6 Pułk Piechoty Legionów
6 Pułk Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego (6 pp Leg.) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.
| ||
![]() Odznaka 6 Pułku Piechoty Legionów | ||
Historia | ||
Państwo | ![]() | |
Sformowanie | 1919 | |
Rozformowanie | 1939 | |
Patron | Józef Piłsudski | |
Tradycje | ||
Święto | 28 lipca[1] | |
Nadanie sztandaru | 1914; 22 listopada 1922 | |
Rodowód | 6 Pułk Piechoty | |
Kontynuacja | 2 Brygada Zmechanizowana | |
Dowódcy | ||
Ostatni | ppłk. Jan Kasztelowicz | |
Działania zbrojne | ||
I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, kampania wrześniowa | ||
Organizacja | ||
Dyslokacja | Lida Grodno Wilno (ulica Kościuszki) | |
Rodzaj sił zbrojnych | Wojska Lądowe | |
Rodzaj wojsk | piechota | |
Odznaczenia | ||
![]() |
Na początku 1919 roku odtworzono 6 pułk piechoty Legionów. Brał on udział w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-sowieckiej. W okresie pokoju stacjonował w garnizonie Wilno. 18 marca 1938 roku otrzymał imię Marszałka Józefa Piłsudskiego. W kampanii wrześniowej walczył w macierzystej 1 Dywizji Piechoty Legionów. W 1991 roku tradycje „szóstaków” przejął 6 pułk zmechanizowany Legionów, a następnie utworzona w jego miejsce 2 Brygada Zmechanizowana Legionów im. Marszałka Józefa Piłsudskiego[2].
Pułk w legionachEdytuj
Pułk utworzony został rozkazem Komendy Legionów Polskich z 27 lipca 1915 w Rozprzy pod Piotrkowem.
10 września pułk odszedł na Wołyń w składzie III Brygady Legionów Polskich. Jesienią przeszedł chrzest bojowy w Maniewiczach i pod Kostiuchnówką. Następnie walczył pod Kuklami i Kamieniuchą. Podczas ofensywy gen. Aleksieja Brusiłowa w lipcu 1916 prowadził boje pod „Polską Górą". Na początku sierpnia 1916 roku zakończył działania bojowe pod Sitowiczami. W lipcu 1917 roku w wyniku tzw. kryzysu przysięgowego został rozwiązany.
Pułk w walce o graniceEdytuj
Na początku 1919 przystąpiono do odtwarzania pułku. Pierwszym jego pododdziałem był batalion szturmowy, sformowany w Radomiu, który 9 stycznia 1919 wszedł do walki o linię kolejową Lwów—Przemyśl. W kwietniu 1919 uczestniczył w walkach o Lidę. Przesunięty pod Wilno, połączył się z II i III batalionem.
W pełni skompletowany pułk wziął udział w bojach o Dyneburg na Łotwie. W 1920 włączony został do grupy uderzeniowej skierowanej na Kijów. W czasie odwrotu poniósł duże straty. Zreorganizowany i uzupełniony na Lubelszczyźnie, rzucony został do kontrofensywy znad rzeki Wieprz. Dotarł 27 września 1920 do Lidy. Zawieszenie broni zastało pułk w rejonie Gródka Siemkowskiego. 3 grudnia 1920 w Mołodecznie Marszałek Józef Piłsudski udekorował sztandar 6 pułku piechoty Srebrnym Krzyżem Orderu Wojskowego Virtuti Militari za zasługi bojowe w kampanii 1914–1920 (VM 3222)[3]. Matką chrzestną sztandaru była Marcelina Rościszewska, a ojcem chrzestnym pan Tadeusz Sołowski. Mszę polową celebrował ks. biskup Badurski.
Pułk w okresie pokojuEdytuj
Po zakończeniu działań wojennych 6 pułk piechoty Legionów obsadził odcinek polsko – litewskiej linii demarkacyjnej. W 1921 roku miastem garnizonowym pułku była Lida. Rok później przeniesiono go do Grodna. W 1923 roku pułk stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr III[4] w garnizonie Wilno. Kadra batalionu zapasowego stacjonowała w Płocku[4]. Warunki zakwaterowania w Wilnie były dobre. Z uwagi na brak strzelnicy występowały trudności z wyszkoleniem pułku. Dopiero zbudowana od podstaw strzelnica w Laskówce rozwiązała problem. W pułku duży nacisk kładziono na sport. W jednostce zbudowano boisko piłkarskie[5].
Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 6 pułk piechoty zaliczony został do typu II pułków piechoty (tzw. wzmocnionych). W każdym roku otrzymywał około 845 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 68 oficerów oraz 1900 podoficerów i szeregowców. Na czas wojny przewidywany był do pierwszego rzutu mobilizacyjnego. W okresie zimowym posiadał dwa bataliony starszego rocznika i batalion szkolny, w okresie letnim zaś trzy bataliony strzeleckie. Jego stany były wyższe od pułku „normalnego” (typ I) o ok. 400-700 żołnierzy[6].
Pułk w kampanii wrześniowejEdytuj
W dniach 24–27 sierpnia 1939 pułk został zmobilizowany w alarmie. Po zaprzysiężeniu skoncentrował się 28–31 sierpnia, w rejonie Wilna. 1 września rozpoczął dyslokację na linię obrony Narwi w rejonie Różana. W kampanii wrześniowej walczył w składzie macierzystej dywizji, która była jedną z trzech wielkich jednostek Grupy Operacyjnej „Wyszków”. 8 września sztandar pułku wraz z innymi znakami dywizji odtransportowano do Warszawy i zdeponowano w muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze. 9 września pod Wyszkowem pułk nawiązał styczność bojową z oddziałami Wehrmachtu. Po planowym nie wymuszonym odwrocie znad Bugu pułk w ramach dywizji maszerował na Kałuszyn. Z 11/12 września w godzinach nocnych nawiązał kontakt z Niemcami i z marszu przeszedł do nocnego natarcia na Kałuszyn, rozbijając doszczętnie nieprzyjacielski 44 pułk piechoty. Sam również poniósł ciężkie straty. Dowódca pułku został ranny i przebywał w punkcie opatrunkowym w Jakubowie, skąd został ewakuowany do szpitala. Jednak przed południem punkt opatrunkowy zagarnięty został przez kawalerię nieprzyjaciela. Ranny płk Stanisław Engel i inni trafili do niewoli. „Polska Zbrojna”, nr 257 z 16.9.1939 r, podała w Komunikacie wojennym Naczelnego Wodza : cyt. „... nasze oddziały zniszczyły kilka pułków niemieckich – ostatnio pod Kałuszynem”. Po wypoczynku w rejonie Kuflewa 13.9 pułk dalej maszerował nocą w kierunku Wodyń, jako straż boczna dywizji. Nocą odbił opanowane przez pododdziały Niemców z Waffen SS - Standarte „Deutschland” wsie i miejscowości, w tym Wolę Wodyńską. Bitwę o tę miejscowość opisał dowódca pułku niemieckiego, który zdobył i utrzymał tę miejscowość. Z jego relacji zamieszczonej w czasopiśmie „Militar – Wochenblatt”, zarówno zdobycie przez Niemców Woli Wodyńskiej wieczorem 13.9, jak i odparcie nocnego natarcia Polaków, przedstawia jako szczyt wytrwałości niemieckich żołnierzy. Według autora relacji Niemcy przez całą noc odpierali zaciekle szturmujących Polaków, a jeszcze o świcie 14.9 słychać było „schreckliche polnische hurra…”. Po czwartej dobie ciągłych walk, pułk podejmuje próbę przebicia się przez szosę patrolowaną przez niemiecki czołgi i przedostania do lasów pod Jagodnem. 