Honorowi Obywatele Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa

lista w projekcie Wikimedia

Honorowi Obywatele Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa – osoby, które otrzymały tytuł honorowego obywatelstwa Krakowa, będący najwyższym miejskim wyróżnieniem. Nadaje się go obywatelom Polski i cudzoziemcom za zasługi dla miasta, za całokształt dokonań lub postawę życiową stanowiącą wzór do naśladowania dla Krakowian.

Pierwsze tytułu honorowego obywatelstwa Krakowa przyznane zostały 28 maja 1818 roku przez Senat Rządzący Wolnego Miasta Krakowa, a nie dopiero w 1850 roku, jak powtarza się w literaturze[1].

W latach 1818–2022 wyróżnienie to przyznano 115 osobom. Ponadto mocą uchwały Rady Miasta Krakowa z 2015 roku do grona honorowych obywateli Krakowa włączonych zostało 31 honorowych obywatele Podgórza, którzy otrzymali to wyróżnienie w latach 1867–1914, tj. przed przyłączeniem Podgórza do Krakowa[2].

Kandydatów do tego wyróżnienia zgłasza Komisji Głównej Prezydent lub Przewodniczący Rady Miasta z własnej inicjatywy lub na pisemny wniosek grupy co najmniej 5 radnych lub grupy mieszkańców Krakowa liczącej co najmniej 4000 osób. Propozycje rozpatruje Komisja Główna, w przypadku zatwierdzenia przedstawia swój wniosek Radzie Miasta, która po wysłuchaniu uzasadnienia przystępuje do głosowania. Akt nadania Honorowego Obywatelstwa wręczany jest na uroczystej, specjalnie zwołanej sesji Rady Miasta. Kopia aktu przekazywana jest do Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Rada Miasta Krakowa może przyznać do czterech tytułów Honorowego Obywatela w ciągu kadencji Rady[3].

Honorowi Obywatele Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa

edytuj

Wyróżnienia przyznane w Krakowie

edytuj
Honorowy Obywatel Data nadania Uwagi
Joanis Kapodistrias 28 maja 1818
Ignacy Sobolewski
Henryk Lubomirski 6 lipca 1818
Carl Arnold 17 lipca 1818
Józef Sweerts-Spork 12 sierpnia 1818
Ignacy Miączyński
Ernest Wilhelm von Reibnitz
Fryderyk August Filip d'Auvray 17 lutego 1819
Adam Bojanowicz
Franciszek Koss
Klemens Kołaczkowski
Jerzy Arnold
Marcin Klemensowski
Emanuel Lipowski
Emmerich von Blagoevich
Fryderyk Adolf Boscamp
Jan Nepomucen Mettich
Franciszek von Hannekart
Jan von Rothkirch und Panthen
Ferdynand Leo von Pressen
Leopold Herbert
Adolf Marin
Wolfgang von Zollem
Józef Hauke 28 września 1819
Wilhelm von Pflügl 17 sierpnia 1833
August von Forckenbeck
Ludwik Tęgoborski
Franciszek Lorenz 5 października 1835
Otto Emil von Hartmann 14 lipca 1843
Andrzej Ettmayer d’Adelsburg grudzień 1850
Henryk Jarosław Clam-Martinic maj 1857
Andrzej Seidler-Wiślański 4 listopada 1858
Fryderyk Wukasowicz 3 maja 1860
Adam Potocki 18 listopada 1861
Józef Dietl
Franciszek Jan Smolka
Anton Ryger przed 19 kwietnia 1863
Richard Belcredi 18 października 1866
Agenor Gołuchowski 3 stycznia 1867
Ludwik Possinger-Choborski 3 grudnia 1868
Ludwik Kajetan Rulikowski 14 października 1869
Władysław Czartoryski 7 października 1880
Mikołaj Zyblikiewicz 1 lutego 1881
Józef Majer 25 maja 1881
Jan Matejko 18 października 1882 23 maja 1892 zwrócił dyplom
Oktaw Pietruski 1 kwietnia 1886
Henryk Kieszkowski 1 maja 1886
Julian Dunajewski 2 czerwca 1887
Franciszek Jan Smolka 16 października 1888 Tytuł nadany po raz drugi
Paweł Popiel 6 maja 1890
Feliks Szlachtowski 2 lutego 1894
Kazimierz Badeni 17 grudnia 1894
Maciej Jakubowski 6 lutego 1908
Władysław Żeleński 23 listopada 1912
Tadeusz Rutowski 18 lutego 1917
Władysław Bandurski 28 stycznia 1932
Józef Piłsudski 3 października 1933
Adam Stefan Sapieha 12 czerwca 1937
Ludwik Solski 28 kwietnia 1951
Iwan Stiepanowicz Koniew 23 kwietnia 1955 8 maja 1992 uchwałą Rady Miasta tytuł został odebrany
Józef Cyrankiewicz 26 kwietnia 1961 8 maja 1992 uchwałą Rady Miasta tytuł został odebrany
Ludvík Svoboda 2 września 1969 8 maja 1992 uchwałą Rady Miasta tytuł został odebrany
Michał Żymierski 27 kwietnia 1981 8 maja 1992 uchwałą Rady Miasta tytuł został odebrany
Henryk Jabłoński 5 stycznia 1988 8 maja 1992 uchwałą Rady Miasta tytuł został odebrany
Sławomir Mrożek 15 czerwca 1990
Lech Wałęsa 24 sierpnia 1990
Margaret Thatcher 27 września 1991
Edward Raczyński 14 maja 1993
Wacław Jędrzejewicz
Stanisław Maczek
Adam Bień
Bror Hansson
Czesław Miłosz 15 października 1993
Piotr Skrzynecki 22 kwietnia 1994
George Bush 27 maja 1994
Ronald Reagan
Siergiej Kowaliow 24 maja 1995
Zdzisław Peszkowski 20 marca 1996
Hank Brown 23 października 1996
Edward Moskal 9 stycznia 1997
Stanisław Lem 29 stycznia 1997
Ryszard Kukliński 7 maja 1997
Wisława Szymborska 10 listopada 1997
Ryszard Kaczorowski 22 października 1999
Bohdan Zieliński 13 stycznia 1999
Norman Davies 31 marca 1999
Adam Studziński 28 kwietnia 1999
Jan Nowak-Jeziorański 7 listopada 2001
Zbigniew Brzeziński
István Kovács 21 maja 2003
Tomasz Pawłowski 15 października 2004
Albin Małysiak 22 czerwca 2005
Friedrich Magirius 3 października 2005
Marian Jaworski 8 czerwca 2006
Danuta Michałowska 27 lutego 2008
Bolesław Nieczuja-Ostrowski 28 maja 2008
Stanisław Dziwisz 22 kwietnia 2009
Gabriel Turowski 14 września 2011
Mieczysław Tomaszewski 11 lipca 2012
Władysław Bartoszewski 19 grudnia 2012
Krzysztof Penderecki 12 czerwca 2013
Władysław Stróżewski 25 września 2013
Stanisław Juchnowicz 25 września 2013
Ryszard Horowitz 26 marca 2014
Leopold Kozłowski-Kleinman 26 marca 2014
Jerzy Bryła 21 maja 2014
Adam Macedoński 10 września 2014
Jerzy Buzek 8 lipca 2015
Biserca Rajčić 25 kwietnia 2018
Janusz Skalski
Antoni Dziatkowiak 8 maja 2019 [4]
Andrzej Mleczko 9 czerwca 2021
Olga Tokarczuk
Wanda Półtawska 11 maja 2022 [5]
Jerzy Trela
Anna Dymna 22 maja 2024 [6]

