Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2019-05

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2019-05-01 edytuj

Umowa z Malborka z 1454 roku – umowa zawarta 9 października 1454 roku w twierdzy w Marienburgu pomiędzy władzami zakonu krzyżackiego, reprezentowanymi przez wielkiego mistrza Ludwiga von Erlichshausena, a dowódcami walczących po stronie zakonu w wojnie trzynastoletniej oddziałów wojsk najemnych, reprezentowanymi przez Bernarda von Zinnenberg. W zamian za uzyskanie zapisu gwarancyjnego z prawem sprzedaży najważniejszych, znajdujących się w rękach krzyżackich twierdz pruskich, na poczet niezapłaconego żołdu najemnicy zgodzili się kontynuować działania zbrojne po stronie zakonu do 19 lutego 1455 roku pomimo nieuiszczenia im umówionej zapłaty. Umożliwiło to zakonowi krzyżackiemu odparcie ofensywy Królestwa Polskiego na Malbork w styczniu 1455 roku, odbicie Königsbergu wraz z Dolnymi Prusami i Sambią od Związku Pruskiego oraz odzyskanie szeregu twierdz z rąk Związku Pruskiego. Niedotrzymanie umówionego terminu zapłaty oraz kolejnych terminów zapłaty doprowadziło do sprzedaży Królestwu Polskiemu przez najemników niezdobytej twierdzy w Malborku oraz twierdz w Tczewie i Iławie w 1457 roku. Czytaj więcej…

2019-05-02 edytuj

Kasztanowiec pospolity – gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych. Pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego, gdzie rośnie bardzo nielicznie w lasach i uznawany jest za gatunek narażony na wyginięcie. Został rozprzestrzeniony w czasie ekspansji tureckiej w Europie w XVI oraz XVII wieku i obecnie pospolicie jest uprawiany na tym i innych kontynentach. Sadzony jest głównie na terenach zurbanizowanych i przy drogach jako drzewo ozdobne i cieniodajne. Ze względu na mało wartościowe drewno nie ma znaczenia w gospodarce leśnej. Użytkowany jest także jako roślina lecznicza, kosmetyczna, miododajna, dawniej wyrabiano z nasion klej i stosowano je jako paszę. Od końca XX wieku znaczne szkody w uprawie tego gatunku czyni szrotówek kasztanowcowiaczek – drobny motyl, którego larwy żerują w liściach kasztanowca, dokonujący inwazji na kontynencie europejskim. Narasta też zagrożenie tego gatunku innymi patogenami. Według Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody w Polsce kasztanowce chronione są jako 622 pomniki przyrody. Czytaj więcej…

2019-05-03 edytuj

Ibis reunioński – gatunek wymarłego ptaka z rodziny ibisów. Występował endemicznie na wyspie Reunion na Oceanie Indyjskim. Pierwsze szczątki subfosylne odkryto w 1974 roku, gatunek opisano w 1987 roku. Najbliżej spokrewnione względem niego gatunki to ibis białooki oraz ibis żółtoszyi. Ibisy reuniońskie miały głównie białe upierzenie, z barwą wpadającą w żółć i szarość. Końcówki skrzydeł i podobne do strusich, pióra na grzbiecie były czarne. Szyja i nogi były długie, dziób stosunkowo prosty i krótki jak na ibisa. Długość ciała nie przekraczała 65 cm. Budowa kości skrzydła wskazuje na ograniczoną zdolność lotu, być może związaną z sezonowym wzrostem masy ciała. Pożywieniem ibisów reuniońskich były bezkręgowce i inna zdobycz wygrzebana z gleby. W XVII wieku żyły w obszarach górskich, mogły jednak ograniczyć swój zasięg do nich wskutek trzebienia przez ludzi i drapieżnictwa ze strony introdukowanych zwierząt. Podróżnicy na Reunion zachwalali smak mięsa tych ptaków, przez co były one pożądaną zdobyczą. Te czynniki uznaje się za przyczynę wymarcia ibisów reuniońskich przed początkiem XVIII wieku. Czytaj więcej…

2019-05-04 edytuj

Katopsbatar – wymarły rodzaj ssaka z rzędu wieloguzkowców. Zamieszkiwał tereny dzisiejszej Mongolii w późnym kampanie, około 72 miliony lat temu. Pierwsze skamieniałości znaleziono we wczesnych latach siedemdziesiątych XX wieku. Nazwa gatunkowa odwołuje się do podobieństwa zwierzęcia do rodzaju Catopsalis, gdzie przeniesiono go w 1979 roku. W końcu w 1994 umieszczono go w odrębnym rodzaju Catopsbaatar, nazwanego od greckich i mongolskich słów oznaczających „widocznego bohatera”. Odnaleziono 5 czaszek, jednego trzonowca i jeden szkielet obejmujący czaszkę, stanowiący najbardziej kompletny z okazów. Czaszka Catopsbaatar mierzy 70 mm długości. Z zewnątrz wyglądem przywodzi na myśl czaszki gryzoni. Ciężko zbudowana i szeroka, miała łuki jarzmowe silnie rozszerzające się ku bokom. Zwierzę miało bardzo potężne siekacze, a zęby policzkowe dźwigały wiele guzków. Ostrogi Catopsbaatar i innych mezozoicznych ssaków mogły służyć ochronie przed drapieżnikami, w tym dinozaurami z grupy teropodów. Czytaj więcej…

