Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2015-10

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2015-10-01 edytuj

English Electric EL.100 (serie EL.100, E100, E01 i EP01) – seria sześciu pierwszych w Polsce lokomotyw elektrycznych eksploatowanych na Polskich Kolejach Państwowych, wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii w zakładach Metropolitan-Vickers Electrical Export i Pierwszej Fabryce Lokomotyw w Polsce w latach 1934–1936. Po doprowadzeniu lokomotyw do Warszawy, rozpoczęto nocne jazdy próbne i – finansowane przez PKP – szkolenia maszynistów. Od 15 grudnia 1936 roku próby przeprowadzano także z pociągami podmiejskimi na nowo zelektryfikowanym odcinku Warszawa Wschodnia – Pruszków. Naloty Luftwaffe na Warszawę we wrześniu 1939 roku spowodowały znaczne straty w infrastrukturze i taborze. Zniszczono wtedy lokomotywy EL.201, EL.202, EL.204 oraz EL.103. Ocalałe lokomotywy dostały się pod zarząd Ostbahn. Wyzwolenie Warszawy przetrwała tylko uszkodzona E106, która po odbudowie w zakładach naprawczych w Lubaniu Śląskim wróciła do Warszawy. Od 1947 pracowała z pociągami regionalnymi z Mińska Mazowieckiego przez Warszawę do Żyrardowa i Skierniewic. Czytaj więcej…

2015-10-02 edytuj

Powstańcze natarcia na Dworzec Gdański – kilkukrotne próby zdobycia stołecznego Dworca Gdańskiego podjęte przez żołnierzy Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego 1944 roku. Dworzec wraz z zespołem sąsiednich obiektów tworzył jeden z najsilniejszych ośrodków niemieckiego oporu w północnej części Warszawy. Na skutek niepowodzenia polskich ataków w godzinie „W” dworzec wraz z linią kolei obwodowej stworzyły swoistą barierę oddzielającą oddziały AK na Starym Mieście od powstańczego Żoliborza. Polskie dowództwo od pierwszych dni powstania zamierzało wywalczyć korytarz między obiema dzielnicami, lecz przystąpienie do poważniejszych działań zaczepnych okazało się możliwe dopiero po przybyciu na Żoliborz blisko 900 żołnierzy AK z Puszczy Kampinoskiej. Dwa nocne natarcia, przeprowadzone 20/21 sierpnia i 21/22 sierpnia, zakończyły się jednak całkowitą porażką z powodu przewagi ogniowej nieprzyjaciela oraz błędów popełnionych przez polskie dowództwo przy planowaniu i organizacji natarcia. Oddziały AK poniosły wówczas ciężkie straty, sięgające około 500–600 zabitych i rannych. Czytaj więcej…

2015-10-03 edytuj

Naloty na Japonię – zespół alianckich bombowych operacji powietrznych nad Japonią podczas działań bojowych na Pacyfiku w trakcie II wojnie światowej. Celem nalotów, prowadzonych od połowy 1944 roku aż do zakończenia wojny, było pozbawienie Japonii zaplecza przemysłowego oraz wywarcie nacisku psychologicznego na społeczeństwo i zmuszenie tego kraju do kapitulacji bez konieczności przeprowadzania inwazji lądowej. Kampania powietrzna amerykańskich sił zbrojnych przeciw Japonii rozpoczęła się w połowie 1944 roku, a nasiliła się w ostatnich miesiącach wojny. Na początku sierpnia miasta Hiroszima i Nagasaki zostały niemal całkowicie zniszczone przez bomby atomowe. Naloty spowodowały zniszczenie wielu japońskich miast i śmierć od 241 do 900 tysięcy ludzi, co wraz z bardzo skuteczną blokadą morską Japonii, zmusiło władze tego kraju do podjęcia decyzji o kapitulacji. Wprawdzie alianckie bombardowania były jednym z głównych czynników, które w połowie sierpnia 1945 roku skłoniły władze japońskie do podjęcia decyzji o kapitulacji, stały się jednak po wojnie tematem sporów na temat ich aspektu moralnego, a zasadność użycia broni jądrowej jest uważana za kontrowersyjną. Czytaj więcej…