Tytułów honorowego obywatela Krakowa pozbawiono: Iwana Koniewa, Józefa Cyrankiewicza, Ludwika Svobodę, Henryka Jabłońskiego i Michała „Rolę” Żymierskiego[7].

Wyróżnienia przyznane w Podgórzu

edytuj
 
Dyplom honorowego obywatelstwa miasta Podgórza dla Leopolda Płazińskiego, 1879
Honorowy Obywatel Data nadania Uwagi
Fryderyk Zoll (starszy) 17 stycznia 1867
Aleksander Siedlecki 6 września 1867
Edward Serscheń 14 marca 1870
Piotr Smolarski 11 sierpnia 1871
Michał Hofmann 19 kwietnia 1872
Ferdynand Seeling von Saulenfels 23 lutego 1875
Leopold Płaziński 16 stycznia 1879
Paweł Kirschner 20 marca 1882
Antoni Nowaczyński 15 listopada 1882
Feliks Pino von Friedenthal 28 września 1883
Maciej von Pischof
Jan Wilhelm Poschacher von Arelshöh 19 listopada 1883
Oktaw Pietruski 13 kwietnia 1886
Henryk Kronhelm de Nordheim 20 grudnia 1886
Agnieszka Jałbrzykowska 1 sierpania 1887
Emil Serkowski 20 grudnia 1888
Leon Kurykowski 19 stycznia 1893
Jan Kostrzewski 26 lipca 1893
Józef Kownacki
Adam Stanisław Sapieha 22 listopada 1894
Kazimierz Badeni 9 maja 1895
Wojciech Bednarski 8 października 1896
Edward Starzeński 16 lutego 1899
Nikodem Garbaczyński 15 lutego 1900
Leon Piniński 26 lutego 1903
Franciszek Maryewski 3 marca 1910
Stanisław Marcin Badeni 27 czerwca 1912
Witold Mora-Korytowski 17 marca 1913
Juliusz Leo
Kazimierz Gałecki

Przypisy

edytuj
  1. Honorowi obywatele miasta Krakowa (1818-2021) i laureaci medalu „Cracoviae Merenti” (1993-2021). Oprac. Bogdan Kasprzyk. Kraków: 2022, s. 95.
  2. Uchwała nr XVIIIK/319/15 Rady Miasta Krakowa z dn. 4 czerwca 2015 r. w sprawie przywrócenia pamięci Honorowych Obywateli Królewskiego Wolnego Miasta Podgórza z lat 1867–1914.
  3. Uchwała Nr LXXXV/1836/17 Rady Miasta Krakowa z dnia 14 czerwca 2017 r.. [dostęp 2021-12-30].
  4. Piotr Tymczak: Kraków. Prof. Antoni Dziatkowiak został honorowym obywatelem Krakowa. dziennikpolski24.pl, 2019-06-05. [dostęp 2022-05-16].
  5. Wanda Półtawska i Jerzy Trela honorowymi obywatelami Krakowa. Decyzja wzbudziła sprzeciw części radnych. deon.pl. [dostęp 2022-05-11]. (pol.).
  6. Anna Dymna dołączyła do grona Honorowych Obywateli Miasta Krakowa - Magiczny Kraków [online], www.krakow.pl [dostęp 2024-05-22].
  7. Tamara Barriga: Niechciani honorowi obywatele. Miasta zmagają się z przeszłością. tvn24.pl, 6 kwietnia 2015. [dostęp 2016-03-23].

Bibliografia

edytuj