Oscar za najlepszy film
Nagroda Akademii za najlepszy film (The Academy Award for Best Motion Picture) to jedna z Nagród Akademii Filmowej (Oscarów). Kategoria za najlepszy film jest jedyną kategorią Oscarów, w której uprawnienia do głosu posiada każdy członek Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej.
Oscar w tej kategorii jest praktycznie nagrodą za najlepszy anglojęzyczny film fabularny – jak dotąd, poza kilkoma wyjątkami, nominacje otrzymywały wyłącznie filmy w języku angielskim.
W 2009 roku po zmianie regulaminu, w tej kategorii Akademia znów zaczęła nominować 10 filmów (dotychczas 5).
Zasady przyznawania
edytujOscar za najlepszy film jest przyznawany na innych zasadach niż w pozostałych kategoriach. Laureat nie jest wyłaniany poprzez największą liczbę głosów od członków Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej, lecz poprzez specjalny algorytm. Głosujący wymieniają 10 filmów z punktami od 1 do 10 według preferencji. Jeśli ponad 50% głosujących wskazało tego samego kandydata na pierwszym miejscu swojej listy, automatycznie zostaje on laureatem. W przeciwnym wypadku wdrażany jest inny algorytm. Filmy, którym nikt nie przyznał maksymalnej liczby punktów, są wyeliminowane, następnie stosowana jest metoda rekurencyjna. W każdym etapie film z najmniejszą liczbą wskazań na pierwszym miejscu zostaje wyeliminowany. Dla każdego członka, który wskazał go na pierwszym miejscu, ich drugie wybory awansują na pierwsze miejsce. Procedura kończy się, gdy wyłoniony jest film z ponad 50% głosami, gdzie jest wskazany na pierwszym miejscu[1][2][3].
Zasady związane z inkluzywnością
edytujW 2020 Akademia ogłosiła dodatkowe zasady dla kategori, mające na celu wdrażanie zasad związanych z inkluzywnością. Zostały one po raz pierwszy wprowadzone od 96. edycji (w 2024). Zdefiniowane zostały dwie kategorie mniejszości:
- niedoreprezentowane grupy rasowe lub etniczne: żółtoskórzy, Latynosi, czarnoskórzy (w tym Afroamerykanie), ludy tubylcze (w tym Indianie i rdzenni mieszkańcy Alaski), mieszkańcy Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, Hawajczycy oraz rdzenni mieszkańcy pozostałych wysp Oceanu Spokojnego,
- niedoreprezentowane grupy tożsamościowe: kobiety, społeczność LGBTQ+, niepełnosprawni fizycznie lub intelektualnie, głusi i niedosłyszący.
Aby być zakwalifikowanym do nominacji, film musi należeć do co najmniej dwóch z czterech poniższych grup.
- Grupa A to filmy, w których spełniony jest co najmniej jeden z warunków:
- Grupa B to filmy, w których spełniony jest co najmniej jeden z warunków:
- jako liderzy departamentów produkcji pracowały co najmniej dwie osoby z niedoreprezentowanej grupy rasowej lub etnicznej, z czego co najmniej jedna z nich jest z niedoreprezentowanej grupy tożsamościowej,
- co najmniej sześć osób pracujących nad filmem pochodzi z niedoreprezentowanej grupy rasowej lub etnicznej,
- co najmniej 30% osób pracujących nad filmem pochodzi z niedoreprezentowanej grupy tożsamościowej.
- Grupa C to filmy, przy których wytwórnia oferowała osobom z niedoreprezentowanej grupy tożsamościowej płatne staże lub inne formy zatrudnienia oraz szkolenia.
- Grupa D to filmy, których wytwórnie lub dystrybutorzy zatrudniają na wysokich stanowiskach kierowniczych związanych z marketingiem, reklamą lub dystrybucją co najmniej kilka osób z niedoreprezentowanej grupy tożsamościowej[4].
