Portal:Żegluga/Artykuł - propozycje
Propozycje do szablonu "Artykuł miesiąca" w Wikiportalu Żegluga edytuj
Propozycje edytuj
Obecnie edytuj
Polska Żegluga Morska – szczecińskie, państwowe przedsiębiorstwo armatorskie; najstarsze w Polsce, posiadające własną flotę 75 statków o łącznej nośności ok. 2,5 mln DWT.
PŻM powstała w 1951 z dwóch przedwojennych armatorów Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe (GAL) oraz Żeglugi Polskiej (ŻP) i od początku działalności skupiła się na trampingu. Na początku swego istnienia flota PŻM liczyła 11 statków o łącznej nośności 27 000 DWT.
W pierwszych latach działalności PŻM wysyłała swoje statki w relacjach bliskiego i średniego zasięgu tj. w rejony Morza Bałtyckiego, Morza Północnego i Morza Śródziemnego. Głównymi towarami były eksportowany węgiel, drewno i nawozy, a importowanym do kraju – ruda żelaza. Były to w dużej większości przewozy w żegludze trampowej, lecz armator od roku 1951 posiadał trzy regularne linie: Szczecin – Sztokholm, Szczecin – Londyn – Rouen i Szczecin – Hamburg – Rotterdam – Antwerpia.
Jako bezpośrednia (w prostej linii) spadkobierczyni tradycji Żeglugi Polskiej, pierwszego polskiego armatora z prawdziwego zdarzenia - PŻM to najstarsze polskie przedsiębiorstwo armatorskie. Obecnie jest także największym polskim armatorem i światowym liderem w przewozach płynnej siarki drogą morską. PŻM specjalizuje się głównie w przewozach masowych, jednak posiada także promy morskie, które obsługują połączenia Polski ze Szwecją.
Archiwum edytuj
Kwiecień / Grudzień 2010 edytuj
RMS Titanic – brytyjski transatlantyk typu Olympic, należący do towarzystwa okrętowego White Star Line.
Pierwsze plany budowy powstały wiosną 1907 roku. Bruce Ismay, dyrektor kompanii White Star Line, oraz William James Pirrie, dyrektor stoczni Harland and Wolff, podjęli decyzję o budowie trzech statków, z których każdy miałby mieć 45 000 BRT.
11 kwietnia 1912 Titanic wypłynął w kierunku Nowego Jorku – celu jego dziewiczego rejsu. O godzinie 13:30 wokół statku rozciągał się już jedynie niczym niezmącony widok oceanu. Czwarty dzień rejsu był dniem niepogodnym, aczkolwiek ocean był spokojny. Pasażerowie po popołudniowym lunchu korzystali z wszelkich udogodnień, oferowanych przez luksusową jednostkę White Star Line.
Wieczorem – 14 kwietnia 1912 – temperatura wody spadła w okolice temperatury zamarzania (0 stopni Celsjusza). Niebo było spokojne, ale księżyc był niewidoczny.
Luty / Marzec 2010 edytuj
MS Wilhelm Gustloff – przed II wojną światową niemiecki statek pasażerski, flagowy statek wycieczkowy floty organizacji nazistowskiej Kraft durch Freude (KdF). Nosił imię zamordowanego w 1936 członka NSDAP, Wilhelma Gustloffa. Podczas wojny włączony w skład Kriegsmarine, kolejno przekształcony w okręt szpitalny i okręt-bazę okrętów podwodnych.
W swój ostatni rejs wyruszył 30 stycznia 1945. Statek wyruszył w ten rejs pod eskortą torpedowca Löwe. Na pokładzie Gustloffa znalazło się 173 członków załogi, 918 oficerów i marynarzy z II dywizji szkoleniowej łodzi podwodnej, którzy mieli obsadzić bądź uzupełnić załogi 70 U-bootów, 400 dziewcząt pomocniczego korpusu Kriegsmarine, które były wojskowymi telefonistkami, telegrafistkami, maszynistkami, kreślarkami i pielęgniarkami. 162 rannych żołnierzy Wehrmachtu oraz 4424 uciekinierów, wśród których byli funkcjonariusze organizacji Todta, junkrzy, policjanci, gestapowcy, działacze NSDAP i ich rodziny. Łącznie, wg najnowszych ocen, na okręcie znalazło się co najmniej 10 tys. osób, co potwierdzają depesza nadana z "Gustloffa" i książka Güntera Grassa, Pełzanie rakiem. O godzinie 21:16 czasu pokładowego przy mijaniu ławicy słupskiej Wilhelm Gustloff został trafiony 3 torpedami, wystrzelonymi przez radziecki okręt podwodny S-13.
Grudzień 2009 / Styczeń 2010 edytuj
Katastrofa promu Jan Heweliusz – miała miejsce 14 stycznia 1993 w godzinach wczesnorannych na Morzu Bałtyckim u wybrzeży niemieckiej wyspy Rugia.
Prom MF Jan Heweliusz zatonął w czasie rejsu ze Świnoujścia do Ystad podczas niespotykanie silnego sztormu – o sile 12 stopni w skali Beauforta około godz. 4:36 (przechył rozpoczął się ok. godz. 4:10; o godzinie 4:36 przechył wzrósł do 35° oraz doszło do odpadania ładunków od pokładów; ostatecznie prom obrócił się do góry dnem o godz. 5:12).
