920, jednak w żadnej z książek nie ma na to dowodu. Fleming inspirował się rzeczywistym szpiegiem, Serbem Dušanem Popovem, podwójnym agentem zarówno brytyjskim, jak i niemieckim, znanym również z charakteru playboya.

Aktualna biografia edytuj

Z okazji wejścia na ekrany 21. części bondowskiego cyklu, Casino Royale, stworzono nową, oficjalną biografię agenta 007. Jest ona dostępna na stronie internetowej filmu. Wiele spośród jej elementów jest zbieżnych z literacką historią Bonda określoną przez Iana Fleminga, lecz wprowadzono także wiele zmian.

Obecna data urodzenia Jamesa Bonda to 13 kwietnia 1968. Dzień i miesiąc symbolizują premierę książki Casino Royale w 1953, rok jest zaś zgodny z rokiem urodzenia Daniela Craiga. Bond w obecnej wersji przyszedł na świat w Berlinie Zachodnim. Jego rodzice, Andrew i Monique, zginęli w wypadku podczas wspinaczki, wychowuje się więc w hrabstwie Kent pod okiem cioci Charmain.

Podobnie jak napisał Fleming, Bond zostaje wyrzucony z Eton College i uczęszcza do szkoły ukończonej przez jego ojca – Fettes College. W tym samym czasie, w ramach programu wymiany, pobiera też nauki na Uniwersytecie Genewskim. Po ukończeniu Fettes wstępuje do Royal Navy i uczy się w Britannia Royal Navy College w wieku 17 lat.

Nowa biografia odsłania kulisy służby wojskowej Bonda. Dołącza on do Special Boat Service, gdzie otrzymuje rangę komandora, a następnie zostaje przydzielony do jednostki sił specjalnych 030 Special Forces Unit (nawiązanie do 30 Assault Unit, o czym pisał Fleming). Bond służy potajemnie w Iraku, Somalii, Iranie, Libii oraz aktywnie w Bośni. Następnie zostaje rekrutowany do RNR Defence Intelligence Group. W tym czasie uczęszcza na kursy specjalistyczne organizowane przez uniwersytety w Cambridge i Oksfordzie, wypracowując sobie dyplom z języków orientalnych w Cambridge. Wsławia się biegłą znajomością języków – francuskiego, niemieckiego i włoskiego – oraz dość poprawnym pisaniem w językach: greckim, hiszpańskim, chińskim i japońskim w czasie, gdy wstępuje do MI6.

Pełni służbę wojskową w Royal Navy w wieku od 17 do 31 lat, do SIS wstępuje mając 32 lata, a w wieku 38 lat, w roku 2006, otrzymuje status 00.

Zostaje opisany jako jedna z osób poszukujących broni masowego rażenia w Bagdadzie i okolicach na niedługo przed inwazją na Irak. Z jego końcowego raportu wynika, że on i jego zespół niczego nie znaleźli. Jest później rozdrażniony, gdy dowiaduje się, że raport ten został zatuszowany przez kierownictwo w Londynie i Waszyngtonie.

Książki edytuj

Stworzenie Bonda edytuj

 
James Albert Bond – sekretarz-archiwista attachatu wojskowego ambasady brytyjskiej w Warszawie

Ian Fleming stworzył postać Jamesa Bonda w lutym 1952 roku, podczas wakacji w swej jamajskiej posiadłości zwanej Goldeneye. Nazwisko agenta 007 zapożyczył od amerykańskiego ornitologa Jamesa Bonda, autora książki Birds of the West Indies (Ptaki Indii Zachodnich), którą posługiwał się – jako ornitolog hobbysta – podczas pobytu w swej willi na Jamajce. W napisanym później liście do żony prawdziwego Bonda stwierdził: „Uderzyło mnie, że to krótkie, nieromantyczne, anglosaskie i do tego bardzo męskie nazwisko było tym, czego potrzebowałem. I tak narodził się drugi James Bond”.

Po napisaniu pierwszej powieści zatytułowanej Casino Royale, Fleming dał rękopis do przeczytania poecie i swemu przyjacielowi, Williamowi Plomerowi. Tekst spodobał się mu na tyle, że przesłał jego kopię znanemu wydawcy – Jonathanowi Cape’owi, który pomimo pewnych zastrzeżeń zdecydował się na publikację książki, również ze względu na szacunek, jakim darzył starszego brata Iana, Petera Fleminga, znanego pisarza powieści przygodowych i podróżniczych, którego książki wydawał już od wielu lat.

