Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2010-04

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2010-04-01 edytuj

Jerzy, imię świeckie: Jerzy Jaroszewski (ur. 18 listopada 1872 w Małej Ternawce – zm. 8 lutego 1923 w Warszawie) – biskup, a następnie arcybiskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę egzarcha patriarchy Moskwy na ziemiach II Rzeczypospolitej, zaś od stycznia 1922 - metropolita warszawski. We współpracy z rządem polskim rozpoczął starania o uzyskanie przez Kościół prawosławny w Polsce statusu Kościoła autokefalicznego, zakończone przez jego następcę metropolitę Dionizego (Waledyńskiego). Zamordowany przez przeciwnego autokefalii archimandrytę Smaragda (Łatyszenkę).

2010-04-02 edytuj

Piwo – najstarszy i najczęściej spożywany napój alkoholowy oraz trzeci po wodzie i herbacie najbardziej popularny napój na świecie. W znaczeniu ogólnym piwo to każdy napój otrzymany w wyniku enzymatycznej hydrolizy skrobi i białek zawartych w ziarnach zbóż i poddany fermentacji alkoholowej. W węższym znaczeniu pod pojęciem piwa rozumie się zawierający alkohol i dwutlenek węgla napój otrzymany w wyniku fermentacji alkoholowej wody, słodu i chmielu przy użyciu wyselekcjonowanych szczepów drożdży.

2010-04-03 edytuj

Perfect Symfonicznie – dziesiąta kompilacja zespołu Perfect wydana 12 listopada 2002 nakładem wytwórni Polskie Radio. Płyta zawiera nowe aranżacje dotychczasowych utworów Perfectu (wykonane wraz z Polską Orkiestrą Radiową), w tym jeden nowy utwór – "Kto dziś przygarnie mnie", który pojawił się na wydanym w 2004 albumie Schody. Album sprzedał się w nakładzie ponad 50 tys. egzemplarzy – zdobył status platynowej płyty, natomiast sam zespół został nominowany do Fryderyka. Płyta została przyjęta na polskim rynku z mieszanym entuzjazmem. Podczas gdy Łukasz Wewiór z gazety Teraz Rock napisał, że "wszystkie aranże, przygotowane przez markowe grono, są bardzo rozsądne", krytyk Robert Leszczyński podważył wiarygodność i oryginalność formacji, a także zarzucił komercyjność.

2010-04-04 edytuj

Religia Urartu – przyjęty w starożytnym, istniejącym od VIII do VI wieku p.n.e., państwie Urartu system wierzeń. Był typowym dla bliskowschodnich państw despotycznych. Religia Urartu miała charakter politeistyczny i wywodziła się z wcześniejszych wierzeń Mezopotamii i Anatolii. Podobnie jak w innych wierzeniach starożytnego Wschodu, w Urartu istniał panteon bóstw, patronujących różnym zjawiskom. Naczelnym bóstwem był Chaldi. Światy ludzi i bogów łączyły się za pośrednictwem rytualnych ofiar. Na tle wierzeń Mezopotamii Urartu wyróżniało się wysokim poziomem tolerancji religijnej.

2010-04-05 edytuj

Bitwy morskie pod Narwikiem – starcia między flotą niemiecką a aliancką (norweską i brytyjską) podczas niemieckiej inwazji na Norwegię w kwietniu 1940 roku, w czasie II wojny światowej, toczone w porcie w Narwiku i na wodach okolicznych fiordów. Zapoczątkowało je przewiezienie niemieckiego desantu do Narwiku na pokładach 10 niszczycieli. 10 kwietnia doszło do pierwszej bitwy z brytyjskimi niszczycielami, w której obie strony poniosły straty. Ostatecznie niemieckie okręty, zablokowane w fiordzie, zostały zniszczone przez brytyjską flotę w drugiej bitwie pod Narwikiem 13 kwietnia, w której po stronie brytyjskiej wziął udział pancernik HMS "Warspite".