15.9 zagarniając po drodze wszystkich maruderów i żołnierzy z rozbitych innych oddziałów 1 DP Leg. Rozpoczyna się dla pułku nowy etap kampanii wrześniowej: koncentracja po rozbiciu. Pułk zaczyna formować zgrupowanie, które rano 17.9 osiąga Radzyń Podlaski, 18.9 Parczew, 19.9 wieś w rejonie Urszulina. Dowództwo zamierza przebijać się w kierunku granicy węgierskiej. 20.9 rano pułk osiągnął Chełm a nocą 21.9 Grabowiec, z zadaniem aby następnego dnia połączyć się z oddziałami Armii „Kraków” i innymi spychanymi przez Niemców. 22.9 w rejonie wsi Rachanie przepuszczono przez ugrupowanie pułku parlamentariuszy niemieckich, którzy przybyli z propozycją honorowej kapitulacji, do dowódcy kombinowanej grupy gen. dyw. Stefana Dąb-Biernackiego. Propozycja została odrzucona i pułk przeszedł do dalszych działań w ogólnym kierunku na Tarnawatkę, w celu wywalczenia przejścia na południe od granicy węgierskiej. 23.9 przesuwał się w kierunku Suchowoli, gdzie rano 24.9 przeprowadził atak i wyparł Niemców z tej miejscowości. Ostatnie natarcie kombinowanego 6 pp Leg, wspólnie z 9 pp Leg, przy wsparciu 10 pal przeprowadzono na nieprzyjaciela we wsi Podklasztor o świcie 25.9. w wyniku którego, Niemcy zostali wyparci ze wsi i oswobodzono z niemieckiej niewoli kilku polskich oficerów. Niestety tu nie spotkano żadnych zorganizowanych polskich oddziałów, więc dowódca pułku, ppłk Kasztelowicz powtórzył ostatni ustny rozkaz dowódcy 1 DP Leg. gen Wincentego Kowalskiego:
Po wojnie 11 listopada 1966 r decyzją Rady Trzech (Kapituły Orderu Virtuti Militari) w Londynie 6 pułk piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego uzyskał prawo umieszczenia na wstędze biało-czerwonej przy sztandarze napisu: „Wyróżniony za niezwykłe męstwo w kampanii 1939 w Polsce”[7].
Według przybliżonych obliczeń we wrześniu 1939 zginęło około 130 podoficerów i szeregowych, a około 250 oficerów, podoficerów i szeregowych zostało rannych. W samym tylko nocnym natarciu pod Kałuszynem poległo około 70 żołnierzy, a przeszło 100 odniosło rany. Zaginęło dwóch oficerów (adiutant pułku i dowódca 8 kompanii strzeleckiej). Lista zaginionych podoficerów i szeregowców jest trudna do ustalenia nawet w przybliżeniu.
LegioniściEdytuj
- Dowódcy pułku
- ppłk Bolesław Popowicz (8 V 1919 – 15 VIII 1920)
- ppłk / płk Stanisław Józef Kozicki (16 VIII 1920 – 17 VIII 1927)
- ppłk / płk Stefan Leon Biestek (17 VIII 1927 – 12 XI 1935)
- ppłk dypl. Zygmunt Berling (13 XI 1935 – 2 IV 1937)
- płk Stanisław Engel (3 IV 1937 – 12 IX 1939)
- ppłk Jan Kasztelowicz (p.o. od 12 IX 1939)
- Zastępcy dowódcy pułku
- mjr Stanisław Świtalski (p. o. 1921–1922)
- mjr / ppłk piech. Jan Niemierski (6 I 1923[8] – 31 X 1927 → przeniesiony służbowo do Ministerstwa Skarbu)
- mjr piech. Stanisław I Dworzak (IV[9] – 2 XI 1928 → słuchacz WSWoj.[10])
- ppłk dypl. piech. Stanisław I Dworzak (X 1931[11] – X 1932 → szef sztabu DOK VIII)
- ppłk dypl. piech. Zygmunt Berling (X 1932 – XI 1935 → dowódca pułku)
- ppłk dypl. Roman Władysław Szymański (IV 1937 – I 1938 → dowódca 39 pp)
- ppłk piech. Jan Wiktor Pawlik (do VIII 1939 → dowódca OZ 1 DP Leg.)
