Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2017-07

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2017-07-01

Opistocelikaudia – rodzaj wymarłego dinozaura z grupy zauropodów, żyjącego w kredzie późnej na terenach współczesnej pustyni Gobi w Mongolii. W dobrze zachowanym szkielecie brakuje tylko głowy i szyi, dzięki czemu opistocelikaudia należy do najlepiej poznanych zauropodów z kredy późnej. Ślady zębów na kościach wskazują, że zwłokami zwierzęcia żywiły się duże dinozaury mięsożerne, które być może oderwały brakujące szczątki. Szkielet wydobyli w 1965 roku polscy i mongolscy naukowcy. Dotychczas poznano jeszcze tylko dwa kolejne, znacznie mniej kompletne okazy, w tym część obręczy barkowej i fragmentaryczny ogon. Opisthocoelicaudia, nazwana i opisana przez polską paleontolożkę Magdalenę Borsuk-Białynicką w 1977 roku, została najpierw uznana za nowego członka rodziny kamarazaurów, od 1993 roku jednak widzi się w niej zaawansowanego ewolucyjnie przedstawiciela tytanozaurów. Czytaj więcej…

2017-07-02

Bitwa pod Bosforem – starcie morskie podczas I wojny światowej 10 maja 1915 roku pomiędzy rosyjską Flotą Czarnomorską a niemieckim krążownikiem liniowym SMS „Goeben” (formalnie osmańskim „Yavuz Sultan Selim”) na Morzu Czarnym, na północ od Bosforu, zakończone taktycznym zwycięstwem rosyjskim. Do starcia doszło w trakcie operacji głównych sił Floty Czarnomorskiej podjętej w celu ostrzeliwania umocnień Bosforu. Akcja „Goebena” doprowadziła do przerwania operacji, lecz nie zdołał on zadać strat flocie rosyjskiej, odnosząc samemu niewielkie uszkodzenia. Bitwa pod Bosforem była, obok bitwy koło przylądka Sarycz, jednym z dwóch największych starć morskich na Morzu Czarnym podczas I wojny światowej. Starcia te wiązały siły główne obu stron, chociaż w ich wyniku nie zatonął żaden okręt. Czytaj więcej…

2017-07-03

Pafawag 101N – normalnotorowe dwuwagonowe niskoperonowe elektryczne zespoły trakcyjne, wyprodukowane w zakładach Pafawag we Wrocławiu w latach 1968–1972 w liczbie 40 sztuk specjalnie dla Warszawskiej Kolei Dojazdowej. W 1968 roku powstał pojazd prototypowy, którego testy w latach 1969–1970 dostarczyły informacji o potrzebie wprowadzenia modyfikacji. Jednostkom nadano serię EN94 i pod koniec 1972 roku zastąpiły one poprzednio eksploatowane na linii WKD wagony serii EN80. W latach 1977–1991 skasowano pięć zespołów, które uległy wypadkom, natomiast w latach 1990–1994 wszystkie pozostałe pojazdy przeszły naprawy główne, podczas których wprowadzono kilka modyfikacji. W 2004 roku, w związku z włączeniem do eksploatacji nowej jednostki Pesa Mazovia, przewoźnik wycofał z ruchu cztery starsze składy. W 2012 roku natomiast, wraz z wprowadzaniem do eksploatacji nowych zespołów serii Pesa 33WE, jednostki serii EN94 zaczęto wycofywać i złomować na szerszą skalę. Ich eksploatacja została definitywnie zakończona w maju 2016 roku, zaś pół roku później zaprezentowano pierwszy odrestaurowany egzemplarz muzealny. Czytaj więcej…