W 2020 roku Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej ujawniło, że James Albert Bond, brytyjski dyplomata, pracował w ambasadzie Wielkiej Brytanii w Warszawie. Zachowane dokumenty potwierdzają, że prowadził działalność o charakterze wywiadowczym. Nie wiadomo czy Ian Fleming był świadom istnienia Jamesa Alberta Bonda[1] .

Lista książek o Jamesie Bondzie edytuj

Ian Fleming edytuj

Kingsley Amis (pod pseud. Robert Markham) edytuj

Christopher Wood edytuj

John Gardner edytuj

Raymond Benson edytuj

Sebastian Faulks edytuj

Jeffery Deaver edytuj

William Boyd edytuj

Anthony Horowitz edytuj

Filmy edytuj

Oficjalne (EON Productions) edytuj

Osobny artykuł: James Bond (seria filmów).

Wszystkie filmy do 1974 roku stworzył duet producentów, Albert R. Broccoli i Harry Saltzman. Wtedy to Broccoli zajął się kolejnymi częściami samodzielnie. Od 1995 pracę ojca kontynuują córka, Barbara Broccoli oraz pasierb, Michael G. Wilson.

Lp. Tytuł Tytuł oryginalny Rok James Bond Reżyser Przychód – świat
(bez inflacji, w $)
Budżet (bez inflacji, w $) Przychód – świat
(z inflacją, w $)
1 Doktor No Dr. No 1962 Sean Connery Terence Young 59 600 000 1 000 000 440 759 072
2 Pozdrowienia z Rosji From Russia with Love 1963 78 900 000 2 500 000 576 277 964
3 Goldfinger Goldfinger 1964 Guy Hamilton 124 900 000 3 500 000 912 257 512
4 Operacja Piorun Thunderball 1965 Terence Young 141 200 000 11 000 000 1 014 941 117
5 Żyje się tylko dwa razy You Only Live Twice 1967 Lewis Gilbert 111 600 000 9 500 000 756 544 419
6 W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości On Her Majesty’s Secret Service 1969 George Lazenby Peter Hunt 87 400 000 7 000 000 505 899 782
7 Diamenty są wieczne Diamonds Are Forever 1971 Sean Connery Guy Hamilton 116 000 000 7 200 000 648 514 469
8 Żyj i pozwól umrzeć Live and Let Die 1973 Roger Moore 161 800 000 7 000 000 825 110 761
9 Człowiek ze złotym pistoletem The Man with the Golden Gun 1974 97 600 000 7 000 000 448 249 281
10 Szpieg, który mnie kochał The Spy Who Loved Me 1977 Lewis Gilbert 185 400 000 14 000 000 692 713 752
11 Moonraker Moonraker 1979 210 300 000 34 000 000 655 872 400
12 Tylko dla twoich oczu For Your Eyes Only 1981 John Glen 195 300 000 28 000 000 486 468 881
13  Ośmiorniczka Octopussy 1983 187 500 000 27 500 000 426 244 352
14 Zabójczy widok A View to a Kill 1985 152 400 000 30 000 000 321 172 633
15 W obliczu śmierci The Living Daylights 1987 Timothy Dalton 191 200 000 40 000 000 381 088 866
16 Licencja na zabijanie Licence to Kill 1989 156 200 000 42 000 000 285 157 191
17 GoldenEye GoldenEye 1995 Pierce Brosnan Martin Campbell 353 400 000 60 000 000 529 548 711
18 Jutro nie umiera nigdy Tomorrow Never Dies 1997 Roger Spottiswoode 346 600 000 110 000 000 478 946 402
19 Świat to za mało The World Is Not Enough 1999 Michael Apted 390 000 000 135 000 000 491 617 153
20 Śmierć nadejdzie jutro Die Another Day 2002 Lee Tamahori 456 000 000 142 000 000 543 639 638
21 Casino Royale Casino Royale 2006 Daniel Craig Martin Campbell 594 293 106 150 000 000 669 789 482
22 007 Quantum of Solace Quantum of Solace 2008 Marc Forster 586 090 727 200 000 000 622 246 378
23 Skyfall Skyfall 2012 Sam Mendes 1 108 561 008 200 000 000 1 108 561 008
24 Spectre Spectre 2015 877 829 870 250 000 000 877 829 870
25 Nie czas umierać No Time to Die 2021 Cary Joji Fukunaga
Razem Filmy 1-25 6 383 983 984 1 548 000 000 14 699 451 094
Uwzględnienie inflacji dotyczy kursu z lutego 2016 roku

Niezależne edytuj

Niezależnie od wytwórni EON powstały 3 filmy o Jamesie Bondzie: pierwsze, telewizyjne Casino Royale (1954), gdzie grał Barry Nelson, parodia Casino Royale (1967) z Davidem Nivenem i Never Say Never Again (Nigdy nie mów nigdy) z roku 1983, remake Operacji Piorun, gdzie pojawił się Sean Connery.