Jak opowiadał potem jeden z marynarzy z promu MF Nieborów, tej nocy niebo chciało się połączyć z morzem – 6-metrowe fale, wicher dmący z prędkością 180 km/h oraz pył wodny powstający poprzez zrywanie grzbietów fal przez wiatr, pędziły na dziób jego statku, ograniczając widoczność do kilku metrów, kapitan zerwany ze snu kierował boso.
Jan Heweliusz wyszedł w morze pięć minut po północy – 14 stycznia 1993 roku z 2-godzinnym opóźnieniem ze względu na remont furty rufowej. Pięć minut wcześniej port opuszczał prom MF Silesia Polskiej Żeglugi Bałtyckiej. Został on zaraz po minięciu pław na torze wodnym na podejściu do Świnoujścia wyprzedzony przez MF Jan Heweliusz, który z pełną prędkością kierował się do Ystad, aby nadrobić opóźnienie.
Listopad 2009 edytuj
Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte – wyższa uczelnia wojskowa, wchodząca w skład polskiej Marynarki Wojennej. Kształci podchorążych oraz osoby cywilne na kierunkach związanych z nawigacją i mechaniką morską oraz obronnością. Wywodzi się z Tymczasowych Instruktorskich Kursów dla Oficerów, Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej, Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej oraz Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej. Mieści się w Gdyni.
Po odzyskaniu niepodległości początkowo zajęto się kształceniem specjalistów i poborowych, formując w 1920 Szkołę Marynarzy oraz dywizjon ćwiczebny. Rozkazem szefa Departamentu dla Spraw Morskich gen. por. mar. Kazimierza Porębskiego, z dniem 20 marca 1921 sformowano w Toruniu Tymczasowe Kursy Instruktorskie dla Oficerów. Następnie 1 października 1922 utworzono Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej (OSMW) w Toruniu.
17 lipca 1987 Sejm uchwalił ustawę o przekształceniu Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej w Akademię Marynarki Wojennej (AMW). Utworzenie Akademii Marynarki Wojennej ujednoliciło nazwę ze statusem uczelni.
Czerwiec 2008 edytuj
RMS Titanic – brytyjski transatlantyk typu Olympic, należący do towarzystwa okrętowego White Star Line. Podczas swojego dziewiczego rejsu z Southampton do Nowego Jorku przez Cherbourg i Queenstown, zderzył się 15 kwietnia 1912 roku z górą lodową i zatonął. Jego katastrofa spowodowała nowelizację praw i zasad bezpieczeństwa morskiego.
Z 2228 pasażerów Titanica zginęło 1523, przeżyło tylko 705. Przyczyn tak dużej ilości ofiar było wiele: od zbyt małej ilości łodzi ratunkowych, poprzez przestarzałe przepisy o wymogach oddzielenia pasażerów klasy trzeciej od reszty, skończywszy na nadmiernej prędkości statku w feralną noc. Po katastrofie specjalna konferencja w Londynie w 1913 r. ustaliła nowe przepisy o środkach ostrożności i urządzeniach ratowniczych. Obowiązkowe stały się całonocne wachty przy urządzeniach nadawczo-odbiorczych, a aparatura telegraficzna stała się ważnym elementem bezpieczeństwa na morzu. Katastrofa Titanica upowszechniła także sygnał SOS wśród brytyjskich radiotelegrafistów (przyjęty cztery lata wcześniej w miejsce starego CQD, wciąż był mało popularny wśród Brytyjczyków).
Maj 2008 edytuj
USS Wisconsin (znak taktyczny BB-64) — amerykański pancernik typu Iowa, uczestnik II wojny światowej, wojny w Korei oraz I wojny w Zatoce Perskiej. Został zbudowany w Stoczni Marynarki Wojennej w Filadelfii i zwodowany 7 grudnia 1943 roku. Był drugim okrętem Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych noszącym nazwę pochodzącą od stanu Wisconsin. W trakcie II wojny światowej działał na Oceanie Spokojnym, gdzie brał udział m.in. w bitwie w Zatoce Leyte oraz osłonie lotniskowcowych grup uderzeniowych. Podczas wojny koreańskiej ostrzeliwał cele w Korei Północnej, wspierając Siły Zbrojne Narodów Zjednoczonych. Następnie przeniesiono go do floty rezerwowej, jednak 1 sierpnia 1986 roku został przywrócony do służby, a następnie zmodernizowany w ramach programu "600-ship Navy". W 1991 roku uczestniczył w I wojnie w Zatoce Perskiej.
USS "Wisconsin" wycofano ostatecznie ze służby we wrześniu 1991 roku. Jest odznaczony sześcioma gwiazdami (ang. battle star) za służbę w II wojnie światowej i wojnie koreańskiej. Otrzymał również pochwałę Navy Unit Commendation. Obecnie cumuje jako okręt muzeum w Narodowym Centrum Morskim w Norfolk i oczekuje na gruntowną przebudowę, mającą na celu lepsze przystosowanie go do pełnienia funkcji jednostki muzealnej. 17 marca 2006 roku został skreślony z Rejestru Jednostek Floty (Naval Vessel Register).