2015-10-04 edytuj

Company of Heroes: Kompania braci – komputerowa gra strategiczna osadzona w realiach II wojny światowej, wyprodukowana przez kanadyjskie studio Relic Entertainment z Joshuą Mosqueirą jako głównym projektantem i Drew Dunlopem pełniącym funkcję głównego programisty. Została wydana na świecie we wrześniu 2006 roku przez THQ. Akcja Company of Heroes toczy się podczas operacji Overlord, pomiędzy czerwcem a sierpniem 1944 roku. Kampania jednoosobowa umożliwia graczowi przejęcie kontroli nad dwoma amerykańskimi kompaniami uczestniczącymi w działaniach wojennych przeciwko stacjonującym we Francji siłom Wehrmachtu. Oś fabularną gry stanowią relacje między dowódcą jednej z kompanii, kapitanem Samem MacKayem, a jego podwładnym sierżantem Joem Conti, a sama rozgrywka obejmuje wydarzenia od lądowania na plaży „Omaha” po bitwę pod Falaise. Czytaj więcej…

2015-10-05 edytuj

Literatura szwedzkojęzyczna – termin odnoszący się do dzieł literackich stworzonych w języku szwedzkim w samej Szwecji oraz twórczości literackiej w języku szwedzkim pisanej w Finlandii i na Wyspach Alandzkich. Najwybitniejszym przedstawicielem średniowiecza była tworząca pisma mistyczne katolicka współpatronka Europy, św. Brygida Szwedzka (ok. 1302–1373). Następnym momentem, gdy na gruncie literatury szwedzkiej pojawiły się osobowości o formacie ogólnoeuropejskim, było oświecenie. Warto tutaj wspomnieć przyrodnika Karola Linneusza (1707–1778), mistyka Emanuela Swedenborga (1688–1772) i barda Carla Michaela Bellmana (1740–1795). Swoją obecność w kulturze światowej zaznaczyli też Szwedzi na przełomie XIX i XX wieku naturalistycznymi i mistycznymi dramatami autorstwa Augusta Strindberga (1849–1912) oraz żywą prozą Selmy Lagerlöf (1858–1940). Ich osiągnięciom dorównał w XX wieku eksperymentator, poeta, prozaik i dramaturg Pär Lagerkvist (1891–1974). Popularność zdobyły napisane w języku szwedzkim dzieła Astrid Lindgren (1907–2002), autorki m.in. Dzieci z Bullerbyn, oraz Tove Jansson (1914–2001), twórczyni świata Muminków. Czytaj więcej…

2015-10-06 edytuj

Borówka czarna (Vaccinium myrtillus L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Ma wiele nazw zwyczajowych, m.in. jagoda, czarna jagoda, czernica. Roślina jest szeroko rozprzestrzeniona w Azji, Europie i Ameryce Północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym i arktycznym. W Polsce jest pospolita zarówno na nizinach, jak i w górach. Jest wykorzystywana szeroko jako roślina jadalna i lecznicza. Znaczenie gospodarcze borówki czarnej pozostaje wysokie mimo silnej konkurencji znacznie bardziej plennych borówek północnoamerykańskich (głównie borówki wysokiej), których owoce mają uboższy skład chemiczny od czernicy. Czytaj więcej…

2015-10-07 edytuj

Widłogłówka (Phaner) – rodzaj naczelnych z grupy Strepsirrhini i rodziny lemurkowatych. Obejmuje 4 gatunki. Jak wszystkie lemurokształtne, pochodzą z Madagaskaru, zamieszkują zachodnią, północną i wschodnią część wyspy. Pierwotnie naczelne te umieszczono w rodzaju Lemur, w 1839, później przenoszono je do rodzajów Cheirogaleus i Microcebus, w końcu zaś doczekały się osobnej nazwy rodzajowej, nadanej w 1870 przez brytyjskiego zoologa Johna Edwarda Graya. Uznawano wtedy tylko 1 gatunek, Phaner furcifer (tana), jednak trzy podgatunki opisane w 1991 podniesiono do rangi osobnych gatunków w 2001. Istnieje możliwość identyfikacji nowych gatunków, zwłaszcza na północnym wschodzie Madagaskaru. Czytaj więcej…

2015-10-08 edytuj

English Electric EL.100 (serie EL.100, E100, E01 i EP01) – seria sześciu pierwszych w Polsce lokomotyw elektrycznych eksploatowanych na Polskich Kolejach Państwowych, wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii w zakładach Metropolitan-Vickers Electrical Export i Pierwszej Fabryce Lokomotyw w Polsce w latach 1934–1936. Po doprowadzeniu lokomotyw do Warszawy, rozpoczęto nocne jazdy próbne i – finansowane przez PKP – szkolenia maszynistów. Od 15 grudnia 1936 roku próby przeprowadzano także z pociągami podmiejskimi na nowo zelektryfikowanym odcinku Warszawa Wschodnia – Pruszków. Naloty Luftwaffe na Warszawę we wrześniu 1939 roku spowodowały znaczne straty w infrastrukturze i taborze. Zniszczono wtedy lokomotywy EL.201, EL.202, EL.204 oraz EL.103. Ocalałe lokomotywy dostały się pod zarząd Ostbahn. Wyzwolenie Warszawy przetrwała tylko uszkodzona E106, która po odbudowie w zakładach naprawczych w Lubaniu Śląskim wróciła do Warszawy. Od 1947 pracowała z pociągami regionalnymi z Mińska Mazowieckiego przez Warszawę do Żyrardowa i Skierniewic. Czytaj więcej…

