6 Pułk Piechoty Legionów
6 Pułk Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego (6 pp Leg.) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.
![]() Odznaka 6 Pułku Piechoty Legionów | |
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Rozformowanie | |
Patron | |
Tradycje | |
Święto |
28 lipca[1] |
Nadanie sztandaru |
1914; 22 listopada 1922 |
Rodowód | |
Kontynuacja | |
Dowódcy | |
Ostatni |
ppłk. Jan Kasztelowicz |
Działania zbrojne | |
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Święcianami (13–14 V 1919) bitwa pod Postawami (19–21 VI 1919) bitwa o przedmoście kijowskie bitwa pod Śwniuchami (8 VIII 1920) kontruderzenie znad Wieprza (16–26 VIII 1920) bitwa nad Niemnem (20–26 IX 1920) kampania wrześniowa | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość | |
Odznaczenia | |
![]() |
Na początku 1919 roku odtworzono 6 pułk piechoty Legionów. Brał on udział w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-sowieckiej. W okresie pokoju stacjonował w garnizonie Wilno. 18 marca 1938 roku otrzymał imię Marszałka Józefa Piłsudskiego. W kampanii wrześniowej walczył w macierzystej 1 Dywizji Piechoty Legionów. W 1991 roku tradycje „szóstaków” przejął 6 pułk zmechanizowany Legionów, a następnie utworzona w jego miejsce 2 Brygada Zmechanizowana Legionów im. Marszałka Józefa Piłsudskiego[2].
Pułk w legionachEdytuj
Pułk utworzony został rozkazem Komendy Legionów Polskich z 27 lipca 1915 w Rozprzy pod Piotrkowem.
10 września pułk odszedł na Wołyń w składzie III Brygady Legionów Polskich. Jesienią przeszedł chrzest bojowy w Maniewiczach i pod Kostiuchnówką. Następnie walczył pod Kuklami i Kamieniuchą. Podczas ofensywy gen. Aleksieja Brusiłowa w lipcu 1916 prowadził boje pod „Polską Górą". Na początku sierpnia 1916 roku zakończył działania bojowe pod Sitowiczami. W lipcu 1917 roku w wyniku tzw. kryzysu przysięgowego został rozwiązany.
Pułk w walce o graniceEdytuj
Na początku 1919 przystąpiono do odtwarzania pułku. Pierwszym jego pododdziałem był batalion szturmowy, sformowany w Radomiu, który 9 stycznia 1919 wszedł do walki o linię kolejową Lwów—Przemyśl. W kwietniu 1919 uczestniczył w walkach o Lidę. Przesunięty pod Wilno, połączył się z II i III batalionem. W czerwcu 1919 jego kompania wchodziła w skład Grupy generała Henryka Minkiewicza (Grupa operacyjna „Bug”)[3]. W pełni skompletowany pułk wziął udział w bojach o Dyneburg na Łotwie. W grudniu 1919 batalion zapasowy pułku stacjonował w Jabłonnej[4].
W 1920 pułk włączony został do grupy uderzeniowej skierowanej na Kijów.
W czasie ofensywy wojsk sowieckich w lipcu 1920 poniósł duże straty. Zreorganizowany i uzupełniony na Lubelszczyźnie, rzucony został do kontrofensywy znad rzeki Wieprz. Dotarł 27 września 1920 do Lidy. Jego batalion zapasowy został 18 sierpnia doszczętnie rozgromiony pod Płockiem.
Zawieszenie broni zastało pułk w rejonie Gródka Siemkowskiego. 3 grudnia 1920 w Mołodecznie Marszałek Józef Piłsudski udekorował sztandar 6 pułku piechoty Srebrnym Krzyżem Orderu Wojskowego Virtuti Militari za zasługi bojowe w kampanii 1914–1920 (VM 3222)[5]. Matką chrzestną sztandaru była Marcelina Rościszewska, a ojcem chrzestnym Tadeusz Sołowski. Mszę polową celebrował ks. biskup Bandurski.