2010-04-06 edytuj

Linie kolejowe Kornwalii – sześć linii kolejowych przebiegających przez terytorium Kornwalii. Linią szkieletową jest trasa Plymouth - Penzance, od której odchodzą odnogi, zarówno na północ jak na południe. Głównym operatorem linii jest spółka First Great Western, na linii głównej działają ponadto CrossCountry i South West Trains. Na wszystkich liniach utrzymywany jest ruch pasażerski. Żadna z linii na terenie Kornwalii nie jest zelektryfikowana; obsługiwane są przez trakcję spalinową. Rozstaw szyn na wszystkich liniach wynosi 1435 mm. Na wszystkich bocznych liniach przewoźnik wraz z władzami lokalnymi oferują specjalne przewozy turystyczne. Jedną z form takiej usługi jest Rail Ale Trail ("Szlak piwny").

2010-04-07 edytuj

Sharon Marie Tate (ur. 24 stycznia 1943 w Dallas, Teksas – zm. 9 sierpnia 1969 w Beverly Hills w Kalifornii) – aktorka amerykańska. Zaczynała w latach 60. XX w. od małych ról telewizyjnych, po czym zagrała w kilku filmach. Zyskawszy pozytywne głosy krytyki na temat swoich umiejętności komediowych okrzyknięta została jedną z najbardziej obiecujących aktorek młodego pokolenia w Hollywood i była nominowana do Złotego Globu za rolę w Dolinie lalek (1967). W 1968 wyszła za mąż za reżysera filmowego Romana Polańskiego. Będąc w dziewiątym miesiącu ciąży zginęła w swoim domu w Beverly Hills, wraz z czwórką przebywających u niej przyjaciół, z rąk członków sekty przewodzonej przez Charlesa Mansona.

2010-04-08 edytuj

Jerzy, imię świeckie: Jerzy Jaroszewski (ur. 18 listopada 1872 w Małej Ternawce – zm. 8 lutego 1923 w Warszawie) – biskup, a następnie arcybiskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę egzarcha patriarchy Moskwy na ziemiach II Rzeczypospolitej, zaś od stycznia 1922 - metropolita warszawski. We współpracy z rządem polskim rozpoczął starania o uzyskanie przez Kościół prawosławny w Polsce statusu Kościoła autokefalicznego, zakończone przez jego następcę metropolitę Dionizego (Waledyńskiego). Zamordowany przez przeciwnego autokefalii archimandrytę Smaragda (Łatyszenkę).

2010-04-09 edytuj

Okręty podwodne typu Los Angeles – amerykańskie wielozadaniowe okręty podwodne z napędem atomowym. Mimo że okręt wiodący tego typu – USS "Los Angeles" (SSN-688) – miał początkowo być jedynym egzemplarzem okrętu według tego projektu, w latach 1972-1996 zbudowano i przyjęto do służby ogółem 62 jednostki typów Los Angeles i Improved Los Angeles. Okręty tych typów wyposażone zostały w możliwość przenoszenia 26 torped lub pocisków manewrujących wystrzeliwanych z czterech dziobowych wyrzutni kalibru 21 cali (533 mm). Ostatnie 8 z 39 jednostek wyposażonych zostało w 12 pionowych wyrzutni pocisków typu VLS w dziobie okrętu, dzięki czemu mogą przenosić i wystrzeliwać 12 dodatkowych pocisków manewrujących Tomahawk SLCM.

2010-04-10 edytuj

Perfect Symfonicznie – dziesiąta kompilacja zespołu Perfect wydana 12 listopada 2002 nakładem wytwórni Polskie Radio. Płyta zawiera nowe aranżacje dotychczasowych utworów Perfectu (wykonane wraz z Polską Orkiestrą Radiową), w tym jeden nowy utwór – "Kto dziś przygarnie mnie", który pojawił się na wydanym w 2004 albumie Schody. Album sprzedał się w nakładzie ponad 50 tys. egzemplarzy – zdobył status platynowej płyty, natomiast sam zespół został nominowany do Fryderyka. Płyta została przyjęta na polskim rynku z mieszanym entuzjazmem. Podczas gdy Łukasz Wewiór z gazety Teraz Rock napisał, że "wszystkie aranże, przygotowane przez markowe grono, są bardzo rozsądne", krytyk Robert Leszczyński podważył wiarygodność i oryginalność formacji, a także zarzucił komercyjność.