2019-05-05 edytuj

Okręty podwodne typu Wilk – typ polskich torpedowo-minowych okrętów podwodnych o dwukadłubowej konstrukcji nitowanej zbudowanych we Francji dla Marynarki Wojennej w dwudziestoleciu międzywojennym. Wypierające na powierzchni 980 ton wody jednostki, miały długość 77,95 metra i oprócz uzbrojenia artyleryjskiego uzbrojone były w 10 torped wz. 1924V o średnicy 550 mm oraz 40 min SM-5. Trzy pierwsze w polskiej marynarce okręty podwodne zostały przyjęte w skład Floty w latach 1931–1932, kiedy zaczęły tworzyć „grupę okrętów podwodnych”, a następnie nowo utworzony Dywizjon Okrętów Podwodnych pod dowództwem kmdra ppor. Aleksandra Mohuczego. Po napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę wzięły udział w kampanii wrześniowej wykonując plany operacyjne „Worek” oraz „Rurka”. W wyniku nazbyt defensywnych założeń operacyjnych Kierownictwa Marynarki Wojennej, jednostki typu Wilk nie odniosły większych sukcesów, wszystkie natomiast zostały uszkodzone. Wobec utraty możliwości operowania z polskich baz morskich oraz nie podjęcia próby przedostania się do Wielkiej Brytanii, ORP „Ryś” i ORP „Żbik” zostały internowane w portach szwedzkich. Trzeci okręt tego typu, ORP „Wilk” dotarł do brytyjskiej bazy morskiej w Rosyth. Czytaj więcej…

2019-05-06 edytuj

Przedimek w języku angielskim – nieodmienna część mowy w języku angielskim determinująca rzeczownik. Przedimek obrazuje stopień znajomości desygnatu odbiorcom komunikatu językowego, a także bliżej określa desygnat. Są trzy rodzaje przedimków: nieokreślony, określony i zerowy. Przedimek nieokreślony występuje, gdy dana rzecz pojawia się z tekście po raz pierwszy, oznacza również dowolny obiekt z pewnego wyodrębnionego zbioru. Przedimek określony pojawia się, gdy dana rzecz jest znana rozmówcy lub jest na swój sposób wyjątkowa lub dystynktywna. Przedimek zerowy występuje głównie tam, gdzie zasady gramatyczne nie przewidują użycia jednego z dwóch rodzajów przedimka. Wszystkie trzy przedimki mają szeroki zakres użycia idiomatycznego. Przedimka zwykle nie tłumaczy się na język polski. Czasami można go oddać jako zaimek ten, ta, to (przedimek określony), jakiś, jakaś, jakieś (przedimek nieokreślony). Czytaj więcej…

2019-05-07 edytuj

Podsumowanie startów zespołu Toyota w Formule 1 – zespół Panasonic Toyota Racing założony został na bazie Toyota Motorsport GmbH w 2001 roku. W latach 2002–2009 team brał udział w zawodach Formuły 1, a jego samochody napędzane były silnikami własnej konstrukcji. W 2002 roku Toyota zadebiutowała w Formule 1, wystawiając samochód dla Brytyjczyka Allana McNisha oraz Fina Miki Salo. Pierwsze punkty w Formule 1 zespół zdobył podczas swojego debiutu podczas Grand Prix Australii 2002. Ostatecznie, zespół zakończył debiutancki sezon na 9. pozycji z dwoma punktami. Najwięcej punktów Toyota zdobyła w sezonie 2005, gdy za kierownicą bolidu Toyota TF105 zasiedli Jarno Trulli oraz Ralf Schumacher, który został zastąpiony przez Ricardo Zontę podczas Grand Prix Stanów Zjednoczonych. Zespół w klasyfikacji generalnej konstruktorów znalazł się na czwartej pozycji z 88 punktami. W listopadzie 2009 roku zespół wycofał się z mistrzostw z powodu ogólnoświatowego kryzysu i znacznej redukcji kosztów. Czytaj więcej…

2019-05-08 edytuj

Kurt Gerstein (ur. 11 sierpnia 1905 w Münster, zm. 25 lipca 1945 w Paryżu) – niemiecki oficer SS, kierownik Sanitarnego Biura Technicznego Instytutu Zdrowia Waffen-SS (Hygiene-Institut der Waffen-SS), a równocześnie działacz antyhitlerowski, naoczny świadek masowych mordów w obozach zagłady w Bełżcu i Treblince, który starał się poinformować aliantów oraz papieża Piusa XII o ludobójstwie w obozach koncentracyjnych. Autor tzw. Raportu Gersteina na temat Zagłady Żydów. Podejmowane przez Gersteina ryzykowne próby poinformowania aliantów i światowej opinii publicznej napotykały na obojętność i niedowierzanie. Działania nie przynosiły pożądanych skutków. Gerstein przekazywał także relacje wszystkim swoim przyjaciołom i współwyznawcom. Oceniał, że poinformował w sumie kilkaset osób. Informacje te zostały jednak upowszechnione dopiero po jego śmierci, po zakończeniu wojny. W 1950 roku sąd denazyfikacyjny w Tybindze w Wirtembergii-Hohenzollern jednogłośnie uznał Gersteina za współwinnego zbrodni nazistowskich. Dopiero w 1965 roku, premier kraju związkowego Badenii-Wirtembergii, Kurt Georg Kiesinger, oczyścił Gersteina z wszelkich zarzutów. Czytaj więcej…

