Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2010-12

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2010-12-01 edytuj

Brydż sportowy (brydż porównawczy) – gra karciana, sportowa odmiana gry w brydża, w której wynik osiągnięty w danym rozdaniu jest porównywany z wynikami osiągniętymi przez innych graczy rozgrywających to samo rozdanie z tym samym układem kart. Pozwala to ograniczyć element przypadkowości związany z rozkładem kart na rzecz oceny umiejętności graczy. W przeciwieństwie do brydża towarzyskiego, gra nie toczy się w systemie wielorozdaniowych robrów, lecz każde rozdanie stanowi odrębną całość i jest rozliczane indywidualnie. Ogólnoświatową organizacją brydża sportowego jest Światowa Federacja Brydża, w Europie działa European Bridge League, a ciałem polskim jest Polski Związek Brydża Sportowego.

2010-12-02 edytuj

Cmentarz prawosławny na Woli – znajduje się w Warszawie na Woli, przy ul. Wolskiej. Jest jedyną warszawską nekropolią przeznaczoną dla osób wyznania prawosławnego, od lat 70. XX wieku możliwe są na niej również pochówki katolickie. W osobnej kwaterze znajdują się nagrobki staroobrzędowców przeniesione z cmentarza na Kamionku w latach 60. XX stulecia. Założony w 1834 ukazem carskim na terenach reduty wolskiej. Wybór miejsca na cmentarz prawosławny miał wymiar polityczny – o redutę toczone były walki w czasie szturmu rosyjskiego na Warszawę, ostatniej bitwy powstania listopadowego. Cmentarz zajmuje teren 13,3 ha. Spośród kilku tysięcy nagrobków kilkaset posiada znaczną wartość artystyczną.

2010-12-03 edytuj

Judy Garland (ur. 10 czerwca 1922 w Grand Rapids, zm. 22 czerwca 1969 w Londynie) – amerykańska aktorka i piosenkarka. Zyskała status międzynarodowej gwiazdy, tak jako aktorka w musicalach i dramatach, jak i piosenkarka. Otrzymała specjalnego Oscara dla "młodego wybitnego wykonawcy" (Academy Juvenile Award), Złoty Glob, nagrodę im. Cecila B. DeMille'a za pracę w filmach, a także nagrodę Grammy i specjalną nagrodę Tony. W 1997 roku została pośmiertnie nagrodzona Grammy Lifetime Achievement Award. Kilka jej nagrań wprowadzono do Grammy Hall of Fame. W 1999 roku Amerykański Instytut Filmowy umieścił ją wśród dziesięciu najlepszych aktorek w historii kina amerykańskiego.

2010-12-04 edytuj

Zamek w Mińsku (biał. Мінскі замак, Minski zamak) – drewniana budowla obronna w Mińsku, zbudowana w połowie XI wieku na prawym brzegu rzeki Świsłocz przy ujściu do niej rzeki Niemiga (rejon placu 8 Marca); zniszczona na początku XIX wieku, a ostatecznie zniwelowana przez władze sowieckie w latach pięćdziesiątych XX wieku. Obszar, który w przeszłości otaczały wały zamkowe, otrzymał nazwę Zamczyska.

2010-12-05 edytuj

Medal 10-lecia Polski Ludowej – polskie cywilne odznaczenie państwowe ustanowione dekretem Rady Państwa 12 maja 1954 roku, jako odznaczenie jubileuszowe w związku ze zbliżającą się dziesiątą rocznicą powstania Polski Ludowej. Medal zaprojektowany został w 1954 roku przez Józefa Gosławskiego. Odznaczenie przyznawano w okresie od 22 lipca 1954 do 22 lipca 1955.