2017-07-04

Bitwa pod Radzyminem – miała miejsce podczas wojny polsko-bolszewickiej, wokół miasta Radzymin położonego ok. 20 km na północny wschód od Warszawy, pomiędzy 13 a 16 sierpnia 1920 roku. Wraz z bitwą pod Ossowem, walkami o Mińsk Mazowiecki oraz polską kontrofensywą znad rzeki Wieprz, bitwa pod Radzyminem uznawana jest za najważniejszy element działań zbrojnych znanych pod wspólną nazwą bitwy warszawskiej. Pierwszą fazę bitwy stanowiło uderzenie Armii Czerwonej w kierunku Warszawy, którego celem było opanowanie przyczółka praskiego i przygotowanie do zajęcia stolicy Polski. 14 sierpnia wojska bolszewickie opanowały Radzymin i przełamały linie obronne 1. Armii Wojska Polskiego, której zadaniem była obrona Warszawy z kierunku wschodniego. Po trzech dniach intensywnych walk, niewielka liczebnie 1. Armia dowodzona przez gen. Franciszka Latinika odparła bezpośredni atak sześciu bolszewickich dywizji strzeleckich na Radzymin i Ossów. Walki o miasto zmusiły jednak gen. Józefa Hallera, dowódcę polskiego Frontu Północnego, do przyspieszenia kontrataku 5. Armii gen. Sikorskiego. Ostatecznie Radzymin został odbity przez polski kontratak 15 sierpnia. Czytaj więcej…

2017-07-05

Mięsak maziówkowy – rzadki nowotwór złośliwy należący do grupy mięsaków tkanek miękkich o nieznanym kierunku różnicowania i wysokiej złośliwości histologicznej. Jest to jeden z najczęściej występujących mięsaków tkanek miękkich u ludzi stanowiąc 5–10% wszystkich mięsaków tkanek miękkich. Występuje głównie u osób młodych, przede wszystkim przed 30. rokiem życia, nierzadko dotykając również młodzież. Nowotwór lokalizuje się głównie w obrębie kończyn, przede wszystkim kończyn dolnych, czasem również górnych, a rzadziej pojawia się w dowolnej lokalizacji anatomicznej. Głównym objawem choroby jest obecność wyczuwalnego guza. Wyróżnia się dwa warianty histopatologiczne mięsaka maziówkowego – częstszy jednofazowy, złożony z komórek wrzecionowatych lub bardzo rzadko z komórek nabłonkopodobnych, oraz rzadszy dwufazowy zawierający oba te elementy komórkowe w różnych proporcjach. Czytaj więcej…

2017-07-06

Lipienica (niem. Lindenau, łac. Lindinowe) – wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie kamiennogórskim, w gminie Kamienna Góra. Leży częściowo u podnóża Gór Kruczych (zachodnia część), częściowo w Kotlinie Krzeszowskiej (wschodnia część). Jest to wieś łańcuchowa o charakterze rolniczym. Leży nieopodal turystycznego Krzeszowa. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1292 roku. Do 1810 roku należała do Cystersów z Krzeszowa. Najwięcej mieszkańców, ponad pół tysiąca, liczyła w drugiej połowie XIX wieku. Na początku XXI wieku zamieszkała przez sto kilkadziesiąt osób. Czytaj więcej…

2017-07-07

Biochemia piwa – obejmuje przemiany chemiczne w produkcji i starzeniu się piwa, przebiegające z udziałem enzymów wytworzonych przez organizmy. Szczególne znaczenie w tych przemianach ma działalność drożdży piwowarskich oraz enzymy słodu. W piwie występuje ponad 800 związków, które tworzą jego smak i aromat. Podstawowymi składnikami piwa są woda, etanol oraz węglowodany. Wiele substancji silnie wpływających na cechy sensoryczne piwa występuje jedynie w śladowych ilościach. Mają one jednak kluczowe znaczenie dla jego ogólnej jakości z powodu niskich progów wyczuwalności. Związki te wykazują również liczne interakcje między sobą. Można wyróżnić efekt synergistyczny, kiedy jeden związek wzmaga percepcję drugiego, oraz antagonistyczny, kiedy jeden związek zmniejsza percepcję drugiego. Złożoność składu piwa, liczne interakcje oraz znaczenie nawet subtelnych różnic w stężeniu różnych związków powoduje spore trudności w uzyskaniu założonego profilu sensorycznego gotowego piwa. Czytaj więcej…

2017-07-08

Opistocelikaudia – rodzaj wymarłego dinozaura z grupy zauropodów, żyjącego w kredzie późnej na terenach współczesnej pustyni Gobi w Mongolii. W dobrze zachowanym szkielecie brakuje tylko głowy i szyi, dzięki czemu opistocelikaudia należy do najlepiej poznanych zauropodów z kredy późnej. Ślady zębów na kościach wskazują, że zwłokami zwierzęcia żywiły się duże dinozaury mięsożerne, które być może oderwały brakujące szczątki. Szkielet wydobyli w 1965 roku polscy i mongolscy naukowcy. Dotychczas poznano jeszcze tylko dwa kolejne, znacznie mniej kompletne okazy, w tym część obręczy barkowej i fragmentaryczny ogon. Opisthocoelicaudia, nazwana i opisana przez polską paleontolożkę Magdalenę Borsuk-Białynicką w 1977 roku, została najpierw uznana za nowego członka rodziny kamarazaurów, od 1993 roku jednak widzi się w niej zaawansowanego ewolucyjnie przedstawiciela tytanozaurów. Czytaj więcej…