Aktorzy edytuj

W postać Jamesa Bonda wcielali się następujący aktorzy:

Produkcje oficjalne edytuj

Produkcje niezależne edytuj

Postacie edytuj

 
Desmond Llewelyn zagrał rolę Q w 17 filmach serii

Serie książek i filmów o Jamesie Bondzie obfitują w wiele ciekawych postaci, będących sprzymierzeńcami lub przeciwnikami głównego bohatera. Zwierzchnicy 007 i pozostali oficerowie brytyjskiego wywiadu są zwykle określani pojedynczymi literami, jak choćby M czy Q. W powieściach Bond ma dwie sekretarki, Loelię Ponsonby i Mary Goodnight, których role i kwestie w filmach przejęła sekretarka M, Panna Moneypenny. Bond pracuje czasem ze swym przyjacielem z CIA, Felixem Leiterem. W filmach Leiter pojawia się regularnie w produkcjach z udziałem Seana Connery’ego, w jednej z Rogerem Moore’em i obu z Timothym Daltonem. Był jednak tylko dwukrotnie grany przez tego samego aktora. Po nieobecności w filmach z Pierce’em Brosnanem w roli głównej, Leiter powraca w Casino Royale z Danielem Craigiem.

Kobiety, zwłaszcza w filmach, mają nieraz dwuznaczne imiona, prowadzące do nieśmiałych żartów, np. „Pussy Galore” (Goldfinger, imię i nazwisko postaci zaczerpnięto z postaci kobiety, prowadzącej w latach 50. dom publiczny w Nowym Jorku), „Plenty O’Toole” (Diamenty są wieczne), „Mary Goodnight” (Człowiek ze złotym pistoletem), „Dr Christmas Jones” (Świat to za mało) czy „Xenia Onatopp” (GoldenEye, kobiecy czarny charakter, którą podnieca duszenie mężczyzn udami).

Dziewczyny Bonda edytuj

Film Dziewczyna Aktorka
Doktor No
Honey Ryder Ursula Andress
Miss Taro Zena Marshall
Sylvia Trench Eunice Gayson
Pozdrowienia z Rosji
Sylvia Trench Eunice Gayson
Tatiana Romanowa Daniela Bianchi
Goldfinger
Pussy Galore Honor Blackman
Jill Masterson Shirley Eaton
Tilly Masterson Tania Mallet
Operacja Piorun
Domino Derval Claudine Auger
Patricia Fearing Molly Peters
Fiona Volpe Luciana Paluzzi
Paula Caplan Martine Beswick
Żyje się tylko dwa razy
Kissy Mie Hama
Aki Akiko Wakabayashi
Helga Brandt Karin Dor
W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości
Teresa „Tracy” di Vincenzo (później żona Jamesa Bonda) Diana Rigg
Ruby Angela Scoular
Nancy Catherina Von Schell
Diamenty są wieczne
Tiffany Case Jill St. John
Plenty O’Toole Lana Wood
Thumper Donna Garrett
Bambi Trina Parks
Żyj i pozwól umrzeć
Miss Caruso Madeline Smith
Solitaire Jane Seymour
Rosie Carver Gloria Hendry
Człowiek ze złotym pistoletem
Saida Carmen de Sautoy
Mary Goodnight Britt Ekland
Andrea Anders Maud Adams
Szpieg, który mnie kochał
Mjr Anja Amasova Barbara Bach
Naomi Caroline Munro
Moonraker
Dr Holly Goodhead Lois Chilles
Corinne Dufour Corinne Cléry
Manuela Emily Bolton
Tylko dla twoich oczu
Melina Havelock Carole Bouquet
Hrabina Lisl Cassandra Harris
Bibi Dahl Lynn-Holly Johnson
Ośmiorniczka
Ośmiorniczka Maud Adams
Magda Kristina Wayborn
Bianca Tina Hudson
Zabójczy widok
Stacey Sutton Tanya Roberts
May Day Grace Jones
Jenny Flex Alison Doody
Pola Ivanova Fiona Fullerton
W obliczu śmierci
Kara Milovy Maryam d’Abo
Linda Belle Avery (jako Kell Tyler)
Licencja na zabijanie
Pam Bouvier Carey Lowell
Lupe Lamora Talisa Soto
GoldenEye
Caroline Serena Gordon
Xenia Onatopp Famke Janssen
Natalya Simonova Izabella Scorupco
Jutro nie umiera nigdy
Paris Carver Teri Hatcher
Wai Lin Michelle Yeoh
Prof. Inga Bergstrom Cecilie Thomsen
Świat to za mało
Elektra King Sophie Marceau
Dr Christmas (Gwiazdka) Jones Denise Richards
Dr Molly Warmflash Serena Scott Thomas
Śmierć nadejdzie jutro
Giacinta „Jinx / Pech” Johnson Halle Berry
Miranda Frost Rosamund Pike
Casino Royale
Vesper Lynd Eva Green
Solange Caterina Murino
007 Quantum of Solace
Camille Olga Kurylenko
Strawberry Fields Gemma Arterton
Skyfall
Sévérine Bérénice Marlohe
Eve Moneypenny Naomie Harris
Spectre
Madeleine Swann Léa Seydoux
Lucia Sciarra Monica Bellucci
Estrella Stephanie Sigman
Nie czas umierać Madeleine Swann Léa Seydoux
Nomi Lashana Lynch
Paloma Ana de Armas

