Wikipedia:Dobre Artykuły/archiwum/2023-07

2023-07-01

Główny Szlak Karpacki – liczący prawdopodobnie około 830 km pieszy szlak turystyczny łączący w okresie międzywojennym Beskid Śląski z Górami Czywczyńskimi. Znakowana na czerwono ścieżka stanowiła najdłuższy ciągły szlak nie tylko ówczesnej Polski, ale także Europy i przebiegała wzdłuż całego odcinka polskich Karpat. Pozostałością jego zachodniego fragmentu – częściowo pokrywającą się z trasą pierwowzoru – jest obecnie Główny Szlak Beskidzki kończący się po stronie wschodniej w Wołosatem w pobliżu granicy polsko-ukraińskiej. Przebieg Głównego Szlaku Karpackiego na granicznym odcinku biegnącym przez Beskid Niski oraz Bieszczady Zachodnie powtarza współcześnie szlak Rzeszów – Grybów. W części wschodniej fragmenty dawnego szlaku głównego pokrywają się z ukraińskimi szlakami Wschodniokarpackim oraz Zakarpackim. Czytaj więcej…

2023-07-02

Bitwa pod Montlhéry – nierozstrzygnięte starcie zbrojne, które miało miejsce 16 lipca 1465 roku pomiędzy wojskami króla Francji Ludwika XI a oddziałami burgundzkimi pod wodzą Karola Śmiałego, hrabiego Charolais, który przystąpił do Ligi Dobra Publicznego, koalicji wielkich panów feudalnych, zbuntowanych przeciw królowi. W trakcie bitwy prawe skrzydło wojsk królewskich rozbiło lewą flankę Burgundczyków, zaś centrum pod osobistą wodzą króla odniosło podobny sukces nad centrum przeciwnika. Jednak liczniejsze oddziały burgundzkie nie uciekły z pola walki, a szanse na pełne zwycięstwo monarchy przekreśliło wycofanie się jego lewego skrzydła pod wodzą Karola hrabiego du Maine. Pozostałe siły króla musiały stawić opór kontratakującym Burgundczykom z ich centrum i prawego skrzydła. Walka była zaciekła i ostatecznie nie przyniosła rozstrzygnięcia. Oddziały burgundzkie wycofały się do obozu, zaś armia Ludwika XI na pozycje wyjściowe, po czym wieczorem 16 lipca ruszyła inną drogą w stronę Paryża. Obie strony poniosły wysokie straty w tym starciu. Czytaj więcej…

2023-07-03

Bagnica torfowa – gatunek rośliny, jedyny przedstawiciel rodzaju bagnica w monotypowej rodzinie bagnicowatych. Roślina występuje na mokradłach w strefie klimatu chłodnego półkuli północnej. W południowej części zasięgu jest reliktem glacjalnym. Na obszarach górskich sięga do ok. 2000 m n.p.m. Wymaga stanowisk podmokłych i dobrze naświetlonych, choć może się utrzymywać także w miejscach lekko zacienionych. Poziom wód musi być niezmiennie wysoki przez cały rok – roślina źle znosi nawet krótkie susze. Bagnica często tworzy zwarte skupienia. Z powodu degradacji siedlisk bagiennych roślina ta na wielu obszarach jest zagrożona, m.in. w Polsce, gdzie objęta została ochroną gatunkową. Nazwę naukową temu gatunkowi i rodzajowi nadał szwedzki botanik Karol Linneusz dla uczczenia szwajcarskiego uczonego – Jana Jakuba Scheuchzera. Czytaj więcej…

2023-07-04

Wołyń – polski dramat wojenny z 2016 roku w reżyserii i według scenariusza Wojciecha Smarzowskiego, opracowany na kanwie opowiadań Stanisława Srokowskiego oraz wspomnień świadków rzezi wołyńskiej w latach 1943–1944. Główny temat filmu, którym jest wspomniane ludobójstwo Polaków na Wołyniu podczas II wojny światowej, obraca się wokół postaci Polki Zofii Głowackiej (Michalina Łabacz), próbującej za wszelką cenę przetrwać mord nacjonalistów ukraińskich na Polakach. Wołyń został przeważnie pozytywnie przyjęty przez polskich krytyków. Część recenzentów podkreślała uniwersalność przesłania oraz wysokie walory artystyczne, a z entuzjazmem film przyjęły zwłaszcza środowiska prawicowo-nacjonalistyczne, zwłaszcza że premiera filmu korelowała z rewizją dotychczasowej polityki zagranicznej wobec Ukrainy. Sam reżyser – choć deklarował bezstronność w ukazywaniu konfliktu polsko-ukraińskiego – mierzył się z zarzutami podsycania wzajemnych narodowych animozji. Film okazał się wielkim sukcesem frekwencyjnym i otrzymał szereg nagród, w tym dziewięć Polskich Nagród Filmowych oraz trzy wyróżnienia na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Czytaj więcej…