Mapy walk pułkuEdytuj
Kawalerowie Virtuti MilitariEdytuj
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[6]
- plut. Ignacy Aumuller
- por. Jan Balsewicz
- ppor. Zygmunt Bezeg
- sierż. Jan Blicharski
- ppor. Czesław Bomba
- por. Feliks Brzeskwiński
- kpr. Wacław Brzozowski
- ppor. Wacław Buczak
- plut. Józef Burz
- plut. Józef Chachuła
- kpt. Wincenty Chołtyn
- ppor. Jan Ciastoń
- sierż. Władysław Cieśla
- st. szer. Antoni Cieślak
- ppor. Józef Czerniatowicz
- kpr. Stanisław Cygan
- sierż. Michał Drajerczyk
- ppor. Kazimierz Drozdowski
- por. Stanisław Dworzak
- ppor. Stanisław Engel
- ppor. Adam Eustachiewicz
- st. szer. Antoni Fiączek
- kpr. Józef Gawełek
- kpt. Mieczysław Głogowiecki
- kpr. Franciszek Górka
- ppor. Wilhelm Heinrich
- sierż. Bolesław Jankowski
- ppor. Tadeusz Jarzyński
- kpr. Franciszek Kajdas
- ppor. Lambert Kamieński
- ppor. Józef Kasperski
- ppor. Jan Kąkolewski
- ppor. Zygmunt Kledzik
- kpr. Władysław Klekot
- ppor. Stanisław Koczay
- ppor. Józef Kołodziejski
- sierż. Jan Komornicki
- kpr. Władysław Kosno
- mjr Stanisław Kozicki
- kpr. Julian Lasota
- ppor. Klemens Lechnicki
- kpr. Stanisław Lipowski
- sierż. Edward Łysakowski
- sierż. Stanisław Majchrowicz
- plut. Wacław Margiel
- kpr. Stanisław Matuszewski
- plut. Władysław Michalski
- st. szer. Józef Michnowski
- ppor. Czesław Mierzejewski
- plut. Roman Mikołajczyk
- ppor. Jan Niemierski
- sierż. Stanisław Opaliński
- ppor. Jan Ozga
- ppor. Zbigniew Osostowicz
- ppor. Tadeusz Parczyński
- kpt. Tadeusz Pełczyński
- st. szer. Konstanty Pieńkowski
- sierż. Jan Pilarski
- st. sierż. Michał Piołunkowski
- por. Wiktor Plesner
- ppłk Bolesław Popowicz
- ppor. Adam Przybylski
- mjr Marian Raczyński
- st. sierż. Stanisław Rek
- ppor. Stefan Robaszkiewicz
- kpr. Władysław Różycki
- kpt Tadeusz Schoen
- kpt Franciszek Sękara
- sierż. Ludwik Silaoc
- sierż. Konrad Stroniewicz
- plut. Wacław Surdyk
- mjr Stanisław Świtalski
- kpr. Rafał Pęczek vel Władysław Targowski[a]
- kpt Franciszek Tomczuk
- ppor. Józef Turczyński
- ppor. Karol Wańkowicz
- plut. Stefan Wdowczyk
- por. Mieczysław Węglewski[8]
- ppor. Alfred Wierzejski
- kpr. Feliks Wiśniewski
- kpr. Józef Wiśniewski
- ppor. Erwin Wolanek
- ppor. Konstanty Zaborowski
- kpr. Stanisław Zak
Pułk w okresie pokojuEdytuj
Po zakończeniu działań wojennych 6 pułk piechoty Legionów obsadził odcinek polsko – litewskiej linii demarkacyjnej. W 1921 roku miastem garnizonowym pułku była Lida. Rok później przeniesiono go do Grodna. W 1923 roku pułk stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr III[9] w garnizonie Wilno. Kadra batalionu zapasowego stacjonowała w Płocku[9]. Warunki zakwaterowania w Wilnie były dobre. Z uwagi na brak strzelnicy występowały trudności z wyszkoleniem pułku. Dopiero zbudowana od podstaw strzelnica w Laskówce rozwiązała problem.
Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 6 pułk piechoty zaliczony został do typu II pułków piechoty (tzw. wzmocnionych). W każdym roku otrzymywał około 845 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 68 oficerów oraz 1900 podoficerów i szeregowców. Na czas wojny przewidywany był do pierwszego rzutu mobilizacyjnego. W okresie zimowym posiadał dwa bataliony starszego rocznika i batalion szkolny, w okresie letnim zaś trzy bataliony strzeleckie. Jego stany były wyższe od pułku „normalnego” (typ I) o ok. 400-700 żołnierzy[10].
Wojskowy Klub Sportowy 6 ppEdytuj
W pułku duży nacisk kładziono na sport. Przy jednostce powstał Wojskowy Klub Sportowy. W 1933 r. po połączeniu klubu z WKS 1 ppLeg Wilno utworzono Śmigłego Wilno. W jednostce przy ul. Kościuszki na Antokolu żołnierze wybudowali stadion piłkarski[11], uroczyście otwarty w 1925 r. przez marszałka Józefa Piłsudskiego. Na początku spotkania zrzucono z samolotu piłkę, którą marszałek kopnął w stronę Stefana Śliwy, kapitana drużyny WKS Pogoń. Następnie rozegrano mecz pomiędzy Towarzystwem Sportowym Wilia, a WKS Pogoń (1ː1)[12]. Przy stadionie znajdowała się skocznia narciarska wybudowana w 1924 r.[13] Zawodnikiem sekcji lekkoatletycznej klubu był medalista Mistrzostw Polski Władysław Dobrowolski.
Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[14]: | |
Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne[15] | |
---|---|
dowódca pułku | płk Stanisław Engel |
I zastępca dowódcy pułku | ppłk Jan Wiktor Pawlik |
adiutant | kpt. Antoni Paweł Ślezak |
starszy lekarz | mjr dr Józef Bułat |
młodszy lekarz | vacat |
oficer placu | |
II zastępca dowódcy pułku (kwatermistrz) | mjr Leopold Władysław Jaxa |
oficer mobilizacyjny | kpt. adm. (piech.) Stanisław I Ziemba |
zastępca oficera mobilizacyjnego | kpt. adm. (piech.) Stanisław II Konkiel |
oficer administracyjno-materiałowy | kpt. adm. (piech.) Tomasz Baranowski |
oficer gospodarczy | por. int.Stefan Życki |
oficer żywnościowy | por. Józef Rendalski |
oficer taborowy[b] | kpt. tab. Alfons Bobkiewicz |
kapelmistrz | vacat |
dowódca plutonu łączności | por. Jan Siedlecki |
dowódca plutonu pionierów | por. Władysław Szemieto |
dowódca plutonu artylerii piechoty | por. art. Stefan Jerzy Jasiewicz |
dowódca plutonu przeciwpancernego | por. Bogusław Szafranowski |
dowódca oddziału zwiadu | por. Tomasz Jaworski |
I batalion | |
dowódca | mjr Władysław Zarzycki |
dowódca 1 kompanii | kpt. Kazimierz Miller |
dowódca plutonu | por. Jerzy Klemens Niemcewicz |
dowódca plutonu | ppor. Anatol Woróg |
dowódca 2 kompanii | por. Władysław Pastuszko |
dowódca plutonu | por. Napoleon Oświeciński |
dowódca plutonu | ppor. Stanisław Kolasiński |
dowódca 3 kompanii | kpt. Ludwik Ziobrowski |
dowódca plutonu | por. Ludwik Kordas |
dowódca plutonu | chor. Stanisław Telega |
dowódca 1 kompanii km | por. kontr. Hamid Bek Mechmed Zade |
dowódca plutonu | chor. Władysław Cieśla |
II batalion | |
dowódca | mjr Józef Kazimierz Sokol |
dowódca 4 kompanii | kpt. Stefan Słomczyński |
dowódca plutonu | ppor. Zygmunt Zalewski |
dowódca 5 kompanii | por. Józef Marcin Marcinkiewicz |
dowódca plutonu | ppor. Stanisław Henryk Buczek |
dowódca 6 kompanii | por. Izydor Dowgiałło |
dowódca plutonu | ppor. Roman Olechnowicz |
dowódca 2 kompanii km | kpt. Tadeusz Władysław Berek |
dowódca plutonu | por. Wilhelm Tupikowski |
dowódca plutonu | Tadeusz Stanisław Chodań |
III batalion | |
dowódca | ppłk dypl. Adam II Przybylski |
dowódca 7 kompanii | por. Aleksander Franciszek Rolewski |
dowódca plutonu | ppor. Walter Brunon Szczepański |
dowódca plutonu | ppor. Anatol Tarnowiecki |
dowódca 8 kompanii | por. Wiktor Stasiłowicz |
dowódca plutonu | por. Józef Błażewicz |
dowódca plutonu | ppor. Andrzej Jan Zieliński |
dowódca 9 kompanii | kpt. Henryk Tomasz Piaszczyński |
dowódca plutonu | ppor. Henryk Wiktor Arcimowicz |
dowódca plutonu | ppor. Tadeusz Jerzy Truszkowski |
dowódca 3 kompanii km | por. Tadeusz Westwalewicz |
dowódca plutonu | por. Michał Schmal |
dowódca plutonu | ppor.Zygmunt Stanisław Miszczyk |
na kursie | por. Antoni Drwiński |
na kursie | ppor. Wincenty Tadeusz Pisarski |
6 obwód przysposobienia wojskowego „Wilno” | |
kmdt obwodowy PW | kpt. adm. (piech.) Edward Downarowicz |
kmdt powiatowy PW Wilno-Troki | kpt. piech. Jan Żmudziński |
Pułk w kampanii wrześniowejEdytuj