Przeciwnicy Bonda edytuj

Film Przeciwnik Aktor
Doktor No
Dr Julius No Joseph Wiseman
Profesor Dent Anthony Dawson
Panna Taro Zena Marshall
Pozdrowienia z Rosji
Ernst Stavro Blofeld Anthony Dawson, Eric Pohlmann (głos)
Rosa Klebb Lotte Lenya
Donald Grant Robert Shaw
Kronsteen Władysław Sheybal
Morzeny Walter Gotell
Krilenko Fred Haggerty
Goldfinger
Auric Goldfinger Gert Fröbe
Oddjob Harold Sakata
Pussy Galore Honor Blackman
Operacja Piorun
Ernst Stavro Blofeld Anthony Dawson, Eric Pohlmann (głos)
Emilio Largo Adolfo Celi
Fiona Volpe Luciana Paluzzi
Vargas Philip Locke
Żyje się tylko dwa razy
Ernst Stavro Blofeld Donald Pleasence
Osato Teru Shimada
Helga Brandt Karin Dor
W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości
Ernst Stavro Blofeld Telly Savalas
Irma Bunt Ilse Steppat
Grunther Yuri Borienko
Diamenty są wieczne
Ernst Stavro Blofeld Charles Gray
Pan Kidd Putter Smith
Pan Wint Bruce Glover
Burt Saxby Bruce Cabot
Dr Metz Joseph Furst
Peter Franks Joe Robinson
Doktor David De Keyser
Pani Whistler Margaret Lacey
Żyj i pozwól umrzeć
Kananga/Pan Big Yaphet Kotto
Tee Hee Johnson Julius Harris
Whisper Earl Jolly Brown
Baron Samedi Geoffrey Holder
Rosie Carver Gloria Hendry
Człowiek ze złotym pistoletem
Francisco Scaramanga Christopher Lee
Nick Nack Hervé Villechaize
Hai Fat Richard Loo
Chula Chan Yiu Lam
Lazar Marne Maitland
Szpieg, który mnie kochał
Karl Stromberg Curt Jurgens
Jaws Richard Kiel
Sandor Milton Reid
Naomi Caroline Munro
Moonraker
Hugo Drax Michael Lonsdale
Jaws Richard Kiel
Naomi Caroline Munro
Chang Toshirō Suga
Tylko dla twoich oczu
Aris Kristatos Julian Glover
Emile Leopold Locque Michael Gothard
Erich Kriegler John Wyman
Hector Gonzales Stefan Kalipha
Ośmiorniczka
Kamal Kahn Louis Jourdan
Gen. Orlov Steven Berkoff
Gobinda Kabir Bedi
Zabójczy widok
Max Zorin Christopher Walken
May Day Grace Jones
Scarpine Patrick Bauchau
Dr Carl Mortner Willoughby Gray
Jenny Flex Alison Doody
W obliczu śmierci
Gen. Georgi Koskov Jeroen Krabbe
Brad Whitaker Joe Don Baker
Necros Andreas Wisniewski
Licencja na zabijanie
Franz Sanchez Robert Davi
Dario Benicio del Toro
Milton Krest Anthony Zerbe
Truman-Lodge Anthony Starke
Ed Killifer Everett McGill
Joe Butcher Wayne Newton
GoldenEye
Alec Trevelyan Sean Bean
Gen. Arkady Ourumov Gottfried John
Xenia Onatopp Famke Janssen
Boris Grishenko Alan Cumming
Jutro nie umiera nigdy
Elliot Carver Jonathan Pryce
Stamper Götz Otto
Dr Kaufman Vincent Schiavelli
Henry Gupta Ricky Jay
Świat to za mało
Viktor Zokas Renard Robert Carlyle
Elektra King Sophie Marceau
Bull Goldie
Gabor John Seru
Sacha Davidov Ulrich Thomsen
Cigar Girl Maria Grazia Cucinotta
Śmierć nadejdzie jutro
Płk Moon/Gustav Graves Will Yun Lee/Toby Stephens
Zao Rick Yune
Miranda Frost Rosamund Pike
Casino Royale
Le Chiffre Mads Mikkelsen
Pan White Jesper Christensen
Valenka Ivana Miličević
Alex Dimitrios Simon Abkarian
Carlos Claudio Santamaria
Mollaka Sebastien Foucan
Gettler Richard Sammel
Kratt Clemens Schick
Steven Obanno Isaach de Bankolé
Dryden Malcolm Sinclair
Fisher Daud Shah
007 Quantum of Solace
Dominic Greene Mathieu Amalric
Pan White Jesper Christensen
Elvis Anatole Taubman
Generał Medrano Joaquín Cosío
Skyfall
Raoul Silva Javier Bardem
Patrice Ola Rapace
Spectre
Franz Oberhauser/Ernst Stavro Blofeld Christoph Waltz
Pan Hinx Dave Bautista
C/Max Denbigh Andrew Scott
Marco Sciarra Alessandro Cremona
Nie czas umierać Lyutsifer Safin Rami Malek
Franz Oberhauser/Ernst Stavro Blofeld Christoph Waltz
Valdo Obruchev David Dencik
Logan Ash Billy Magnussen
Primo Dali Benssalah