- mjr piech. Wilhelm Sokol (1923[12] – IV 1924 → komendant Kadry Baonu Zapasowego[13])
- mjr piech. Jan Balsewicz (IV 1924[14] – II 1927 → praktyka poborowa w PKU Wilno Powiat[15])
- mjr piech. Dominik Tarasiewicz (VI 1927[16] – III 1929 → dyspozycja dowódcy OK III[17][18])
- mjr piech. Szczęsny Tadeusz Wójcik (VII 1929[19] – X 1931[20] → słuchacz WSWoj.)
- mjr piech. Roman Józef Wart (X 1931[21] – IV 1934 → dowódca baonu 12 pp[22])
- mjr piech. Leopold Władysław Jaxa (IV 1934[23] – 1939)
- Oficerowie pułku
- Podoficerowie i szeregowcy
Kawalerowie Virtuti MilitariEdytuj
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[24]
- plut. Ignacy Aumuller
- por. Jan Balsewicz
- ppor. Zygmunt Bezeg
- sierż. Jan Blicharski
- ppor. Czesław Bomba
- por. Feliks Brzeskwiński
- kpr. Wacław Brzozowski
- ppor. Wacław Buczak
- plut. Józef Burz
- plut. Józef Chachuła
- kpt. Wincenty Chołtyn
- ppor. Jan Ciastoń
- sierż. Władysław Cieśla
- st. szer. Antoni Cieślak
- ppor. Józef Czerniatowicz
- kpt. Stanisław Cygan
- sierż. Michał Drajerczyk
- ppor. Kazimierz Drozdowski
- por. Stanisław Dworzak
- ppor. Stanisław Engel
- ppor. Adam Eustachiewicz
- st. szer. Antoni Fiączek
- kpr. Józef Gawełek
- kpt. Mieczysław Głogowiecki
- kpr. Franciszek Górka
- ppor. Wilhelm Heinrich
- sierż. Bolesław Jankowski
- ppor. Tadeusz Jarzyński
- kpr. Franciszek Kajdas
- ppor. Lambert Kamieński
- ppor. Józef Kasperski
- ppor. Jan Kąkolewski
- ppor. Zygmunt Kledzik
- kpr. Władysław Klekot
- ppor. Stanisław Koczay
- ppor. Józef Kołodziejski
- sierż. Jan Komornicki
- kpr. Władysław Kosno
- mjr Stanisław Kozicki
- kpr. Julian Lasota
- ppor. Klemens Lechnicki
- kpr. Stanisław Lipowski
- sierż. Edward Łysakowski
- sierż. Stanisław Majchrowicz
- plut. Wacław Margiel
- kpr. Stanisław Matuszewski
- plut. Władysław Michalski
- st. szer. Józef Michnowski
- ppor. Czesław Mierzejewski
- plut. Roman Mikołajczyk
- ppor. Jan Niemierski
- sierż. Stanisław Opaliński
- ppor. Jan Ozga
- ppor. Zbigniew Osostowicz
- ppor. Tadeusz Parczyński
- kpt. Tadeusz Pełczyński
- st. szer. Konstanty Pieńkowski
- sierż. Jan Pilarski
- st. sierż. Michał Piołunkowski
- por. Wiktor Plesner
- ppłk Bolesław Popowicz
- ppor. Adam Przybylski
- mjr Marian Raczyński
- st. sierż. Stanisław Rek
- ppor. Stefan Robaszkiewicz
- kpr. Władysław Różycki
- kpt Tadeusz Schoen
- kpt Franciszek Sękara
- sierż. Ludwik Silaoc
- sierż. Konrad Stroniewicz
- plut. Wacław Surdyk
- mjr Stanisław Świtalski
- kpr. Rafał Pęczek vel Władysław Targowski[a]
- kpt Franciszek Tomczuk
- ppor. Józef Turczyński
- ppor. Karol Wańkowicz
- plut. Stefan Wdowczyk
- por. Mieczysław Węglewski
- ppor. Alfred Wierzejski
- kpr. Feliks Wiśniewski
- kpr. Józef Wiśniewski
- ppor. Erwin Wolanek
- ppor. Konstanty Zaborowski
- kpr. Stanisław Zak
Obsada personalna w 1939 rokuEdytuj
Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku[26][b]:
- Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne[28]
- dowódca pułku – płk Stanisław Antoni Engel
- I zastępca dowódcy pułku – ppłk Jan Wiktor Pawlik
- adiutant – kpt. Antoni Paweł Ślezak
- starszy lekarz – mjr dr Józef Bułat
- młodszy lekarz – vacat
- oficer placu –
- II zastępca dowódcy pułku (kwatermistrz) – mjr Leopold Władysław Jaxa