Kwiecień 2008 edytuj
Dynamiczne pozycjonowanie statku to komputerowo wspomagany system bardzo dokładnego manewrowania statkiem. Statek wyposażony w DP może, za pomocą własnego napędu, utrzymywać swoją pozycję lub przesuwać się zgodnie z zamierzeniami operatora, z dokładnością do kilku metrów (w zależności od użytego systemu referencyjnego i pogody).
Statki DP są coraz powszechniejsze w sektorze górnictwa podmorskiego. W DP wyposaża się statki-bazy nurków, holowniki AHTS, statki zaopatrujące platformy, dźwigi pływające, statki wiertnicze, statki do układania kabli i rurociągów, pogłębiarki oraz niektóre inne. Systemem DP posługuje się też pływająca stacja radarowa.
Ze względu na niebezpieczeństwo powstania dużych strat materialnych lub utraty życia w wypadku zejścia statku z pozycji stosuje się redundancję czyli dublowanie urządzeń i systemów. W razie awarii jakiegoś urządzenia zastępcze jest włączane automatycznie a operator jest informowany za pomocą konsoli.
Marzec 2008 edytuj
Patowmack Canal – kanał wybudowany pod koniec XVIII wieku wzdłuż zachodniego brzegu rzeki Potomak w amerykańskim stanie Wirginia. Działał od 1802 do 1828 roku i umożliwiał żeglugę na Potomaku w rejonie wodospadów Great Falls. Realizacja wizji uczynienia Potomaku rzeką żeglowną aż do doliny rzeki Ohio była jednym z najważniejszych życiowych przedsięwzięć George’a Washingtona. W niepewnych latach po wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych Washington uważał, że transport i handel pomogą przyciągnąć do Stanów Zjednoczonych mieszkańców obszarów położonych na zachód od Appalachów. Potomak stwarzał budowniczym kanału szereg problemów natury fizycznej. Rzeka jest miejscami wąska i kręta, a różnica poziomów pomiędzy Cumberland i zatoką Chesapeake wynosi ponad 200 metrów. Wiosenne roztopy podnoszą często poziom wody niebezpiecznie wysoko, a letnie susze mogą sprawiać, że rzeka staje się bardzo płytka. Aby umożliwić żeglugę, Patowmack Company musiało w niektórych miejscach rzekę pogłębić, a w celu ominięcia wodospadów – wybudować pięć oddzielnych kanałów.
George Washington często z dumą odwiedzał kanał podczas jego budowy; nie dożył jednak ukończenia projektu, który stał się jego idée fixe. Zmarł w 1799 roku dwa lata przed otwarciem kanału na odcinku Great Falls. Lecz w dłuższej perspektywie wizja Washingtona kraju wzmocnionego dzięki handlowi stała się faktem. Jego częsty toast "Za sukces żeglownego Potomaku!" przeszedł do historii Stanów Zjednoczonych.
Luty 2008 edytuj
Jan Huygen van Linschoten (ur. w 1563 w Haarlemie; zm. 8 lutego 1611 r. w Enkhuizen) – holenderski kupiec, żeglarz i odkrywca. W 1583 r. pożeglował dookoła Przylądka Dobrej Nadziei do portugalskiej kolonii Goa w Indiach. W latach 1594-95 brał udział w dwóch wyprawach Willema Barentsa do Arktyki, przekonany o istnieniu krótszej drogi do Indii na północy.
Zasłynął ze skopiowania i opublikowania tajnych map Portugalczyków, tzw. portolanów, co umożliwiło Holendrom i Anglikom żeglugę do Indii Wschodnich. Napisał dwa przewodniki żeglugi morskiej, w których oprócz map zawarł informacje o trasie morskiej do Indii wokół Przylądka Dobrej Nadziei oraz o warunkach żeglugi na Oceanie Indyjskim, opisując szczegółowo przebieg prądów morskich, rozmieszczenie głębin i mielizn, układy wiatrów, pory monsunów, itd. Dzięki temu Holenderska Kompania Wschodnioindyjska (hol. Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC)) oraz Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska (ang. British East India Company) przełamały ówczesny monopol Portugalii w handlu z Indiami Wschodnimi.
Styczeń 2008 edytuj
Stopień wodny Brzeg Dolny leży około 5 km w górę rzeki Odry od samej miejscowości Brzeg Dolny. Dokładnie stopień umiejscowiony jest niedaleko wsi Wały. W górę rzeki stopień wodny poprzedza stopień w Rędzinie, natomiast w dół Odry budowany jest obecnie stopień wodny w Malczycach.
Śluza żeglugowa zlokalizowana jest na sztucznie przekopanym kanale prowadzonym równolegle do koryta rzeki w km 0,77 kanału żeglugowego od strony brzegu lewego rzeki, w odległości około 130 m od lewego przyczółka jazu. Śluza jednokomorowa o długości użytkowej 224,90 m i szerokości w świetle 12,0 m. Ściany boczne komory wykonane są jako wolnostojące mury oporowe o całkowitej wysokości 12,90 m, z betonowymi rozporami w poziomie dna. Ściany komory śluzy składają się z 13 zdylatowanych sekcji o długości 16,90 m każda. Dno śluzy stanowi płyta betonowa z otworami drenażowymi. Zamknięcia komory śluzy stanowią stalowe wrota wsporne dwuskrzydłowe o wysokości 7,10 i 10,0 m, oparte na żelbetowej konstrukcji głowy dolnej i górnej. Jako zamknięcia remontowe służą belki szandorowe kładzione we wnękach odpowiednio na głowie górnej i dolnej.