2017-07-09

Bitwa pod Bosforem – starcie morskie podczas I wojny światowej 10 maja 1915 roku pomiędzy rosyjską Flotą Czarnomorską a niemieckim krążownikiem liniowym SMS „Goeben” (formalnie osmańskim „Yavuz Sultan Selim”) na Morzu Czarnym, na północ od Bosforu, zakończone taktycznym zwycięstwem rosyjskim. Do starcia doszło w trakcie operacji głównych sił Floty Czarnomorskiej podjętej w celu ostrzeliwania umocnień Bosforu. Akcja „Goebena” doprowadziła do przerwania operacji, lecz nie zdołał on zadać strat flocie rosyjskiej, odnosząc samemu niewielkie uszkodzenia. Bitwa pod Bosforem była, obok bitwy koło przylądka Sarycz, jednym z dwóch największych starć morskich na Morzu Czarnym podczas I wojny światowej. Starcia te wiązały siły główne obu stron, chociaż w ich wyniku nie zatonął żaden okręt. Czytaj więcej…

2017-07-10

Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego – nowotwory tkanek miękkich wywodzące się prekursorów komórek Cajala o charakterystycznej morfologii i typowo wykazujących ekspresję CD117. Nowotwory stromalne stanowią spektrum zmian o różnej histopatologii, stopniu złośliwości oraz rokowaniu. Reprezentują około 5% mięsaków u ludzi. Choroba często przebiega bezobjawowo i jest rozpoznawana przypadkowo podczas wykonywania badań endoskopowych czy obrazowych z innego powodu niż podejrzenie choroby nowotworowej. Najczęstszym objawem choroby jest krwawienie z przewodu pokarmowego, które prezentuje się jako smoliste stolce, wymioty fusowate czy niedokrwistość z niedoboru żelaza. W leczeniu choroby bez przerzutów podstawową metodą jest radykalna onkologicznie operacja polegająca na resekcji guza w granicach zdrowych tkanek. W leczeniu choroby z przerzutami, nieoperacyjnej i nawrotowej konieczne jest leczenie systemowe i podaje się inhibitory kinazy tyrozynowej, wśród których lekiem pierwszego rzutu jest imatynib. Czytaj więcej…

2017-07-11

Bitwa pod Radzyminem – miała miejsce podczas wojny polsko-bolszewickiej, wokół miasta Radzymin położonego ok. 20 km na północny wschód od Warszawy, pomiędzy 13 a 16 sierpnia 1920 roku. Wraz z bitwą pod Ossowem, walkami o Mińsk Mazowiecki oraz polską kontrofensywą znad rzeki Wieprz, bitwa pod Radzyminem uznawana jest za najważniejszy element działań zbrojnych znanych pod wspólną nazwą bitwy warszawskiej. Pierwszą fazę bitwy stanowiło uderzenie Armii Czerwonej w kierunku Warszawy, którego celem było opanowanie przyczółka praskiego i przygotowanie do zajęcia stolicy Polski. 14 sierpnia wojska bolszewickie opanowały Radzymin i przełamały linie obronne 1. Armii Wojska Polskiego, której zadaniem była obrona Warszawy z kierunku wschodniego. Po trzech dniach intensywnych walk, niewielka liczebnie 1. Armia dowodzona przez gen. Franciszka Latinika odparła bezpośredni atak sześciu bolszewickich dywizji strzeleckich na Radzymin i Ossów. Walki o miasto zmusiły jednak gen. Józefa Hallera, dowódcę polskiego Frontu Północnego, do przyspieszenia kontrataku 5. Armii gen. Sikorskiego. Ostatecznie Radzymin został odbity przez polski kontratak 15 sierpnia. Czytaj więcej…