- oficer mobilizacyjny – kpt. adm. (piech.) Stanisław I Ziemba
- zastępca oficera mobilizacyjnego – kpt. adm. (piech.) Stanisław II Konkiel
- oficer administracyjno-materiałowy – kpt. adm. (piech.) Tomasz Baranowski
- oficer gospodarczy – por. int.Stefan Życki
- oficer żywnościowy – por. Józef Rendalski
- dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – kpt. tab. Alfons Bobkiewicz
- kapelmistrz – vacat
- dowódca plutonu łączności – por. Jan Siedlecki
- dowódca plutonu pionierów – por. Władysław Szemieto
- dowódca plutonu artylerii piechoty – por. art. Stefan Jerzy Jasiewicz
- dowódca plutonu przeciwpancernego – por. Bogusław Szafranowski
- dowódca oddziału zwiadu – por. Tomasz Jaworski
- I batalion
- dowódca – mjr Władysław Zarzycki
- dowódca 1 kompanii – kpt. Kazimierz Miller
- dowódca plutonu – por. Jerzy Klemens Niemcewicz
- dowódca plutonu – ppor. Anatol Woróg
- dowódca 2 kompanii – por. Władysław Pastuszko
- dowódca plutonu – por. Napoleon Oświeciński
- dowódca plutonu – ppor. Stanisław Kolasiński
- dowódca 3 kompanii – kpt. Ludwik Ziobrowski
- dowódca plutonu – por. Ludwik Kordas
- dowódca plutonu – chor. Stanisław Telega
- dowódca 1 kompanii km – por. kontr. Hamid Bek Mechmed Zade
- dowódca plutonu – chor. Władysław Cieśla
- II batalion
- dowódca – mjr Józef Kazimierz Sokol
- dowódca 4 kompanii – kpt. Stefan Słomczyński
- dowódca plutonu – ppor. Zygmunt Zalewski
- dowódca 5 kompanii – por. Józef Marcin Marcinkiewicz
- dowódca plutonu – ppor. Stanisław Henryk Buczek
- dowódca 6 kompanii – por. Izydor Dowgiałło
- dowódca plutonu – ppor. Roman Olechnowicz
- dowódca 2 kompanii km – kpt. Tadeusz Władysław Berek
- dowódca plutonu – por. Wilhelm Tupikowski
- dowódca plutonu – Tadeusz Stanisław Chodań
- III batalion
- dowódca – ppłk dypl. Adam II Przybylski
- dowódca 7 kompanii – por. Aleksander Franciszek Rolewski
- dowódca plutonu – ppor. Walter Brunon Szczepański
- dowódca plutonu – ppor. Anatol Tarnowiecki
- dowódca 8 kompanii – por. Wiktor Stasiłowicz
- dowódca plutonu - por. Józef Błażewicz
- dowódca plutonu – ppor. Andrzej Jan Zieliński
- dowódca 9 kompanii – kpt. Henryk Tomasz Piaszczyński
- dowódca plutonu – ppor. Henryk Wiktor Arcimowicz
- dowódca plutonu – ppor. Jerzy Tadeusz Truszkowski
- dowódca 3 kompanii km – por. Tadeusz Westwalewicz
- dowódca plutonu – por. Michał Schmal
- dowódca plutonu – ppor.Zygmunt Stanisław Miszczyk
- na kursie – por. Antoni Drwiński
- na kursie – ppor. Wincenty Tadeusz Pisarski
- 6 obwód przysposobienia wojskowego „Wilno”
- kmdt obwodowy PW – kpt. adm. (piech.) Edward Downarowicz
- kmdt powiatowy PW Wilno-Troki – kpt. piech. Jan Żmudziński
Obsada personalna pułku we wrześniu 1939 rokuEdytuj
- Dowództwo
- dowódca pułku – płk Stanisław Engel (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- I adiutant – kpt. Antoni Paweł Ślęzak (zaginiony 13 IX pod Wolą Wodyńską)
- II adiutant – por. rez. Ludwik Weker
- oficer informacyjny – por. Józef Błażewicz
- kwatermistrz – kpt. Kazimierz Miller (poległ 14 IX 1939 w lesie Jagodne)
- naczelny lekarz pułku – mjr dr Józef Bułat
- dowódca kompanii gospodarczej – por. Ignacy Skupieński (też kapelmistrz)
- oficer płatnik – ppor. rez. Jan Koecher
- oficer żywnościowy – por. int. Stefan Życki