Postacie pojawiające się w wielu filmach edytuj

Film James Bond M Panna Moneypenny Q Felix Leiter Sylvia Trench Ernst Stavro Blofeld Generał Gogol Sir Frederick Gray
Doktor No Sean Connery Bernard Lee Lois Maxwell Peter Burton Jack Lord Eunice Gayson
Pozdrowienia z Rosji Desmond Llewelyn Anthony Dawson,
Eric Pohlmann (głos)
Goldfinger Cec Linder
Operacja Piorun Rik Van Nutter Anthony Dawson,
Eric Pohlmann (głos)
Żyje się tylko dwa razy Donald Pleasence
W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości George Lazenby Telly Savalas
Diamenty są wieczne Sean Connery Norman Burton Charles Gray
Żyj i pozwól umrzeć Roger Moore David Hedison Bill Tanner
Człowiek ze złotym pistoletem Desmond Llewelyn Rublevitch Michael Goodliffe
Szpieg, który mnie kochał Eva Rueber-Staier Walter Gotell Geoffrey Keen
Moonraker
Tylko dla twoich oczu Eva Rueber-Staier James Villiers John Hollis,
Robert Rietty (głos)
Ośmiorniczka Robert Brown
Zabójczy widok Felix Leiter
W obliczu śmierci Timothy Dalton Caroline Bliss John Terry
Licencja na zabijanie David Hedison Valentin Żukowski Jack Wade
GoldenEye Pierce Brosnan Judi Dench Samantha Bond Michael Kitchen Charles Robinson Robbie Coltrane Joe Don Baker
Jutro nie umiera nigdy Colin Salmon
Świat to za mało Desmond Llewelyn (Q),
John Cleese (R)
Michael Kitchen Robbie Coltrane
Śmierć nadejdzie jutro John Cleese Pan White René Mathis
Casino Royale Daniel Craig Jeffrey Wright Jesper Christensen Giancarlo Giannini
007 Quantum of Solace Rory Kinnear
Skyfall Judi Dench,
Ralph Fiennes (w scenie kończącej film)
Naomie Harris Ben Whishaw Ernst Stavro Blofeld Madeleine Swann
Spectre Ralph Fiennes,
Judi Dench (na nagraniu wideo)
Christoph Waltz Jesper Christensen Léa Seydoux
Nie czas umierać Ralph Fiennes Jeffrey Wright