2023-07-05

Reina Regente – hiszpański krążownik pancernopokładowy z końca XIX wieku, zbudowany w Wielkiej Brytanii, główny okręt składającego się z trzech jednostek typu Reina Regente. Klasyfikowany jako krążownik pancernopokładowy I rangi. Wodowany w 1887 roku, wszedł do służby w 1888 roku. Okręt miał wyporność około 5000 ton, a jego uzbrojenie główne składało się z czterech armat kalibru 240 mm i sześciu armat kalibru 120 mm. Napędzały go maszyny parowe, pozwalając na osiąganie prędkości ponad 20 węzłów. 10 marca 1895 roku okręt zatonął z całą 412-osobową załogą podczas sztormu. Poszukiwania okrętu nie przyniosły skutku, jedynie później morze wyrzuciło drobne szczątki mogące pochodzić z okrętu oraz ciało prawdopodobnie jego marynarza. Jeszcze w tym samym roku zdecydowano zbudować w Hiszpanii drugi krążownik o tej nazwie, według poprawionych planów, którego stępkę położono w grudniu 1895 roku. Czytaj więcej…

2023-07-06

Budynek Kasy Oszczędności w Tarnowie – zabytkowy budynek znajdujący się przy ulicy Wałowej 10 w Tarnowie, który powstał w latach 1880–1882 dla Miejskiej Kasy Oszczędności; do lat 50. XX w. mieściła się tu jej siedziba. Pełnił także funkcję centrum kulturalnego miasta: w reprezentacyjnej sali balowej Towarzystwa Kasynowego, zwanej Salą Lustrzaną, organizowano uroczyste wydarzenia okolicznościowe. W budynku mieści się siedziba Tarnowskiego Centrum Przedsiębiorczości, natomiast w Sali Lustrzanej odbywają się wydarzenia okolicznościowe oraz sesje Rady Miasta Tarnowa. Obiekt jest przykładem XIX-wiecznej budowli w stylu neorenesansowym lub eklektycznym z neorenesansowymi dekoracjami. Jest dwukondygnacyjny, murowany z cegły oraz podpiwniczony, skonstruowany na planie litery „L” z dwóch przenikających się brył. Obok głównego wejścia do budynku zlokalizowana jest Ławeczka Poetów. Czytaj więcej…

2023-07-07

Getto tranzytowe w Izbicy – getto dla ludności żydowskiej utworzone przez okupantów niemieckich w Izbicy. W czasie okupacji w mieście nie funkcjonowała zamknięta dzielnica żydowska, w której ludność żydowska pozostawałaby ściśle odizolowana od ludności chrześcijańskiej. Niemniej ze względu na położenie przy linii kolejowej oraz fakt, że zdecydowaną większość mieszkańców stanowili Żydzi, Izbica od początku była postrzegana przez Niemców jako „żydowskie miasto”. Już pod koniec 1939 roku wybrano ją na jedno z miejsc koncentracji Żydów, których wysiedlono z innych regionów okupowanej Polski. Z kolei w marcu 1942 roku, wraz z rozpoczęciem akcji „Reinhardt” utworzono tam „getto tranzytowe”, służące jako miejsce tymczasowego osiedlenia Żydów przed wywózką do obozów zagłady. Między marcem a czerwcem 1942 roku do Izbicy przywieziono około 12–14 tys. Żydów z Niemiec, Austrii, Protektoratu Czech i Moraw oraz marionetkowego państwa słowackiego. Z kolei jesienią 1942 roku Izbica stała się miejscem koncentracji Żydów z powiatów krasnostawskiego oraz zamojskiego. Getto tranzytowe w Izbicy istniało do listopada 1942 roku, a „getto szczątkowe” – do kwietnia 1943 roku. Przeszło przezeń około 20–26 tys. osób, spośród których niemal wszyscy zmarli lub zostali zamordowani. Czytaj więcej…