2015-10-09 edytuj

Powstańcze natarcia na Dworzec Gdański – kilkukrotne próby zdobycia stołecznego Dworca Gdańskiego podjęte przez żołnierzy Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego 1944 roku. Dworzec wraz z zespołem sąsiednich obiektów tworzył jeden z najsilniejszych ośrodków niemieckiego oporu w północnej części Warszawy. Na skutek niepowodzenia polskich ataków w godzinie „W” dworzec wraz z linią kolei obwodowej stworzyły swoistą barierę oddzielającą oddziały AK na Starym Mieście od powstańczego Żoliborza. Polskie dowództwo od pierwszych dni powstania zamierzało wywalczyć korytarz między obiema dzielnicami, lecz przystąpienie do poważniejszych działań zaczepnych okazało się możliwe dopiero po przybyciu na Żoliborz blisko 900 żołnierzy AK z Puszczy Kampinoskiej. Dwa nocne natarcia, przeprowadzone 20/21 sierpnia i 21/22 sierpnia, zakończyły się jednak całkowitą porażką z powodu przewagi ogniowej nieprzyjaciela oraz błędów popełnionych przez polskie dowództwo przy planowaniu i organizacji natarcia. Oddziały AK poniosły wówczas ciężkie straty, sięgające około 500–600 zabitych i rannych. Czytaj więcej…

2015-10-10 edytuj

Naloty na Japonię – zespół alianckich bombowych operacji powietrznych nad Japonią podczas działań bojowych na Pacyfiku w trakcie II wojnie światowej. Celem nalotów, prowadzonych od połowy 1944 roku aż do zakończenia wojny, było pozbawienie Japonii zaplecza przemysłowego oraz wywarcie nacisku psychologicznego na społeczeństwo i zmuszenie tego kraju do kapitulacji bez konieczności przeprowadzania inwazji lądowej. Kampania powietrzna amerykańskich sił zbrojnych przeciw Japonii rozpoczęła się w połowie 1944 roku, a nasiliła się w ostatnich miesiącach wojny. Na początku sierpnia miasta Hiroszima i Nagasaki zostały niemal całkowicie zniszczone przez bomby atomowe. Naloty spowodowały zniszczenie wielu japońskich miast i śmierć od 241 do 900 tysięcy ludzi, co wraz z bardzo skuteczną blokadą morską Japonii, zmusiło władze tego kraju do podjęcia decyzji o kapitulacji. Wprawdzie alianckie bombardowania były jednym z głównych czynników, które w połowie sierpnia 1945 roku skłoniły władze japońskie do podjęcia decyzji o kapitulacji, stały się jednak po wojnie tematem sporów na temat ich aspektu moralnego, a zasadność użycia broni jądrowej jest uważana za kontrowersyjną. Czytaj więcej…

2015-10-11 edytuj

Company of Heroes: Kompania braci – komputerowa gra strategiczna osadzona w realiach II wojny światowej, wyprodukowana przez kanadyjskie studio Relic Entertainment z Joshuą Mosqueirą jako głównym projektantem i Drew Dunlopem pełniącym funkcję głównego programisty. Została wydana na świecie we wrześniu 2006 roku przez THQ. Akcja Company of Heroes toczy się podczas operacji Overlord, pomiędzy czerwcem a sierpniem 1944 roku. Kampania jednoosobowa umożliwia graczowi przejęcie kontroli nad dwoma amerykańskimi kompaniami uczestniczącymi w działaniach wojennych przeciwko stacjonującym we Francji siłom Wehrmachtu. Oś fabularną gry stanowią relacje między dowódcą jednej z kompanii, kapitanem Samem MacKayem, a jego podwładnym sierżantem Joem Conti, a sama rozgrywka obejmuje wydarzenia od lądowania na plaży „Omaha” po bitwę pod Falaise. Czytaj więcej…