2019-05-09 edytuj

Kasztanowiec pospolity – gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych. Pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego, gdzie rośnie bardzo nielicznie w lasach i uznawany jest za gatunek narażony na wyginięcie. Został rozprzestrzeniony w czasie ekspansji tureckiej w Europie w XVI oraz XVII wieku i obecnie pospolicie jest uprawiany na tym i innych kontynentach. Sadzony jest głównie na terenach zurbanizowanych i przy drogach jako drzewo ozdobne i cieniodajne. Ze względu na mało wartościowe drewno nie ma znaczenia w gospodarce leśnej. Użytkowany jest także jako roślina lecznicza, kosmetyczna, miododajna, dawniej wyrabiano z nasion klej i stosowano je jako paszę. Od końca XX wieku znaczne szkody w uprawie tego gatunku czyni szrotówek kasztanowcowiaczek – drobny motyl, którego larwy żerują w liściach kasztanowca, dokonujący inwazji na kontynencie europejskim. Narasta też zagrożenie tego gatunku innymi patogenami. Według Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody w Polsce kasztanowce chronione są jako 622 pomniki przyrody. Czytaj więcej…

2019-05-10 edytuj

Ibis reunioński – gatunek wymarłego ptaka z rodziny ibisów. Występował endemicznie na wyspie Reunion na Oceanie Indyjskim. Pierwsze szczątki subfosylne odkryto w 1974 roku, gatunek opisano w 1987 roku. Najbliżej spokrewnione względem niego gatunki to ibis białooki oraz ibis żółtoszyi. Ibisy reuniońskie miały głównie białe upierzenie, z barwą wpadającą w żółć i szarość. Końcówki skrzydeł i podobne do strusich, pióra na grzbiecie były czarne. Szyja i nogi były długie, dziób stosunkowo prosty i krótki jak na ibisa. Długość ciała nie przekraczała 65 cm. Budowa kości skrzydła wskazuje na ograniczoną zdolność lotu, być może związaną z sezonowym wzrostem masy ciała. Pożywieniem ibisów reuniońskich były bezkręgowce i inna zdobycz wygrzebana z gleby. W XVII wieku żyły w obszarach górskich, mogły jednak ograniczyć swój zasięg do nich wskutek trzebienia przez ludzi i drapieżnictwa ze strony introdukowanych zwierząt. Podróżnicy na Reunion zachwalali smak mięsa tych ptaków, przez co były one pożądaną zdobyczą. Te czynniki uznaje się za przyczynę wymarcia ibisów reuniońskich przed początkiem XVIII wieku. Czytaj więcej…

2019-05-11 edytuj

Katopsbatar – wymarły rodzaj ssaka z rzędu wieloguzkowców. Zamieszkiwał tereny dzisiejszej Mongolii w późnym kampanie, około 72 miliony lat temu. Pierwsze skamieniałości znaleziono we wczesnych latach siedemdziesiątych XX wieku. Nazwa gatunkowa odwołuje się do podobieństwa zwierzęcia do rodzaju Catopsalis, gdzie przeniesiono go w 1979 roku. W końcu w 1994 umieszczono go w odrębnym rodzaju Catopsbaatar, nazwanego od greckich i mongolskich słów oznaczających „widocznego bohatera”. Odnaleziono 5 czaszek, jednego trzonowca i jeden szkielet obejmujący czaszkę, stanowiący najbardziej kompletny z okazów. Czaszka Catopsbaatar mierzy 70 mm długości. Z zewnątrz wyglądem przywodzi na myśl czaszki gryzoni. Ciężko zbudowana i szeroka, miała łuki jarzmowe silnie rozszerzające się ku bokom. Zwierzę miało bardzo potężne siekacze, a zęby policzkowe dźwigały wiele guzków. Ostrogi Catopsbaatar i innych mezozoicznych ssaków mogły służyć ochronie przed drapieżnikami, w tym dinozaurami z grupy teropodów. Czytaj więcej…

2019-05-12 edytuj

Okręty podwodne typu Wilk – typ polskich torpedowo-minowych okrętów podwodnych o dwukadłubowej konstrukcji nitowanej zbudowanych we Francji dla Marynarki Wojennej w dwudziestoleciu międzywojennym. Wypierające na powierzchni 980 ton wody jednostki, miały długość 77,95 metra i oprócz uzbrojenia artyleryjskiego uzbrojone były w 10 torped wz. 1924V o średnicy 550 mm oraz 40 min SM-5. Trzy pierwsze w polskiej marynarce okręty podwodne zostały przyjęte w skład Floty w latach 1931–1932, kiedy zaczęły tworzyć „grupę okrętów podwodnych”, a następnie nowo utworzony Dywizjon Okrętów Podwodnych pod dowództwem kmdra ppor. Aleksandra Mohuczego. Po napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę wzięły udział w kampanii wrześniowej wykonując plany operacyjne „Worek” oraz „Rurka”. W wyniku nazbyt defensywnych założeń operacyjnych Kierownictwa Marynarki Wojennej, jednostki typu Wilk nie odniosły większych sukcesów, wszystkie natomiast zostały uszkodzone. Wobec utraty możliwości operowania z polskich baz morskich oraz nie podjęcia próby przedostania się do Wielkiej Brytanii, ORP „Ryś” i ORP „Żbik” zostały internowane w portach szwedzkich. Trzeci okręt tego typu, ORP „Wilk” dotarł do brytyjskiej bazy morskiej w Rosyth. Czytaj więcej…