2023-07-08

Główny Szlak Karpacki – liczący prawdopodobnie około 830 km pieszy szlak turystyczny łączący w okresie międzywojennym Beskid Śląski z Górami Czywczyńskimi. Znakowana na czerwono ścieżka stanowiła najdłuższy ciągły szlak nie tylko ówczesnej Polski, ale także Europy i przebiegała wzdłuż całego odcinka polskich Karpat. Pozostałością jego zachodniego fragmentu – częściowo pokrywającą się z trasą pierwowzoru – jest obecnie Główny Szlak Beskidzki kończący się po stronie wschodniej w Wołosatem w pobliżu granicy polsko-ukraińskiej. Przebieg Głównego Szlaku Karpackiego na granicznym odcinku biegnącym przez Beskid Niski oraz Bieszczady Zachodnie powtarza współcześnie szlak Rzeszów – Grybów. W części wschodniej fragmenty dawnego szlaku głównego pokrywają się z ukraińskimi szlakami Wschodniokarpackim oraz Zakarpackim. Czytaj więcej…

2023-07-09

Bitwa pod Montlhéry – nierozstrzygnięte starcie zbrojne, które miało miejsce 16 lipca 1465 roku pomiędzy wojskami króla Francji Ludwika XI a oddziałami burgundzkimi pod wodzą Karola Śmiałego, hrabiego Charolais, który przystąpił do Ligi Dobra Publicznego, koalicji wielkich panów feudalnych, zbuntowanych przeciw królowi. W trakcie bitwy prawe skrzydło wojsk królewskich rozbiło lewą flankę Burgundczyków, zaś centrum pod osobistą wodzą króla odniosło podobny sukces nad centrum przeciwnika. Jednak liczniejsze oddziały burgundzkie nie uciekły z pola walki, a szanse na pełne zwycięstwo monarchy przekreśliło wycofanie się jego lewego skrzydła pod wodzą Karola hrabiego du Maine. Pozostałe siły króla musiały stawić opór kontratakującym Burgundczykom z ich centrum i prawego skrzydła. Walka była zaciekła i ostatecznie nie przyniosła rozstrzygnięcia. Oddziały burgundzkie wycofały się do obozu, zaś armia Ludwika XI na pozycje wyjściowe, po czym wieczorem 16 lipca ruszyła inną drogą w stronę Paryża. Obie strony poniosły wysokie straty w tym starciu. Czytaj więcej…

2023-07-10

Bagnica torfowa – gatunek rośliny, jedyny przedstawiciel rodzaju bagnica w monotypowej rodzinie bagnicowatych. Roślina występuje na mokradłach w strefie klimatu chłodnego półkuli północnej. W południowej części zasięgu jest reliktem glacjalnym. Na obszarach górskich sięga do ok. 2000 m n.p.m. Wymaga stanowisk podmokłych i dobrze naświetlonych, choć może się utrzymywać także w miejscach lekko zacienionych. Poziom wód musi być niezmiennie wysoki przez cały rok – roślina źle znosi nawet krótkie susze. Bagnica często tworzy zwarte skupienia. Z powodu degradacji siedlisk bagiennych roślina ta na wielu obszarach jest zagrożona, m.in. w Polsce, gdzie objęta została ochroną gatunkową. Nazwę naukową temu gatunkowi i rodzajowi nadał szwedzki botanik Karol Linneusz dla uczczenia szwajcarskiego uczonego – Jana Jakuba Scheuchzera. Czytaj więcej…

2023-07-11

Wołyń – polski dramat wojenny z 2016 roku w reżyserii i według scenariusza Wojciecha Smarzowskiego, opracowany na kanwie opowiadań Stanisława Srokowskiego oraz wspomnień świadków rzezi wołyńskiej w latach 1943–1944. Główny temat filmu, którym jest wspomniane ludobójstwo Polaków na Wołyniu podczas II wojny światowej, obraca się wokół postaci Polki Zofii Głowackiej (Michalina Łabacz), próbującej za wszelką cenę przetrwać mord nacjonalistów ukraińskich na Polakach. Wołyń został przeważnie pozytywnie przyjęty przez polskich krytyków. Część recenzentów podkreślała uniwersalność przesłania oraz wysokie walory artystyczne, a z entuzjazmem film przyjęły zwłaszcza środowiska prawicowo-nacjonalistyczne, zwłaszcza że premiera filmu korelowała z rewizją dotychczasowej polityki zagranicznej wobec Ukrainy. Sam reżyser – choć deklarował bezstronność w ukazywaniu konfliktu polsko-ukraińskiego – mierzył się z zarzutami podsycania wzajemnych narodowych animozji. Film okazał się wielkim sukcesem frekwencyjnym i otrzymał szereg nagród, w tym dziewięć Polskich Nagród Filmowych oraz trzy wyróżnienia na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Czytaj więcej…