2015-10-12 edytuj

Bunt na HMS Bounty – rebelia na pokładzie okrętu Royal Navy HMS „Bounty”, do której doszło na południowym Pacyfiku 28 kwietnia 1789 roku. Załoga, której przewodził porucznik Fletcher Christian, przejęła kontrolę nad okrętem i zmusiła kapitana, Williama Bligha wraz z osiemnastoma innymi do opuszczenia „Bounty” w łodzi okrętowej. Buntownicy zawrócili do Tahiti, a następnie pożeglowali ku wyspie Pitcairn; tymczasem Bligh, czego się nie spodziewali, odbył długą na 3500 mil morskich podróż, osiągając w końcu bezpieczną przystań. W kwietniu 1790 roku, po powrocie Bligha do Anglii, Admiralicja brytyjska wysłała w morze fregatę HMS „Pandora” z zadaniem ścigania buntowników. Czternastu schwytano na Tahiti i uwięziono na pokładzie „Pandory”. W drodze powrotnej do Anglii „Pandora” rozbiła się na Wielkiej Rafie Koralowej u wschodnich wybrzeży Australii, w wyniku czego życie straciło 31 członków załogi i czterech więźniów z „Bounty”. Dziesięciu pozostałych dowieziono w czerwcu 1792 roku do Anglii i postawiono przed sądem wojskowym; czterech uniewinniono, trzech ułaskawiono a trzech powieszono. Czytaj więcej…

2015-10-13 edytuj

Borówka czarna (Vaccinium myrtillus L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Ma wiele nazw zwyczajowych, m.in. jagoda, czarna jagoda, czernica. Roślina jest szeroko rozprzestrzeniona w Azji, Europie i Ameryce Północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym i arktycznym. W Polsce jest pospolita zarówno na nizinach, jak i w górach. Jest wykorzystywana szeroko jako roślina jadalna i lecznicza. Znaczenie gospodarcze borówki czarnej pozostaje wysokie mimo silnej konkurencji znacznie bardziej plennych borówek północnoamerykańskich (głównie borówki wysokiej), których owoce mają uboższy skład chemiczny od czernicy. Czytaj więcej…

2015-10-14 edytuj

Widłogłówka (Phaner) – rodzaj naczelnych z grupy Strepsirrhini i rodziny lemurkowatych. Obejmuje 4 gatunki. Jak wszystkie lemurokształtne, pochodzą z Madagaskaru, zamieszkują zachodnią, północną i wschodnią część wyspy. Pierwotnie naczelne te umieszczono w rodzaju Lemur, w 1839, później przenoszono je do rodzajów Cheirogaleus i Microcebus, w końcu zaś doczekały się osobnej nazwy rodzajowej, nadanej w 1870 przez brytyjskiego zoologa Johna Edwarda Graya. Uznawano wtedy tylko 1 gatunek, Phaner furcifer (tana), jednak trzy podgatunki opisane w 1991 podniesiono do rangi osobnych gatunków w 2001. Istnieje możliwość identyfikacji nowych gatunków, zwłaszcza na północnym wschodzie Madagaskaru. Czytaj więcej…

2015-10-15 edytuj

English Electric EL.100 (serie EL.100, E100, E01 i EP01) – seria sześciu pierwszych w Polsce lokomotyw elektrycznych eksploatowanych na Polskich Kolejach Państwowych, wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii w zakładach Metropolitan-Vickers Electrical Export i Pierwszej Fabryce Lokomotyw w Polsce w latach 1934–1936. Po doprowadzeniu lokomotyw do Warszawy, rozpoczęto nocne jazdy próbne i – finansowane przez PKP – szkolenia maszynistów. Od 15 grudnia 1936 roku próby przeprowadzano także z pociągami podmiejskimi na nowo zelektryfikowanym odcinku Warszawa Wschodnia – Pruszków. Naloty Luftwaffe na Warszawę we wrześniu 1939 roku spowodowały znaczne straty w infrastrukturze i taborze. Zniszczono wtedy lokomotywy EL.201, EL.202, EL.204 oraz EL.103. Ocalałe lokomotywy dostały się pod zarząd Ostbahn. Wyzwolenie Warszawy przetrwała tylko uszkodzona E106, która po odbudowie w zakładach naprawczych w Lubaniu Śląskim wróciła do Warszawy. Od 1947 pracowała z pociągami regionalnymi z Mińska Mazowieckiego przez Warszawę do Żyrardowa i Skierniewic. Czytaj więcej…