Laureaci i nominowani
edytujLaureaci są wyróżnieni żółtym kolorem tła i pogrubieniem pisma
1927–1929
edytuj| Rok | Tytuł filmu | Tytuł oryginalny | Wytwórnia | Producent filmu |
|---|---|---|---|---|
| 1927-1928[a] | ||||
| Skrzydła | Wings | Paramount Famous Lasky | Lucien Hubbard | |
| Banda | The Racket | United Artists | Howard Hughes | |
| Siódme niebo | Seventh Heaven | Fox Film Corporation | William Fox | |
| 1927–1928 | ||||
| Wschód słońca | Sunrise | Fox Film Corporation | William Fox | |
| Chang | Chang: A Drama of the Wilderness | Paramount Famous Lasky | Merian C. Cooper Ernest Schoedsack | |
| Człowiek z tłumu | The Crowd | Metro-Goldwyn-Mayer | Irving Thalberg | |
| 1928–1929 | ||||
| Melodia Broadwayu | The Broadway Melody | Metro-Goldwyn-Mayer | Harry Rapf | |
| Alibi | Alibi | Feature Productions United Artists |
Roland West | |
| Hollywood Revue | The Hollywood Revue of 1929 | Metro-Goldwyn-Mayer | Harry Rapf | |
| W starej Arizonie | In Old Arizona | Fox Film Corporation | Winfield Sheehan | |
| Patriota | The Patriot | Paramount Famous Lasky | Ernst Lubitsch |
1930–1939
edytuj1940–1949
edytuj1950–1959
edytuj1960–1969
edytuj1970–1979
edytuj1980–1989
edytuj1990–1999
edytuj2000–2009
edytuj2010–2019
edytuj2020–2029
edytuj| Rok | Tytuł filmu | Tytuł oryginalny | Wytwórnia | Producent filmu |
|---|---|---|---|---|
| 2020 | ||||
| Nomadland | Nomadland | Highwayman Films Productions | Frances McDormand, Peter Spears, Mollye Asher, Dan Janvey, Chloé Zhao | |
| Judasz i Czarny Mesjasz | Judas and the Black Messiah | Warner Bros. Pictures | Charles D. King, Ryan Coogler, Shaka King | |
| Mank | Mank | Netflix | Cean Chaffin, Eric Roth, Douglas Urbanski | |
| Minari | 미나리 (Minari) | A24 | Dede Gardner, Jeremy Kleiner, Christina Oh | |
| Ojciec | The Father | Lionsgate | David Parfitt, Jean-Louis Livi, Philipe Carcassone, Christophe Spadone, Simon Friend | |
| Obiecująca. Młoda. Kobieta. | Promising Young Woman | Focus Features | Margot Robbie, Josey McNamara, Tom Ackerley, Ben Browning, Ashley Fox, Emerald Fennell | |
| Dźwięk metalu | Sound of Metal | Amazon Studios | Bill Benz, Kathy Benz, Bert Hamelinck, Sacha Ben Harroche | |
| Proces Siódemki z Chicago | The Trial of the Chicago 7 | Netflix | Stuart M. Besser, Matt Jackson, Marc Platt, Tyler Thompson | |
| 2021 | ||||
| CODA | CODA | Pathé Films, Vendôme Pictures | Philippe Rousselet, Fabrice Gianfermi, Patrick Wachsberger | |
| Psie pazury | The Power of the Dog | New Zealand Film Commission, Bad Girl Creek, Max Films, See-Saw Films, Cross City Films, BBC Film | Jane Campion, Tanya Seghatchian, Emile Sherman, Iain Canning, Roger Frappier | |
| Licorice Pizza | Licorice Pizza | Metro-Goldwyn-Mayer, Focus Features, Bron Creative, Ghoulardi Film Company | Sara Murphy, Adam Somner, Paul Thomas Anderson | |
| King Richard: Zwycięska rodzina | King Richard | Westbrook Studios, Star Thrower Entertainment, Keepin’ It Reel | Tim White, Trevor White, Will Smith | |
| Diuna | Dune | Legendary Pictures, Villeneuve Films, Warner Bros. | Mary Parent, Denis Villeneuve, Cale Boyter | |
| Zaułek koszmarów | Nightmare Alley | Searchlight Pictures, TSG Entertainment, Double Dare You Productions | Guillermo del Toro, J. Miles Dale, Bradley Cooper | |
| Nie patrz w górę | Don’t Look Up | Hyperobject Industries, Bluegrass Films | Adam McKay, Kevin Messick | |
| Belfast | Belfast | Nothern Ireland Screen, TKBC | Laura Berwick, Kenneth Branagh, Becca Kovacik, Tamar Thomas | |
| West Side Story | West Side Story | Amblin Entertainment, TSG Entertainment | Steven Spielberg, Kristie Macosko Krieger | |