W dniach 24–27 sierpnia 1939 pułk został zmobilizowany w alarmie. Po zaprzysiężeniu skoncentrował się 28–31 sierpnia, w rejonie Wilna. 1 września rozpoczął dyslokację na linię obrony Narwi w rejonie Różana. W kampanii wrześniowej walczył w składzie macierzystej dywizji, która była jedną z trzech wielkich jednostek Grupy Operacyjnej „Wyszków”. 8 września sztandar pułku wraz z innymi znakami dywizji odtransportowano do Warszawy i zdeponowano w muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze. 9 września pod Wyszkowem pułk nawiązał styczność bojową z oddziałami Wehrmachtu. Po planowym nie wymuszonym odwrocie znad Bugu pułk w ramach dywizji maszerował na Kałuszyn. Z 11/12 września w godzinach nocnych nawiązał kontakt z Niemcami i z marszu przeszedł do nocnego natarcia na Kałuszyn, rozbijając doszczętnie nieprzyjacielski 44 pułk piechoty. Sam również poniósł ciężkie straty. Dowódca pułku został ranny i przebywał w punkcie opatrunkowym w Jakubowie, skąd został ewakuowany do szpitala. Jednak przed południem punkt opatrunkowy zagarnięty został przez kawalerię nieprzyjaciela. Ranny płk Stanisław Engel i inni trafili do niewoli. „Polska Zbrojna”, nr 257 z 16.9.1939 r, podała w Komunikacie wojennym Naczelnego Wodza : cyt. „... nasze oddziały zniszczyły kilka pułków niemieckich – ostatnio pod Kałuszynem”. Po wypoczynku w rejonie Kuflewa 13.9 pułk dalej maszerował nocą w kierunku Wodyń, jako straż boczna dywizji. Nocą odbił opanowane przez pododdziały Niemców z Waffen SS - Standarte „Deutschland” wsie i miejscowości, w tym Wolę Wodyńską. Bitwę o tę miejscowość opisał dowódca pułku niemieckiego, który zdobył i utrzymał tę miejscowość. Z jego relacji zamieszczonej w czasopiśmie „Militar – Wochenblatt”, zarówno zdobycie przez Niemców Woli Wodyńskiej wieczorem 13.9, jak i odparcie nocnego natarcia Polaków, przedstawia jako szczyt wytrwałości niemieckich żołnierzy. Według autora relacji Niemcy przez całą noc odpierali zaciekle szturmujących Polaków, a jeszcze o świcie 14.9 słychać było „schreckliche polnische hurra…”. Po czwartej dobie ciągłych walk, pułk podejmuje próbę przebicia się przez szosę patrolowaną przez niemiecki czołgi i przedostania do lasów pod Jagodnem. 15.9 zagarniając po drodze wszystkich maruderów i żołnierzy z rozbitych innych oddziałów 1 DP Leg. Rozpoczyna się dla pułku nowy etap kampanii wrześniowej: koncentracja po rozbiciu. Pułk zaczyna formować zgrupowanie, które rano 17.9 osiąga Radzyń Podlaski, 18.9 Parczew, 19.9 wieś w rejonie Urszulina. Dowództwo zamierza przebijać się w kierunku granicy węgierskiej. 20.9 rano pułk osiągnął Chełm a nocą 21.9 Grabowiec, z zadaniem aby następnego dnia połączyć się z oddziałami Armii „Kraków” i innymi spychanymi przez Niemców. 22.9 w rejonie wsi Rachanie przepuszczono przez ugrupowanie pułku parlamentariuszy niemieckich, którzy przybyli z propozycją honorowej kapitulacji, do dowódcy kombinowanej grupy gen. dyw. Stefana Dąb-Biernackiego. Propozycja została odrzucona i pułk przeszedł do dalszych działań w ogólnym kierunku na Tarnawatkę, w celu wywalczenia przejścia na południe od granicy węgierskiej. 23.9 przesuwał się w kierunku Suchowoli, gdzie rano 24.9 przeprowadził atak i wyparł Niemców z tej miejscowości. Ostatnie natarcie kombinowanego 6 pp Leg, wspólnie z 9 pp Leg, przy wsparciu 10 pal przeprowadzono na nieprzyjaciela we wsi Podklasztor o świcie 25.9. w wyniku którego, Niemcy zostali wyparci ze wsi i oswobodzono z niemieckiej niewoli kilku polskich oficerów. Niestety tu nie spotkano żadnych zorganizowanych polskich oddziałów, więc dowódca pułku, ppłk Kasztelowicz powtórzył ostatni ustny rozkaz dowódcy 1 DP Leg. gen Wincentego Kowalskiego:
"... przegraliśmy kampanię. Wojna jednak trwa nadal. Żołnierze starsi wiekiem i obarczeni rodzinami niech starają się dotrzeć do swoich miejsc zamieszkania. Nie poddawać się do niewoli zarówno oddziałom niemieckim, jak i oddziałom sowieckim. Dekować się – w niedługim czasie będzie utworzone coś w rodzaju POW. Młodzi wiekiem powinni przedostawać się na Węgry, a stamtąd do Francji, gdzie na pewno będzie formowane Wojsko Polskie ..."
Po wojnie 11 listopada 1966 r decyzją Rady Trzech (Kapituły Orderu Virtuti Militari) w Londynie 6 pułk piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego uzyskał prawo umieszczenia na wstędze biało-czerwonej przy sztandarze napisu: „Wyróżniony za niezwykłe męstwo w kampanii 1939 w Polsce”[16].
Według przybliżonych obliczeń we wrześniu 1939 zginęło około 130 podoficerów i szeregowych, a około 250 oficerów, podoficerów i szeregowych zostało rannych. W samym tylko nocnym natarciu pod Kałuszynem poległo około 70 żołnierzy, a przeszło 100 odniosło rany. Zaginęło dwóch oficerów (adiutant pułku i dowódca 8 kompanii strzeleckiej). Lista zaginionych podoficerów i szeregowców jest trudna do ustalenia nawet w przybliżeniu.
Symbole pułkuEdytuj
- Sztandar
Pierwszy sztandar otrzymał 12 września 1915 roku 6 pułk piechoty Legionów Polskich w Rozprzy. Sztandar uszyty był z jedwabiu o wymiarach 100 na 132 cm. Drzewce z orłem o długość 322 cm. Na prawej stronie płatu barwy amarantowej biały orzeł w koronie i napis „Legjon Polski”. Pod orłem wyhaftowano napis „6. Pułk" i rok „1915”. Po rozwiązaniu pułku w 1917 został ukryty w Krakowie. Po odtworzeniu 6 pp Leg. sztandar przekazano do batalionu zapasowego pułku w Jabłonnie. W grudniu 1920 roku marsz. Józef Piłsudski odznaczył sztandar orderem Virtuti Militari V klasy[17]. W 1922 roku w życie weszła ustawa ujednolicająca kwestie związane ze sztandarami wojskowymi. Stary sztandar przekazano do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie[17]. Strzęp starego sztandaru znajduje się w Instytucie Sikorskiego w Londynie[18].
Kolejną chorągiew ofiarowało pułkowi społeczeństwo Płocka. 22 listopada 1922 roku w Wilnie Józef Piłsudski wręczył chorągiew pułkowi [19]. Na nowym sztandarze wyhaftowane były nazwy miejsc na szlaku bojowym pułku, wraz z datami - m.in. Lwów i Wilno – 1919, Kijów, Świniuchy i Lida – 1920. Sztandar posiadał szarfę w barwach Virtuti Militari. Sztandar wyjechał z pułkiem na wojnę 1939 roku. 8 września został odesłany do Warszawy na przechowanie w Muzeum Belwederskim[17]. Obecnie sztandar znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie[19].
- Odznaka pamiątkowa
Pierwszy wzór odznaki zatwierdzony Dz. Rozk. MSWojsk. nr 49, poz. 872 z 13 grudnia 1921 roku. Odznaka zwana "Krzyżem Wytrwałości" ma kształt stylizowanego krzyża, na którym widnieje wizerunek orła wzorowanego na jagiellońskim. Na piersi orła i skrzydłach wpisano numer i inicjały 6 PP LP. Przy szyi data powstania pułku 28 VII 1915, na obramowaniach krzyża nazwy pól bitewnych KOSTIUCHNÓWKA, GÓRA POLAKÓW KAMIENIUCHA KUKLE - KOPNE. Dwuczęściowa - wykonana w srebrze lub z alpaki, bez emalii. Wymiary: 41x36 mm[20].
Druga odznaka była łudząco podobna do odznaki 1 pułku piechoty Legionów[21].
- Oznaka żałobna
26 czerwca 1935 Minister Spraw Wojskowych "w celu uczczenia i utrwalenia pamięci Marszałka Jóżefa Piłsudskiego [...] ustanowił stałą oznakę żałobną." Oznakę stanowiła czarna obwódka, średnicy 3 mm, złożona z podwójnego czarnego sznura – jedwabnego u oficerów i podoficerów zawodowych, a bawełnianego u szeregowców i kadetów – przyszyta do krawędzi lewego naramiennika kurtki i płaszcza, i noszona stale w służbie i poza służbą do wszystkich rodzajów ubioru wojskowego[22]. Od 1938 roku oznakę żałobną nosili też żołnierze 6 ppLeg[23].
- Tradycja
Tradycje 6 pułku piechoty Legionów kontynuuje 2 Brygada Zmechanizowana Legionów im. Marszałka Józefa Piłsudskiego[24].
LegioniściEdytuj
- Dowódcy pułku
- ppłk Bolesław Popowicz (8 V 1919 (praktycznie 22 maja[25]) – 15 VIII 1920)
- ppłk / płk Stanisław Józef Kozicki (16 VIII 1920 – 17 VIII 1927)
- ppłk / płk Stefan Leon Biestek (17 VIII 1927 – 12 XI 1935)
- ppłk dypl. Zygmunt Berling (13 XI 1935 – 2 IV 1937)
- płk Stanisław Engel (3 IV 1937 – 12 IX 1939[26])
- ppłk Jan Kasztelowicz (p.o. od 12 IX 1939)[26]
- Zastępcy dowódcy pułku
- mjr Stanisław Świtalski (p. o. 1921–1922)
- mjr / ppłk piech. Jan Niemierski (6 I 1923[27] – 31 X 1927 → przeniesiony służbowo do Ministerstwa Skarbu)
- mjr piech. Stanisław I Dworzak (IV[28] – 2 XI 1928 → słuchacz WSWoj.[29])
- ppłk dypl. piech. Stanisław I Dworzak (X 1931[30] – X 1932 → szef sztabu DOK VIII)
- ppłk dypl. piech. Zygmunt Berling (X 1932 – XI 1935 → dowódca pułku)
- ppłk dypl. Roman Władysław Szymański (IV 1937 – I 1938 → dowódca 39 pp)
- ppłk piech. Jan Wiktor Pawlik (do VIII 1939 → dowódca OZ 1 DP Leg.)
- II zastępca (kwatermistrz)
- mjr piech. Leopold Władysław Jaxa (IV 1934[31] – 1939)
Obsada personalna pułku we wrześniu 1939 rokuEdytuj
- Dowództwo
- dowódca pułku – płk Stanisław Engel (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- I adiutant – kpt. Antoni Paweł Ślęzak (zaginiony 13 IX pod Wolą Wodyńską)
- II adiutant – por. rez. Ludwik Weker
- oficer informacyjny – por. Józef Błażewicz
- kwatermistrz – kpt. Kazimierz Miller (poległ 14 IX 1939 w lesie Jagodne)
- naczelny lekarz pułku – mjr dr Józef Bułat
- dowódca kompanii gospodarczej – por. Ignacy Skupieński (też kapelmistrz)
- oficer płatnik – ppor. rez. Jan Koecher
- oficer żywnościowy – por. int. Stefan Życki
- kapelan pułku – ks. kpl. rez. Józef Grams
- I batalion
- dowódca batalionu – mjr Władysław Zarzycki (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- adiutant – ppor. rez. Jan Rozwadowski
- oficer płatnik – ppor. rez. Stanisław Telechun
- dowódca plutonu łączności – ppor. rez. Sośnicki
- dowódca 1 kompanii strzelców – ppor. Anatol Woróg (poległ 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Wacław Markiewicz (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Jan Jaguczański
- dowódca 2 kompanii strzelców – ppor. rez. Eugeniusz Balcerzak (poległ 12 IX 1939 pod Kałuszynem)
- dowódca I plutonu – ppor. Ryszard Antoni Jaworski
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Aleksander Sokołowski
- dowódca 3 kompanii strzelców – kpt. Ludwik Ziobrowski
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Zygmunt Stambrowski
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Jan Głowecki
- dowódca III plutonu – chor. Stanisław Telega
- dowódca 1 kompanii ckm – kpt. Kleofas Szepet (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Kazimierz Kryżan
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Bogdan Zwolski
- dowódca III plutonu – chor. Władysław Cieśla
- II batalion
- dowódca batalionu – kpt. Antoni Piotrowski
- adiutant – ppor. rez. Marian Koczyk (poległ 23 IX w lesie w rej. Tarnawatka–Suchowola)
- dowódca plutonu łączności – ppor. rez. Kazimierz Ukielski
- dowódca 4 kompanii strzelców – kpt. Stefan Słomczyński (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca 5 kompanii strzelców – por. Izydor Dowgiałło
- dowódca 6 kompanii strzelców – por. rez. Czesław Adam Papiewski
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Andrzej Zieliński
- dowódca 2 kompanii ckm – kpt. Tadeusz Władysław Berek
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Władysław Żołądkiewicz
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Kazimierz Bryl
- III batalion
- dowódca batalionu – ppłk Jan Kasztelowicz (od 12 IX 1939 p.o. dowódcy pułku)[26]
- adiutant – ppor. rez. Marian Błaszkiewicz (ranny 10 IX pod Kamieńczykiem), od 10 IX – ppor. rez. Stefan Wyrębski
- oficer gospodarczy – ppor. rez. dr Jerzy Kondracki
- oficer płatnik – ppor. rez. Zygmunt Giernakowski
- lekarz batalionu – ppor. rez. dr Efroim Mełamed
- dowódca 7 kompanii strzelców – por. Wilhelm Tupikowski
- 8 kompanii strzelców – por. Witold Stasiłowicz (zaginął w rej. Kałuszyna, prawdopodobnie został zastrzelony przez Niemców 12 IX 1939, w czasie próby ucieczki z zagarniętego w m. Jakubów punktu opatrunkowego)