2023-07-12

Reina Regente – hiszpański krążownik pancernopokładowy z końca XIX wieku, zbudowany w Wielkiej Brytanii, główny okręt składającego się z trzech jednostek typu Reina Regente. Klasyfikowany jako krążownik pancernopokładowy I rangi. Wodowany w 1887 roku, wszedł do służby w 1888 roku. Okręt miał wyporność około 5000 ton, a jego uzbrojenie główne składało się z czterech armat kalibru 240 mm i sześciu armat kalibru 120 mm. Napędzały go maszyny parowe, pozwalając na osiąganie prędkości ponad 20 węzłów. 10 marca 1895 roku okręt zatonął z całą 412-osobową załogą podczas sztormu. Poszukiwania okrętu nie przyniosły skutku, jedynie później morze wyrzuciło drobne szczątki mogące pochodzić z okrętu oraz ciało prawdopodobnie jego marynarza. Jeszcze w tym samym roku zdecydowano zbudować w Hiszpanii drugi krążownik o tej nazwie, według poprawionych planów, którego stępkę położono w grudniu 1895 roku. Czytaj więcej…

2023-07-13

Budynek Kasy Oszczędności w Tarnowie – zabytkowy budynek znajdujący się przy ulicy Wałowej 10 w Tarnowie, który powstał w latach 1880–1882 dla Miejskiej Kasy Oszczędności; do lat 50. XX w. mieściła się tu jej siedziba. Pełnił także funkcję centrum kulturalnego miasta: w reprezentacyjnej sali balowej Towarzystwa Kasynowego, zwanej Salą Lustrzaną, organizowano uroczyste wydarzenia okolicznościowe. W budynku mieści się siedziba Tarnowskiego Centrum Przedsiębiorczości, natomiast w Sali Lustrzanej odbywają się wydarzenia okolicznościowe oraz sesje Rady Miasta Tarnowa. Obiekt jest przykładem XIX-wiecznej budowli w stylu neorenesansowym lub eklektycznym z neorenesansowymi dekoracjami. Jest dwukondygnacyjny, murowany z cegły oraz podpiwniczony, skonstruowany na planie litery „L” z dwóch przenikających się brył. Obok głównego wejścia do budynku zlokalizowana jest Ławeczka Poetów. Czytaj więcej…

2023-07-14

Getto tranzytowe w Izbicy – getto dla ludności żydowskiej utworzone przez okupantów niemieckich w Izbicy. W czasie okupacji w mieście nie funkcjonowała zamknięta dzielnica żydowska, w której ludność żydowska pozostawałaby ściśle odizolowana od ludności chrześcijańskiej. Niemniej ze względu na położenie przy linii kolejowej oraz fakt, że zdecydowaną większość mieszkańców stanowili Żydzi, Izbica od początku była postrzegana przez Niemców jako „żydowskie miasto”. Już pod koniec 1939 roku wybrano ją na jedno z miejsc koncentracji Żydów, których wysiedlono z innych regionów okupowanej Polski. Z kolei w marcu 1942 roku, wraz z rozpoczęciem akcji „Reinhardt” utworzono tam „getto tranzytowe”, służące jako miejsce tymczasowego osiedlenia Żydów przed wywózką do obozów zagłady. Między marcem a czerwcem 1942 roku do Izbicy przywieziono około 12–14 tys. Żydów z Niemiec, Austrii, Protektoratu Czech i Moraw oraz marionetkowego państwa słowackiego. Z kolei jesienią 1942 roku Izbica stała się miejscem koncentracji Żydów z powiatów krasnostawskiego oraz zamojskiego. Getto tranzytowe w Izbicy istniało do listopada 1942 roku, a „getto szczątkowe” – do kwietnia 1943 roku. Przeszło przezeń około 20–26 tys. osób, spośród których niemal wszyscy zmarli lub zostali zamordowani. Czytaj więcej…