Napełnianie i opróżnianie śluzy odbywa się za pomocą krótkich kanałów obiegowych zamykanych stalowymi zasuwami rolkowo-klinowymi o napędzie elektrycznym lub awaryjnie ręcznym.
Grudzień 2007 edytuj
VTS (ang. Vessel Traffic Service) – Służba kontroli ruchu – system kontroli ruchu statków w rejonach gdzie natężenie ruchu, skupienie dużej ilości jednostek w wąskich przejściach lub obecność niebezpieczeństw nawigacyjnych stwarza duże zagrożenie kolizji lub wejścia na mieliznę. VTS jest ustanawiany przez organ administracji państwa w celu poprawy bezpieczeństwa żeglugi, ochrony środowiska naturalnego i usprawnienia ruchu statków. W skład systemu VTS wchodzą: centrum kontroli, system (systemy) obserwacji oraz łączność. W zależności od potrzeb, ukształtowania akwenu i tras ruchu statków VTS może obejmować port i podejście do niego (Rotterdam), podejście do kilku portów, położonych blisko siebie (VTS Zatoka Gdańska) lub obszar tranzytowy, którędy przechodzi wiele statków, nie zawijając do portów (Cieśnina Kaletańska).
W centrum kontroli dane z systemów obserwacji i meldunkowych są wyświetlane na mapie elektronicznej i analizowane przez dyżurującą obsadę, która ma również bieżące informacje o wszystkich warunkach wpływających na żeglugę (stan pogody, pływy i prądy, otwarcie mostów i śluz, prace na torze wodnym i inne utrudnienia, stan oznakowania nawigacyjnego). Na podstawie tych danych centrum wydaje komunikaty dla wszystkich statków i zalecenia indywidualne.
listopad 2007 edytuj
Operacja Żagiel (ang. The Tall Ships' Races lub Operation Sail) – zlot żaglowców przeważnie połączony z regatami oraz imprezami okolicznościowymi, organizowany przez Sail Training Association mające propagować ideę wychowania młodzieży na pokładach wielkich żaglowców.
Z inicjatywy szwedzkiego kapitana Arnolda Schumburga już w 1938 roku w Sztokholmie spotkało się ok. 20 żaglowców. Ten zlot uważa się za pierwszą nieoficjalną jeszcze Operację Żagiel. Inicjatywa kapitana Arnolda Schumburga przetrwała czasy II wojny światowej. W latach 50. brytyjski prawnik Bernard Morgan zaproponował zgromadzenie żaglowców w jednym miejscu i zorganizowanie dla nich regat, jesienią 1954 roku zawiązany został Międzynarodowy Komitet Regatowy, a w lipcu 1956 roku rozegrano pierwsze regaty. Impreza okazała się tak dużym sukcesem, że jednorazowo zwołany Komitet postanowiono przekształcić w stałą organizację. Sformułowano i zatwierdzono statut organizacji o nazwie Sail Training Association (STA). Właśnie tej organizacji powierzono organizację kolejnych regat. Od spotkania w roku 1956 w Dartmouth – Torbay i mecie w Lizbonie, zloty odbywają się co rok, a dla dużych żaglowców co dwa lata. Za każdym razem gospodarzem finału jest inny port i inne państwo. Trasa wiedzie przez różne państwa i porty aż do portu finałowego.
W 2007 roku w tzw. edycji bałtyckiej finał tych regat odbył się w Szczecinie w dniach 4-7 sierpnia. Następne zawody żaglowce rozpoczną w Gdyni w dniach 2-5 lipca 2009.
październik 2007 edytuj
ORP Orzeł to okręt podwodny z okresu II wojny światowej. Wodowany 14 sierpnia 1936 był jednym z najnowocześniejszych okrętów wojennych w momencie wybuchu wojny. Zakupiony dzięki zbiórce pieniędzy zainicjowanej przez jednego z oficerów Sił Zbrojnych w w holenderskiej stoczni De Schelde. "Orzeł" brał udział w początkowym okresie obrony Wybrzeża w kampanii wrześniowej 1939, w późniejszym czasie internowany z Tallinnie skąd brawurowo uciekł i przedarł się bez map i przyrządów nawigacyjnych do Wielkiej Brytanii. Operując z portu Rosyth, podczas piątego patrolu bojowego zatopił niemiecki transportowiec "Rio de Janeiro" przewożący wojska niemieckie szykujące się do inwazji Norwegii. Jego zatopienie było pierwszym sygnałem ostrzegawczym o zamiarach Niemców, aczkolwiek nie docenionym przez aliantów.
