Wikipedia

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

polska wyższa uczelnia kościelna w Lublinie
(Przekierowano z Katolicki Uniwersytet Lubelski)

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II (łac. Catholica Universitas Lublinensis Ioannis Pauli II[3], skr. KUL, w latach 1918–1928 Uniwersytet Lubelski) – polski uniwersytet katolicki z siedzibą w Lublinie. Jest kościelną szkołą wyższą o pełnych prawach publicznych szkół wyższych[4]. Najstarsza uczelnia Lublina i jeden z najstarszych uniwersytetów funkcjonujących w Polsce.

Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
Catholica Universitas Lublinensis Ioannis Pauli II
John Paul II Catholic University of Lublin
Godło
Ilustracja
Dziedziniec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Dewiza

Deo et Patriae (Bogu i Ojczyźnie)

Data założenia

27 lipca 1918

Typ

niepubliczna

Patron

Najświętsze Serce Jezusa[1]

Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Adres

Al. Racławickie 14
20-950 Lublin

Liczba pracowników
• naukowych

1925
1095

Liczba studentów

7 428[2] (12.2023)

Rektor

ks. prof. Mirosław Kalinowski

Członkostwo

Socrates-Erasmus

Położenie na mapie Lublina
Mapa konturowa Lublina, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Katolicki Uniwersytet LubelskiJana Pawła II”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Katolicki Uniwersytet LubelskiJana Pawła II”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Katolicki Uniwersytet LubelskiJana Pawła II”
Ziemia51°14′52″N 22°32′41″E/51,247778 22,544722
Odznaczenia
Medal „Milito Pro Christo”
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Został założony 27 lipca 1918 roku jako Uniwersytet Lubelski z inicjatywy ówczesnego rektora Akademii Duchownej w Petersburgu (powstałej w 1842 roku) ks. Idziego Radziszewskiego. Po wyrażeniu zgody na utworzenie uniwersytetu przez konferencję biskupów polskich w Warszawie z udziałem Achillesa Ratti (późniejszego papieża Piusa XI), uruchomiono naukę na wydziałach: Teologicznym, Prawa Kanonicznego, Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych oraz Nauk Humanistycznych. Pierwszym rektorem KUL został Radziszewski, a większość kadry uczelni stanowili wykładowcy Akademii, której ówczesny Uniwersytet Lubelski stał się kontynuatorem.

Kościół akademicki

W okresie międzywojennym Uniwersytet uzyskał własny gmach (Gmach Główny), który jest siedzibą uniwersytetu do dziś. Przymiotnik „Katolicki” do nazwy dodano w 1928 roku. W czasie okupacji niemieckiej gmach KUL został zajęty i służył jako szpital wojskowy. Wielu profesorów wówczas uwięziono, innych zaś rozstrzelano, m.in. wybitnego cywilistę Romana Longchampsa de Bériera i teoretyka prawa Czesława Martyniaka. Studentów natomiast wywożono do obozów koncentracyjnych lub na przymusowe prace. Pracownicy i studenci uczelni znaleźli się również wśród ofiar zbrodni katyńskiej. Po wyjściu z aresztu, rektor uczelni Antoni Szymański zorganizował tajne nauczanie, dzięki czemu uniwersytet działał dalej. Oficjalnie KUL wznowił swą działalność 21 sierpnia 1944 r., jako pierwszy uniwersytet w Polsce po okupacji niemieckiej. Po konferencjach w Jałcie i Poczdamie i wynikłym z nich odebraniu Polsce ziem wschodnich, wielu profesorów Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie podjęło pracę na KUL.

Pomnik Jana Pawła II i kard. S. Wyszyńskiego na dziedzińcu KUL

Współcześnie Katolicki Uniwersytet Lubelski posiada siedem wydziałów oraz filię w Stalowej Woli, na których otwartych jest łącznie 51 kierunków, z liczbą blisko 10 tysięcy studentów[5]. W webometrycznym rankingu uczelni wyższych świata zajmuje 38 miejsce wśród 410 sklasyfikowanych uczelni wyższych w Polsce[6]. Posiada najlepszą teologię w Polsce, czwartą filozofię, piątą filologię polską a kierunki takie jak prawo, administracja, pedagogika, socjologia czy psychologia znajdują się w okolicach 10 miejsc rankingu Perspektyw[7]. KUL posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego w 17 dyscyplinach: nauki prawne, socjologiczne, pedagogika, prawo kanoniczne, psychologia, filozofia, historia, językoznawstwo, literaturoznawstwo, nauki o sztuce, nauki teologiczne, nauki biologiczne, biologia medyczna, nauki o polityce, administracja, nauki biblijne oraz nauki o rodzinie[8].

Historia

edytuj

Katolicki Uniwersytet Lubelski powstał z inicjatywy ks. Idziego Radziszewskiego, który zbierał fundusze na powstanie katolickiej uczelni w Polsce wśród Polonii w Petersburgu, w miejsce likwidowanej przez władze bolszewickie Akademii Duchownej w Petersburgu. Głównymi fundatorami byli przemysłowiec Karol Jaroszyński i inżynier Franciszek Skąpski[9].

Na miejsce dla takiej uczelni wybrano Lublin. W 1918 roku pomysł zyskał akceptację polskich biskupów oraz nuncjusza Stolicy Apostolskiej i 27 lipca 1918 roku decyzją Zjazdu Biskupów Królestwa Polskiego została powołana uczelnia pod nazwą Uniwersytet Lubelski. Księgozbiór Akademii Petersburskiej stał się zaczątkiem księgozbioru nowego Uniwersytetu. Jesienią 1918 roku Uniwersytet rozpoczął działalność. Początkowo korzystał z bazy lokalowej seminarium duchownego. Obejmował wtedy 4 wydziały: Teologiczny (otwarty w 1918), Prawa Kanonicznego, Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych oraz Nauk Humanistycznych. Studenci Uniwersytetu Lubelskiego zaangażowali się tak w wojnę polsko-bolszewicką jak i wzięli aktywny udział w przygotowaniach do plebiscytów (w Bytomskim Komisariacie Plebiscytowym pracowali studenci prawa kanonicznego: błogosławiony Stefana Grelewski i Józef Sznuro)[10].

W 1928 r. zmieniono nazwę uczelni na Katolicki Uniwersytet Lubelski[11]. Przed II wojną światową KUL zdobywał uprawnienia państwowe oraz, mimo że miał status uczelni prywatnej, otrzymał prawo do dotacji państwowych. Otrzymał także własny gmach – był to budynek podominikański usytuowany przy Alejach Racławickich, blisko centrum miasta.

Ustawą z 9 kwietnia 1938 nadano KUL pełne prawa państwowych szkół akademickich[12][13]. 9 maja 1939 ogłoszono statut KUL[14].

Rozwój uczelni, m.in. uruchomienie studiów na kierunku lekarskim, przerwała niemiecka okupacja. Gmach KUL przekształcono w szpital wojskowy. Część profesorów i studentów wywieziono na roboty przymusowe do Niemiec, część do obozów koncentracyjnych, część została rozstrzelana. Uniwersytet podczas trwania II wojny światowej prowadził tajne nauczanie dla swoich studentów.

KUL była pierwszą wyższą uczelnią, która wznowiła działalność na skrawku wyzwolonej Polski. Już 2 sierpnia 1944 roku KUL uzyskał pozwolenie od nowych komunistycznych władz na wznowienie działalności, a 3 listopada 1944 roku podjęto zajęcia akademickie (na inauguracji roku szkolnego obecni byli m.in. przedstawiciele PKWN i oficjalny reprezentant ZSRR w Lublinie – Nikołaj Bułganin)[15]. Uczelnię udało się reaktywować dzięki inicjatywie ks. prof. Antoniego Słomkowskiego[16]. Zaczęli tu wykładać profesorowie przesiedleni z Kresów Wschodnich, głównie z Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Początkowo nowe władze sprzyjały katolickiej uczelni, później jednak stała się ona celem ataków. Doszło do nacjonalizacji podstawowego źródła finansowania KUL, jakim był liczący 7 tys. ha majątek rolny Fundacji hr. Potulickich w Potulicach koło Nakła. W 1949 roku zabroniono przyjmowania nowych studentów na niektóre świeckie kierunki, pozbawiono funkcji rektora ks. Słomkowskiego – za to, że nie chciał zalegalizować na uczelni komórki młodzieżowej organizacji komunistycznej. Uniwersytet był stale inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa, utrudniano życie studentom i wykładowcom, cenzurowano publikacje uczelni[potrzebny przypis].

Dopiero lata 90. XX wieku przyniosły poprawę sytuacji. Część pieniędzy KUL zaczął otrzymywać z budżetu państwa, zniesiono cenzurę, uczelnia zaczęła rozwijać bazę dydaktyczną. W 1991 r. KUL odzyskał Fundację Potulicką[17], a w 2003 r. założył grupę kapitałową CGFP sp. z o.o. mającą w swych zasobach ziemię o areale 5000 ha[18]. Z danych księgowych wynika jakim majątkiem obraca całą grupa kapitałowa i jak duże finansowanie posiada KUL.

Do kadry naukowej Uniwersytetu w okresie powojennym i w okresie przemian ustrojowych należały takie osobistości jak m.in.: Władysław Bartoszewski[19], Wiesław Chrzanowski[20], Jan Czekanowski, Juliusz Kleiner, Marian Morelowski, Jan Parandowski, Marek Safjan[20], Irena Sławińska, Adam Strzembosz[20], Hanna Suchocka[20], Stefan Swieżawski, Andrzej Wojtkowski, Czesław Zgorzelski oraz księża: Hieronim Feicht, Wincenty Granat, Stanisław Kamiński, Mieczysław Krąpiec, Mieczysław Żywczyński, Czesław Bartnik czy Karol Wojtyła.

W 2005 r. uczelnia zmieniła nazwę „Katolicki Uniwersytet Lubelski” na „Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II”[21].

W marcu 2021 uczelnia zawarła porozumienie o współpracy naukowo-dydaktycznej z Wyższą Szkołą Policji w Szczytnie[22].

 
Przekazanie na ręce J.M. Rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ks. prof. Stanisława Wilka, nadanego pośmiertnie ppor. Janowi Bołbottowi, Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. 19 października 2008 r.

Władze uczelni

edytuj

Rektorzy

edytuj

Kadencja 2024–2028

edytuj

Kadencja 2020–2024

edytuj

Lokalizacja

edytuj
 
Wejście do Gmachu Głównego (od strony al. Racławickich)
 
Budynek Collegium Jana Pawła II
 
Collegium Iuridicum
 
Biblioteka Uniwersytecka

Budynki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II skupione są w dwóch miejscach Lublina – campus w centrum miasta, drugie miejsce to dzielnica Konstantynów w południowej części miasta.

Kampus główny

edytuj

Kampus główny obejmuje zabytkowe budynki, w których znajdują się władze uniwersytetu, niektóre wydziały, administracja oraz siedziby organizacji studenckich. Do campusu głównego należą:

We wschodniej części Śródmieścia znajduje się Collegium Iuridicum, drugi budynek należący do Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji. Pozyskany od Akademii Medycznej budynek przy ulicy Spokojnej 1 stanowi bazę dydaktyczną z niektórymi katedrami wydziału oraz sekretariaty Instytutu Administracji i Instytutu Europeistyki.

  • Biblioteka Uniwersytecka KUL ma swoją siedzibę w centrum miasta przy ulicy Chopina, w budynkach, które uczelnia otrzymała zaraz po wojnie od Kurii Biskupiej. W należących do Uniwersytetu sąsiadujących z Biblioteką kamienicach mieszczą się także niektóre instytuty międzywydziałowe.

Również w centrum, przy ulicy Niecałej, znajduje się akademik męski.

Baza dydaktyczna na Konstantynowie

edytuj

Na Konstantynowie mieszczą się Wydział Nauk Przyrodniczych i Technicznych, Wydział Medyczny z laboratoriami, akademiki żeńskie i męski oraz hala sportowa.

Struktura uniwersytetu

edytuj

Wydziały

edytuj

Na uczelni funkcjonuje również Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych, na określonych kierunkach.

Filia

edytuj

Instytuty naukowe

edytuj

Na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II działają m.in.:

Kierunki kształcenia

edytuj
 
Instytut Nauk Biologicznych

Życie studenckie

edytuj
 
Legia Akademicka KUL

Na terenie Uniwersytetu działają organizacje studenckie, m.in. Uczelniany Samorząd Studentów.

Działają także organizacje kulturalne:

Swoją siedzibę mają instytucje naukowe – m.in. Towarzystwo Hiszpańsko-Polskie, ponad 60 różnych kół naukowych.

Oprócz tego istnieją także kluby i sekcje sportowe, Koło PTTK, Legia Akademicka (organizacja propagująca służbę wojskową wśród studentów).

Istniejące od kilkudziesięciu lat Towarzystwo Przyjaciół KUL zajmuje się promowaniem uczelni na świecie i zbieraniem środków finansowych na działalność Uniwersytetu.

Upamiętnienie

edytuj

W 90-lecie działalności Biskup Polowy Wojska Polskiego gen. dyw. Tadeusz Płoski przyznał Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu Jana Pawła II Medal „Milito Pro Christo” za: kształcenie inteligencji katolickiej, wychowywanie młodych ludzi w duchu chrześcijańskich wartości, za kształcenie charakterów i postaw, poszukiwanie prawdy we wszystkich dziedzinach wiedzy, jej odkrywanie i wierne głoszenie, prowadzenie badań w duchu harmonii między nauką i wiarą, współtworzenie chrześcijańskiej kultury, niezłomność postaw w całej historii Uczelni – mimo prześladowań, represji i szykanowania, wierne wypełnianie dewizy „Deo et Patriae” – Bogu i Ojczyźnie.

Uchwałą z 7 grudnia 2017 Senat RP IX kadencji zdecydował o ustanowieniu roku 2018 100-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II[24].

Zobacz też

edytuj
Zobacz też kategorię: Absolwenci Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Zobacz też kategorię: Wykładowcy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Patron Uniwersytetu. kul.pl. [dostęp 2016-07-21].
  2. ↑ Szkolnictwo wyższe w roku akademickim 2023/2024 [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-06-30].
  3. ↑ KUL – Uniwersytet – Skrót i nazwa Uczelni w językach obcych [online], kul.pl [dostęp 2019-07-14].
  4. ↑ Statut Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. s. 6. [dostęp 2019-08-15].
  5. ↑ KUL – Biuletyn Informacji Publicznej – KUL w liczbach [online], bip.kul.lublin.pl [dostęp 2021-12-10].
  6. ↑ Poland Ranking Web of Universities: More than 28000 institutions ranked [online], webometrics.info [dostęp 2019-09-04].
  7. ↑ Ranking Kierunków Studiów – Ranking Szkół Wyższych PERSPEKTYWY 2019. [dostęp 2019-08-15].
  8. ↑ KUL z nowymi uprawnieniami do nadawania stopni naukowych [online], www.kul.pl [dostęp 2023-06-06] (pol.).
  9. ↑ Andrzej Zykubek: Historia. Powstanie Uniwersytetu. kul.pl. [dostęp 2021-01-21]. (pol.).
  10. ↑ Albiniak Andrzej, Udział duchowieństwa i zarazem studentów lubelskich w wydarzeniach górnośląskich 1920 roku. Przyczynek do zagadnienia, [w:] Rok 1920 na Górnym Śląsku. Alianci – kampania plebiscytowa – powstanie, red. Zbigniew Gołasz, Sebastian Rosenbaum, Instytut Pamięci Narodowej, Muzeum w Gliwicach, Warszawa – Katowice – Gliwice 2022, s. 259-269, ISBN 978-83-8229-562-7
  11. ↑ KUL – Uniwersytet – Powstanie Uniwersytetu [online], kul.pl [dostęp 2016-12-26].
  12. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 242.
  13. ↑ 115. Ustawa. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 5, s. 151, 20 maja 1938. 
  14. ↑ 90. Statut Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 3, s. 132, 9 maja 1939. 
  15. ↑ Janusz Wrona „PRL od lipca 44 do grudnia 70" – cz. „Ustanowienie systemu komunistycznego w Polsce”, Bellona 2010, ISBN 978-83-11-11631-3, s. 45.
  16. ↑ D.Gałaszewska-Chilczuk, „Wrogie” uniwersytety. Polityka państwa komunistycznego wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (1944–1969), Warszawa 2013.
  17. ↑ Hrabina Potulicka | Fundacja Potulicka [online], 18 marca 2019 [dostęp 2021-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-03] (pol.).
  18. ↑ Strona Główna | CGFP [online], 8 marca 2019 [dostęp 2021-11-01] (pol.).
  19. ↑ Michał Komar: Władysław Bartoszewski. Wywiad rzeka. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 230.
  20. ↑ a b c d KUL – Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji – Kościelne i państwowe funkcje pełnione przez pracowników Wydziału [online], kul.pl [dostęp 2019-07-14].
  21. ↑ Historia. Po roku 2000 [online], KUL [dostęp 2020-05-31].
  22. ↑ KUL będzie współpracował z Wyższą Szkołą Policji w Szczytnie [online], Polskie Radio Lublin, 24 marca 2021 [dostęp 2021-03-25] (pol.).
  23. ↑ Władze [online], www.kul.pl [dostęp 2024-09-14] (ang.).
  24. ↑ M.P. z 2017 r. poz. 1186.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Katolicki_Uniwersytet_Lubelski_Jana_Pawła_II&oldid=74764662”