2019-05-13 edytuj

Przedimek w języku angielskim – nieodmienna część mowy w języku angielskim determinująca rzeczownik. Przedimek obrazuje stopień znajomości desygnatu odbiorcom komunikatu językowego, a także bliżej określa desygnat. Są trzy rodzaje przedimków: nieokreślony, określony i zerowy. Przedimek nieokreślony występuje, gdy dana rzecz pojawia się z tekście po raz pierwszy, oznacza również dowolny obiekt z pewnego wyodrębnionego zbioru. Przedimek określony pojawia się, gdy dana rzecz jest znana rozmówcy lub jest na swój sposób wyjątkowa lub dystynktywna. Przedimek zerowy występuje głównie tam, gdzie zasady gramatyczne nie przewidują użycia jednego z dwóch rodzajów przedimka. Wszystkie trzy przedimki mają szeroki zakres użycia idiomatycznego. Przedimka zwykle nie tłumaczy się na język polski. Czasami można go oddać jako zaimek ten, ta, to (przedimek określony), jakiś, jakaś, jakieś (przedimek nieokreślony). Czytaj więcej…

2019-05-14 edytuj

Podsumowanie startów zespołu Toyota w Formule 1 – zespół Panasonic Toyota Racing założony został na bazie Toyota Motorsport GmbH w 2001 roku. W latach 2002–2009 team brał udział w zawodach Formuły 1, a jego samochody napędzane były silnikami własnej konstrukcji. W 2002 roku Toyota zadebiutowała w Formule 1, wystawiając samochód dla Brytyjczyka Allana McNisha oraz Fina Miki Salo. Pierwsze punkty w Formule 1 zespół zdobył podczas swojego debiutu podczas Grand Prix Australii 2002. Ostatecznie, zespół zakończył debiutancki sezon na 9. pozycji z dwoma punktami. Najwięcej punktów Toyota zdobyła w sezonie 2005, gdy za kierownicą bolidu Toyota TF105 zasiedli Jarno Trulli oraz Ralf Schumacher, który został zastąpiony przez Ricardo Zontę podczas Grand Prix Stanów Zjednoczonych. Zespół w klasyfikacji generalnej konstruktorów znalazł się na czwartej pozycji z 88 punktami. W listopadzie 2009 roku zespół wycofał się z mistrzostw z powodu ogólnoświatowego kryzysu i znacznej redukcji kosztów. Czytaj więcej…

2019-05-15 edytuj

Kurt Gerstein (ur. 11 sierpnia 1905 w Münster, zm. 25 lipca 1945 w Paryżu) – niemiecki oficer SS, kierownik Sanitarnego Biura Technicznego Instytutu Zdrowia Waffen-SS (Hygiene-Institut der Waffen-SS), a równocześnie działacz antyhitlerowski, naoczny świadek masowych mordów w obozach zagłady w Bełżcu i Treblince, który starał się poinformować aliantów oraz papieża Piusa XII o ludobójstwie w obozach koncentracyjnych. Autor tzw. Raportu Gersteina na temat Zagłady Żydów. Podejmowane przez Gersteina ryzykowne próby poinformowania aliantów i światowej opinii publicznej napotykały na obojętność i niedowierzanie. Działania nie przynosiły pożądanych skutków. Gerstein przekazywał także relacje wszystkim swoim przyjaciołom i współwyznawcom. Oceniał, że poinformował w sumie kilkaset osób. Informacje te zostały jednak upowszechnione dopiero po jego śmierci, po zakończeniu wojny. W 1950 roku sąd denazyfikacyjny w Tybindze w Wirtembergii-Hohenzollern jednogłośnie uznał Gersteina za współwinnego zbrodni nazistowskich. Dopiero w 1965 roku, premier kraju związkowego Badenii-Wirtembergii, Kurt Georg Kiesinger, oczyścił Gersteina z wszelkich zarzutów. Czytaj więcej…

2019-05-16 edytuj

Kasztanowiec pospolity – gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych. Pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego, gdzie rośnie bardzo nielicznie w lasach i uznawany jest za gatunek narażony na wyginięcie. Został rozprzestrzeniony w czasie ekspansji tureckiej w Europie w XVI oraz XVII wieku i obecnie pospolicie jest uprawiany na tym i innych kontynentach. Sadzony jest głównie na terenach zurbanizowanych i przy drogach jako drzewo ozdobne i cieniodajne. Ze względu na mało wartościowe drewno nie ma znaczenia w gospodarce leśnej. Użytkowany jest także jako roślina lecznicza, kosmetyczna, miododajna, dawniej wyrabiano z nasion klej i stosowano je jako paszę. Od końca XX wieku znaczne szkody w uprawie tego gatunku czyni szrotówek kasztanowcowiaczek – drobny motyl, którego larwy żerują w liściach kasztanowca, dokonujący inwazji na kontynencie europejskim. Narasta też zagrożenie tego gatunku innymi patogenami. Według Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody w Polsce kasztanowce chronione są jako 622 pomniki przyrody. Czytaj więcej…