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Emanuel Laskarys
- dowódca III plutonu – chor. Jan Nesterowicz
- dowódca 9 kompanii strzelców – por. rez. Antoni Kudławiec (poległ 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca I plutonu – ppor. Tadeusz Jerzy Truszkowski (poległ 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Emanuel Laskarys (ranny 13 IX pod Wolą Wodyńską)
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Janowicz
- dowódca 3 kompanii ckm – por. Michał Schmal (od 12 IX p.o. dowódcy III baonu)[32]
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Zdzisław Andrucewicz
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Józef Koter (poległ 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Zygmunt Korolkiewicz (od 12 IX – dowódca kompanii)
- dowódca IV plutonu – ppor. rez. Stefan Wyrębski (od 10 IX adiutant III baonu), od 19 IX – plut. pchor. rez. Jerzy Buyko
- dowódca V plutonu – ppor. rez. Piotr Wasilewski
- szef kompanii – kpr. zaw. Robert Bobkiewicz
- podoficer gospodarczy – sierż. zaw. Władysław Piechota
- podoficer broni – plut. zaw. Jan Matoszko
- obserwator dowódcy kompanii – kpr. sł. czyn. Władysław Sikorski
- goniec dowódcy kompanii – leg. Stanisław Kobirski
- pocztowy osobisty dowódcy kompanii – leg. Stanisław Wawrzonkowski
- Pododdziały specjalne
- dowódca plutonu łączności – por. Jan Siedlecki
- dowódca kompanii zwiadowców – por. Tomasz Jaworski
- dowódca plutonu kolarzy – ppor. rez. mgr Eugeniusz Masłowski
- dowódca kompanii przeciwpancernej – por. Bogusław Szafranowski (ranny 12 IX pod Kałuszynem)
- dowódca I plutonu – por. Zbigniew Lech Sankowski
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Marian Tomaszewicz
- dowódca plutonu artylerii piechoty – por. Stefan Jerzy Jasiewicz
- dowódca plutonu pionierów – ppor. Michał Kuncewicz
Żołnierze 6 pułku piechoty Legionów – ofiary zbrodni katyńskiejEdytuj
Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[33] oraz Muzeum Katyńskie[34][c][d].
Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
---|---|---|---|---|
Chodan Tadeusz[37] | podporucznik | żołnierz zawodowy | dowódca plutonu 2 kkm/6 pp | Katyń |
Fiedorowicz Stanisław | por. rez. | dyrektor ZUS w Warszawie | Katyń | |
Grodź Władysław | ppor. rez. | nauczyciel | Katyń | |
Kierski Witold | ppor. rez. | urzędnik | Bank GK w Warszawie | Katyń |
Koczorowski Stanisław | ppor. rez. | prawnik | pracował w Warszawie | Katyń |
Kowalewski Wacław | ppor. rez. | Katyń | ||
Lacki Antoni | ppor. rez. | prawnik | Katyń | |
Litwinionek Józef | ppor. rez. | technik budowlany | koszary w Suwałkach | Katyń |
Molendziński Kazimierz | ppor. rez. | historyk sztuki, dr | Katyń | |
Odlanicki-Poczobut Mikołaj | por. rez. | urzędnik | Katyń | |
Olszowy Aleksander | por. rez. | nauczyciel | pow. dzisneński | Katyń |
Piasecki Ryszard | ppor. rez. | prawnik | PKO w Warszawie | Katyń |
Prokop Antoni | kpt. rez. | urzędnik | PKO | Katyń |
Puzdrakiewicz Kazimierz | ppor. rez. | inżynier | Zarząd Miejski w Warszawie | Katyń |
Stankiewicz Michał | ppor. rez. | prawnik | Katyń | |
Watten Stanisław | ppor. rez. | Elektrownia Warszawska | Katyń | |
Własienko Włodzimierz | ppor. rez. | mierniczy | Katyń | |
Bondarowicz Wincenty | ppor. rez. | nauczyciel | Szkoła w Krewie | Charków |
Bułat Józef[38] | mjr. dr med. | żołnierz zawodowy | starszy lekarz 6 pp Leg. | Charków |
Garlej Jan | ppor. rez. | urzędnik | Służba Więzienna | Charków |
Papiewski Czesław[39] | por. rez. | matematyk, mgr | Zarząd Miejski Wilna | Charków |
Rosochacki Paweł | ppor. rez. | urzędnik | Charków | |
Słomczyński Stefan[40] | kapitan | żołnierz zawodowy | Charków | |
Stankiewicz Bronisław | ppor. rez. | technik | Charków | |
Szepet Kleofas[41] | kapitan | żołnierz zawodowy | dca 5/5 pp Leg. (III 39);dca1 kkm/6 pp Leg. (IX 39) | Charków |
Śladowski Mieczysław | ppor. rez. | Charków | ||
Ślesicki Czesław | ppor. rez. | Charków | ||
Ziemiński Tadeusz | ppor. rez. | urzędnik | Charków |
UwagiEdytuj
- ↑ Na podstawie metryki urodzenia i protokołu spisanego 30 listopada 1929 roku w Magistracie miasta Opatowa minister spraw wojskowych sprostował nazwisko odznaczonego orderem wojennym Virtuti Militari V klasy nr 643 kpr. Władysława Targowskiego z 6 pp Leg. na jego rodowe nazwisko „Pęczek Rafał”[7].