23 maja 1940 o godzinie 11 wieczorem "Orzeł" wyszedł na kolejny swój patrol, na Morze Północne. 11 czerwca, po trzech dniach od planowanego powrotu Polska Marynarka Wojenna w Wielkiej Brytanii oficjalnie potwierdziła stratę okrętu poprzez podanie komunikatu o następującej treści: "Z powodu braku jakichkolwiek wiadomości i niepowrócenia z patrolu w określonym terminie – okręt podwodny Rzeczypospolitej Polskiej Orzeł uważać należy za stracony." Najbardziej prawdopodobne hipotezy na temat przyczyn tragedii są dwie: pierwsza mówi o tym, iż "Orzeł" wszedł na nowo postawione pole minowe, o którym nie zdążono go poinformować; druga zaś sugeruje, że okręt został zatopiony przez bombę lotniczą, gdyż w tym okresie, według przechwyconego przez Anglików komunikatu radiowego, niemiecki samolot zatopił na Morzu Północnym aliancki okręt podwodny. Inną ciekawą hipotezą jest ta, wedle której "Orzeł" został omyłkowo zatopiony przez aliancki (najprawdopodobniej holenderski) okręt podwodny, zaś cały ten incydent został zatuszowany przez władze brytyjskie z obawy przed reakcją polskich władz i żołnierzy. Jednakże do końca nie można być pewnym, że któraś z wymienionych hipotez jest prawdziwa, szczególnie dlatego, iż do tej pory wraku "Orła" nie odnaleziono.
wrzesień 2007 edytuj
Sir Francis Drake (hiszp. el Draque), (ur. przyp. 3 grudnia 1543 r. – zm. 28 stycznia 1596 r.), najsławniejszy z korsarzy, czyli piratów w oficjalnej służbie korony angielskiej. W latach 1577-1580 odbył wyprawę dookoła świata.
W II połowie XVI wieku, gdy Anglia w niewypowiedzianej wojnie na morzu walczyła o pokonanie monopolu Hiszpanii i Portugalii w handlu zamorskim i zdobyczach kolonialnych, Drake wsławił się złupieniem wielu miast Nowego Świata, oraz zdobyciem wielu statków portugalskich i hiszpańskich. Najbardziej znanym dokonaniem Drake’a z tego okresu było zdobycie hiszpańskiej karawany srebrnych statków w marcu 1573 pod Nombre de Dios. Drake był typem żeglarza-nawigatora, człowiekiem dbającym o precyzyjne wykonywanie map odkrytych lądów, był również piratem-gentlemanem – nie zabijał bez powodu, a jeńcom okazywał często wyszukaną gościnność.
Pomnik Drake’a stojący w niemieckim Offenburgu przedstawia wielkiego pirata z kwiatkiem w ręku. To kwiat ziemniaka. Napis na postumencie głosi "Sir Francisowi Drake’owi, który rozpowszechnił ziemniaki w Europie. Miliony rolników całego świata błogosławią jego nieśmiertelną pamięć. To ulga dla biedaków, bezcenny dar Boży, łagodzący okrutną nędzę".
sierpień 2007 edytuj
Liceum Morskie w Szczecinie – nieistniejąca już szkoła pod patronatem Polskiej Żeglugi Morskiej, kształcąca średnią kadrę dla potrzeb tego armatora.
Mieściła się na białym statku przycumowanym u stóp Wałów Chrobrego. Jednostka ta, z wypisanymi na kadłubie słowami "Liceum Morskie", a na dziobie nazwą "Kapitan K. Maciejewicz", przez wiele lat była charakterystyczną wizytówką Szczecina. Liceum Morskie w pierwotnej lokalizacji działało do roku 1982, następnie zostało przeniesione do budynków szkolnych znajdujących się w Policach.
Bliźniacze Liceum Morskie w Gdyni istniało w tym samym czasie na MS Edward Dembowski.
Liceum Morskie było szkołą mundurową. Każdy uczeń, nie tylko pochodzący spoza Szczecina, ale mieszkający na miejscu siedziby szkoły, miał obowiązek przebywania w internacie. Zakwaterowanie i umundurowanie było bezpłatne, a uczniowie niezamożni, ale osiągający pozytywne wyniki w nauce, otrzymywali stypendium. Każdy uczeń podlegał regulaminowi szkolno-okrętowemu. Ten półwojskowy charakter szkoły miał wpływ na decyzję Ministra Obrony Narodowej o skróceniu służby absolwentów szkoły w Marynarce Wojennej z 3 do 2 lat.
lipiec 2007 edytuj
Gen. Mariusz Zaruski (ur. 31 stycznia 1867 r. w Dumanowie, zm. w kwietniu 1941 r. w Chersoniu) – pionier polskiego żeglarstwa i wychowania morskiego, generał Wojska Polskiego, wybitny taternik. Przez całe życie poświęcał się intensywnej działalności państwowej i społecznej.
Na emeryturze poświęcił się całkowicie działalności propagandowej i organizacyjnej na rzecz zrozumienia przez Polaków wartości morza w aspekcie gospodarczym i moralno-politycznym. Propagował sport żeglarski i modę wśród elit gospodarczych i politycznych na yachting morski. Dążył do realizowania praktycznego morskiego wychowania młodego pokolenia. Wraz z Antonim Aleksandrowiczem zorganizował Yacht Klub Polski i wpłynął na zaopatrzenie go w pierwszy w kraju pełnomorski jacht, nazwany Witeź. Był też pierwszym komandorem YKP. Z jego też inicjatywy powstała Liga Morska i Rzeczna (później Liga Morska i Kolonialna).
Imię "Generał Zaruski" nosi pływający po Bałtyku flagowy żaglowiec szkoleniowy LOK, drewniany kecz gaflowy zbudowany w 1939 w Szwecji na planach szwedzkiego jachtu szkolnego "Kaparen".
czerwiec 2007 edytuj
Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte – wyższa uczelnia wojskowa, wchodząca w skład polskiej Marynarki Wojennej. Kształci podchorążych oraz osoby cywilne na kierunkach związanych z nawigacją i mechaniką morską oraz obronnością. Wywodzi się z Tymczasowych Instruktorskich Kursów dla Oficerów, Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej, Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej oraz Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej. Mieści się w Gdyni.