2019-05-17 edytuj

Dyskografia Ewy Demarczyk – polskiej wokalistki wykonującej repertuar z gatunku poezji śpiewanej, składa się z trzech albumów studyjnych, jednego albumu kompilacyjnego, pięciu singli oraz trzech pocztówek dźwiękowych. Debiutancki album wokalistki – Ewa Demarczyk śpiewa piosenki Zygmunta Koniecznego – został wydany w 1967 roku. Według danych pochodzących z oficjalnej strony internetowej wokalistki album sprzedał się w Polsce w nakładzie ponad 100 tysięcy egzemplarzy, uzyskując status platynowej płyty. Z albumu pochodzą m.in. utwory „Karuzela z madonnami”, „Czarne anioły” oraz „Taki pejzaż”, za których wykonanie piosenkarka otrzymała nagrodę główną na I Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Drugi studyjny album wokalistki zatytułowany Ewa Demarczyk został wydany przez rosyjską wytwórnię płytową Melodia w 1975 roku, wyłącznie na terenie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. W 1979 roku wydano do tej pory ostatni, trzeci album piosenkarki Live. Album oryginalnie ukazał się jako podwójny longplay, uzyskując status złotej płyty za sprzedaż ponad 100 tysięcy egzemplarzy w Polsce. W 2011 roku, nakładem wytwórni płytowej Luna Music wydano tribute album poświęcony Ewie Demarczyk, zatytułowany Anioły w kolorze: Piosenki z repertuaru Ewy Demarczyk. Czytaj więcej…

2019-05-18 edytuj

Katopsbatar – wymarły rodzaj ssaka z rzędu wieloguzkowców. Zamieszkiwał tereny dzisiejszej Mongolii w późnym kampanie, około 72 miliony lat temu. Pierwsze skamieniałości znaleziono we wczesnych latach siedemdziesiątych XX wieku. Nazwa gatunkowa odwołuje się do podobieństwa zwierzęcia do rodzaju Catopsalis, gdzie przeniesiono go w 1979 roku. W końcu w 1994 umieszczono go w odrębnym rodzaju Catopsbaatar, nazwanego od greckich i mongolskich słów oznaczających „widocznego bohatera”. Odnaleziono 5 czaszek, jednego trzonowca i jeden szkielet obejmujący czaszkę, stanowiący najbardziej kompletny z okazów. Czaszka Catopsbaatar mierzy 70 mm długości. Z zewnątrz wyglądem przywodzi na myśl czaszki gryzoni. Ciężko zbudowana i szeroka, miała łuki jarzmowe silnie rozszerzające się ku bokom. Zwierzę miało bardzo potężne siekacze, a zęby policzkowe dźwigały wiele guzków. Ostrogi Catopsbaatar i innych mezozoicznych ssaków mogły służyć ochronie przed drapieżnikami, w tym dinozaurami z grupy teropodów. Czytaj więcej…

2019-05-19 edytuj

Okręty podwodne typu Wilk – typ polskich torpedowo-minowych okrętów podwodnych o dwukadłubowej konstrukcji nitowanej zbudowanych we Francji dla Marynarki Wojennej w dwudziestoleciu międzywojennym. Wypierające na powierzchni 980 ton wody jednostki, miały długość 77,95 metra i oprócz uzbrojenia artyleryjskiego uzbrojone były w 10 torped wz. 1924V o średnicy 550 mm oraz 40 min SM-5. Trzy pierwsze w polskiej marynarce okręty podwodne zostały przyjęte w skład Floty w latach 1931–1932, kiedy zaczęły tworzyć „grupę okrętów podwodnych”, a następnie nowo utworzony Dywizjon Okrętów Podwodnych pod dowództwem kmdra ppor. Aleksandra Mohuczego. Po napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę wzięły udział w kampanii wrześniowej wykonując plany operacyjne „Worek” oraz „Rurka”. W wyniku nazbyt defensywnych założeń operacyjnych Kierownictwa Marynarki Wojennej, jednostki typu Wilk nie odniosły większych sukcesów, wszystkie natomiast zostały uszkodzone. Wobec utraty możliwości operowania z polskich baz morskich oraz nie podjęcia próby przedostania się do Wielkiej Brytanii, ORP „Ryś” i ORP „Żbik” zostały internowane w portach szwedzkich. Trzeci okręt tego typu, ORP „Wilk” dotarł do brytyjskiej bazy morskiej w Rosyth. Czytaj więcej…

2019-05-20 edytuj

Czterdziestu męczenników Anglii i Walii – pierwsza grupa katolików angielskich i walijskich, kanonizowanych przez papieża Pawła VI w 1970 roku i czczonych przez Kościół katolicki jako męczennicy za wiarę. Ponieśli śmierć w Anglii i Walii w latach 1535–1679 w wyniku represji związanych z odmową porzucenia przynależności do Kościoła katolickiego na rzecz ustanowionego przez Henryka VIII Kościoła anglikańskiego. Największą grupę wśród męczenników stanowili księża, oraz osoby, które pomagały im w ukrytej działalności duszpasterskiej. W tym czasie w Zjednoczonym Królestwie za bycie księdzem katolickim, lub udzielanie mu gościny ustanowiona była najwyższa kara za zdradę stanu. Największa liczba męczenników zginęła na londyńskim miejscu skazań Tyburn, mieszczącym się przy dzisiejszym Hyde Parku. Często głowy skazańców-męczenników „dla pouczenia ludu” umieszczano na włóczni u bramy miejskiej. Pamięć o męczennikach miała charakter lokalny, a relikwie i zapiski dotyczące ich życia i śmierci były rozproszone i często przechowywane w prywatnych domach. Czytaj więcej…