2010-12-06 edytuj

Modraszek telejus – w stadium larwalnym drapieżny, myrmekofilny gatunek motyla z rodziny modraszkowatych, pasożyt społeczny mrówek. Zasiedla przede wszystkim tradycyjnie zagospodarowane ekosystemy łąkowe. Gąsienice żerują w kwiatostanach krwiściągu lekarskiego, a następnie kontynuują swój rozwój w gniazdach niektórych gatunków mrówek odżywiając się ich larwami. Ze względu na duże wymagania ekologiczne motyl uważany za wskaźnik dobrego stanu zachowania środowiska. Gatunek ginący w Europie, w Unii Europejskiej objęty ochroną obszarową sieci Natura 2000 na mocy Dyrektywy Siedliskowej. W Polsce podlega ochronie prawnej. Spotykany w centralnej i południowej części kraju.

2010-12-07 edytuj

Obłok Oorta – hipotetyczny sferyczny obłok składający się z lodu, pyłu, gazów i planetoid obiegających Słońce w odległości od 300 do 100 000 j.a. Rozciąga się on do około jednej czwartej odległości do Proxima Centauri i około tysiąckrotnie dalej niż Pas Kuipera i dysk rozproszony – gdzie krążą znane obiekty transneptunowe. Zewnętrzne granice Obłoku Oorta wyznaczają granicę grawitacyjnej dominacji Układu Słonecznego. Choć dotychczas nie ma potwierdzonych bezpośrednich obserwacji Obłoku Oorta, jego istnienia mają dowodzić komety długookresowe i wiele obiektów z grupy centaurów Spośród kilkuset planetoid, zaobserwowanych dotychczas za orbitą Neptuna, cztery mogą stanowić część Obłoku Oorta: 90377 Sedna, 2000 CR₁₀₅, 2006 SQ₃₇₂ i 2008 KV₄₂.

2010-12-08 edytuj

Brydż sportowy (brydż porównawczy) – gra karciana, sportowa odmiana gry w brydża, w której wynik osiągnięty w danym rozdaniu jest porównywany z wynikami osiągniętymi przez innych graczy rozgrywających to samo rozdanie z tym samym układem kart. Pozwala to ograniczyć element przypadkowości związany z rozkładem kart na rzecz oceny umiejętności graczy. W przeciwieństwie do brydża towarzyskiego, gra nie toczy się w systemie wielorozdaniowych robrów, lecz każde rozdanie stanowi odrębną całość i jest rozliczane indywidualnie. Ogólnoświatową organizacją brydża sportowego jest Światowa Federacja Brydża, w Europie działa European Bridge League, a ciałem polskim jest Polski Związek Brydża Sportowego.

2010-12-09 edytuj

XXI Zimowe Igrzyska Olimpijskie odbyły się w kanadyjskim mieście Vancouver w dniach 12-28 lutego 2010 roku. Zawody, oprócz Vancouver, przeprowadzono również w Whistler oraz w Richmond. Były to trzecie igrzyska olimpijskie, które rozegrano w Kanadzie. Ostatni raz przed igrzyskami w Vancouver takie wydarzenie w tej części świata odbyło się w 2002 roku, kiedy to organizatorem zimowych igrzysk olimpijskich było Salt Lake City. Miasto zostało wybrane gospodarzem igrzysk, dzięki zwycięstwu w głosowaniu na organizację igrzysk podczas 115. sesji Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Pradze 2 lipca 2003 roku. Koszty zorganizowania zimowych igrzysk olimpijskich w 2010 roku przekroczyły 6 miliardów dolarów, podczas gdy koszty planowane w 2004 roku wynosiły miliard 354 miliony dolarów. Organizatorem Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2010 był VANOC (ang.Vancouver Organizing Committee for the 2010 Olympic and Paralympic Winter Games).