- kapelan pułku – ks. kpl. rez. Józef Grams
- I batalion
- dowódca batalionu – mjr Władysław Zarzycki (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- adiutant – ppor. rez. Jan Rozwadowski
- oficer płatnik – ppor. rez. Stanisław Telechun
- dowódca plutonu łączności – ppor. rez. Sośnicki
- dowódca 1 kompanii strzelców – ppor. Anatol Woróg (poległ 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Wacław Markiewicz (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Jan Jaguczański
- dowódca 2 kompanii strzelców – ppor. rez. Eugeniusz Balcerzak (poległ 12 IX 1939 pod Kałuszynem)
- dowódca I plutonu – ppor. Ryszard Antoni Jaworski
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Aleksander Sokołowski
- dowódca 3 kompanii strzelców – kpt. Ludwik Ziobrowski
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Zygmunt Stambrowski
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Jan Głowecki
- dowódca III plutonu – chor. Stanisław Telega
- dowódca 1 kompanii ckm – kpt. Kleofas Szepet (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Kazimierz Kryżan
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Bogdan Zwolski
- dowódca III plutonu – chor. Władysław Cieśla
- II batalion
- dowódca batalionu – kpt. Antoni Piotrowski
- adiutant – ppor. rez. Marian Koczyk (poległ 23 IX w lesie w rej. Tarnawatka–Suchowola)
- dowódca plutonu łączności – ppor. rez. Kazimierz Ukielski
- dowódca 4 kompanii strzelców – kpt. Stefan Słomczyński (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca 5 kompanii strzelców – por. Izydor Dowgiałło
- dowódca 6 kompanii strzelców – por. rez. Czesław Adam Papiewski
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Andrzej Zieliński
- dowódca 2 kompanii ckm – kpt. Tadeusz Władysław Berek
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Władysław Żołądkiewicz
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Kazimierz Bryl
- III batalion
- dowódca batalionu – ppłk Jan Kasztelowicz (od 12 IX 1939 pełni obowiązki dowódcy pułku)
- adiutant – ppor. rez. Marian Błaszkiewicz (ranny 10 IX pod Kamieńczykiem), od 10 IX – ppor. rez. Stefan Wyrębski
- oficer gospodarczy – ppor. rez. dr Jerzy Kondracki
- oficer płatnik – ppor. rez. Zygmunt Giernakowski
- lekarz batalionu – ppor. rez. dr Efroim Mełamed
- dowódca 7 kompanii strzelców – por. Wilhelm Tupikowski
- 8 kompanii strzelców – por. Witold Stasiłowicz (zaginął w rej. Kałuszyna, prawdopodobnie został zastrzelony przez Niemców 12 IX 1939, w czasie próby ucieczki z zagarniętego w m. Jakubów punktu opatrunkowego)
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Emanuel Laskarys
- dowódca III plutonu – chor. Jan Nesterowicz
- dowódca 9 kompanii strzelców – por. rez. Antoni Kudławiec (poległ 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca I plutonu – ppor. Tadeusz Truszkowski (poległ 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Emanuel Laskarys (ranny 13 IX pod Wolą Wodyńską)
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Janowicz
- dowódca 3 kompanii ckm – por. Michał Schmal (od 12 IX pełnił obowiązki dowódcy batalionu)
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Zdzisław Andrucewicz