2019-05-21 edytuj

Podsumowanie startów zespołu Toyota w Formule 1 – zespół Panasonic Toyota Racing założony został na bazie Toyota Motorsport GmbH w 2001 roku. W latach 2002–2009 team brał udział w zawodach Formuły 1, a jego samochody napędzane były silnikami własnej konstrukcji. W 2002 roku Toyota zadebiutowała w Formule 1, wystawiając samochód dla Brytyjczyka Allana McNisha oraz Fina Miki Salo. Pierwsze punkty w Formule 1 zespół zdobył podczas swojego debiutu podczas Grand Prix Australii 2002. Ostatecznie, zespół zakończył debiutancki sezon na 9. pozycji z dwoma punktami. Najwięcej punktów Toyota zdobyła w sezonie 2005, gdy za kierownicą bolidu Toyota TF105 zasiedli Jarno Trulli oraz Ralf Schumacher, który został zastąpiony przez Ricardo Zontę podczas Grand Prix Stanów Zjednoczonych. Zespół w klasyfikacji generalnej konstruktorów znalazł się na czwartej pozycji z 88 punktami. W listopadzie 2009 roku zespół wycofał się z mistrzostw z powodu ogólnoświatowego kryzysu i znacznej redukcji kosztów. Czytaj więcej…

2019-05-22 edytuj

Kurt Gerstein (ur. 11 sierpnia 1905 w Münster, zm. 25 lipca 1945 w Paryżu) – niemiecki oficer SS, kierownik Sanitarnego Biura Technicznego Instytutu Zdrowia Waffen-SS (Hygiene-Institut der Waffen-SS), a równocześnie działacz antyhitlerowski, naoczny świadek masowych mordów w obozach zagłady w Bełżcu i Treblince, który starał się poinformować aliantów oraz papieża Piusa XII o ludobójstwie w obozach koncentracyjnych. Autor tzw. Raportu Gersteina na temat Zagłady Żydów. Podejmowane przez Gersteina ryzykowne próby poinformowania aliantów i światowej opinii publicznej napotykały na obojętność i niedowierzanie. Działania nie przynosiły pożądanych skutków. Gerstein przekazywał także relacje wszystkim swoim przyjaciołom i współwyznawcom. Oceniał, że poinformował w sumie kilkaset osób. Informacje te zostały jednak upowszechnione dopiero po jego śmierci, po zakończeniu wojny. W 1950 roku sąd denazyfikacyjny w Tybindze w Wirtembergii-Hohenzollern jednogłośnie uznał Gersteina za współwinnego zbrodni nazistowskich. Dopiero w 1965 roku, premier kraju związkowego Badenii-Wirtembergii, Kurt Georg Kiesinger, oczyścił Gersteina z wszelkich zarzutów. Czytaj więcej…

2019-05-23 edytuj

Miasto Jest Nasze – warszawski ruch miejski zawiązany w październiku 2013 roku. Organizacja zrzesza ponad 140 aktywistów miejskich, działających w 10 dzielnicach Warszawy. Pierwsze działania ruchu związane były z kampanią profrekwencyjną przed referendum w 2013 roku ws. odwołania prezydent Hanny Gronkiewicz-Waltz oraz obrony kina Femina. Ogólnopolski rozgłos Stowarzyszeniu przyniosło nagłaśnianie nieprawidłowości związanych z reprywatyzacją warszawskich nieruchomości, w późniejszym okresie także m.in. problemu smogu. W wyborach samorządowych w 2014 roku Stowarzyszenie wprowadziło 7 radnych do trzech rad dzielnicowych w Warszawie. Zaś w wyborach samorządowych 2018 roku w ramach ogólnomiejskiej koalicji ruchów miejskich 22 radnych w 7 dzielnicach, przedstawiciele ruchów miejskich zostali wiceburmistrzami w trzech dzielnicach, a kandydatka na prezydenta Justyna Glusman objęła stanowisko koordynatorki dyrektorki ds. zrównoważonego rozwoju i zieleni w Urzędzie m.st. Warszawy. Czytaj więcej…