2023-07-15

Główny Szlak Karpacki – liczący prawdopodobnie około 830 km pieszy szlak turystyczny łączący w okresie międzywojennym Beskid Śląski z Górami Czywczyńskimi. Znakowana na czerwono ścieżka stanowiła najdłuższy ciągły szlak nie tylko ówczesnej Polski, ale także Europy i przebiegała wzdłuż całego odcinka polskich Karpat. Pozostałością jego zachodniego fragmentu – częściowo pokrywającą się z trasą pierwowzoru – jest obecnie Główny Szlak Beskidzki kończący się po stronie wschodniej w Wołosatem w pobliżu granicy polsko-ukraińskiej. Przebieg Głównego Szlaku Karpackiego na granicznym odcinku biegnącym przez Beskid Niski oraz Bieszczady Zachodnie powtarza współcześnie szlak Rzeszów – Grybów. W części wschodniej fragmenty dawnego szlaku głównego pokrywają się z ukraińskimi szlakami Wschodniokarpackim oraz Zakarpackim. Czytaj więcej…

2023-07-16

Bitwa pod Montlhéry – nierozstrzygnięte starcie zbrojne, które miało miejsce 16 lipca 1465 roku pomiędzy wojskami króla Francji Ludwika XI a oddziałami burgundzkimi pod wodzą Karola Śmiałego, hrabiego Charolais, który przystąpił do Ligi Dobra Publicznego, koalicji wielkich panów feudalnych, zbuntowanych przeciw królowi. W trakcie bitwy prawe skrzydło wojsk królewskich rozbiło lewą flankę Burgundczyków, zaś centrum pod osobistą wodzą króla odniosło podobny sukces nad centrum przeciwnika. Jednak liczniejsze oddziały burgundzkie nie uciekły z pola walki, a szanse na pełne zwycięstwo monarchy przekreśliło wycofanie się jego lewego skrzydła pod wodzą Karola hrabiego du Maine. Pozostałe siły króla musiały stawić opór kontratakującym Burgundczykom z ich centrum i prawego skrzydła. Walka była zaciekła i ostatecznie nie przyniosła rozstrzygnięcia. Oddziały burgundzkie wycofały się do obozu, zaś armia Ludwika XI na pozycje wyjściowe, po czym wieczorem 16 lipca ruszyła inną drogą w stronę Paryża. Obie strony poniosły wysokie straty w tym starciu. Czytaj więcej…

2023-07-17

Harry Potter i Kamień Filozoficzny – brytyjsko-amerykański film fantasy z 2001 roku w reżyserii Chrisa Columbusa na podstawie scenariusza Steve’a Klovesa. Stanowi adaptację powieści pod tym samym tytułem autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling, wydanej w 1997 roku. Jest pierwszą z ośmiu części serii filmowej Harry Potter, będącej elementem franczyzy medialnej Wizarding World. Głównym bohaterem filmu jest Harry Potter, w którego wcielił się Daniel Radcliffe. Chłopiec, w dniu jedenastych urodzin dowiaduje się, że jest czarodziejem. Wkrótce rozpoczyna naukę w Szkole Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie. Film miał premierę 4 listopada 2001 roku w Londynie. został pozytywnie odebrany przez krytyków, którzy komplementowali jego walory wizualne i obsadę, jednak krytykowali nadmierną wierność powieści. Film odniósł duży sukces komercyjny na świecie, przynosząc dotychczas około 1,024 miliarda dolarów dochodu. Czytaj więcej…

2023-07-18

Wybuch magazynu prochu w Birgu – przypadkowa detonacja amunicji w magazynie prochu w Birgu w brytyjskim protektoracie Malty 18 lipca 1806 roku. Wybuch nastąpił w wyniku niedbalstwa podczas transportowania pocisków z magazynu, czego skutkiem była detonacja 18 000 kg prochu strzelniczego. Eksplozja zabiła około 150 – 240 osób, w tym członków brytyjskiego i maltańskiego personelu wojskowego oraz osoby cywilne w Birgu. Zniszczone zostały elementy miejskich fortyfikacji, kilka magazynów okrętowych oraz duża liczba budynków. Teren dotknięty katastrofą zaczął być znany pod maltańską nazwą l-Imġarraf („zburzone”). Zaniedbanie personelu wojskowego, które spowodowało śmierć wielu niewinnych osób, wywołało gniew wielu Maltańczyków. Ofiary i ich rodziny otrzymały częściową rekompensatę. Powołano również komitet nadzorujący rozdzielanie pomocy poszkodowanym. Czytaj więcej…

2023-07-19

NNS Aradu – fregata rakietowa marynarki wojennej Nigerii, niemieckiego projektu MEKO 360H, w służbie od 1982 roku. Stanowi pojedynczy okręt, zbudowany w niemieckiej stoczni Blohm + Voss w Hamburgu. Nosi numer burtowy F 89. Jest okrętem flagowym Nigeryjskiej Marynarki Wojennej. Jego nazwa oznacza w języku hausa: grzmot. Pozostaje w służbie, lecz aktualnie jest niesprawny. Wyporność pełna okrętu wynosi 3360 ton, a napędzają go turbiny gazowe, pozwalające na osiąganie prędkości ponad 30 węzłów, uzupełniane przez marszowe silniki wysokoprężne w układzie CODOG. Uzbrojenie główne stanowi działo uniwersalne kalibru 127 mm, osiem wyrzutni pocisków przeciwokrętowych Otomat oraz wyrzutnia pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Aspide. Okręt przenosi jeden śmigłowiec. Czytaj więcej…

2023-07-20

KNM Æger – norweski torpedowiec z okresu II wojny światowej, należący do typu Sleipner. Wyporność standardowa okrętu wynosiła 597 ton angielskich, a główne uzbrojenie stanowiły trzy armaty kalibru 102 mm i dwie wyrzutnie torpedowe kalibru 533 mm. Napęd stanowiły turbiny parowe, pozwalające na rozwinięcie prędkości 30 węzłów. Po wybuchu II wojny światowej „Æger” brał udział w patrolowaniu norweskich wód terytorialnych, eskortowaniu statków stron walczących utrzymujących handel z Norwegią oraz w strzeżeniu norweskiej neutralności. 9 kwietnia 1940 roku okręt ostał trafiony bombą 250 kg w maszynownię, a potem kolejną bombą z niemieckiego bombowca Junkers Ju 88. Zginęło 9 członków załogi. Wrak został pocięty dopiero w 1948 roku. Czytaj więcej…

2023-07-21

ORP Orlik – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jednostka prototypowa serii dwunastu okrętów projektu 206F. Jednostka mierzyła 58,2 metra długości, 7,97 metra szerokości i miała zanurzenie 2,14 metra, a jej wyporność pełna wynosiła 470 ton. Uzbrojona była w trzy podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm i bomby głębinowe, a ponadto była przystosowana do przewozu i stawiania min morskich. Okręt został zwodowany w maju 1962 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go w sierpniu 1963 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona numerem burtowym 613, cały okres służby spędziła w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu. Okręt został skreślony z listy floty po ponad 25-letnim czasie użytkowania w październiku 1989 roku. Czytaj więcej…

2023-07-22

Messidor – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu I wojny światowej, jedna z 18 zbudowanych jednostek typu Pluviôse. Okręt wypierał 404 tony w położeniu nawodnym i 553 tony pod wodą, a jego główną bronią było osiem torped kalibru 450 mm wystrzeliwanych z jednej wewnętrznej i sześciu zewnętrznych wyrzutni. Napędzana maszynami parowymi jednostka rozwijała na powierzchni prędkość 12 węzłów, osiągając zasięg 1500 Mm przy prędkości 9 węzłów. „Messidor” został zwodowany w grudniu 1908 roku w stoczni Arsenal de Cherbourg w Cherbourg-Octeville, a do służby w Marine nationale wcielono go w listopadzie 1909 roku. Służył początkowo na wodach kanału La Manche, a następnie uczestniczył w działaniach wojennych na Morzu Śródziemnym. Jednostka została skreślona z listy floty w listopadzie 1919 roku i sprzedana w celu złomowania we wrześniu 1922 roku. Czytaj więcej…

2023-07-23

Paklicko Wielkie – duże jezioro położone w województwie lubuskim, na Pojezierzu Łagowskim. Akwen ma około 196 ha powierzchni, a jego maksymalna głębokość wynosi 22,5 m. Przez zbiornik przepływa rzeka Paklica. Paklicko Wielkie położone jest na obszarze chronionego krajobrazu o nazwie „Rynna Paklicy i Ołoboku”. Jezioro jest ważnym miejscem przebywania ptaków wodnych. W jego okolicach stwierdzono między innymi rekordowe w skali regionalnej skupiska krzyżówek oraz perkozów dwuczubych, a także mniejsze ilości stosunkowo rzadkich gatunków jak łabędź czarnodzioby, krakwa, ogorzałka zwyczajna, perkoz rdzawoszyi oraz zausznik. Nad jeziorem znajdują się dwa kąpieliska wyznaczone zgodnie z zasadami dyrektywy kąpieliskowej oraz duży ośrodek wypoczynkowy. Wokół jeziora zlokalizowane są liczne stanowiska archeologiczne, część z nich dotyczy osadnictwa słowiańskiego. We wschodniej części akwenu znajduje się niewielka wyspa, na której we wczesnym średniowieczu zlokalizowana była osada rusztowa służąca za miejsce kultu Słowian. Czytaj więcej…

2023-07-24

Harry Potter i Kamień Filozoficzny – brytyjsko-amerykański film fantasy z 2001 roku w reżyserii Chrisa Columbusa na podstawie scenariusza Steve’a Klovesa. Stanowi adaptację powieści pod tym samym tytułem autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling, wydanej w 1997 roku. Jest pierwszą z ośmiu części serii filmowej Harry Potter, będącej elementem franczyzy medialnej Wizarding World. Głównym bohaterem filmu jest Harry Potter, w którego wcielił się Daniel Radcliffe. Chłopiec, w dniu jedenastych urodzin dowiaduje się, że jest czarodziejem. Wkrótce rozpoczyna naukę w Szkole Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie. Film miał premierę 4 listopada 2001 roku w Londynie. został pozytywnie odebrany przez krytyków, którzy komplementowali jego walory wizualne i obsadę, jednak krytykowali nadmierną wierność powieści. Film odniósł duży sukces komercyjny na świecie, przynosząc dotychczas około 1,024 miliarda dolarów dochodu. Czytaj więcej…

2023-07-25

Wybuch magazynu prochu w Birgu – przypadkowa detonacja amunicji w magazynie prochu w Birgu w brytyjskim protektoracie Malty 18 lipca 1806 roku. Wybuch nastąpił w wyniku niedbalstwa podczas transportowania pocisków z magazynu, czego skutkiem była detonacja 18 000 kg prochu strzelniczego. Eksplozja zabiła około 150 – 240 osób, w tym członków brytyjskiego i maltańskiego personelu wojskowego oraz osoby cywilne w Birgu. Zniszczone zostały elementy miejskich fortyfikacji, kilka magazynów okrętowych oraz duża liczba budynków. Teren dotknięty katastrofą zaczął być znany pod maltańską nazwą l-Imġarraf („zburzone”). Zaniedbanie personelu wojskowego, które spowodowało śmierć wielu niewinnych osób, wywołało gniew wielu Maltańczyków. Ofiary i ich rodziny otrzymały częściową rekompensatę. Powołano również komitet nadzorujący rozdzielanie pomocy poszkodowanym. Czytaj więcej…

2023-07-26

NNS Aradu – fregata rakietowa marynarki wojennej Nigerii, niemieckiego projektu MEKO 360H, w służbie od 1982 roku. Stanowi pojedynczy okręt, zbudowany w niemieckiej stoczni Blohm + Voss w Hamburgu. Nosi numer burtowy F 89. Jest okrętem flagowym Nigeryjskiej Marynarki Wojennej. Jego nazwa oznacza w języku hausa: grzmot. Pozostaje w służbie, lecz aktualnie jest niesprawny. Wyporność pełna okrętu wynosi 3360 ton, a napędzają go turbiny gazowe, pozwalające na osiąganie prędkości ponad 30 węzłów, uzupełniane przez marszowe silniki wysokoprężne w układzie CODOG. Uzbrojenie główne stanowi działo uniwersalne kalibru 127 mm, osiem wyrzutni pocisków przeciwokrętowych Otomat oraz wyrzutnia pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Aspide. Okręt przenosi jeden śmigłowiec. Czytaj więcej…

2023-07-27

KNM Æger – norweski torpedowiec z okresu II wojny światowej, należący do typu Sleipner. Wyporność standardowa okrętu wynosiła 597 ton angielskich, a główne uzbrojenie stanowiły trzy armaty kalibru 102 mm i dwie wyrzutnie torpedowe kalibru 533 mm. Napęd stanowiły turbiny parowe, pozwalające na rozwinięcie prędkości 30 węzłów. Po wybuchu II wojny światowej „Æger” brał udział w patrolowaniu norweskich wód terytorialnych, eskortowaniu statków stron walczących utrzymujących handel z Norwegią oraz w strzeżeniu norweskiej neutralności. 9 kwietnia 1940 roku okręt ostał trafiony bombą 250 kg w maszynownię, a potem kolejną bombą z niemieckiego bombowca Junkers Ju 88. Zginęło 9 członków załogi. Wrak został pocięty dopiero w 1948 roku. Czytaj więcej…