- ↑ Oficer taborowy był jednocześnie dowódcą kompanii gospodarczej.
- ↑ Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[35].
- ↑ Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[36].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Dziennik rozkazów MSWojsk. nr.16 z 19 maja 1927 roku
- ↑ Kosiński 2016 ↓, s. 26-27.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 142.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 226.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3394 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 41, s. 1606)
- ↑ Skarbek 1929 ↓, s. 40-41.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 28 czerwca 1930 roku, s. 265.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 29 kwietnia 1924, s. 248, sprostowano nazwisko z „Kawa” na „Węglewski”.
- ↑ a b Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 50.
- ↑ Jagiełło 2007 ↓, s. 63-65.
- ↑ Wodzyński 2016 ↓, s. 68.
- ↑ Józef Piłsudski… duma i honor przedwojennego Wilna, Wilnoteka [dostęp 2021-11-28] (pol.).
- ↑ Dariusz Słapek , Mirosław Szumiło , Halina Hanusz , Sport, co "Gryfa" wartǃ Akademicki Związek Sportowy (1908-2017), Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2019, s. 48, ISBN 978-83-227-9293-3 (pol.).
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 554–555 i 671.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 558–559.
- ↑ Zarządzenie gen. W Andersa z 11 listopada 1966 roku Instytut Polski i Muzeum im. gen Sikorskiego w Londynie, sygn. A XII 77
- ↑ a b c Wodzyński 2016 ↓, s. 74.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 37.
- ↑ a b Satora 1990 ↓, s. 36.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 34-35.
- ↑ Wodzyński 2016 ↓, s. 79.
- ↑ Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 1 z 26.06.1935 roku poz. 5.
- ↑ Żygulski i Wielecki 1988 ↓, s. 123.
- ↑ Bogusław Politowski. 20-lecie brygady ze Złocieńca. „Polska Zbrojna”, 2015-07-30. [dostęp 2015-07-30].
- ↑ Skarbek 1929 ↓, s. 18.
- ↑ a b c Schmal 1992 ↓, s. 105.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 6 stycznia 1923 roku, s. 26.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 173.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 367.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 328.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 150.
- ↑ Schmal 1992 ↓, s. 89, 105.
- ↑ Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
- ↑ Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓.
- ↑ Wyrwa 2015 ↓.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 441.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 4715.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6765.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 7336.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 7575.
BibliografiaEdytuj
- Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.
- Józef Margules „Drugie dywizje w bojach o Polskę 1776 - 2000". Bellona. Warszawa 2003
- Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
- Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
- Bronisław Prugar-Ketling (red.): Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Pantera Books. ISBN 83-204-3299-5.
- Michał Schmal. 6 pułk piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego w kampanii wrześniowej 1939 r.. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (142), 1992. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny.
- Edward Skarbek: Zarys historji wojennej 6-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Wojskowy Przegląd Historyczny nr 3/1960 art. Stanisław Truszkowski" Działania 1 Dywizji Piechoty Legionów w 1939 roku"
- Artur Wodzyński: Wielka księga piechoty polskiej 1918–1939. 1 Dywizja Piechoty Legionów. Warszawa: Edipresse Polska SA, 2016. ISBN 978-83-7945-593-5.
- Zdzisław Żygulski, Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Zdjęcia związanie z 6. Pułkiem w bibliotece Polona