2010-12-10 edytuj

Judy Garland (ur. 10 czerwca 1922 w Grand Rapids, zm. 22 czerwca 1969 w Londynie) – amerykańska aktorka i piosenkarka. Zyskała status międzynarodowej gwiazdy, tak jako aktorka w musicalach i dramatach, jak i piosenkarka. Otrzymała specjalnego Oscara dla "młodego wybitnego wykonawcy" (Academy Juvenile Award), Złoty Glob, nagrodę im. Cecila B. DeMille'a za pracę w filmach, a także nagrodę Grammy i specjalną nagrodę Tony. W 1997 roku została pośmiertnie nagrodzona Grammy Lifetime Achievement Award. Kilka jej nagrań wprowadzono do Grammy Hall of Fame. W 1999 roku Amerykański Instytut Filmowy umieścił ją wśród dziesięciu najlepszych aktorek w historii kina amerykańskiego.

2010-12-11 edytuj

Zamek w Mińsku (biał. Мінскі замак, Minski zamak) – drewniana budowla obronna w Mińsku, zbudowana w połowie XI wieku na prawym brzegu rzeki Świsłocz przy ujściu do niej rzeki Niemiga (rejon placu 8 Marca); zniszczona na początku XIX wieku, a ostatecznie zniwelowana przez władze sowieckie w latach pięćdziesiątych XX wieku. Obszar, który w przeszłości otaczały wały zamkowe, otrzymał nazwę Zamczyska.

2010-12-12 edytuj

Medal 10-lecia Polski Ludowej – polskie cywilne odznaczenie państwowe ustanowione dekretem Rady Państwa 12 maja 1954 roku, jako odznaczenie jubileuszowe w związku ze zbliżającą się dziesiątą rocznicą powstania Polski Ludowej. Medal zaprojektowany został w 1954 roku przez Józefa Gosławskiego. Odznaczenie przyznawano w okresie od 22 lipca 1954 do 22 lipca 1955.

2010-12-13 edytuj

Modraszek telejus – w stadium larwalnym drapieżny, myrmekofilny gatunek motyla z rodziny modraszkowatych, pasożyt społeczny mrówek. Zasiedla przede wszystkim tradycyjnie zagospodarowane ekosystemy łąkowe. Gąsienice żerują w kwiatostanach krwiściągu lekarskiego, a następnie kontynuują swój rozwój w gniazdach niektórych gatunków mrówek odżywiając się ich larwami. Ze względu na duże wymagania ekologiczne motyl uważany za wskaźnik dobrego stanu zachowania środowiska. Gatunek ginący w Europie, w Unii Europejskiej objęty ochroną obszarową sieci Natura 2000 na mocy Dyrektywy Siedliskowej. W Polsce podlega ochronie prawnej. Spotykany w centralnej i południowej części kraju.

2010-12-14 edytuj

Kolegium Jezuitów w Mińsku – szkoła, prowadzona przez jezuitów w okresie 1656–1773. Mińska placówka zapewniała wykształcenie w zakresie nauk humanistycznych. Jezuici przybyli do Mińska w połowie XVII wieku. Na ich siedzibę przeznaczono dwór przy ulicy Kojdanowskiej. Z czasem posiadłość zakonna była poszerzana i rozbudowywana, aż przed kasatą jezuitów w 1773 roku obejmowała niemal cały kwartał w południowo-wschodniej części Wysokiego Rynku. Zespół kolegium jezuickiego powstawał od końca XVII do pierwszej połowy XVIII wieku. Większą część zespołu zniszczono podczas przebudowy miasta po drugiej wojnie światowej. Do naszych czasów zachowała się kościół pojezuicki, będący archikatedrą archidiecezji mińsko-mohylewskiej, i część jednego z budynków, gdzie – po modernizacji – mieści się liceum muzyczne.

2010-12-15 edytuj

Niemieckie represje wobec ludności Bydgoszczy (1939) − masowe zbrodnie wojenne popełnione przez okupanta niemieckiego na cywilnej ludności Bydgoszczy pochodzenia polskiego i żydowskiego, w okresie między wrześniem a grudniem 1939 roku. Masowe aresztowania i egzekucje mieszkańców Bydgoszczy, dokonywane w pierwszym rzędzie przez żołnierzy Wehrmachtu i członków Einsatzgruppen, odbywały się początkowo w atmosferze chaosu. Przeprowadzane doraźnie represje przekształciły się później w zorganizowaną akcję eksterminacyjną, której celem była likwidacja polskiej elity politycznej i umysłowej w Bydgoszczy, a której głównym wykonawcą stał się paramilitarny Selbstschutz. W ciągu pierwszych czterech miesięcy okupacji Niemcy zamordowali w tajnych lub publicznych egzekucjach około 5000 mieszkańców Bydgoszczy i powiatu bydgoskiego.

2010-12-16 edytuj

XXI Zimowe Igrzyska Olimpijskie odbyły się w kanadyjskim mieście Vancouver w dniach 12-28 lutego 2010 roku. Zawody, oprócz Vancouver, przeprowadzono również w Whistler oraz w Richmond. Były to trzecie igrzyska olimpijskie, które rozegrano w Kanadzie. Ostatni raz przed igrzyskami w Vancouver takie wydarzenie w tej części świata odbyło się w 2002 roku, kiedy to organizatorem zimowych igrzysk olimpijskich było Salt Lake City. Miasto zostało wybrane gospodarzem igrzysk, dzięki zwycięstwu w głosowaniu na organizację igrzysk podczas 115. sesji Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Pradze 2 lipca 2003 roku. Koszty zorganizowania zimowych igrzysk olimpijskich w 2010 roku przekroczyły 6 miliardów dolarów, podczas gdy koszty planowane w 2004 roku wynosiły miliard 354 miliony dolarów. Organizatorem Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2010 był VANOC (ang.Vancouver Organizing Committee for the 2010 Olympic and Paralympic Winter Games).

2010-12-17 edytuj

Kodeks Synajski (łac. Codex Sinaiticus) – najstarszy (pochodzący z IV wieku) manuskrypt Septuaginty i Nowego Testamentu. Uchodzi za jeden z najlepszych rękopisów Nowego Testamentu. Jest jedynym zachowanym pisanym uncjałą rękopisem, z pełnym tekstem Nowego Testamentu. W Starym Testamencie ma jednak wiele braków. Tekst reprezentuje tradycję aleksandryjską. Kodeks Synajski jako jedyny został napisany w czterech kolumnach. Obecnie ponad 2/3 zachowanego kodeksu, tj. 346,5 jego kart, przechowywanych jest w londyńskim British Library, 43 karty w Lipsku, 12 kart na Synaju i 3 fragmenty w Sankt Petersburgu. Kodeks został odkryty przez Tischendorfa. Bibliści oceniają go jako jeden z dwu najważniejszych rękopisów Nowego Testament (obok Kodeksu Watykańskiego) i jeden z trzech najważniejszych rękopisów Septuaginty. W mediach traktowany jest jako najważniejszy rękopis Biblii.

2010-12-18 edytuj

Zamek w Mińsku (biał. Мінскі замак, Minski zamak) – drewniana budowla obronna w Mińsku, zbudowana w połowie XI wieku na prawym brzegu rzeki Świsłocz przy ujściu do niej rzeki Niemiga (rejon placu 8 Marca); zniszczona na początku XIX wieku, a ostatecznie zniwelowana przez władze sowieckie w latach pięćdziesiątych XX wieku. Obszar, który w przeszłości otaczały wały zamkowe, otrzymał nazwę Zamczyska.

2010-12-19 edytuj

Medal 10-lecia Polski Ludowej – polskie cywilne odznaczenie państwowe ustanowione dekretem Rady Państwa 12 maja 1954 roku, jako odznaczenie jubileuszowe w związku ze zbliżającą się dziesiątą rocznicą powstania Polski Ludowej. Medal zaprojektowany został w 1954 roku przez Józefa Gosławskiego. Odznaczenie przyznawano w okresie od 22 lipca 1954 do 22 lipca 1955.

2010-12-20 edytuj

Modraszek telejus – w stadium larwalnym drapieżny, myrmekofilny gatunek motyla z rodziny modraszkowatych, pasożyt społeczny mrówek. Zasiedla przede wszystkim tradycyjnie zagospodarowane ekosystemy łąkowe. Gąsienice żerują w kwiatostanach krwiściągu lekarskiego, a następnie kontynuują swój rozwój w gniazdach niektórych gatunków mrówek odżywiając się ich larwami. Ze względu na duże wymagania ekologiczne motyl uważany za wskaźnik dobrego stanu zachowania środowiska. Gatunek ginący w Europie, w Unii Europejskiej objęty ochroną obszarową sieci Natura 2000 na mocy Dyrektywy Siedliskowej. W Polsce podlega ochronie prawnej. Spotykany w centralnej i południowej części kraju.

2010-12-21 edytuj

Kolegium Jezuitów w Mińsku – szkoła, prowadzona przez jezuitów w okresie 1656–1773. Mińska placówka zapewniała wykształcenie w zakresie nauk humanistycznych. Jezuici przybyli do Mińska w połowie XVII wieku. Na ich siedzibę przeznaczono dwór przy ulicy Kojdanowskiej. Z czasem posiadłość zakonna była poszerzana i rozbudowywana, aż przed kasatą jezuitów w 1773 roku obejmowała niemal cały kwartał w południowo-wschodniej części Wysokiego Rynku. Zespół kolegium jezuickiego powstawał od końca XVII do pierwszej połowy XVIII wieku. Większą część zespołu zniszczono podczas przebudowy miasta po drugiej wojnie światowej. Do naszych czasów zachowała się kościół pojezuicki, będący archikatedrą archidiecezji mińsko-mohylewskiej, i część jednego z budynków, gdzie – po modernizacji – mieści się liceum muzyczne.

2010-12-22 edytuj

Niemieckie represje wobec ludności Bydgoszczy (1939) − masowe zbrodnie wojenne popełnione przez okupanta niemieckiego na cywilnej ludności Bydgoszczy pochodzenia polskiego i żydowskiego, w okresie między wrześniem a grudniem 1939 roku. Masowe aresztowania i egzekucje mieszkańców Bydgoszczy, dokonywane w pierwszym rzędzie przez żołnierzy Wehrmachtu i członków Einsatzgruppen, odbywały się początkowo w atmosferze chaosu. Przeprowadzane doraźnie represje przekształciły się później w zorganizowaną akcję eksterminacyjną, której celem była likwidacja polskiej elity politycznej i umysłowej w Bydgoszczy, a której głównym wykonawcą stał się paramilitarny Selbstschutz. W ciągu pierwszych czterech miesięcy okupacji Niemcy zamordowali w tajnych lub publicznych egzekucjach około 5000 mieszkańców Bydgoszczy i powiatu bydgoskiego.

2010-12-23 edytuj

Urartu, Ararat, Biajnili, Królestwo Wan (urart. – ^KURbi-a-i-na; orm. – Ուրարտու; tur. – Urartular; pers. – اورارتو) – starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, na obszarze Wyżyny Armeńskiej (obecnie terytorium byłego Urartu znajduje się w granicach Armenii, Turcji i Iranu). Najwcześniejsze wzmianki o Urartu jako związku plemion pochodzą z XIII wieku p.n.e.; jako samodzielne państwo wymienione zostało w źródłach pisanych z VIII wieku p.n.e. Upadek królestwa nastąpił w VI wieku p.n.e., przedtem Urartu zajmowało silną pozycję wśród państw Bliskiego Wschodu.

2010-12-24 edytuj

Kodeks Watykański (łac. Codex Vaticanus) – rękopis Starego i Nowego Testamentu. Pisany jest grecką uncjałą na pergaminie. Paleograficznie datowany jest na IV wiek. Nazwa kodeksu pochodzi od miejsca przechowywania, symbol B nadał jeszcze Wettstein, symbol 03 – Gregory. Od ponad 500 lat przechowywany jest w Bibliotece Watykańskiej (Gr. 1209). Kodeks stał się znany dzięki korespondencji Erazma z prefektami Biblioteki Watykańskiej, jednak jego tekst długo nie był dostępny. Wyciągi tekstu rękopisu wykonywano niedokładnie, z licznymi błędami i było to powodem licznych nieporozumień. Dopiero w końcu XIX wieku tekst rękopisu stał się w pełni dostępny dla badań. Jest jednym z najstarszych i najlepszych rękopisów greckiej Biblii, do chwili odkrycia Kodeksu Synajskiego nie miał rywala na świecie. Krytycy tekstu wysoko oceniają tekst rękopisu i jest jednym z najczęściej wydawanych rękopisów. Kodeks zachował się do dziś w bardzo dobrym stanie, ponieważ nie był zbyt często używany.

2010-12-25 edytuj

Serbia Nemaniczów – państwo serbskie istniejące w okresie pomiędzy 1170 a 1371 pod rządami dynastii Nemaniczów, od 1217 jako królestwo, a od 1346 jako carstwo. Po zrzuceniu zwierzchnictwa bizantyńskiego przez Stefana Nemanię w 1190, jego syn i następca Stefan Nemanicz koronował się w 1217 na króla Serbii. Po przejściowym kryzysie państwa, pod koniec XIII wieku władcy z dynastii Nemaniczów podjęli ekspansję na południowy wschód. W połowie XIV wieku za panowania Stefana Duszana w granicach Serbii znalazły się Macedonia, Epir, Tesalia i zachodnia Tracja. Skłoniło to Stefana Duszana do ogłoszenia się w 1346 carem Serbów i Greków. Po śmierci cara Duszana, za panowania jego syna Urosza (1355–1371), ostatniego władcy serbskiego z dynastii Nemaniczów, carstwo zaczęło się gwałtownie rozpadać. Śmierć ostatniego z Nemaniczów położyła kres istnieniu królestwa serbskiego.

2010-12-26 edytuj

Saturn – gazowy olbrzym, szósta planeta Układu Słonecznego pod względem oddalenia od Słońca, druga po Jowiszu pod względem masy i wielkości. Charakterystyczną jego cechą jest 9 pierścieni, składających się głównie z lodu i w mniejszej ilości z odłamków skalnych; inne planety-olbrzymy także mają systemy pierścieni, ale żaden z nich nie jest tak rozległy, ani tak jasny. Wnętrze gazowego olbrzyma najprawdopodobniej składa się z jądra z żelaza, niklu, krzemu i tlenu, otoczonego warstwą metalicznego wodoru, warstwy pośredniej ciekłego wodoru i ciekłego helu oraz zewnętrznej warstwy gazowej. Potwierdzono odkrycie sześćdziesięciu dwóch księżyców krążących po orbicie planety.

2010-12-27 edytuj

Olfaktometria – rodzaj technik pomiarów, w których węch albo jest obiektem badań, albo pełni funkcję przyrządu pomiarowego, stosowanego w czasie badań zapachu. Zgodnie z definicją, zamieszczoną w encyklopediach powszechnych termin olfaktometria dotyczył badań węchu jako takiego. Od chwili ustanowienia normy europejskiej "PN-EN 13725:2007: Jakość powietrza. Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej" termin ten obejmuje również ilościowe pomiary stężenia zapachowego zanieczyszczeń powietrza i przemysłowych gazów odlotowych. Przed ustanowieniem polskiej wersji normy badania jakości materiałów/powietrza/wody, wykonywane z użyciem węchu jako rodzaju narzędzia pomiarowego, były nazywane odorymetrią.