2015-10-16 edytuj

Powstańcze natarcia na Dworzec Gdański – kilkukrotne próby zdobycia stołecznego Dworca Gdańskiego podjęte przez żołnierzy Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego 1944 roku. Dworzec wraz z zespołem sąsiednich obiektów tworzył jeden z najsilniejszych ośrodków niemieckiego oporu w północnej części Warszawy. Na skutek niepowodzenia polskich ataków w godzinie „W” dworzec wraz z linią kolei obwodowej stworzyły swoistą barierę oddzielającą oddziały AK na Starym Mieście od powstańczego Żoliborza. Polskie dowództwo od pierwszych dni powstania zamierzało wywalczyć korytarz między obiema dzielnicami, lecz przystąpienie do poważniejszych działań zaczepnych okazało się możliwe dopiero po przybyciu na Żoliborz blisko 900 żołnierzy AK z Puszczy Kampinoskiej. Dwa nocne natarcia, przeprowadzone 20/21 sierpnia i 21/22 sierpnia, zakończyły się jednak całkowitą porażką z powodu przewagi ogniowej nieprzyjaciela oraz błędów popełnionych przez polskie dowództwo przy planowaniu i organizacji natarcia. Oddziały AK poniosły wówczas ciężkie straty, sięgające około 500–600 zabitych i rannych. Czytaj więcej…

2015-10-17 edytuj

Naloty na Japonię – zespół alianckich bombowych operacji powietrznych nad Japonią podczas działań bojowych na Pacyfiku w trakcie II wojnie światowej. Celem nalotów, prowadzonych od połowy 1944 roku aż do zakończenia wojny, było pozbawienie Japonii zaplecza przemysłowego oraz wywarcie nacisku psychologicznego na społeczeństwo i zmuszenie tego kraju do kapitulacji bez konieczności przeprowadzania inwazji lądowej. Kampania powietrzna amerykańskich sił zbrojnych przeciw Japonii rozpoczęła się w połowie 1944 roku, a nasiliła się w ostatnich miesiącach wojny. Na początku sierpnia miasta Hiroszima i Nagasaki zostały niemal całkowicie zniszczone przez bomby atomowe. Naloty spowodowały zniszczenie wielu japońskich miast i śmierć od 241 do 900 tysięcy ludzi, co wraz z bardzo skuteczną blokadą morską Japonii, zmusiło władze tego kraju do podjęcia decyzji o kapitulacji. Wprawdzie alianckie bombardowania były jednym z głównych czynników, które w połowie sierpnia 1945 roku skłoniły władze japońskie do podjęcia decyzji o kapitulacji, stały się jednak po wojnie tematem sporów na temat ich aspektu moralnego, a zasadność użycia broni jądrowej jest uważana za kontrowersyjną. Czytaj więcej…

2015-10-18 edytuj

Company of Heroes: Kompania braci – komputerowa gra strategiczna osadzona w realiach II wojny światowej, wyprodukowana przez kanadyjskie studio Relic Entertainment z Joshuą Mosqueirą jako głównym projektantem i Drew Dunlopem pełniącym funkcję głównego programisty. Została wydana na świecie we wrześniu 2006 roku przez THQ. Akcja Company of Heroes toczy się podczas operacji Overlord, pomiędzy czerwcem a sierpniem 1944 roku. Kampania jednoosobowa umożliwia graczowi przejęcie kontroli nad dwoma amerykańskimi kompaniami uczestniczącymi w działaniach wojennych przeciwko stacjonującym we Francji siłom Wehrmachtu. Oś fabularną gry stanowią relacje między dowódcą jednej z kompanii, kapitanem Samem MacKayem, a jego podwładnym sierżantem Joem Conti, a sama rozgrywka obejmuje wydarzenia od lądowania na plaży „Omaha” po bitwę pod Falaise. Czytaj więcej…

2015-10-19 edytuj

Bunt na HMS Bounty – rebelia na pokładzie okrętu Royal Navy HMS „Bounty”, do której doszło na południowym Pacyfiku 28 kwietnia 1789 roku. Załoga, której przewodził porucznik Fletcher Christian, przejęła kontrolę nad okrętem i zmusiła kapitana, Williama Bligha wraz z osiemnastoma innymi do opuszczenia „Bounty” w łodzi okrętowej. Buntownicy zawrócili do Tahiti, a następnie pożeglowali ku wyspie Pitcairn; tymczasem Bligh, czego się nie spodziewali, odbył długą na 3500 mil morskich podróż, osiągając w końcu bezpieczną przystań. W kwietniu 1790 roku, po powrocie Bligha do Anglii, Admiralicja brytyjska wysłała w morze fregatę HMS „Pandora” z zadaniem ścigania buntowników. Czternastu schwytano na Tahiti i uwięziono na pokładzie „Pandory”. W drodze powrotnej do Anglii „Pandora” rozbiła się na Wielkiej Rafie Koralowej u wschodnich wybrzeży Australii, w wyniku czego życie straciło 31 członków załogi i czterech więźniów z „Bounty”. Dziesięciu pozostałych dowieziono w czerwcu 1792 roku do Anglii i postawiono przed sądem wojskowym; czterech uniewinniono, trzech ułaskawiono a trzech powieszono. Czytaj więcej…