Słynne elementy edytuj

Sekwencja początkowa edytuj

Od pierwszej oficjalnej części, Doktora No, filmy poprzedzane są charakterystyczną sekwencją. Ukazuje ona widok przez otwór gwintowanej lufy, a w nim sylwetkę Bonda, który przechodzi kilka kroków, po czym nagle odwraca się w bok i strzela. Następnie na ekran spływa czerwień (symbolizując krew przeciwników 007), z kolei światło lufy przemieszcza się w dół ekranu. W Doktorze No stanowi ono później motyw przewodni napisów początkowych, podczas gdy w Pozdrowieniach z Rosji i Goldfingerze światło lufy maleje i znika. Od Operacji Piorun otwiera początkową część filmu, poprzedzającą napisy. Zostało to zmienione w Śmierć nadejdzie jutro – gdy Bond odwraca się i strzela, z lufy pistoletu wydobywa się kula. W Casino Royale pominięty został chód Bonda, a pojawia się jedynie sam strzał, w Quantum of Solace i Skyfall cała sekwencja zostaje pokazana na końcu filmu, natomiast w Nie czas umierać pominięty został rozlew krwi po strzale. Pomimo wszystkich zmian główny charakter sekwencji został zachowany do dziś.

Sekwencja przedtytułowa edytuj

Tuż po sekwencji początkowej w każdym filmie (oprócz Doktora No) pojawia się tzw. sekwencja przedtytułowa, poprzedzająca napisy początkowe. Zazwyczaj sekwencja ta ukazuje agenta 007 kończącego jakąś misję, przed objaśnieniem misji głównej, o której będzie mowa w filmie. Nieraz zadanie Bonda z sekwencji przedtytułowej nie ma nic wspólnego z późniejszą akcją (np. Goldfinger, Tylko dla twoich oczu). Najdłuższą sekwencję przedtytułową – ponad 15-minutową – zawiera Świat to za mało, a najkrótszą – 3 minutową – Casino Royale. Zwykle trwają one od 7 do 10 minut.

Czołówka edytuj

Po sekwencji przedtytułowej pojawia się czołówka. Stanowi ona zwykle artystyczny popis (zachowany najczęściej w konwencji modernizmu) pełen sylwetek nagich i półnagich kobiet, tańczących, skaczących i strzelających z broni. Począwszy od lat 90. szczególnie podkreślone zostało tło graficzne czołówek, związane z tematyką każdego filmu (m.in. symbole upadającego komunizmu w GoldenEye, ropa naftowa w Świat to za mało, symbole karciane w Casino Royale, nagrobki w Skyfall). Czołówki te stały się znakiem firmowym filmów o brytyjskim agencie. Twórcą i najbardziej znanym spośród kreatorów napisów był Maurice Binder, pracujący w latach 1962-1989 nad czternastoma filmami o Bondzie. Opuścił jednak dwie produkcje (Pozdrowienia z Rosji z 1963 i Goldfinger z 1964), do których napisy zaprojektował Robert Brownjohn. Binder powrócił w Operacji Piorun (1965). Po śmierci Bindera, od filmu GoldenEye (1995), czołówki bondowskie projektuje Daniel Kleinman, wykorzystując nieobecną wcześniej, zarówno w filmach, jak i czołówkach, animację komputerową. Wyjątkiem była czołówka Quantum of Solace (2008), zaprojektowana przez Bena Radatza i Tima Fishera, reżyserów z firmy MK12.

Równie charakterystycznym elementem czołówek bondowskich jest przedstawianie w napisach początkowych mniej popularnych członków ekipy filmowej. W latach 60. standardem było umieszczanie w napisach początkowych takich osób jak księgowy, montażysta dźwięku, projektant napisów początkowych czy koordynator kaskaderów. W latach 80. powszechną praktyką, nie tylko w filmach hollywoodzkich, stało się przesunięcie tych zawodów filmowych do napisów końcowych, zostawiając napisy w czołówce tylko dla najważniejszych funkcji i nazwisk. Tymczasem w czołówkach filmów z Bondem takie funkcje wciąż są obecne, jako element bondowskiej tradycji.

Podczas wyświetlania czołówki w tle brzmi główna piosenka filmowa, śpiewana zazwyczaj przez artystę popularnego w danym momencie.

Zwroty edytuj

Po raz pierwszy agent 007 przedstawił się słowami „My name is Bond. James Bond.” w Doktorze No: Sean Connery wypowiada je z papierosem w ustach przy stoliku w kasynie w odpowiedzi na nazwisko partnerki (podane w tym samym stylu). Zwrot ten wszedł do kanonu zachodniej kultury masowej. 21 czerwca 2005 r. American Film Institute umieścił go na 22. miejscu w rankingu najsłynniejszych cytatów w historii kina.