Po odzyskaniu niepodległości początkowo zajęto się kształceniem specjalistów i poborowych, formując w 1920 Szkołę Marynarzy oraz dywizjon ćwiczebny. Rozkazem szefa Departamentu dla Spraw Morskich gen. por. mar. Kazimierza Porębskiego, z dniem 20 marca 1921 sformowano w Toruniu Tymczasowe Kursy Instruktorskie dla Oficerów. Następnie 1 października 1922 utworzono Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej (OSMW) w Toruniu.
17 lipca 1987 Sejm uchwalił ustawę o przekształceniu Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej w Akademię Marynarki Wojennej (AMW). Utworzenie Akademii Marynarki Wojennej ujednoliciło nazwę ze statusem uczelni.
maj 2007 edytuj
SV Amerigo Vespucci jest żaglowcem szkolnym należącym do włoskiej Marynarki Wojennej. Nazwa jednostki pochodzi od odkrywcy i podróżnika Ameriga Vespucciego. Jego portem macierzystym jest La Spezia.
W 1925, Regia Marina (włoska Marynarka Wojenna) zamówiła dwa żaglowce szkolne. Autorem projektów był pułkownik Francesco Rotundi z Korpusu Inżynieryjnego Włoskiej Marynarki Wojennej. Projekt był wzorowany na wielkich, 74-działowych okrętach liniowych z okresu późnego XVII wieku.
Poza okresem Drugiej Wojny Światowej "Amerigo Vespucci" często wypływa w rejs, większość rejsów szkolnych odbywa się na wodach europejskich. Od 1931 roku do 2002, odbył 71 rejsów szkolnych na wodach Morza Śródziemnego, północnej Europy i Atlantyku. Żaglowiec odwiedził między innymi Amerykę Północną i Południową, przepłynął Pacyfik. W 2002 odbył podróż dookoła świata.
kwiecień 2007 edytuj
Kontener – zazwyczaj metalowa skrzynia, służąca do przewozu drobnicy, zapakowanej zazwyczaj na tzw. palety. Jest to opakowanie trwale chroniące przewożony ładunek od: uszkodzeń mechanicznych, warunków atmosferycznych oraz wszelkich sytuacji mogących spowodować jego uszkodzenie.
Standaryzowane są do długości 20 stóp (1 kontener 20-stopowy = 1 TEU), mogą mieć również długość 40 lub 45 stóp. Obecnie kontenery są najpopularniejszą jednostką ładunkową w transporcie zarówno lądowym, jak i morskim, dzięki łatwości przeładunku i transportu.
Za pomysłodawcę idei wykorzystania kontenera w transporcie ładunków uważa się Amerykanina Malcoma McLeana (ang.). W 1955 roku cały swój majątek zainwestował w przebudowę tankowca na pierwszy w świecie kontenerowiec. 26 marca 1956 roku statek ten nazwany Ideal X wypłynął w swój pierwszy rejs z ładunkiem 35-stopowych kontenerów.
marzec 2007 edytuj
Automatic Identification System – opracowany w końcu XX wieku i rozpowszechniony na początku XXI, system zapewniający automatyczną wymianę danych, przydatnych do uniknięcia kolizji między statkami oraz identyfikujący statek dla brzegowych systemów nadzorujących ruch statków.
Według zaleceń IMO, system AIS powinien być zainstalowany na wszystkich statkach o pojemności brutto powyżej 300. Obecnie jest zainstalowany na ponad 40 000 statków.
System AIS był pomyślany jako narzędzie identyfikacji statków przez stacje nadzorujące ruch w miejscach o dużym natężeniu ruchu (VTS).
Po 2001 roku, w ramach akcji przeciwko terroryzmowi, po wprowadzeniu Międzynarodowych Przepisów o Zabezpieczeniu Statków i Portów (ISPS) włączono AIS do wymagań.
luty 2007 edytuj
Pierwszy Kanał Welland – pierwszy kanał wodny umożliwiający statkom ominięcie wodospadu Niagara podczas żeglugi na Wielkich Jeziorach Ameryki Północnej. Był to pierwszy z serii pięciu wielkich projektów budowlanych, wynikiem których były kanały łączące jezioro Ontario i jezioro Erie. Prace trwały od 1824 do 1829 i od 1831 do 1833.
Nie licząc kanału zasilającego, Kanał Welland miał 44 km długości. 99,5 m różnicy poziomów między jeziorem Ontario a jeziorem Erie zostało pokonane za pomocą czterdziestu drewnianych śluz. Każda miała 6,7 m szerokości i 33,5 m długości. Głębokość kanału wynosiła 2,4 m w najpłytszym miejscu. Statki nie poruszały się o własnych siłach, były ciągnięte przez konie lub bydło chodzące po ścieżkach wzdłuż kanału (ang. towpath).
styczeń 2007 edytuj
Latarnia Morska Rozewie – Latarnia morska na polskim wybrzeżu Bałtyku, położona na przylądku Rozewie pomiędzy Latarnią Morską Stilo, a Latarnią Morską Jastarnia.