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Józef Koter (poległ 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Zygmunt Korolkiewicz (od 12 IX – dowódca kompanii)
- dowódca IV plutonu – ppor. rez. Stefan Wyrębski (od 10 IX adiutant III baonu), od 19 IX – plut. pchor. rez. Jerzy Buyko
- dowódca V plutonu – ppor. rez. Piotr Wasilewski
- szef kompanii – kpr. zaw. Robert Bobkiewicz
- podoficer gospodarczy – sierż. zaw. Władysław Piechota
- podoficer broni – plut. zaw. Jan Matoszko
- obserwator dowódcy kompanii – kpr. sł. czyn. Władysław Sikorski
- goniec dowódcy kompanii – leg. Stanisław Kobirski
- pocztowy osobisty dowódcy kompanii – leg. Stanisław Wawrzonkowski
- Pododdziały specjalne
- dowódca plutonu łączności – por. Jan Siedlecki
- dowódca kompanii zwiadowców – por. Tomasz Jaworski
- dowódca plutonu kolarzy – ppor. rez. mgr Eugeniusz Masłowski
- dowódca kompanii przeciwpancernej – por. Bogusław Szafranowski (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca I plutonu – por. Zbigniew Lech Sankowski
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Marian Tomaszewicz
- dowódca plutonu artylerii piechoty – por. Stefan Jerzy Jasiewicz
- dowódca plutonu pionierów – ppor. Michał Kuncewicz
Symbole pułkuEdytuj
- Sztandar
Pierwszy sztandar otrzymał 12 września 1915 roku 6 pułk piechoty Legionów Polskich w Rozprzy. Sztandar uszyty był z jedwabiu o wymiarach 100 na 132 cm. Drzewce z orłem o długość 322 cm. Na prawej stronie płatu barwy amarantowej biały orzeł w koronie i napis „Legjon Polski”. Pod orłem wyhaftowano napis „6. Pułk" i rok „1915”. Po rozwiązaniu pułku w 1917 został ukryty w Krakowie. Po odtworzeniu 6 pp Leg. sztandar przekazano do batalionu zapasowego pułku w Jabłonnie. W grudniu 1920 roku marsz. Józef Piłsudski odznaczył sztandar orderem Virtuti Militari V klasy[29]. W 1922 roku w życie weszła ustawa ujednolicająca kwestie związane ze sztandarami wojskowymi. Stary sztandar przekazano do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie[29]. Strzęp starego sztandaru znajduje się w Instytucie Sikorskiego w Londynie[30]
Kolejną chorągiew ofiarowało pułkowi społeczeństwo Płocka. 22 listopada 1922 roku w Wilnie Józef Piłsudski wręczył chorągiew pułkowi [31]. Na nowym sztandarze wyhaftowane były nazwy miejsc na szlaku bojowym pułku, wraz z datami - m.in. Lwów i Wilno – 1919, Kijów, Świniuchy i Lida – 1920. Sztandar posiadał szarfę w barwach Virtuti Militari. Sztandar wyjechał z pułkiem na wojnę 1939 roku. 8 września został odesłany do Warszawy na przechowanie w Muzeum Belwederskim[29]. Obecnie sztandar znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie[31].
- Odznaka pamiątkowa
Pierwszy wzór odznaki zatwierdzony Dz. Rozk. MSWojsk. nr 49, poz. 872 z 13 grudnia 1921 roku. Odznaka zwana "Krzyżem Wytrwałości" ma kształt stylizowanego krzyża, na którym widnieje wizerunek orła wzorowanego na jagiellońskim. Na piersi orła i skrzydłach wpisano numer i inicjały 6 PP LP. Przy szyi data powstania pułku 28 VII 1915, na obramowaniach krzyża nazwy pól bitewnych KOSTIUCHNÓWKA, GÓRA POLAKÓW KAMIENIUCHA KUKLE - KOPNE. Dwuczęściowa - wykonana w srebrze lub z alpaki, bez emalii. Wymiary: 41x36 mm[32].
Druga odznaka była łudząco podobna do odznaki 1 pułku piechoty Legionów[33].