Bond zgodnie ze zwyczajem zamawia w barze „Martini z wódką, wstrząśnięte, nie mieszane”, po raz pierwszy w Goldfingerze (choć słowa te pojawiły się już w Doktorze No – zamówienie takie złożył jeden z przeciwników). Zwrot ten uplasował się na 90. pozycji listy AFI. W Casino Royale po przegranej partii pokera Bond zamawia martini z wódką, a gdy barman pyta: „wstrząśnięte czy zmieszane”, bohater odpowiada: „Mam to gdzieś”. W Quantum of Solace na pytanie o to, co pije, Bond odpowiada René Mathisowi: „Nie wiem. Co piję?”.

„James Bond powróci...” edytuj

Każdy z filmów, oprócz Doktora No (1962) i Operacji Piorun (1965), kończy się napisem „James Bond will return...” lub „James Bond will be back”, następującym podczas napisów końcowych lub po nich. Do Ośmiorniczki (1983) napis ten zawierał także tytuł kolejnego filmu, który planowano nakręcić („James Bond will return in...”). Trzykrotnie zdarzało się jednak, że nazwa sequelu podana w poprzednim filmie była niezgodna z rzeczywistością, co wynikało ze zmian w planach producentów. Po raz pierwszy w przypadku Goldfingera, w którym pojawiła się błędna informacja, że następną częścią będzie W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości. Producenci dość szybko zmienili zdanie, więc po stworzeniu pierwszych kopii wprowadzono odpowiednią aktualizację. Po raz drugi zawirowania wokół tytułu kolejnego filmu pojawiły się w 1977 w filmie Szpieg, który mnie kochał. Początkowo James Bond miał powrócić w Tylko dla twoich oczu, jednak twórcy postanowili wykorzystać wielki sukces Gwiezdnych wojen i nakręcić Moonrakera. Trzeci tego typu błąd pojawił się w filmie Ośmiorniczka, w którym stwierdzono, że kolejną częścią będzie Zabójczy widok, zapisane jako From a View to a Kill, a nie, jak się później okazało, A View to a Kill. Dlatego w późniejszych filmach tytuły sequeli zwyczajnie pomijano, pozostawiając jedynie napis „James Bond will return”.

Plany zdjęciowe edytuj

 

     miejsce akcji oraz lokalizacji planu filmowego

     miejsce akcji

     miejsce planu filmowego

Akcja filmu miała miejsce w 38 państwach na świecie. W Europie plan filmowy lub miejsce akcji miało miejsce w: Jugosławii, Bułgarii, Czarnogórze, Czechosłowacji, Grecji, Turcji, Rosji, Cyprze, Monako, Andorze, Hiszpanii, Portugalii, Francji, Wielkiej Brytanii, Holandii, RFN, Szwajcarii, Włoszech oraz Austrii.

Muzyka edytuj

Słynny motyw The James Bond Theme został napisany przez Monty’ego Normana i wykonany po raz pierwszy przez Orkiestrę Johna Barry’ego dla filmu Doktor No z 1962 roku, jednak rzeczywiste autorstwo muzyki od wielu lat stanowi powód licznych kontrowersji. Niemniej jednak w 2001 Norman wygrał 30 tys. funtów w sprawie sądowej przeciwko brytyjskiemu dziennikowi The Sunday Times, który sugerował, że to Barry był całkowicie odpowiedzialny za skomponowanie utworu. John Barry kontynuował tworzenie oprawy muzycznej w 11 zakontraktowanych filmach. Jest też autorem motywu 007, który pojawia się w kilku produkcjach jako alternatywa The James Bond Theme, oraz popularnego orkiestrowego motywu On Her Majesty’s Secret Service. Zarówno The James Bond Theme, jak i On Her Majesty’s Secret Service doczekały się wielu remake’ów, tworzonych m.in. przez The Art of Noise, Moby’ego, Paula Oakenfolda czy Propellerheads.

Ścieżki dźwiękowe filmów o Jamesie Bondzie edytuj

Film Rok Kompozytor ścieżki dźwiękowej Utwór tytułowy Wykonawca utworu tytułowego
Doktor No 1962 Monty Norman 1. „James Bond Theme”

2. „Kingston Calypso”

