Smithsonit
Smithsonit (smitsonit, daw. spat cynkowy) – minerał, z gromady węglanów. Należy do grupy minerałów pospolitych.
smithsonit | |
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Inne nazwy |
Smitsonit |
---|---|
Skład chemiczny |
ZnCO3 – węglan cynku |
Twardość w skali Mohsa |
4 – 5 |
Przełam |
muszlowy |
Łupliwość |
doskonała |
Układ krystalograficzny |
trygonalny |
Gęstość minerału |
4,42 – 4,44 g/cm³ |
Właściwości optyczne | |
Barwa |
biała, szara, żółta, zielona (herreryt), niebiesko zielona (bonamit), różowa, fioletowa, szaroniebieska, brązowa |
Rysa |
biała |
Połysk |
szklisty |
Nazwany został na cześć Jamesa Smithsona (1754–1829), brytyjskiego chemika i mineraloga, założyciela Smithsonian Institution, który wyodrębnił smithsonit z kalaminu od hemimorfitu.
Charakterystyka
edytujWłaściwości
edytujBardzo rzadko tworzy kryształy o pokroju romboedrów, lub skalenoedrów. Występuje w skupieniach ziemiste, ziarniste, naciekowe, nerkowate. Jest kruchy, przezroczysty, często zawiera domieszki: FeO – monheimit, odmiana drobnoziarnista zwana jest galmanem.
Występowanie
edytujMinerał hydrotermalny niskich temperatur; produkt utleniania rud cynkonośnych – głównie sfalerytu. Współwystępuje z dolomitem, wapieniami, marglami.
Miejsca występowania:
- w Stanach Zjednoczonych – (herreryt, kamień Azteków i bonamit); (Alabama, Alaska, Arizona, Arkansas, Kalifornia, Kolorado, Connecticut, Georgia, Idaho, Illinois, Iowa, Kansas, Kentucky, Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan, Missouri, Montana, Nevada, New Hampshire, New Jersey, Nowy Meksyk, Nowy Jork, Karolina Północna, Ohio, Oklahoma, Dakota Południowa, Rhode Island, Pensylwania, Tennessee, Teksas, Utah, Wirginia, Waszyngton, Wisconsin),
- Wielkiej Brytanii (Anglia, Walia, Szkocja),
- Namibii (Tsumeb) – jedne z najwspanialszych okazów, żółte, zielone, różowe (kryształy osiągają ok. 3 cm)
- Niemczech (Badenia-Wirtembergia, Bawaria, Hesja, Saksonia, Westfalia, Nadrenia-Palatynat, Saksonia-Anhalt, Turyngia, Szlezwik-Holsztyn),
- Austrii (Karyntia, Dolna Austria, Salzburg, Tyrol),
- Meksyk – herreryt
- także w: Argentynie, Australii (Broken Hill), Belgii, Boliwii, Kanadzie, Chinach, Czechach, Grecji (Laurion), Gwatemali, Gwinei, Irlandii, Japonii (Honsiu), Kazachstanie, Meksyku, Maroku, Korei Północnej, Norwegii, Portugalii, Rosji, Serbii, RPA, Hiszpanii, Szwajcarii, Tunezji, Wietnamie, Zambii, Zimbabwe, na Słowacji, Słowenii, Węgrzech, Nowej Zelandii, we Włoszech (Monte Poni, Sardynia) – (skupienia zbite, żółte, różowe, niebieskie) i we Francji.
- W Polsce bywa spotykany na Wyżynie Śląskiej[1] – w okolicach Siewierza, Bytomia, Tarnowskich Gór, Olkusza, Chrzanowa w paragenezie ze sfalerytem, galeną, cerusytem, hemimorfitem.
Zastosowanie
edytuj- lokalna ruda cynku,
- bardzo atrakcyjny dla kolekcjonerów,
- atrakcyjny kamień jubilerski i ozdobny – wykazują silny efekt „ognia”.
Przypisy
edytuj- ↑ Rainer Bode, Iwona Dąbrowska: Minerały : [kryształy i kamienie szlachetne]. Warszawa: "Multico", 1997, s. 59. ISBN 83-7073-118-X.