2015-10-20 edytuj

Borówka czarna (Vaccinium myrtillus L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Ma wiele nazw zwyczajowych, m.in. jagoda, czarna jagoda, czernica. Roślina jest szeroko rozprzestrzeniona w Azji, Europie i Ameryce Północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym i arktycznym. W Polsce jest pospolita zarówno na nizinach, jak i w górach. Jest wykorzystywana szeroko jako roślina jadalna i lecznicza. Znaczenie gospodarcze borówki czarnej pozostaje wysokie mimo silnej konkurencji znacznie bardziej plennych borówek północnoamerykańskich (głównie borówki wysokiej), których owoce mają uboższy skład chemiczny od czernicy. Czytaj więcej…

2015-10-21 edytuj

Widłogłówka (Phaner) – rodzaj naczelnych z grupy Strepsirrhini i rodziny lemurkowatych. Obejmuje 4 gatunki. Jak wszystkie lemurokształtne, pochodzą z Madagaskaru, zamieszkują zachodnią, północną i wschodnią część wyspy. Pierwotnie naczelne te umieszczono w rodzaju Lemur, w 1839, później przenoszono je do rodzajów Cheirogaleus i Microcebus, w końcu zaś doczekały się osobnej nazwy rodzajowej, nadanej w 1870 przez brytyjskiego zoologa Johna Edwarda Graya. Uznawano wtedy tylko 1 gatunek, Phaner furcifer (tana), jednak trzy podgatunki opisane w 1991 podniesiono do rangi osobnych gatunków w 2001. Istnieje możliwość identyfikacji nowych gatunków, zwłaszcza na północnym wschodzie Madagaskaru. Czytaj więcej…

2015-10-22 edytuj

English Electric EL.100 (serie EL.100, E100, E01 i EP01) – seria sześciu pierwszych w Polsce lokomotyw elektrycznych eksploatowanych na Polskich Kolejach Państwowych, wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii w zakładach Metropolitan-Vickers Electrical Export i Pierwszej Fabryce Lokomotyw w Polsce w latach 1934–1936. Po doprowadzeniu lokomotyw do Warszawy, rozpoczęto nocne jazdy próbne i – finansowane przez PKP – szkolenia maszynistów. Od 15 grudnia 1936 roku próby przeprowadzano także z pociągami podmiejskimi na nowo zelektryfikowanym odcinku Warszawa Wschodnia – Pruszków. Naloty Luftwaffe na Warszawę we wrześniu 1939 roku spowodowały znaczne straty w infrastrukturze i taborze. Zniszczono wtedy lokomotywy EL.201, EL.202, EL.204 oraz EL.103. Ocalałe lokomotywy dostały się pod zarząd Ostbahn. Wyzwolenie Warszawy przetrwała tylko uszkodzona E106, która po odbudowie w zakładach naprawczych w Lubaniu Śląskim wróciła do Warszawy. Od 1947 pracowała z pociągami regionalnymi z Mińska Mazowieckiego przez Warszawę do Żyrardowa i Skierniewic. Czytaj więcej…

2015-10-23 edytuj

Powstańcze natarcia na Dworzec Gdański – kilkukrotne próby zdobycia stołecznego Dworca Gdańskiego podjęte przez żołnierzy Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego 1944 roku. Dworzec wraz z zespołem sąsiednich obiektów tworzył jeden z najsilniejszych ośrodków niemieckiego oporu w północnej części Warszawy. Na skutek niepowodzenia polskich ataków w godzinie „W” dworzec wraz z linią kolei obwodowej stworzyły swoistą barierę oddzielającą oddziały AK na Starym Mieście od powstańczego Żoliborza. Polskie dowództwo od pierwszych dni powstania zamierzało wywalczyć korytarz między obiema dzielnicami, lecz przystąpienie do poważniejszych działań zaczepnych okazało się możliwe dopiero po przybyciu na Żoliborz blisko 900 żołnierzy AK z Puszczy Kampinoskiej. Dwa nocne natarcia, przeprowadzone 20/21 sierpnia i 21/22 sierpnia, zakończyły się jednak całkowitą porażką z powodu przewagi ogniowej nieprzyjaciela oraz błędów popełnionych przez polskie dowództwo przy planowaniu i organizacji natarcia. Oddziały AK poniosły wówczas ciężkie straty, sięgające około 500–600 zabitych i rannych. Czytaj więcej…