- Oznaka żałobna
26 czerwca 1935 Minister Spraw Wojskowych "w celu uczczenia i utrwalenia pamięci Marszałka Jóżefa Piłsudskiego [...] ustanowił stałą oznakę żałobną." Oznakę stanowiła czarna obwódka, średnicy 3 mm, złożona z podwójnego czarnego sznura – jedwabnego u oficerów i podoficerów zawodowych, a bawełnianego u szeregowców i kadetów – przyszyta do krawędzi lewego naramiennika kurtki i płaszcza, i noszona stale w służbie i poza służbą do wszystkich rodzajów ubioru wojskowego[34]. Od 1938 roku oznakę żałobną nosili też żołnierze 6 ppLeg[35].
- Tradycja
Tradycje 6 pułku piechoty Legionów kontynuuje 2 Brygada Zmechanizowana Legionów im. Marszałka Józefa Piłsudskiego[36].
UwagiEdytuj
- ↑ Na podstawie metryki urodzenia i protokołu spisanego 30 listopada 1929 roku w Magistracie miasta Opatowa minister spraw wojskowych sprostował nazwisko odznaczonego orderem wojennym Virtuti Militari V klasy nr 643 kpr. Władysława Targowskiego z 6 pp Leg. na jego rodowe nazwisko „Pęczek Rafał”[25].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[27].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Dziennik rozkazów MSWojsk. nr.16 z 19 maja 1927 roku
- ↑ Kosiński 2016 ↓, s. 26-27.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3394 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 41, s. 1606)
- ↑ a b Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 50.
- ↑ Wodzyński 2016 ↓, s. 68.
- ↑ Jagiełło 2007 ↓, s. 63-65.
- ↑ Zarządzenie gen. W Andersa z 11 listopada 1966 roku Instytut Polski i Muzeum im. gen Sikorskiego w Londynie, sygn. A XII 77
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 6 stycznia 1923 roku, s. 26.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 173.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 367.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 328.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 140.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 29 kwietnia 1924 roku, s. 241, zatwierdzony na stanowisku komendanta Kadry Baonu Zapasowego.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 29 kwietnia 1924 roku, s. 241, zatwierdzony na stanowisku kwatermistrza.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 18 lutego 1927 roku, s. 54.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927 roku, s. 170.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 86.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 216, z dniem 31 sierpnia 1929 roku został przeniesiony w stan spoczynku.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 191.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 323.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 329.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 158.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 150.
- ↑ Skarbek 1929 ↓, s. 40-41.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 28 czerwca 1930 roku, s. 265.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 554–555 i 671.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 558–559.
- ↑ a b c Wodzyński 2016 ↓, s. 74.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 37.
- ↑ a b Satora 1990 ↓, s. 36.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 34-35.
- ↑ Wodzyński 2016 ↓, s. 79.
- ↑ Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 1 z 26.06.1935 roku poz. 5.
- ↑ Żygulski i Wielecki 1988 ↓, s. 123.
- ↑ Bogusław Politowski. 20-lecie brygady ze Złocieńca. „Polska Zbrojna”, 2015-07-30. [dostęp 2015-07-30].
BibliografiaEdytuj
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.
- [red.]Bronisław Prugar-Ketling: Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Józef Margules "Drugie dywizje w bojach o Polskę 1776 - 2000". Bellona. Warszawa 2003.
- Wojskowy Przegląd Historyczny nr 3/1960 art.Stanisław Truszkowski" Działania 1 Dywizji Piechoty Legionów w 1939 roku"
- Wojskowy Przegląd Historyczny nr 4/1992 art. "relacja por. Michała Schmala adiutanta 3 batalionu 6 pp Leg z walk w 1939 roku
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Pantera Books. ISBN 83-204-3299-5.
- Edward Skarbek: Zarys historii wojennej 6-go Pułku Piechoty Legionów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Piechoty Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
- Artur Wodzyński: Wielka księga piechoty polskiej 1918–1939. 1 Dywizja Piechoty Legionów. Warszawa: Edipresse Polska SA, 2016. ISBN 978-83-7945-593-5.
- Zdzisław Żygulski, Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.