1. John Barry & Orchestra

2. Byron Lee and the Dragonaires

Pozdrowienia z Rosji 1963 John Barry „From Russia with Love” Matt Monro
Goldfinger 1964 John Barry „Goldfinger” Shirley Bassey
Operacja Piorun 1965 John Barry „Thunderball” Tom Jones
Żyje się tylko dwa razy 1967 John Barry „You Only Live Twice” Nancy Sinatra
W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości 1969 John Barry „On Her Majesty's Secret Service” John Barry & Orchestra
Diamenty są wieczne 1971 John Barry „Diamonds Are Forever” Shirley Bassey
Żyj i pozwól umrzeć 1973 George Martin „Live and Let Die” Paul McCartney and Wings
Człowiek ze złotym pistoletem 1974 John Barry „The Man with the Golden Gun” Lulu
Szpieg, który mnie kochał 1977 Marvin Hamlisch „Nobody Does it Better” Carly Simon
Moonraker 1979 John Barry „Moonraker” Shirley Bassey
Tylko dla twoich oczu 1981 Bill Conti „For Your Eyes Only” Sheena Easton
Ośmiorniczka 1983 John Barry „All Time High” Rita Coolidge
Zabójczy widok 1985 John Barry „A View to a Kill” Duran Duran
W obliczu śmierci 1987 John Barry „The Living Daylights” a-ha
Licencja na zabijanie 1989 Michael Kamen „Licence to Kill” Gladys Knight
GoldenEye 1995 Éric Serra GoldenEye Tina Turner
Jutro nie umiera nigdy 1997 David Arnold Tomorrow Never Dies Sheryl Crow
Świat to za mało 1999 David Arnold The World Is Not Enough Garbage
Śmierć nadejdzie jutro 2002 David Arnold Die Another Day Madonna
Casino Royale 2006 David Arnold You Know My Name Chris Cornell
007 Quantum of Solace 2008 David Arnold Another Way to Die Jack White, Alicia Keys
Skyfall 2012 Thomas Newman Skyfall Adele
Spectre 2015 Thomas Newman Writing’s on the Wall Sam Smith
Nie czas umierać 2021 Hans Zimmer No Time to Die Billie Eilish

Pojazdy i gadżety edytuj

Nowoczesne pojazdy i gadżety szpiegowskie z biegiem lat stały się popularnym elementem bondowskich misji. Zazwyczaj okazują się one niezwykle pomocne w rozwiązywaniu wszelkich problemów i pokonywaniu przeciwników.

 
Aston Martin DB5 Coupé

Według wielu miłośników klasyczności pierwszych filmów gadżety ukazywane w ostatnich produkcjach z Pierce’em Brosnanem były zbyt futurystyczne. Dlatego też obecnie producenci starają się ograniczać do niezbędnego minimum zarówno ich ilość, jak i stopień zaawansowania.

Słynnym samochodem Bonda jest srebrno-szary Aston Martin DB5, ukazany w Goldfingerze, Operacji Piorun, GoldenEye, Jutro nie umiera nigdy, Casino Royale, Skyfall, Spectre i „No time to die”.

We wcześniejszych książkach Fleminga, Bond miał zamiłowanie do „bojowo szarych” Bentleyów, a w późniejszych do Astona Martina DB3. John Gardner przyznał z kolei agentowi zmodyfikowanego Saaba 900 Turbo, nazywanego Srebrną Bestią, a następnie Bentleya Mulsanne Turbo.

W najnowszych filmach nieodłącznym gadżetem Bonda jest zegarek, w którym znajdują się np. laser lub żyłka.

Lista samochodów Bonda edytuj

Lista pistoletów Bonda edytuj

Lista zegarków używanych przez Jamesa Bonda we wszystkich filmach edytuj

 
Aston Martin DBS

Lista telefonów komórkowych:

Lista motocykli Bonda:

Gry o Bondzie edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Nazywam się Bond ... James Bond. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. [dostęp 2020-09-25]. (pol.).
  2. Casino Royale. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 marca 2012)]. (ang.).
  3. Live and Let Die. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  4. Moonraker. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  5. Diamonds are Forever. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  6. From Russia, with Love. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  7. Dr. No. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  8. Goldfinger. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  9. For Your Eyes Only. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  10. Thunderball. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  11. The Spy Who Loved Me. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  12. On Her Majesty’s Secret Service. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  13. You Only Live Twice. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  14. The Man with the Golden Gun. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  15. Octopussy and The Living Daylights. [w:] The Books [on-line]. Ian Fleming Publications. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  16. Internetowa encyklopedia filmowej broni palnej. Internet Movie Firearms Database. [dostęp 2014-10-10]. (ang.).
  17. Internetowa encyklopedia filmowej broni palnej. Internet Movie Firearms Database. [dostęp 2014-10-10]. (ang.).
  18. Internetowa encyklopedia filmowej broni palnej. Internet Movie Firearms Database. [dostęp 2014-10-10]. (ang.).
  19. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-30)].

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj