Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej

Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej – państwowa jednostka organizacyjna powołana do zapewniania ochrony prawnej interesów Rzeczypospolitej Polskiej, w tym Skarbu Państwa, która z dniem 1 stycznia 2017 r. przejęła zadania i kompetencje Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Siedziba Prokuratorii Generalnej znajduje się przy ul. Hożej 76/78 w Warszawie.

Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej
Ilustracja
Siedziba PGRP przy ul. Hożej 76/78
Państwo

 Polska

Prezes

Mariusz Haładyj

Zastępcy

Luiza Modzelewska
Marek Miller
Artur Woźnicki[1]

Budżet

41,73 mln zł (2017)[2]

Zatrudnienie

243 (2017)[3]

Adres
ul. Hoża 76/78
00-682 Warszawa
brak współrzędnych
Strona internetowa

Struktura urzędu

edytuj

Prokuratoria Generalna jest państwową jednostką organizacyjną, nad którą nadzór sprawuje Prezes Rady Ministrów. Prokuratoria jest jednak niezależna w zakresie podejmowanych działań i wydawania opinii prawnych.

Prokuratorią Generalną kieruje Prezes Prokuratorii Generalnej, przy pomocy wiceprezesów. W Prokuratorii Generalnej zatrudnieni są radcowie Prokuratorii Generalnej, referendarze, asystenci radcy, a także pracownicy pomocniczy i obsługi.

Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej

edytuj

Pracami Prokuratorii Generalnej kieruje Prezes Prokuratorii Generalnej, przy pomocy wiceprezesów. Prezes reprezentuje Prokuratorię Generalną, kieruje Urzędem Prokuratorii Generalnej i jest przełożonym wszystkich radców, referendarzy oraz innych pracowników Prokuratorii Generalnej. Prezesa Prokuratorii Generalnej powołuje Prezes Rady Ministrów po przeprowadzeniu sformalizowanego w ustawie naboru. Funkcja ta nie jest kadencyjna. Wiceprezesów Prokuratorii Generalnej, w liczbie nieprzekraczającej trzech, powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Prezesa Prokuratorii Generalnej.

Zadania i działalność

edytuj

Do zadań Prokuratorii Generalnej należy:

  • wyłączne zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed Sądem Najwyższym[6];
  • zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed sądami powszechnymi i polubownymi;
  • zastępstwo organów administracji rządowej przed sądami powszechnymi i Sądem Najwyższym;
  • zastępstwo Skarbu Państwa, państwowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo organów administracji rządowej przed sądami administracyjnymi;
  • zastępstwo Rzeczypospolitej Polskiej przed sądami, trybunałami i innymi organami orzekającymi w stosunkach międzynarodowych;
  • zastępstwo osób prawnych określonych w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów, przed sądami powszechnymi, polubownymi i Sądem Najwyższym;
  • przedstawianie sądom powszechnym, sądom administracyjnym, Sądowi Najwyższemu, Trybunałowi Konstytucyjnemu istotnych dla spraw poglądów;
  • przygotowywanie na wniosek Prezesa Rady Ministrów raportów, analiz i stanowisk obejmujących zagadnienia prawne, dotyczące w szczególności projektów aktów normatywnych, czynności prawnych dokonywanych przez podmioty państwowe, a także orzeczeń sądowych zapadających w sprawach dotyczących Rzeczypospolitej Polskiej;
  • wydawanie opinii prawnych;
  • wydawanie opinii o projektach aktów normatywnych dotyczących istotnych praw i interesów Rzeczypospolitej Polskiej, w tym Skarbu Państwa, oraz organów wymiaru sprawiedliwości, a także regulujących postępowania przed sądami, trybunałami i innymi organami orzekającymi;
  • przygotowywanie rekomendacji i wzorów co do czynności prawnych lub ich części;
  • udział w negocjacjach i mediacjach;
  • prowadzenie działalności wydawniczej i szkoleniowej w zakresie ochrony praw i interesów Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z art. 3 ustawy o Prokuratorii Generalnej, Prezes Prokuratorii Generalnej składa corocznie Sejmowi, w terminie do dnia 31 marca, sprawozdanie ze swojej działalności oraz działalności Prokuratorii Generalnej w poprzednim roku kalendarzowym. Materiał jest dostępny w formie druku sejmowego.

Na dzień 31 grudnia 2015 Prokuratoria Generalna prowadziła 3641 spraw sądowych[7]. W 2015 zakończono 4024 sprawy, z czego wygrano 2653, przegrano 281, a 1090 zakończono w inny sposób[8].

Rys historyczny

edytuj

I Rzeczpospolita

edytuj
Osobny artykuł: Trybunał Skarbowy Radomski.

Ziemie polskie pod zaborami

edytuj

Królestwo Polskie

edytuj

Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa utworzono postanowieniem cesarza rosyjskiego i króla polskiego Aleksandra I z dnia 29 września/11 października 1816 r. dla obrony własności publicznych. Funkcjonowała do 1915 r. jako praktycznie jedyny urząd państwowy świadczący o odrębności Królestwa od reszty imperium rosyjskiego.

Galicja

edytuj

Cesarsko – królewską Galicyjską Prokuratorię Skarbu utworzono w 1850 r. we Lwowie na mocy patentu Franciszka Józefa I. W 1867 r. wraz z reorganizacją ustroju państwa powołano drugi na ziemiach zaboru austriackiego oddział prokuratorii z siedzibą w Krakowie jako ekspozyturę prokuratorii lwowskiej. Galicyjska Prokuratoria Skarbu zakończyła urzędowanie w 1919 r.

II Rzeczpospolita

edytuj

Dekretem Naczelnika Państwa w przedmiocie utworzenia Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 lutego 1919 r. (zastąpionym w tym samym roku przez ustawę o tej samej nazwie) utworzono Prokuratorję Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, urząd państwowy, którego zadaniem było:

  • udzielanie na żądanie władz centralnych opinii prawnych w sprawach dotyczących majątkowych i publicznych interesów państwa
  • udzielanie porad prawnych i współdziałanie w sporządzaniu aktów dotyczących praw i interesów państwa (nie tylko aktów prawnych)
  • obowiązkowe i wyłączne zastępstwo praw i interesów majątkowych i publicznych państwa oraz funduszy i instytucji publicznych przed krajowymi sądami cywilnymi (zastępstwo procesowe w sprawach cywilnych)
  • zastępowanie na żądanie zainteresowanych organów administracji publicznej w sprawach dotyczących praw majątkowych państwa przed sądami karnymi, oraz w zakresie wszelkich praw i interesów państwa przed sądami prawa publicznego, organami administracji publicznej w kraju i zagranicą oraz przed sądami zagranicznymi (zastępstwo procesowe w sprawach karnych, administracyjnych i przed sądami zagranicznymi).

Prokuratoria miała swoją jedyną zagraniczną delegaturę w Wolnym Mieście Gdańsku.

Polska Ludowa

edytuj

Po wojnie Prokuratoria Generalna istniała do 14 kwietnia 1951, kiedy to wszedł w życie dekret z dnia 29 marca 1951 r. o organach zastępstwa prawnego, trzy lata później uchylony przez dekret z dnia 2 czerwca 1954 r. o zastępstwie sądowym władz, urzędów, instytucji i przedsiębiorstw państwowych. Od tej pory zastępstwo procesowe na rzecz Skarbu Państwa pełnili kierownicy danych jednostek państwowych (przedsiębiorstw, urzędów).

III Rzeczpospolita

edytuj

W nowym ustroju społeczno-gospodarczym coraz bardziej widoczna stawała się potrzeba powołania centralnego urzędu, który dbałby o interesy Skarbu Państwa. Ustawą z dnia 8 lipca 2005 ponownie powołano do życia Prokuratorię Generalną (Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa). Działalność rozpoczęła 15 marca 2006. Ustawą z dnia 15 grudnia 2016 r. dokonano przekształcenia Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa w Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej.

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia

edytuj

Wydatki i dochody Prokuratorii Generalnej są realizowane w części 74 budżetu państwa[9].

W 2017 wydatki Prokuratorii Generalnej wyniosły 41,73 mln zł, a dochody 10,16 mln zł[2]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty 243 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 9022 zł[3].

W ustawie budżetowej na 2018 wydatki Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa zaplanowano w wysokości 36,86 mln zł, a dochody 12,69 mln zł[10].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej. prokuratoria.gov.pl. [dostęp 2018-01-13].
  2. a b Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. (druk nr 2559). Tom I. sejm.gov.pl, 29 maja 2018. s. 1/13, 2/106. [dostęp 2018-10-05].
  3. a b Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2017 r. w części 74 Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl, maj 2018. s. 13. [dostęp 2018-09-05].
  4. BIP Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa / Organizacja Urzędu / Kierownictwo Prokuratorii Generalnej. bip.prokuratoria.gov.pl:80. [dostęp 2017-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-07)].
  5. Powołanie Prezesa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. [w:] Prokuratoria Generalna RP [on-line]. prokuratoria.gov.pl, 5 lutego 2019. [dostęp 2019-02-05].
  6. Na mocy ustawy nowelizacyjnej Prokuratoria Generalna utraciła kompetencje do wykonywania zastępstwa procesowego Skarbu Państwa (SP) przed NSA (jak również przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi). Celem nowelizacji było unikniecie negatywnych sporów kompetencyjnych związanych z wykonywaniem przez SP zastępstwa procesowego przed sądami administracyjnymi (...) Źródło: Komentarz do ustawy o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. M. Dziurda (...) , 2006 LexisNexis
  7. Sprawozdanie z działalności Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.. [w:] Minister Skarbu Państwa [on-line]. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (druk sejmowy 393), 31 marca 2016. s. 6. [dostęp 2015-05-23].
  8. Sprawozdanie z działalności Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.. [w:] Minister Skarbu Państwa [on-line]. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (druk sejmowy 393), 31 marca 2016. s. 12. [dostęp 2015-05-23].
  9. Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów (Dz.U. z 2016 r. poz. 1026)
  10. Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 291).

Linki zewnętrzne

edytuj