2019-05-24 edytuj

Dyskografia Ewy Demarczyk – polskiej wokalistki wykonującej repertuar z gatunku poezji śpiewanej, składa się z trzech albumów studyjnych, jednego albumu kompilacyjnego, pięciu singli oraz trzech pocztówek dźwiękowych. Debiutancki album wokalistki – Ewa Demarczyk śpiewa piosenki Zygmunta Koniecznego – został wydany w 1967 roku. Według danych pochodzących z oficjalnej strony internetowej wokalistki album sprzedał się w Polsce w nakładzie ponad 100 tysięcy egzemplarzy, uzyskując status platynowej płyty. Z albumu pochodzą m.in. utwory „Karuzela z madonnami”, „Czarne anioły” oraz „Taki pejzaż”, za których wykonanie piosenkarka otrzymała nagrodę główną na I Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Drugi studyjny album wokalistki zatytułowany Ewa Demarczyk został wydany przez rosyjską wytwórnię płytową Melodia w 1975 roku, wyłącznie na terenie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. W 1979 roku wydano do tej pory ostatni, trzeci album piosenkarki Live. Album oryginalnie ukazał się jako podwójny longplay, uzyskując status złotej płyty za sprzedaż ponad 100 tysięcy egzemplarzy w Polsce. W 2011 roku, nakładem wytwórni płytowej Luna Music wydano tribute album poświęcony Ewie Demarczyk, zatytułowany Anioły w kolorze: Piosenki z repertuaru Ewy Demarczyk. Czytaj więcej…

2019-05-25 edytuj

Katopsbatar – wymarły rodzaj ssaka z rzędu wieloguzkowców. Zamieszkiwał tereny dzisiejszej Mongolii w późnym kampanie, około 72 miliony lat temu. Pierwsze skamieniałości znaleziono we wczesnych latach siedemdziesiątych XX wieku. Nazwa gatunkowa odwołuje się do podobieństwa zwierzęcia do rodzaju Catopsalis, gdzie przeniesiono go w 1979 roku. W końcu w 1994 umieszczono go w odrębnym rodzaju Catopsbaatar, nazwanego od greckich i mongolskich słów oznaczających „widocznego bohatera”. Odnaleziono 5 czaszek, jednego trzonowca i jeden szkielet obejmujący czaszkę, stanowiący najbardziej kompletny z okazów. Czaszka Catopsbaatar mierzy 70 mm długości. Z zewnątrz wyglądem przywodzi na myśl czaszki gryzoni. Ciężko zbudowana i szeroka, miała łuki jarzmowe silnie rozszerzające się ku bokom. Zwierzę miało bardzo potężne siekacze, a zęby policzkowe dźwigały wiele guzków. Ostrogi Catopsbaatar i innych mezozoicznych ssaków mogły służyć ochronie przed drapieżnikami, w tym dinozaurami z grupy teropodów. Czytaj więcej…

2019-05-26 edytuj

Okręty podwodne typu Wilk – typ polskich torpedowo-minowych okrętów podwodnych o dwukadłubowej konstrukcji nitowanej zbudowanych we Francji dla Marynarki Wojennej w dwudziestoleciu międzywojennym. Wypierające na powierzchni 980 ton wody jednostki, miały długość 77,95 metra i oprócz uzbrojenia artyleryjskiego uzbrojone były w 10 torped wz. 1924V o średnicy 550 mm oraz 40 min SM-5. Trzy pierwsze w polskiej marynarce okręty podwodne zostały przyjęte w skład Floty w latach 1931–1932, kiedy zaczęły tworzyć „grupę okrętów podwodnych”, a następnie nowo utworzony Dywizjon Okrętów Podwodnych pod dowództwem kmdra ppor. Aleksandra Mohuczego. Po napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę wzięły udział w kampanii wrześniowej wykonując plany operacyjne „Worek” oraz „Rurka”. W wyniku nazbyt defensywnych założeń operacyjnych Kierownictwa Marynarki Wojennej, jednostki typu Wilk nie odniosły większych sukcesów, wszystkie natomiast zostały uszkodzone. Wobec utraty możliwości operowania z polskich baz morskich oraz nie podjęcia próby przedostania się do Wielkiej Brytanii, ORP „Ryś” i ORP „Żbik” zostały internowane w portach szwedzkich. Trzeci okręt tego typu, ORP „Wilk” dotarł do brytyjskiej bazy morskiej w Rosyth. Czytaj więcej…

2019-05-27 edytuj

Czterdziestu męczenników Anglii i Walii – pierwsza grupa katolików angielskich i walijskich, kanonizowanych przez papieża Pawła VI w 1970 roku i czczonych przez Kościół katolicki jako męczennicy za wiarę. Ponieśli śmierć w Anglii i Walii w latach 1535–1679 w wyniku represji związanych z odmową porzucenia przynależności do Kościoła katolickiego na rzecz ustanowionego przez Henryka VIII Kościoła anglikańskiego. Największą grupę wśród męczenników stanowili księża, oraz osoby, które pomagały im w ukrytej działalności duszpasterskiej. W tym czasie w Zjednoczonym Królestwie za bycie księdzem katolickim, lub udzielanie mu gościny ustanowiona była najwyższa kara za zdradę stanu. Największa liczba męczenników zginęła na londyńskim miejscu skazań Tyburn, mieszczącym się przy dzisiejszym Hyde Parku. Często głowy skazańców-męczenników „dla pouczenia ludu” umieszczano na włóczni u bramy miejskiej. Pamięć o męczennikach miała charakter lokalny, a relikwie i zapiski dotyczące ich życia i śmierci były rozproszone i często przechowywane w prywatnych domach. Czytaj więcej…