2023-07-28

ORP Orlik – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jednostka prototypowa serii dwunastu okrętów projektu 206F. Jednostka mierzyła 58,2 metra długości, 7,97 metra szerokości i miała zanurzenie 2,14 metra, a jej wyporność pełna wynosiła 470 ton. Uzbrojona była w trzy podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm i bomby głębinowe, a ponadto była przystosowana do przewozu i stawiania min morskich. Okręt został zwodowany w maju 1962 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go w sierpniu 1963 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona numerem burtowym 613, cały okres służby spędziła w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu. Okręt został skreślony z listy floty po ponad 25-letnim czasie użytkowania w październiku 1989 roku. Czytaj więcej…

2023-07-29

Messidor – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu I wojny światowej, jedna z 18 zbudowanych jednostek typu Pluviôse. Okręt wypierał 404 tony w położeniu nawodnym i 553 tony pod wodą, a jego główną bronią było osiem torped kalibru 450 mm wystrzeliwanych z jednej wewnętrznej i sześciu zewnętrznych wyrzutni. Napędzana maszynami parowymi jednostka rozwijała na powierzchni prędkość 12 węzłów, osiągając zasięg 1500 Mm przy prędkości 9 węzłów. „Messidor” został zwodowany w grudniu 1908 roku w stoczni Arsenal de Cherbourg w Cherbourg-Octeville, a do służby w Marine nationale wcielono go w listopadzie 1909 roku. Służył początkowo na wodach kanału La Manche, a następnie uczestniczył w działaniach wojennych na Morzu Śródziemnym. Jednostka została skreślona z listy floty w listopadzie 1919 roku i sprzedana w celu złomowania we wrześniu 1922 roku. Czytaj więcej…

2023-07-30

Paklicko Wielkie – duże jezioro położone w województwie lubuskim, na Pojezierzu Łagowskim. Akwen ma około 196 ha powierzchni, a jego maksymalna głębokość wynosi 22,5 m. Przez zbiornik przepływa rzeka Paklica. Paklicko Wielkie położone jest na obszarze chronionego krajobrazu o nazwie „Rynna Paklicy i Ołoboku”. Jezioro jest ważnym miejscem przebywania ptaków wodnych. W jego okolicach stwierdzono między innymi rekordowe w skali regionalnej skupiska krzyżówek oraz perkozów dwuczubych, a także mniejsze ilości stosunkowo rzadkich gatunków jak łabędź czarnodzioby, krakwa, ogorzałka zwyczajna, perkoz rdzawoszyi oraz zausznik. Nad jeziorem znajdują się dwa kąpieliska wyznaczone zgodnie z zasadami dyrektywy kąpieliskowej oraz duży ośrodek wypoczynkowy. Wokół jeziora zlokalizowane są liczne stanowiska archeologiczne, część z nich dotyczy osadnictwa słowiańskiego. We wschodniej części akwenu znajduje się niewielka wyspa, na której we wczesnym średniowieczu zlokalizowana była osada rusztowa służąca za miejsce kultu Słowian. Czytaj więcej…

2023-07-31

Korczak – polsko-niemiecko-brytyjski film biograficzny z 1990 roku w reżyserii Andrzeja Wajdy, nakręcony na podstawie scenariusza Agnieszki Holland. Opowieść o Januszu Korczaku, polskim lekarzu i pedagogu żydowskiego pochodzenia, koncentrująca się na ostatnich latach z jego życia (1936–1943), w której tytułową rolę zagrał Wojciech Pszoniak. Korczak jest drugą, po filmie Jest pan wolny, doktorze Korczak Aleksandra Forda, fabularną biografią pedagoga. Ekranizację jego losów Wajda planował już od 1982 roku, a wkrótce potem Holland ukończyła sporych rozmiarów scenariusz. Ze względu na miażdżącą, umotywowaną politycznie kolaudację film można było skierować do produkcji dopiero w 1989 roku, dzięki staraniom producentki Reginy Ziegler. Korczak, początkowo ciepło przyjęty na 43. MFF w Cannes, w wyniku nagonki przypuszczonej przez Claude’a Lanzmanna oraz Danièle Heymann na łamach pisma Le Monde napotkał na poważne problemy z dystrybucją. W Polsce zebrał mieszane recenzje krytyków i okazał się klęską komercyjną; w kraju i za granicą Wajda spotykał się z zarzutami apoteozy Korczaka i odczytania jego postaci w kluczu chrześcijańskim. Czytaj więcej…