Latarnia jest administrowana przez Urząd Morski w Gdyni i nosi imię Stefana Żeromskiego.
Latarnia pierwszy raz umieszczona jest na szwedzkiej mapie z 1696 roku. Pierwszym latarnikiem była legendarna córka szwedzkiego kapitana uratowana w tym miejscu przez rybaka. Od tamtego czasu ostrzegała żeglarzy rozpalanym na brzegu ogniskiem. Dzisiejsza latarnia powstała w 1875 roku jako 16 m wieża. W 1910 roku nową latarnię podwyższono o 5 metrów, następna modernizacja została przeprowadzona w 1978 roku dodając jej kolejne 8 m, ponieważ rosnące drzewa zaczęły zasłaniać światło.
grudzień 2006 edytuj
Stena Line – jest jednym z największych operatorów promów na świecie, swoje usługi oferuje między innymi w krajach skandynawskich, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Niemczech i Polsce. Firmę Stena Line założył w 1962 roku Sten Allan Olsson. W 1972 roku firma była jedną z pierwszych w Europie, w której uruchomiono bazujący na komputerze system rezerwacji dla klientów biznesowych. Pierwsze i jak dotąd jedyne połączenie powstało w 1995 roku, kiedy to w maju w swój pierwszy rejs z Karlskrony do Gdyni wyruszył prom Lion Queen. W 1997 prom Lion Queen został zastąpiony przez prom Stena Europe, który był wówczas największym liniowym promem pasażerskim pływającym na Morzu Bałtyckim. W 1998 roku Stena Line przejęła całkowicie kontrolę nad linią Gdynia-Karlskrona, został pobity nowy rekord przewozu pasażerów, który wyniósł ponad 300 000 osób, co uczyniło Stena Line liderem na rynku przewozów pasażerskich między Polską i Szwecją.
listopad 2006 edytuj
Ferdynand Magellan (port. Fernão de Magalhães, hiszp. Fernando de Magallanes; ur. wiosną 1480, zm. 27 kwietnia 1521) – żeglarz portugalski w służbie hiszpańskiej, odkrywca i morski podróżnik.
Nazwał Ocean Spokojny (Pacyfik). 20 września 1519 roku wyruszył z Portugalii drogą zachodnią, czyli przez Ocean Atlantycki, do Wysp Korzennych w Archipelagu Malajskim. Wyprawa, która wypłynęła pod jego dowództwem jako pierwsza opłynęła Ziemię. Zginął 21 kwietnia zabity przez mieszkańców wyspy Mactan w Archipelagu Filipińskim.
Magellan odkrył mapę, naszkicowaną na podstawie wcześniejszych podróży. Zdecydował się na swoją wyprawę, aby dotrzeć do Moluków (Wysp Korzennych), klucza do strategicznie ważnego i niezwykle lukratywnego handlu przyprawami.
październik 2006 edytuj
Kadłub statku wodnego – konstrukcja przestrzenna statku nadająca mu kształt oraz zapewniająca mu pływalność. Złożona jest z elementów konstrukcyjnych, jak np.: poszycie (dna, burt i pokładu), wręgów, stępki, pokładników, tylnicy, dziobnicy, nadbudówki itp. Kształt jak i wytrzymałość kadłuba zależą od przeznaczenia jednostki i wymogów określonych przepisami.
Do budowy kadłubów statków wykorzystuje się głównie stal, stopy aluminium, laminaty lub drewno.
Ze względu na konstrukcję jednostek nawodnych, wyróżnia się kadłuby pojedyncze i kadłuby podwójne. Na okrętach podwodnych występuje podział na kadłub mocny i kadłub lekki.
wrzesień 2006 edytuj
Jerzy Doerffer (ur. 21 kwietnia 1918 w Łęce Wielkiej, zm. 9 sierpnia 2006) – inżynier, animator polskiego okrętownictwa, profesor zwyczajny i doktor honoris causa kilku wyższych uczelni, pracownik naukowy Wydziału Oceanotechniki i Okrętownictwa Politechniki Gdańskiej, autor książek z dziedziny okrętownictwa.
Od 1948 związany z Politechniką Gdańską. Zorganizował i kierował Katedrą i Zakładem Technologii Okrętów i Organizacji Przemysłu Okrętowego. Utworzył specjalność technologia okrętów, wypromował pierwszych w Polsce doktorów w tej dziedzinie. W latach 1981-1984 pełnił funkcję rektora Politechniki Gdańskiej, na której pracował do przejścia na emeryturę w 1988.
W 1993 zorganizował Forum Okrętowe (Związek Pracodawców Przemysłu Okrętowego) i czterokrotnie (w latach 1993-2003) wybierany był jego przewodniczącym. Od 2003 pełnił funkcję honorowego przewodniczącego Forum. Forum Okrętowe jako pierwsza organizacja z krajów byłego bloku socjalistycznego zostało przyjęte w 1995 do Association of European Shipbuilders & Shiprepairers.
sierpień 2006 edytuj
Gazowiec to statek przeznaczony do transportu skroplonego naturalnego gazu ziemnego – LNG lub skroplonego gazu porafinacyjnego – LPG.