2019-05-28 edytuj

Podsumowanie startów zespołu Toyota w Formule 1 – zespół Panasonic Toyota Racing założony został na bazie Toyota Motorsport GmbH w 2001 roku. W latach 2002–2009 team brał udział w zawodach Formuły 1, a jego samochody napędzane były silnikami własnej konstrukcji. W 2002 roku Toyota zadebiutowała w Formule 1, wystawiając samochód dla Brytyjczyka Allana McNisha oraz Fina Miki Salo. Pierwsze punkty w Formule 1 zespół zdobył podczas swojego debiutu podczas Grand Prix Australii 2002. Ostatecznie, zespół zakończył debiutancki sezon na 9. pozycji z dwoma punktami. Najwięcej punktów Toyota zdobyła w sezonie 2005, gdy za kierownicą bolidu Toyota TF105 zasiedli Jarno Trulli oraz Ralf Schumacher, który został zastąpiony przez Ricardo Zontę podczas Grand Prix Stanów Zjednoczonych. Zespół w klasyfikacji generalnej konstruktorów znalazł się na czwartej pozycji z 88 punktami. W listopadzie 2009 roku zespół wycofał się z mistrzostw z powodu ogólnoświatowego kryzysu i znacznej redukcji kosztów. Czytaj więcej…

2019-05-29 edytuj

Kurt Gerstein (ur. 11 sierpnia 1905 w Münster, zm. 25 lipca 1945 w Paryżu) – niemiecki oficer SS, kierownik Sanitarnego Biura Technicznego Instytutu Zdrowia Waffen-SS (Hygiene-Institut der Waffen-SS), a równocześnie działacz antyhitlerowski, naoczny świadek masowych mordów w obozach zagłady w Bełżcu i Treblince, który starał się poinformować aliantów oraz papieża Piusa XII o ludobójstwie w obozach koncentracyjnych. Autor tzw. Raportu Gersteina na temat Zagłady Żydów. Podejmowane przez Gersteina ryzykowne próby poinformowania aliantów i światowej opinii publicznej napotykały na obojętność i niedowierzanie. Działania nie przynosiły pożądanych skutków. Gerstein przekazywał także relacje wszystkim swoim przyjaciołom i współwyznawcom. Oceniał, że poinformował w sumie kilkaset osób. Informacje te zostały jednak upowszechnione dopiero po jego śmierci, po zakończeniu wojny. W 1950 roku sąd denazyfikacyjny w Tybindze w Wirtembergii-Hohenzollern jednogłośnie uznał Gersteina za współwinnego zbrodni nazistowskich. Dopiero w 1965 roku, premier kraju związkowego Badenii-Wirtembergii, Kurt Georg Kiesinger, oczyścił Gersteina z wszelkich zarzutów. Czytaj więcej…

2019-05-30 edytuj

Miasto Jest Nasze – warszawski ruch miejski zawiązany w październiku 2013 roku. Organizacja zrzesza ponad 140 aktywistów miejskich, działających w 10 dzielnicach Warszawy. Pierwsze działania ruchu związane były z kampanią profrekwencyjną przed referendum w 2013 roku ws. odwołania prezydent Hanny Gronkiewicz-Waltz oraz obrony kina Femina. Ogólnopolski rozgłos Stowarzyszeniu przyniosło nagłaśnianie nieprawidłowości związanych z reprywatyzacją warszawskich nieruchomości, w późniejszym okresie także m.in. problemu smogu. W wyborach samorządowych w 2014 roku Stowarzyszenie wprowadziło 7 radnych do trzech rad dzielnicowych w Warszawie. Zaś w wyborach samorządowych 2018 roku w ramach ogólnomiejskiej koalicji ruchów miejskich 22 radnych w 7 dzielnicach, przedstawiciele ruchów miejskich zostali wiceburmistrzami w trzech dzielnicach, a kandydatka na prezydenta Justyna Glusman objęła stanowisko koordynatorki dyrektorki ds. zrównoważonego rozwoju i zieleni w Urzędzie m.st. Warszawy. Czytaj więcej…

2019-05-31 edytuj

Dyskografia Ewy Demarczyk – polskiej wokalistki wykonującej repertuar z gatunku poezji śpiewanej, składa się z trzech albumów studyjnych, jednego albumu kompilacyjnego, pięciu singli oraz trzech pocztówek dźwiękowych. Debiutancki album wokalistki – Ewa Demarczyk śpiewa piosenki Zygmunta Koniecznego – został wydany w 1967 roku. Według danych pochodzących z oficjalnej strony internetowej wokalistki album sprzedał się w Polsce w nakładzie ponad 100 tysięcy egzemplarzy, uzyskując status platynowej płyty. Z albumu pochodzą m.in. utwory „Karuzela z madonnami”, „Czarne anioły” oraz „Taki pejzaż”, za których wykonanie piosenkarka otrzymała nagrodę główną na I Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Drugi studyjny album wokalistki zatytułowany Ewa Demarczyk został wydany przez rosyjską wytwórnię płytową Melodia w 1975 roku, wyłącznie na terenie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. W 1979 roku wydano do tej pory ostatni, trzeci album piosenkarki Live. Album oryginalnie ukazał się jako podwójny longplay, uzyskując status złotej płyty za sprzedaż ponad 100 tysięcy egzemplarzy w Polsce. W 2011 roku, nakładem wytwórni płytowej Luna Music wydano tribute album poświęcony Ewie Demarczyk, zatytułowany Anioły w kolorze: Piosenki z repertuaru Ewy Demarczyk. Czytaj więcej…