2010-04-11 edytuj

Religia Urartu – przyjęty w starożytnym, istniejącym od VIII do VI wieku p.n.e., państwie Urartu system wierzeń. Był typowym dla bliskowschodnich państw despotycznych. Religia Urartu miała charakter politeistyczny i wywodziła się z wcześniejszych wierzeń Mezopotamii i Anatolii. Podobnie jak w innych wierzeniach starożytnego Wschodu, w Urartu istniał panteon bóstw, patronujących różnym zjawiskom. Naczelnym bóstwem był Chaldi. Światy ludzi i bogów łączyły się za pośrednictwem rytualnych ofiar. Na tle wierzeń Mezopotamii Urartu wyróżniało się wysokim poziomem tolerancji religijnej.

2010-04-12 edytuj

Bitwy morskie pod Narwikiem – starcia między flotą niemiecką a aliancką (norweską i brytyjską) podczas niemieckiej inwazji na Norwegię w kwietniu 1940 roku, w czasie II wojny światowej, toczone w porcie w Narwiku i na wodach okolicznych fiordów. Zapoczątkowało je przewiezienie niemieckiego desantu do Narwiku na pokładach 10 niszczycieli. 10 kwietnia doszło do pierwszej bitwy z brytyjskimi niszczycielami, w której obie strony poniosły straty. Ostatecznie niemieckie okręty, zablokowane w fiordzie, zostały zniszczone przez brytyjską flotę w drugiej bitwie pod Narwikiem 13 kwietnia, w której po stronie brytyjskiej wziął udział pancernik HMS "Warspite".

2010-04-13 edytuj

Członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ: w skład Rady Bezpieczeństwa ONZ wchodzi 15 członków, w tym 5 stałych oraz 10 niestałych. Członkowie niestali wybierani są na okres 2 lat, co roku skład połowy z nich jest odnawiany. W celu zapewnienia geograficznej reprezentatywności, określona liczba miejsc jest zarezerwowana dla każdej z pięciu nieoficjalnych regionalnych grup państw członkowskich ONZ. W latach 1946–1965 Rada Bezpieczeństwa ONZ liczyła 11 członków (5 stałych i 6 niestałych). Mandat niestałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ najdłużej pełniły Japonia (20 lat), Brazylia (19 lat) i Argentyna (16 lat). Polska była członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ pięciokrotnie, zasiadając w niej w sumie przez 9 lat.

2010-04-14 edytuj

Sharon Marie Tate (ur. 24 stycznia 1943 w Dallas, Teksas – zm. 9 sierpnia 1969 w Beverly Hills w Kalifornii) – aktorka amerykańska. Zaczynała w latach 60. XX w. od małych ról telewizyjnych, po czym zagrała w kilku filmach. Zyskawszy pozytywne głosy krytyki na temat swoich umiejętności komediowych okrzyknięta została jedną z najbardziej obiecujących aktorek młodego pokolenia w Hollywood i była nominowana do Złotego Globu za rolę w Dolinie lalek (1967). W 1968 wyszła za mąż za reżysera filmowego Romana Polańskiego. Będąc w dziewiątym miesiącu ciąży zginęła w swoim domu w Beverly Hills, wraz z czwórką przebywających u niej przyjaciół, z rąk członków sekty przewodzonej przez Charlesa Mansona.

2010-04-15 edytuj

Jerzy, imię świeckie: Jerzy Jaroszewski (ur. 18 listopada 1872 w Małej Ternawce – zm. 8 lutego 1923 w Warszawie) – biskup, a następnie arcybiskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę egzarcha patriarchy Moskwy na ziemiach II Rzeczypospolitej, zaś od stycznia 1922 - metropolita warszawski. We współpracy z rządem polskim rozpoczął starania o uzyskanie przez Kościół prawosławny w Polsce statusu Kościoła autokefalicznego, zakończone przez jego następcę metropolitę Dionizego (Waledyńskiego). Zamordowany przez przeciwnego autokefalii archimandrytę Smaragda (Łatyszenkę).

2010-04-16 edytuj

Okręty podwodne typu Los Angeles – amerykańskie wielozadaniowe okręty podwodne z napędem atomowym. Mimo że okręt wiodący tego typu – USS "Los Angeles" (SSN-688) – miał początkowo być jedynym egzemplarzem okrętu według tego projektu, w latach 1972-1996 zbudowano i przyjęto do służby ogółem 62 jednostki typów Los Angeles i Improved Los Angeles. Okręty tych typów wyposażone zostały w możliwość przenoszenia 26 torped lub pocisków manewrujących wystrzeliwanych z czterech dziobowych wyrzutni kalibru 21 cali (533 mm). Ostatnie 8 z 39 jednostek wyposażonych zostało w 12 pionowych wyrzutni pocisków typu VLS w dziobie okrętu, dzięki czemu mogą przenosić i wystrzeliwać 12 dodatkowych pocisków manewrujących Tomahawk SLCM.

2010-04-17 edytuj

Półkozic (Kozic, Oślagłowa, Ośle Uszy, Połkoza, Połkozic, Połukoza, Połukozic, Pułkoza, Żebro) – polski herb szlachecki, noszący zawołania Połkoza i Połukoza. Występował głównie w ziemi krakowskiej, lubelskiej, łęczyckiej i sieradzkiej. W wyniku unii horodelskiej przeniesiony na Litwę. Spośród około 270 rodów (Tadeusz Gajl podaje 274) używających Półkozica, największe znaczenie uzyskali Ligęzowie. Adam Mickiewicz spopularyzował ten herb, przypisując go w Panu Tadeuszu fikcyjnej rodzinie Horeszków.

2010-04-18 edytuj

Serafim z Sarowa, Serafim Sarowski ros. Серафим Саровский, imię świeckie: Prochor Izydorowicz Mosznin (ur. 19 lipca 1759 lub 1754 w Kursku - zm. 2 lutego 1833 w Sarowie) - święty prawosławny, mnich, asceta, "święty starzec" i mistyk związany z monasterem Zaśnięcia Matki Bożej w Sarowie. Ostatni święty Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego kanonizowany przed upadkiem caratu. Serafim z Sarowa, obok Sergiusza z Radoneża, Teodozjusza Pieczerskiego i Tichona Zadonskiego, wymieniany jest jako jedna z kluczowych postaci dla historii duchowości prawosławia rosyjskiego.

2010-04-19 edytuj

Bitwy morskie pod Narwikiem – starcia między flotą niemiecką a aliancką (norweską i brytyjską) podczas niemieckiej inwazji na Norwegię w kwietniu 1940 roku, w czasie II wojny światowej, toczone w porcie w Narwiku i na wodach okolicznych fiordów. Zapoczątkowało je przewiezienie niemieckiego desantu do Narwiku na pokładach 10 niszczycieli. 10 kwietnia doszło do pierwszej bitwy z brytyjskimi niszczycielami, w której obie strony poniosły straty. Ostatecznie niemieckie okręty, zablokowane w fiordzie, zostały zniszczone przez brytyjską flotę w drugiej bitwie pod Narwikiem 13 kwietnia, w której po stronie brytyjskiej wziął udział pancernik HMS "Warspite".

2010-04-20 edytuj

Członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ: w skład Rady Bezpieczeństwa ONZ wchodzi 15 członków, w tym 5 stałych oraz 10 niestałych. Członkowie niestali wybierani są na okres 2 lat, co roku skład połowy z nich jest odnawiany. W celu zapewnienia geograficznej reprezentatywności, określona liczba miejsc jest zarezerwowana dla każdej z pięciu nieoficjalnych regionalnych grup państw członkowskich ONZ. W latach 1946–1965 Rada Bezpieczeństwa ONZ liczyła 11 członków (5 stałych i 6 niestałych). Mandat niestałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ najdłużej pełniły Japonia (20 lat), Brazylia (19 lat) i Argentyna (16 lat). Polska była członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ pięciokrotnie, zasiadając w niej w sumie przez 9 lat.

2010-04-21 edytuj

Sharon Marie Tate (ur. 24 stycznia 1943 w Dallas, Teksas, zm. 9 sierpnia 1969 w Beverly Hills w Kalifornii) – aktorka amerykańska. Zaczynała w latach 60. XX w. od małych ról telewizyjnych, po czym zagrała w kilku filmach. Zyskawszy pozytywne głosy krytyki na temat swoich umiejętności komediowych okrzyknięta została jedną z najbardziej obiecujących aktorek młodego pokolenia w Hollywood i była nominowana do Złotego Globu za rolę w Dolinie lalek (1967). W 1968 wyszła za mąż za reżysera filmowego Romana Polańskiego. Będąc w dziewiątym miesiącu ciąży zginęła w swoim domu w Beverly Hills, wraz z czwórką przebywających u niej przyjaciół, z rąk członków sekty przewodzonej przez Charlesa Mansona.

2010-04-22 edytuj

Jerzy, imię świeckie: Jerzy Jaroszewski (ur. 18 listopada 1872 w Małej Ternawce – zm. 8 lutego 1923 w Warszawie) – biskup, a następnie arcybiskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę egzarcha patriarchy Moskwy na ziemiach II Rzeczypospolitej, zaś od stycznia 1922 - metropolita warszawski. We współpracy z rządem polskim rozpoczął starania o uzyskanie przez Kościół prawosławny w Polsce statusu Kościoła autokefalicznego, zakończone przez jego następcę metropolitę Dionizego (Waledyńskiego). Zamordowany przez przeciwnego autokefalii archimandrytę Smaragda (Łatyszenkę).

2010-04-23 edytuj

Okręty podwodne typu Los Angeles – amerykańskie wielozadaniowe okręty podwodne z napędem atomowym. Mimo że okręt wiodący tego typu – USS "Los Angeles" (SSN-688) – miał początkowo być jedynym egzemplarzem okrętu według tego projektu, w latach 1972-1996 zbudowano i przyjęto do służby ogółem 62 jednostki typów Los Angeles i Improved Los Angeles. Okręty tych typów wyposażone zostały w możliwość przenoszenia 26 torped lub pocisków manewrujących wystrzeliwanych z czterech dziobowych wyrzutni kalibru 21 cali (533 mm). Ostatnie 8 z 39 jednostek wyposażonych zostało w 12 pionowych wyrzutni pocisków typu VLS w dziobie okrętu, dzięki czemu mogą przenosić i wystrzeliwać 12 dodatkowych pocisków manewrujących Tomahawk SLCM.

2010-04-24 edytuj

Półkozic (Kozic, Oślagłowa, Ośle Uszy, Połkoza, Połkozic, Połukoza, Połukozic, Pułkoza, Żebro) – polski herb szlachecki, noszący zawołania Połkoza i Połukoza. Występował głównie w ziemi krakowskiej, lubelskiej, łęczyckiej i sieradzkiej. W wyniku unii horodelskiej przeniesiony na Litwę. Spośród około 270 rodów (Tadeusz Gajl podaje 274) używających Półkozica, największe znaczenie uzyskali Ligęzowie. Adam Mickiewicz spopularyzował ten herb, przypisując go w Panu Tadeuszu fikcyjnej rodzinie Horeszków.