2017-07-12

Kolej dużych prędkości w Polsce – istniejący, rozbudowywany system linii i taboru kolejowego, które umożliwiają prowadzenie planowych przewozów z prędkością co najmniej 200 km/h. Na fragmentach linii kolejowej nr 4 pociągi Alstom EMU250, należące do przewoźnika PKP Intercity, jeżdżą z prędkością maksymalną 200 km/h. Wraz z postępem prac remontowych na liniach kolejowych, odcinek linii nr 4 dostosowany do prędkości 200 km/h ma się wydłużyć. Uzyskanie prędkości 200 km/h ma być możliwe również na fragmentach linii nr 9. Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministra Infrastruktury oraz instrukcje PKP Polskich Linii Kolejowych, określają warunki techniczne, które muszą spełniać linie kolejowe i poruszające się po nich pociągi, aby mogły osiągać prędkości większe niż 130 km/h, 140 km/h, oraz 160 km/h. Kontrolę i certyfikację urządzeń i procedur stosowanych w przewozach kolejowych w Polsce, włączając koleje dużych prędkości, prowadzi Urząd Transportu Kolejowego. Czytaj więcej…

2017-07-13

Lipienica (niem. Lindenau, łac. Lindinowe) – wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie kamiennogórskim, w gminie Kamienna Góra. Leży częściowo u podnóża Gór Kruczych (zachodnia część), częściowo w Kotlinie Krzeszowskiej (wschodnia część). Jest to wieś łańcuchowa o charakterze rolniczym. Leży nieopodal turystycznego Krzeszowa. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1292 roku. Do 1810 roku należała do Cystersów z Krzeszowa. Najwięcej mieszkańców, ponad pół tysiąca, liczyła w drugiej połowie XIX wieku. Na początku XXI wieku zamieszkała przez sto kilkadziesiąt osób. Czytaj więcej…

2017-07-14

Biochemia piwa – obejmuje przemiany chemiczne w produkcji i starzeniu się piwa, przebiegające z udziałem enzymów wytworzonych przez organizmy. Szczególne znaczenie w tych przemianach ma działalność drożdży piwowarskich oraz enzymy słodu. W piwie występuje ponad 800 związków, które tworzą jego smak i aromat. Podstawowymi składnikami piwa są woda, etanol oraz węglowodany. Wiele substancji silnie wpływających na cechy sensoryczne piwa występuje jedynie w śladowych ilościach. Mają one jednak kluczowe znaczenie dla jego ogólnej jakości z powodu niskich progów wyczuwalności. Związki te wykazują również liczne interakcje między sobą. Można wyróżnić efekt synergistyczny, kiedy jeden związek wzmaga percepcję drugiego, oraz antagonistyczny, kiedy jeden związek zmniejsza percepcję drugiego. Złożoność składu piwa, liczne interakcje oraz znaczenie nawet subtelnych różnic w stężeniu różnych związków powoduje spore trudności w uzyskaniu założonego profilu sensorycznego gotowego piwa. Czytaj więcej…

2017-07-15

Opistocelikaudia – rodzaj wymarłego dinozaura z grupy zauropodów, żyjącego w kredzie późnej na terenach współczesnej pustyni Gobi w Mongolii. W dobrze zachowanym szkielecie brakuje tylko głowy i szyi, dzięki czemu opistocelikaudia należy do najlepiej poznanych zauropodów z kredy późnej. Ślady zębów na kościach wskazują, że zwłokami zwierzęcia żywiły się duże dinozaury mięsożerne, które być może oderwały brakujące szczątki. Szkielet wydobyli w 1965 roku polscy i mongolscy naukowcy. Dotychczas poznano jeszcze tylko dwa kolejne, znacznie mniej kompletne okazy, w tym część obręczy barkowej i fragmentaryczny ogon. Opisthocoelicaudia, nazwana i opisana przez polską paleontolożkę Magdalenę Borsuk-Białynicką w 1977 roku, została najpierw uznana za nowego członka rodziny kamarazaurów, od 1993 roku jednak widzi się w niej zaawansowanego ewolucyjnie przedstawiciela tytanozaurów. Czytaj więcej…

2017-07-16

Bitwa pod Bosforem – starcie morskie podczas I wojny światowej 10 maja 1915 roku pomiędzy rosyjską Flotą Czarnomorską a niemieckim krążownikiem liniowym SMS „Goeben” (formalnie osmańskim „Yavuz Sultan Selim”) na Morzu Czarnym, na północ od Bosforu, zakończone taktycznym zwycięstwem rosyjskim. Do starcia doszło w trakcie operacji głównych sił Floty Czarnomorskiej podjętej w celu ostrzeliwania umocnień Bosforu. Akcja „Goebena” doprowadziła do przerwania operacji, lecz nie zdołał on zadać strat flocie rosyjskiej, odnosząc samemu niewielkie uszkodzenia. Bitwa pod Bosforem była, obok bitwy koło przylądka Sarycz, jednym z dwóch największych starć morskich na Morzu Czarnym podczas I wojny światowej. Starcia te wiązały siły główne obu stron, chociaż w ich wyniku nie zatonął żaden okręt. Czytaj więcej…

2017-07-17

Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego – nowotwory tkanek miękkich wywodzące się prekursorów komórek Cajala o charakterystycznej morfologii i typowo wykazujących ekspresję CD117. Nowotwory stromalne stanowią spektrum zmian o różnej histopatologii, stopniu złośliwości oraz rokowaniu. Reprezentują około 5% mięsaków u ludzi. Choroba często przebiega bezobjawowo i jest rozpoznawana przypadkowo podczas wykonywania badań endoskopowych czy obrazowych z innego powodu niż podejrzenie choroby nowotworowej. Najczęstszym objawem choroby jest krwawienie z przewodu pokarmowego, które prezentuje się jako smoliste stolce, wymioty fusowate czy niedokrwistość z niedoboru żelaza. W leczeniu choroby bez przerzutów podstawową metodą jest radykalna onkologicznie operacja polegająca na resekcji guza w granicach zdrowych tkanek. W leczeniu choroby z przerzutami, nieoperacyjnej i nawrotowej konieczne jest leczenie systemowe i podaje się inhibitory kinazy tyrozynowej, wśród których lekiem pierwszego rzutu jest imatynib. Czytaj więcej…

2017-07-18

Bitwa pod Radzyminem – miała miejsce podczas wojny polsko-bolszewickiej, wokół miasta Radzymin położonego ok. 20 km na północny wschód od Warszawy, pomiędzy 13 a 16 sierpnia 1920 roku. Wraz z bitwą pod Ossowem, walkami o Mińsk Mazowiecki oraz polską kontrofensywą znad rzeki Wieprz, bitwa pod Radzyminem uznawana jest za najważniejszy element działań zbrojnych znanych pod wspólną nazwą bitwy warszawskiej. Pierwszą fazę bitwy stanowiło uderzenie Armii Czerwonej w kierunku Warszawy, którego celem było opanowanie przyczółka praskiego i przygotowanie do zajęcia stolicy Polski. 14 sierpnia wojska bolszewickie opanowały Radzymin i przełamały linie obronne 1. Armii Wojska Polskiego, której zadaniem była obrona Warszawy z kierunku wschodniego. Po trzech dniach intensywnych walk, niewielka liczebnie 1. Armia dowodzona przez gen. Franciszka Latinika odparła bezpośredni atak sześciu bolszewickich dywizji strzeleckich na Radzymin i Ossów. Walki o miasto zmusiły jednak gen. Józefa Hallera, dowódcę polskiego Frontu Północnego, do przyspieszenia kontrataku 5. Armii gen. Sikorskiego. Ostatecznie Radzymin został odbity przez polski kontratak 15 sierpnia. Czytaj więcej…

2017-07-19

Kolej dużych prędkości w Polsce – istniejący, rozbudowywany system linii i taboru kolejowego, które umożliwiają prowadzenie planowych przewozów z prędkością co najmniej 200 km/h. Na fragmentach linii kolejowej nr 4 pociągi Alstom EMU250, należące do przewoźnika PKP Intercity, jeżdżą z prędkością maksymalną 200 km/h. Wraz z postępem prac remontowych na liniach kolejowych, odcinek linii nr 4 dostosowany do prędkości 200 km/h ma się wydłużyć. Uzyskanie prędkości 200 km/h ma być możliwe również na fragmentach linii nr 9. Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministra Infrastruktury oraz instrukcje PKP Polskich Linii Kolejowych, określają warunki techniczne, które muszą spełniać linie kolejowe i poruszające się po nich pociągi, aby mogły osiągać prędkości większe niż 130 km/h, 140 km/h, oraz 160 km/h. Kontrolę i certyfikację urządzeń i procedur stosowanych w przewozach kolejowych w Polsce, włączając koleje dużych prędkości, prowadzi Urząd Transportu Kolejowego. Czytaj więcej…

2017-07-20

Lipienica (niem. Lindenau, łac. Lindinowe) – wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie kamiennogórskim, w gminie Kamienna Góra. Leży częściowo u podnóża Gór Kruczych (zachodnia część), częściowo w Kotlinie Krzeszowskiej (wschodnia część). Jest to wieś łańcuchowa o charakterze rolniczym. Leży nieopodal turystycznego Krzeszowa. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1292 roku. Do 1810 roku należała do Cystersów z Krzeszowa. Najwięcej mieszkańców, ponad pół tysiąca, liczyła w drugiej połowie XIX wieku. Na początku XXI wieku zamieszkała przez sto kilkadziesiąt osób. Czytaj więcej…

2017-07-21

Biochemia piwa – obejmuje przemiany chemiczne w produkcji i starzeniu się piwa, przebiegające z udziałem enzymów wytworzonych przez organizmy. Szczególne znaczenie w tych przemianach ma działalność drożdży piwowarskich oraz enzymy słodu. W piwie występuje ponad 800 związków, które tworzą jego smak i aromat. Podstawowymi składnikami piwa są woda, etanol oraz węglowodany. Wiele substancji silnie wpływających na cechy sensoryczne piwa występuje jedynie w śladowych ilościach. Mają one jednak kluczowe znaczenie dla jego ogólnej jakości z powodu niskich progów wyczuwalności. Związki te wykazują również liczne interakcje między sobą. Można wyróżnić efekt synergistyczny, kiedy jeden związek wzmaga percepcję drugiego, oraz antagonistyczny, kiedy jeden związek zmniejsza percepcję drugiego. Złożoność składu piwa, liczne interakcje oraz znaczenie nawet subtelnych różnic w stężeniu różnych związków powoduje spore trudności w uzyskaniu założonego profilu sensorycznego gotowego piwa. Czytaj więcej…

2017-07-22

Amargazaur – rodzaj wczesnokredowego zauropoda z rodziny dikreozaurów, zamieszkującego tereny dzisiejszej Argentyny. Został odkryty przez argentyńskich paleontologów – Leonarda Salgado i José Bonapartego. W nazwie rodzajowej uwzględnili formację geologiczną, w której znaleźli szczątki, a w epitecie gatunkowym jedynego gatunku A. cazaui upamiętnili człowieka, dzięki któremu rozpoczęli badania w tym miejscu. Jak inne dikreozaury, amargazaur osiągał niewielkie jak na zauropoda rozmiary 8–9 m długości, co tłumaczy się progenezą lub pedomorfozą. Cechowała go czaszka typu diplodoka i niezwykle długie, rozwidlone wyrostki kolczyste proksymalnej części kręgosłupa. Mogły one służyć do obrony lub ustalania hierarchii pomiędzy poszczególnymi osobnikami. Poruszał się czterech kończynach. Nie potrafił osiągać znacznych szybkości. Czytaj więcej…

2017-07-23

Bitwa pod Bosforem – starcie morskie podczas I wojny światowej 10 maja 1915 roku pomiędzy rosyjską Flotą Czarnomorską a niemieckim krążownikiem liniowym SMS „Goeben” (formalnie osmańskim „Yavuz Sultan Selim”) na Morzu Czarnym, na północ od Bosforu, zakończone taktycznym zwycięstwem rosyjskim. Do starcia doszło w trakcie operacji głównych sił Floty Czarnomorskiej podjętej w celu ostrzeliwania umocnień Bosforu. Akcja „Goebena” doprowadziła do przerwania operacji, lecz nie zdołał on zadać strat flocie rosyjskiej, odnosząc samemu niewielkie uszkodzenia. Bitwa pod Bosforem była, obok bitwy koło przylądka Sarycz, jednym z dwóch największych starć morskich na Morzu Czarnym podczas I wojny światowej. Starcia te wiązały siły główne obu stron, chociaż w ich wyniku nie zatonął żaden okręt. Czytaj więcej…

2017-07-24

Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego – nowotwory tkanek miękkich wywodzące się prekursorów komórek Cajala o charakterystycznej morfologii i typowo wykazujących ekspresję CD117. Nowotwory stromalne stanowią spektrum zmian o różnej histopatologii, stopniu złośliwości oraz rokowaniu. Reprezentują około 5% mięsaków u ludzi. Choroba często przebiega bezobjawowo i jest rozpoznawana przypadkowo podczas wykonywania badań endoskopowych czy obrazowych z innego powodu niż podejrzenie choroby nowotworowej. Najczęstszym objawem choroby jest krwawienie z przewodu pokarmowego, które prezentuje się jako smoliste stolce, wymioty fusowate czy niedokrwistość z niedoboru żelaza. W leczeniu choroby bez przerzutów podstawową metodą jest radykalna onkologicznie operacja polegająca na resekcji guza w granicach zdrowych tkanek. W leczeniu choroby z przerzutami, nieoperacyjnej i nawrotowej konieczne jest leczenie systemowe i podaje się inhibitory kinazy tyrozynowej, wśród których lekiem pierwszego rzutu jest imatynib. Czytaj więcej…

2017-07-25

Bitwa pod Radzyminem – miała miejsce podczas wojny polsko-bolszewickiej, wokół miasta Radzymin położonego ok. 20 km na północny wschód od Warszawy, pomiędzy 13 a 16 sierpnia 1920 roku. Wraz z bitwą pod Ossowem, walkami o Mińsk Mazowiecki oraz polską kontrofensywą znad rzeki Wieprz, bitwa pod Radzyminem uznawana jest za najważniejszy element działań zbrojnych znanych pod wspólną nazwą bitwy warszawskiej. Pierwszą fazę bitwy stanowiło uderzenie Armii Czerwonej w kierunku Warszawy, którego celem było opanowanie przyczółka praskiego i przygotowanie do zajęcia stolicy Polski. 14 sierpnia wojska bolszewickie opanowały Radzymin i przełamały linie obronne 1. Armii Wojska Polskiego, której zadaniem była obrona Warszawy z kierunku wschodniego. Po trzech dniach intensywnych walk, niewielka liczebnie 1. Armia dowodzona przez gen. Franciszka Latinika odparła bezpośredni atak sześciu bolszewickich dywizji strzeleckich na Radzymin i Ossów. Walki o miasto zmusiły jednak gen. Józefa Hallera, dowódcę polskiego Frontu Północnego, do przyspieszenia kontrataku 5. Armii gen. Sikorskiego. Ostatecznie Radzymin został odbity przez polski kontratak 15 sierpnia. Czytaj więcej…

2017-07-26

Kolej dużych prędkości w Polsce – istniejący, rozbudowywany system linii i taboru kolejowego, które umożliwiają prowadzenie planowych przewozów z prędkością co najmniej 200 km/h. Na fragmentach linii kolejowej nr 4 pociągi Alstom EMU250, należące do przewoźnika PKP Intercity, jeżdżą z prędkością maksymalną 200 km/h. Wraz z postępem prac remontowych na liniach kolejowych, odcinek linii nr 4 dostosowany do prędkości 200 km/h ma się wydłużyć. Uzyskanie prędkości 200 km/h ma być możliwe również na fragmentach linii nr 9. Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministra Infrastruktury oraz instrukcje PKP Polskich Linii Kolejowych, określają warunki techniczne, które muszą spełniać linie kolejowe i poruszające się po nich pociągi, aby mogły osiągać prędkości większe niż 130 km/h, 140 km/h, oraz 160 km/h. Kontrolę i certyfikację urządzeń i procedur stosowanych w przewozach kolejowych w Polsce, włączając koleje dużych prędkości, prowadzi Urząd Transportu Kolejowego. Czytaj więcej…

2017-07-27

Lipienica (niem. Lindenau, łac. Lindinowe) – wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie kamiennogórskim, w gminie Kamienna Góra. Leży częściowo u podnóża Gór Kruczych (zachodnia część), częściowo w Kotlinie Krzeszowskiej (wschodnia część). Jest to wieś łańcuchowa o charakterze rolniczym. Leży nieopodal turystycznego Krzeszowa. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1292 roku. Do 1810 roku należała do Cystersów z Krzeszowa. Najwięcej mieszkańców, ponad pół tysiąca, liczyła w drugiej połowie XIX wieku. Na początku XXI wieku zamieszkała przez sto kilkadziesiąt osób. Czytaj więcej…

2017-07-28

Biochemia piwa – obejmuje przemiany chemiczne w produkcji i starzeniu się piwa, przebiegające z udziałem enzymów wytworzonych przez organizmy. Szczególne znaczenie w tych przemianach ma działalność drożdży piwowarskich oraz enzymy słodu. W piwie występuje ponad 800 związków, które tworzą jego smak i aromat. Podstawowymi składnikami piwa są woda, etanol oraz węglowodany. Wiele substancji silnie wpływających na cechy sensoryczne piwa występuje jedynie w śladowych ilościach. Mają one jednak kluczowe znaczenie dla jego ogólnej jakości z powodu niskich progów wyczuwalności. Związki te wykazują również liczne interakcje między sobą. Można wyróżnić efekt synergistyczny, kiedy jeden związek wzmaga percepcję drugiego, oraz antagonistyczny, kiedy jeden związek zmniejsza percepcję drugiego. Złożoność składu piwa, liczne interakcje oraz znaczenie nawet subtelnych różnic w stężeniu różnych związków powoduje spore trudności w uzyskaniu założonego profilu sensorycznego gotowego piwa. Czytaj więcej…

2017-07-29

Amargazaur – rodzaj wczesnokredowego zauropoda z rodziny dikreozaurów, zamieszkującego tereny dzisiejszej Argentyny. Został odkryty przez argentyńskich paleontologów – Leonarda Salgado i José Bonapartego. W nazwie rodzajowej uwzględnili formację geologiczną, w której znaleźli szczątki, a w epitecie gatunkowym jedynego gatunku A. cazaui upamiętnili człowieka, dzięki któremu rozpoczęli badania w tym miejscu. Jak inne dikreozaury, amargazaur osiągał niewielkie jak na zauropoda rozmiary 8–9 m długości, co tłumaczy się progenezą lub pedomorfozą. Cechowała go czaszka typu diplodoka i niezwykle długie, rozwidlone wyrostki kolczyste proksymalnej części kręgosłupa. Mogły one służyć do obrony lub ustalania hierarchii pomiędzy poszczególnymi osobnikami. Poruszał się czterech kończynach. Nie potrafił osiągać znacznych szybkości. Czytaj więcej…

2017-07-30

Klasyfikacja medalowa Letnich Igrzysk Olimpijskich 1948 – XIV Letnie Igrzyska Olimpijskie były międzynarodowym wydarzeniem sportowym, które odbywało się od 29 lipca do 14 sierpnia 1948 roku w Londynie. Były to pierwsze igrzyska od 12 lat, gdyż wcześniejsze nie odbywały się z powodu II wojny światowej. Rekordową liczbę 59 krajów reprezentowało 4099 atletów – 3714 mężczyzn oraz 385 kobiet – występujących w 19 dyscyplinach sportowych. Najwięcej medali wywalczyli reprezentanci Stanów Zjednoczonych, zdobywając najwięcej złotych (38), srebrnych (27) i brązowych (19) medali. Wielka Brytania, gospodarz imprezy, zdobyła jedynie trzy złote medale – łącznie 23. Na tych igrzyskach 6 krajów wywalczyło swoje pierwsze medale olimpijskie. Medale olimpijskie miały standardowy projekt Trionfo stosowany na igrzyskach pomiędzy 1928 a 1968 rokiem. Czytaj więcej…

2017-07-31

Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego – nowotwory tkanek miękkich wywodzące się prekursorów komórek Cajala o charakterystycznej morfologii i typowo wykazujących ekspresję CD117. Nowotwory stromalne stanowią spektrum zmian o różnej histopatologii, stopniu złośliwości oraz rokowaniu. Reprezentują około 5% mięsaków u ludzi. Choroba często przebiega bezobjawowo i jest rozpoznawana przypadkowo podczas wykonywania badań endoskopowych czy obrazowych z innego powodu niż podejrzenie choroby nowotworowej. Najczęstszym objawem choroby jest krwawienie z przewodu pokarmowego, które prezentuje się jako smoliste stolce, wymioty fusowate czy niedokrwistość z niedoboru żelaza. W leczeniu choroby bez przerzutów podstawową metodą jest radykalna onkologicznie operacja polegająca na resekcji guza w granicach zdrowych tkanek. W leczeniu choroby z przerzutami, nieoperacyjnej i nawrotowej konieczne jest leczenie systemowe i podaje się inhibitory kinazy tyrozynowej, wśród których lekiem pierwszego rzutu jest imatynib. Czytaj więcej…