2015-10-24 edytuj

Naloty na Japonię – zespół alianckich bombowych operacji powietrznych nad Japonią podczas działań bojowych na Pacyfiku w trakcie II wojnie światowej. Celem nalotów, prowadzonych od połowy 1944 roku aż do zakończenia wojny, było pozbawienie Japonii zaplecza przemysłowego oraz wywarcie nacisku psychologicznego na społeczeństwo i zmuszenie tego kraju do kapitulacji bez konieczności przeprowadzania inwazji lądowej. Kampania powietrzna amerykańskich sił zbrojnych przeciw Japonii rozpoczęła się w połowie 1944 roku, a nasiliła się w ostatnich miesiącach wojny. Na początku sierpnia miasta Hiroszima i Nagasaki zostały niemal całkowicie zniszczone przez bomby atomowe. Naloty spowodowały zniszczenie wielu japońskich miast i śmierć od 241 do 900 tysięcy ludzi, co wraz z bardzo skuteczną blokadą morską Japonii, zmusiło władze tego kraju do podjęcia decyzji o kapitulacji. Wprawdzie alianckie bombardowania były jednym z głównych czynników, które w połowie sierpnia 1945 roku skłoniły władze japońskie do podjęcia decyzji o kapitulacji, stały się jednak po wojnie tematem sporów na temat ich aspektu moralnego, a zasadność użycia broni jądrowej jest uważana za kontrowersyjną. Czytaj więcej…

2015-10-25 edytuj

Company of Heroes: Kompania braci – komputerowa gra strategiczna osadzona w realiach II wojny światowej, wyprodukowana przez kanadyjskie studio Relic Entertainment z Joshuą Mosqueirą jako głównym projektantem i Drew Dunlopem pełniącym funkcję głównego programisty. Została wydana na świecie we wrześniu 2006 roku przez THQ. Akcja Company of Heroes toczy się podczas operacji Overlord, pomiędzy czerwcem a sierpniem 1944 roku. Kampania jednoosobowa umożliwia graczowi przejęcie kontroli nad dwoma amerykańskimi kompaniami uczestniczącymi w działaniach wojennych przeciwko stacjonującym we Francji siłom Wehrmachtu. Oś fabularną gry stanowią relacje między dowódcą jednej z kompanii, kapitanem Samem MacKayem, a jego podwładnym sierżantem Joem Conti, a sama rozgrywka obejmuje wydarzenia od lądowania na plaży „Omaha” po bitwę pod Falaise. Czytaj więcej…

2015-10-26 edytuj

Bunt na HMS Bounty – rebelia na pokładzie okrętu Royal Navy HMS „Bounty”, do której doszło na południowym Pacyfiku 28 kwietnia 1789 roku. Załoga, której przewodził porucznik Fletcher Christian, przejęła kontrolę nad okrętem i zmusiła kapitana, Williama Bligha wraz z osiemnastoma innymi do opuszczenia „Bounty” w łodzi okrętowej. Buntownicy zawrócili do Tahiti, a następnie pożeglowali ku wyspie Pitcairn; tymczasem Bligh, czego się nie spodziewali, odbył długą na 3500 mil morskich podróż, osiągając w końcu bezpieczną przystań. W kwietniu 1790 roku, po powrocie Bligha do Anglii, Admiralicja brytyjska wysłała w morze fregatę HMS „Pandora” z zadaniem ścigania buntowników. Czternastu schwytano na Tahiti i uwięziono na pokładzie „Pandory”. W drodze powrotnej do Anglii „Pandora” rozbiła się na Wielkiej Rafie Koralowej u wschodnich wybrzeży Australii, w wyniku czego życie straciło 31 członków załogi i czterech więźniów z „Bounty”. Dziesięciu pozostałych dowieziono w czerwcu 1792 roku do Anglii i postawiono przed sądem wojskowym; czterech uniewinniono, trzech ułaskawiono a trzech powieszono. Czytaj więcej…

2015-10-27 edytuj

Wojna o panowanie w Ameryce Północnej, także wojna francusko-indiańska lub wojna z Francuzami i Indianami (ang. French and Indian War, fr. Guerre de la Conquête, niem. Siebenjähriger Krieg in Nordamerika) – ostatnie, rozstrzygające starcie wieloletniego konfliktu pomiędzy Wielką Brytanią a Francją o dominację w Nowym Świecie, które rozpoczęło się w roku 1754. Wojna ta – jak nazwano szereg potyczek i bitew toczonych niewielkimi siłami na nie opanowanych jeszcze obszarach kontynentu – była jedną z pośrednich przyczyn, a zarazem częścią szerszego konfliktu międzynarodowego toczonego głównie w Europie, a zwanego wojną siedmioletnią. 9-letni konflikt zakończył się zawarciem korzystnego dla Brytyjczyków pokoju paryskiego w 1763 roku, ale jednocześnie położył podwaliny pod narodziny separatystycznego (a wkrótce niepodległościowego) ruchu mieszkańców trzynastu kolonii, którzy już wtedy zaczynali nazywać sami siebie Amerykanami. Czytaj więcej…