2010-04-25 edytuj

Serafin z Sarowa, Serafin Sarowski ros. Серафим Саровский, imię świeckie: Prochor Izydorowicz Mosznin (ur. 19 lipca 1759 lub 1754 w Kursku, zm. 2 lutego 1833 w Sarowie) – święty prawosławny, mnich, asceta, "święty starzec" i mistyk związany z monasterem Zaśnięcia Matki Bożej w Sarowie. Ostatni święty Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego kanonizowany przed upadkiem caratu. Serafim z Sarowa, obok Sergiusza z Radoneża, Teodozjusza Pieczerskiego i Tichona Zadonskiego, wymieniany jest jako jedna z kluczowych postaci dla historii duchowości prawosławia rosyjskiego.

2010-04-26 edytuj

Faure Essozimna Gnassingbé (ur. 6 czerwca 1966 w Afagnan) – togijski polityk, minister zaopatrzenia, kopalń, poczty i telekomunikacji w latach 2003–2005. Prezydent Togo od 5 do 25 lutego 2005 oraz ponownie od 4 maja 2005. Syn wieloletniego prezydenta Gnassingbé Eyadémy. 5 lutego 2005 po śmierci ojca, z naruszeniem konstytucji i przy poparciu wojska, został mianowany prezydentem Togo. Pod wpływem nacisków i nałożonych sankcji Gnassingbé zrezygnował ze stanowiska prezydenta. Wybory, przeprowadzone w kwietniu 2005 w atmosferze przemocy, zamieszek i protestów opozycji, przyniosły mu zwycięstwo i powrót na urząd szefa państwa.

2010-04-27 edytuj

Reforma administracyjna Polski (1975) – reforma zmieniająca podział administracyjny Polski, wraz z którą porzucono trójstopniowy podział administracyjny kraju (województwo-powiat-gmina) i zastąpiono go nowym, dwustopniowym podziałem (województwo-gmina), obowiązującym od 1 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998. Ustawą z dnia 28 maja 1975 r. wprowadzono w Polsce dwustopniowy podział administracyjny. Zlikwidowano 314 powiatów, a w miejsce 17 województw i 5 miast wydzielonych wprowadzono nowy podział na 49 województw. Reforma była końcowym etapem kolejnych przemian administracyjnych trwających od momentu likwidacji gmin, a w ich miejsce wprowadzenia gromad pod koniec 1954 roku.

2010-04-28 edytuj

Jeńcy sowieccy w niewoli niemieckiej (1941-1945) – około 5,7-milionowa grupa żołnierzy Armii Czerwonej, wziętych do niewoli przez wojska niemieckie w trakcie działań wojennych prowadzonych na froncie wschodnim II wojny światowej w latach 1941-1945. Spośród nich blisko 3,3 miliona nie przeżyło. Większość sowieckich jeńców zginęła na skutek wyniszczających warunków, świadomie stworzonych przez Niemców w obozach jenieckich. Ponadto setki tysięcy wziętych do niewoli czerwonoarmistów padły ofiarą bezpośredniej eksterminacji, prowadzonej między innymi w nazistowskich obozach koncentracyjnych.

2010-04-29 edytuj

Arsenal Football Club – angielski zawodowy klub piłkarski mający siedzibę w północnym Londynie, w dzielnicy Holloway. Jest jedną z najbardziej utytułowanych angielskich drużyn, 13-krotnym mistrzem kraju, 10-krotnym zdobywcą Puchar Anglii oraz najdłużej utrzymującym się w najwyższej klasie rozgrywkowej zespołem w Anglii – od 1919 roku. Tradycyjnymi barwami klubu są czerwony i biały, które w czasie historii klubu przyjmowały różne odcienie.

2010-04-30 edytuj

Protest w Gwinei w 2009 roku – krwawo stłumiony przez wojsko protest zwolenników opozycji na stadionie sportowym w Konakry, zorganizowany 28 września 2009 przeciwko planom startu przywódcy rządzącej junty wojskowej w wyborach prezydenckich. W wyniku działań armii, która otworzyła ogień do 50-tysięcznego tłumu, zginęło wedle międzynarodowych ustaleń co najmniej 157 osób, a setki zostały ranne lub stały się obiektem przestępstw seksualnych. Według władz zginęło 57 osób, w większości stratowanych przez tłum. Dokładna liczba ofiar nie jest jednak znana.