W 1914 amerykański fizyk, przemysłowiec oraz właściciel pól gazowych i naftowych Godfrey Cabot opatentował barkę do przewozu LNG. Patent ten został wykorzystany po raz pierwszy na przebudowanym na gazowiec statku Methane Pioneer w 1959. W 1960 w Algierii uruchomiono pierwszą instalację do skraplania gazu przeznaczoną do wytwarzania LNG dla gazowca jakim był Julius Verne kursujący do Le Havre, a od 1964 uruchomiono pierwszą linię pomiędzy Wielką Brytanią a Algierią obsługiwaną przez dwa komercyjne gazowce Methane Progress oraz Methane Princess. W następnych latach konstruowano nowe jednostki wprowadzając w 1969 gazowce o zbiornikach membranowych, w 1971 gazowce o zbiornikach kulistych, a w 1993 gazowce typu IHI. Do końca 2005 zbudowano w sumie 203 statki.
Gazowce są statkami bardzo złożonymi, na których mają zastosowanie wszystkie najnowsze sprawdzone osiągnięcia inżynierii materiałowej, okrętownictwa, informatyki i elektroniki.
lipiec 2006 edytuj
Rorowiec jest statkiem towarowym lub pasażersko-towarowym przystosowanym do przewożenia ładunków tocznych i pojazdów (samochodów osobowych, ciężarówek lub wagonów kolejowych). Wyposażony jest w rampy rufową lub dziobową umożliwiające wyładunek bezpośrednio na nabrzeże, system pokładów wewnętrznych połączonych rampami wewnętrznymi, urządzenia mocujące ładunek oraz bardzo sprawną wentylację wewnętrzną. Rozwiązania techniczne zastosowane na rorowcach umożliwiają bardzo szybki i sprawny załadunek oraz rozładunek w portach.
Specyfika budowy tego typu statków (furty, ładunek powyżej linii wodnej, rozciągający się przez całą długość kadłuba pokład ładunkowy) sprawia, że uważa się je za podatne na uleganie wypadkom morskim (np. Jan Heweliusz, Estonia).
czerwiec 2006 edytuj
Kapitan żeglugi wielkiej jest oficerem pokładowym, dowódcą statku morskiego uprawiającego żeglugę wielką (międzynarodową). Obowiązki i uprawnienia kapitana określa Kodeks morski, a należą do nich m.in. sprawowanie kierownictwa statku, dbanie o przydatność statku do żeglugi, odpowiedzialność za bezpieczeństwo pasażerów, załogi i ładunku.
Kapitanem może zostać osoba posiadająca dyplom starszego oficera pokładowego (na statkach o pojemności 3000 ton i powyżej) lub dyplom kapitana (na statkach o pojemności od 500 do 3000 ton).
maj 2006 edytuj
Statek pasażerski – statek przeznaczony do przewozu osób. Jednak statkami pasażerskimi mogą być także statki zarabiające przede wszystkim przewozem towarów. Już w roku 1948 w przepisach Konwencji Londyńskiej określono, że statkiem pasażerskim jest każdy statek handlowy zabierający na pokład i mający miejsca kabinowe dla ponad 12 pasażerów. Początki polskiej żeglugi pasażerskiej sięgają 1928 roku. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był polski rząd, który chciał skierować krajową falę emigracji przez jedyny polski port morski – Gdynię.
kwiecień 2006 edytuj
Stocznia Gdańska to jedna z największych polskich stoczni. Znajduje w Gdańsku na lewym brzegu Martwej Wisły i na Ostrowiu. Powstała po 1945 na terenach gdzie przedtem istniała niemiecka Stocznia Cesarska (od 1844) i Stocznia Schichaua (od 1890). Do dziś zbudowała ponad 1000 w pełni wyposażonych statków dalekomorskich dla armatorów ze wszystkich stron świata.
Zajmuje ważne miejsce w najnowszej historii Polski: nosi miano kolebki NSZZ Solidarność i jest miejscem, gdzie podpisano porozumienia sierpniowe w 1980 r.
marzec 2006 edytuj
MS Achille Lauro (wcześniej MS Willem Ruys) – liniowiec zbudowany w 1947 roku w Holandii, zatonął u wybrzeży Somalii 2 grudnia 1994 w wyniku pożaru. Statek znany jest głównie z historii jego porwania przez palestyńskich terrorystów w październiku 1985. Terroryści pierwotnie zamierzali dostać się do izraelskiego portu Aszdod i w odwecie za nalot izraelskich samolotów F-16 na siedzibę Jasera Arafata w Tunisie 3 października 1985, podczas którego zginęło 76 osób, zaatakować tamtejsze składy amunicji lub rafinerię. Ich plany uległy zmianie po przypadkowym odkryciu ich zamiarów przez jednego z członków załogi.
luty 2006 edytuj
Linie teoretyczne kadłuba statku wodnego to linie teoretyczne naniesione na rysunku technicznym przedstawiające zarys kształtu kadłuba jednostki pływającej. Nanoszone są na rysunkach przedstawiających trzy rzuty kadłuba: rzut boczny, poprzeczny i poziomy. Każda z tych linii wyznacza krawędź przecięcia płaszczyzny, na której leży dana linia, z powierzchnią poszycia kadłuba, a wszystkie z tych linii (oprócz KLW) widoczne są na rysunku jedynie w obrębie kadłuba. Wyróżnia się następujące rodzaje linii teoretycznych: wzdłużnica, wrężnica, wodnica, ukośnica.