2015-10-28 edytuj

Widłogłówka (Phaner) – rodzaj naczelnych z grupy Strepsirrhini i rodziny lemurkowatych. Obejmuje 4 gatunki. Jak wszystkie lemurokształtne, pochodzą z Madagaskaru, zamieszkują zachodnią, północną i wschodnią część wyspy. Pierwotnie naczelne te umieszczono w rodzaju Lemur, w 1839, później przenoszono je do rodzajów Cheirogaleus i Microcebus, w końcu zaś doczekały się osobnej nazwy rodzajowej, nadanej w 1870 przez brytyjskiego zoologa Johna Edwarda Graya. Uznawano wtedy tylko 1 gatunek, Phaner furcifer (tana), jednak trzy podgatunki opisane w 1991 podniesiono do rangi osobnych gatunków w 2001. Istnieje możliwość identyfikacji nowych gatunków, zwłaszcza na północnym wschodzie Madagaskaru. Czytaj więcej…

2015-10-29 edytuj

English Electric EL.100 (serie EL.100, E100, E01 i EP01) – seria sześciu pierwszych w Polsce lokomotyw elektrycznych eksploatowanych na Polskich Kolejach Państwowych, wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii w zakładach Metropolitan-Vickers Electrical Export i Pierwszej Fabryce Lokomotyw w Polsce w latach 1934–1936. Po doprowadzeniu lokomotyw do Warszawy, rozpoczęto nocne jazdy próbne i – finansowane przez PKP – szkolenia maszynistów. Od 15 grudnia 1936 roku próby przeprowadzano także z pociągami podmiejskimi na nowo zelektryfikowanym odcinku Warszawa Wschodnia – Pruszków. Naloty Luftwaffe na Warszawę we wrześniu 1939 roku spowodowały znaczne straty w infrastrukturze i taborze. Zniszczono wtedy lokomotywy EL.201, EL.202, EL.204 oraz EL.103. Ocalałe lokomotywy dostały się pod zarząd Ostbahn. Wyzwolenie Warszawy przetrwała tylko uszkodzona E106, która po odbudowie w zakładach naprawczych w Lubaniu Śląskim wróciła do Warszawy. Od 1947 pracowała z pociągami regionalnymi z Mińska Mazowieckiego przez Warszawę do Żyrardowa i Skierniewic. Czytaj więcej…

2015-10-30 edytuj

Powstańcze natarcia na Dworzec Gdański – kilkukrotne próby zdobycia stołecznego Dworca Gdańskiego podjęte przez żołnierzy Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego 1944 roku. Dworzec wraz z zespołem sąsiednich obiektów tworzył jeden z najsilniejszych ośrodków niemieckiego oporu w północnej części Warszawy. Na skutek niepowodzenia polskich ataków w godzinie „W” dworzec wraz z linią kolei obwodowej stworzyły swoistą barierę oddzielającą oddziały AK na Starym Mieście od powstańczego Żoliborza. Polskie dowództwo od pierwszych dni powstania zamierzało wywalczyć korytarz między obiema dzielnicami, lecz przystąpienie do poważniejszych działań zaczepnych okazało się możliwe dopiero po przybyciu na Żoliborz blisko 900 żołnierzy AK z Puszczy Kampinoskiej. Dwa nocne natarcia, przeprowadzone 20/21 sierpnia i 21/22 sierpnia, zakończyły się jednak całkowitą porażką z powodu przewagi ogniowej nieprzyjaciela oraz błędów popełnionych przez polskie dowództwo przy planowaniu i organizacji natarcia. Oddziały AK poniosły wówczas ciężkie straty, sięgające około 500–600 zabitych i rannych. Czytaj więcej…

2015-10-31 edytuj

Stacja kolejowa Katowice – powstała 3 października 1846 jako przelotowa stacja Kolei Górnośląskiej, która z biegiem czasu przekształciła się w jeden z największych i najważniejszych węzłów kolejowych w Polsce, z którego główne linie odchodzą w czterech kierunkach, tj. do Warszawy Centralnej, Legnicy, Oświęcimia i Zwardonia. Odjeżdżają z niej pociągi wszystkich kategorii, w tym Twoich Linii Kolejowych, Express InterCity i Express InterCity Premium, a także pociągi międzynarodowe. Stacja przynależy do Zakładu Linii Kolejowych PKP Polskich Linii Kolejowych w Sosnowcu. Czytaj więcej…