2010-12-28 edytuj

Kolegium Jezuitów w Mińsku – szkoła, prowadzona przez jezuitów w okresie 1656–1773. Mińska placówka zapewniała wykształcenie w zakresie nauk humanistycznych. Jezuici przybyli do Mińska w połowie XVII wieku. Na ich siedzibę przeznaczono dwór przy ulicy Kojdanowskiej. Z czasem posiadłość zakonna była poszerzana i rozbudowywana, aż przed kasatą jezuitów w 1773 roku obejmowała niemal cały kwartał w południowo-wschodniej części Wysokiego Rynku. Zespół kolegium jezuickiego powstawał od końca XVII do pierwszej połowy XVIII wieku. Większą część zespołu zniszczono podczas przebudowy miasta po drugiej wojnie światowej. Do naszych czasów zachowała się kościół pojezuicki, będący archikatedrą archidiecezji mińsko-mohylewskiej, i część jednego z budynków, gdzie – po modernizacji – mieści się liceum muzyczne.

2010-12-29 edytuj

Niemieckie represje wobec ludności Bydgoszczy (1939) − masowe zbrodnie wojenne popełnione przez okupanta niemieckiego na cywilnej ludności Bydgoszczy pochodzenia polskiego i żydowskiego, w okresie między wrześniem a grudniem 1939 roku. Masowe aresztowania i egzekucje mieszkańców Bydgoszczy, dokonywane w pierwszym rzędzie przez żołnierzy Wehrmachtu i członków Einsatzgruppen, odbywały się początkowo w atmosferze chaosu. Przeprowadzane doraźnie represje przekształciły się później w zorganizowaną akcję eksterminacyjną, której celem była likwidacja polskiej elity politycznej i umysłowej w Bydgoszczy, a której głównym wykonawcą stał się paramilitarny Selbstschutz. W ciągu pierwszych czterech miesięcy okupacji Niemcy zamordowali w tajnych lub publicznych egzekucjach około 5000 mieszkańców Bydgoszczy i powiatu bydgoskiego.

2010-12-30 edytuj

Urartu, Ararat, Biajnili, Królestwo Wan (urart. – ^KURbi-a-i-na; orm. – Ուրարտու; tur. – Urartular; pers. – اورارتو) – starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, na obszarze Wyżyny Armeńskiej (obecnie terytorium byłego Urartu znajduje się w granicach Armenii, Turcji i Iranu). Najwcześniejsze wzmianki o Urartu jako związku plemion pochodzą z XIII wieku p.n.e.; jako samodzielne państwo wymienione zostało w źródłach pisanych z VIII wieku p.n.e. Upadek królestwa nastąpił w VI wieku p.n.e., przedtem Urartu zajmowało silną pozycję wśród państw Bliskiego Wschodu.

2010-12-31 edytuj

Kodeks Watykański (łac. Codex Vaticanus) – rękopis Starego i Nowego Testamentu. Pisany jest grecką uncjałą na pergaminie. Paleograficznie datowany jest na IV wiek. Nazwa kodeksu pochodzi od miejsca przechowywania, symbol B nadał jeszcze Wettstein, symbol 03 – Gregory. Od ponad 500 lat przechowywany jest w Bibliotece Watykańskiej (Gr. 1209). Kodeks stał się znany dzięki korespondencji Erazma z prefektami Biblioteki Watykańskiej, jednak jego tekst długo nie był dostępny. Wyciągi tekstu rękopisu wykonywano niedokładnie, z licznymi błędami, co było powodem wielu nieporozumień. Dopiero w końcu XIX wieku tekst rękopisu stał się w pełni dostępny dla badań. Jest jednym z najstarszych i najlepszych rękopisów greckiej Biblii, do chwili odkrycia Kodeksu Synajskiego nie miał rywala na świecie. Krytycy tekstu wysoko oceniają tekst rękopisu, przez co jest on jednym z najczęściej wydawanych. Kodeks zachował się do dziś w bardzo dobrym stanie, ponieważ nie był zbyt często używany.