| Drive My Car | Doraibu Mai Kā | C&I Entertainment, Culture Entertainment, Bitters End | Teruhisa Yamamoto | |
| 2022 | ||||
| Wszystko wszędzie naraz | Everything Everywhere All at Once | IAC Films, Gozie AGBO, Year of the Rat, Ley Line Entertainment | Daniel Kwan i Daniel Scheinert oraz Jonathan Wang | |
| Na Zachodzie bez zmian | Im Westen nichts Neues | Amusement Park | Malte Grunert | |
| Avatar: Istota wody | Avatar: The Way of Water | 20th Century Studios, TSG Entertainment II, Lightstorm Entertainment | James Cameron i Jon Landau | |
| Duchy Inisherin | The Banshees of Inisherin | Film4 Productions, Blueprint Pictures, TSG Entertainment, Searchlight Pictures | Graham Broadbent, Peter Czernin i Martin McDonagh | |
| Elvis | Elvis | Warner Bros. Pictures, Bazmark Films, The Jackal Group | Baz Luhrmann, Catherine Martin, Gail Berman, Patrick McCormick i Schuyler Weiss | |
| Fabelmanowie | The Fabelmans | Amblin Entertainment, Reliance Entertainment | Kristie Macosko Krieger, Steven Spielberg i Tony Kushner | |
| Tár | Tár | Standard Film Company, EMJAG Productions | Todd Field, Alexandra Milchan i Scott Lambert | |
| Top Gun: Maverick | Top Gun: Maverick | Paramount Pictures, Skydance, TC Productions, Don Simpson/Jerry Bruckheimer Films | Tom Cruise, Christopher McQuarrie, David Ellison i Jerry Bruckheimer | |
| W trójkącie | Triangle of Sadness | Imperative Entertainment, Film i Väst, BBC Film, 30West, Plattform Produktion, Essential Films, Coproduction Office, Sveriges Television, ZDF/Arte, Arte France Cinéma, TRT Sinema, Svenska Filminstitutet, Eurimages – Council of Europe, Medienboard Berlin-Brandenburg, The Danish Film Institute, MOIN – Film Fund Hamburg Schelswig-Holstein, BFI, Nordisk Film & TV Fond, Arte France, DR, Canal+, Ciné+, Heretic, Bord Cadre Films, Sovereign Films, Piano |
Erik Hemmendorff i Philippe Bober | |
| Głosy kobiet | Women Talking | Orion Pictures, Plan B Entertainment, Hear/Say Productions | Dede Gardner, Jeremy Kleiner i Frances McDormand |
Uwagi
edytuj- ↑ Od roku 1929 do roku 1932 Oscarami nagradzano tytuły, które miały premierę w okresie między 1 sierpnia a 31 lipca roku następnego (Na przykład Oscary1927/28 były rozdane w 1929 roku filmom, które miały premierę między 1 sierpnia 1927 a 31 lipca 1928 roku). Od roku 1930 do roku 1932 Oscary przyznawano w tym samym roku, w którym kończył się okres premier (Z tym, że w kwietniu 1930 przyznano Oscary za okres 1 sierpnia 1928 – 31 lipca 1929 roku, ale już w listopadzie 1930 roku przyznano Oscary za okres 1 sierpnia 1929 – 31 lipca 1930 i tak co listopad do listopada 1932). W 1932 roku wprowadzono nowy okres, tj. między 1 stycznia a 31 grudnia, jednakże decyzja ta spowodowała, że Oscarami 1932/33 były w 1934 roku nagradzane filmy, które miały premierę w okresie między 1 sierpnia 1932 a 31 grudnia 1933 roku. Od 1935 roku Oscary są przyznawane filmom, które miały premierę w roku poprzedzającym rozdanie Oscarów (np. w roku 2001 przyznawano Oscary za rok 2000).
Przypisy
edytuj- ↑ 97th Oscars Complete Rules. Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej. [dostęp 2025-02-23]. (ang.).
- ↑ Lindsay Lowe: Who chooses Oscar winners? All about the Academy's voting process. Today, 2024-01-29. [dostęp 2025-02-22]. (ang.).
- ↑ Bryan Alexander: Who really votes for the Oscars? The group behind the Academy Award winners. USA Today, 2025-02-20. [dostęp 2025-02-22]. (ang.).
- ↑ Alissa Wilkinson: The Oscars' new rules for Best Picture nominees, explained. Vox, 2020-09-09. [dostęp 2023-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-15)]. (ang.).
Encyklopedie internetowe (nagroda za najlepszy film):