Ulica Sztabowa we Wrocławiu

ulica we Wrocławiu na osiedlu Gajowice i Powstańców Śląskich

Ulica Sztabowaulica położona we Wrocławiu na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna oraz na samorządowym osiedlu Powstańców Śląskich, częściowo w obszarze osiedla Dworek, w dawnej dzielnicy Krzyki. Biegnie od ulicy Mieleckiej do ulicy Ślężnej. Przypisana jest do niej droga gminna o długości 1 808 m oraz działki o statusie drogi wewnętrznej i rezerwy komunikacyjnej. Przy ulicy położone są między innymi obiekty związane z koszarami i Generalną Komendanturą, a obecnie Inspektoratem Wsparcia Sił Zbrojnych, Budynek Dyrekcji Poczty, Kościół pw. św. Augustyna oraz Cmentarz Żydowski, a od 1991 r. Muzeum Sztuki Cmentarnej, wszystkie wpisane do rejestru zabytków oraz budynki i inne obiekty, zespoły i założenia przestrzenne wpisane do gminnej ewidencji zabytków. Ponadto ulica od swojego początku do numeru 97 przebiega przez obszar dzielnicy Południe również podlegający ochronie w ramach gminnej ewidencji zabytków szczególnie w zakresie historycznego układu urbanistycznego.

Ulica Sztabowa
Gajowice, Powstańców Śląskich
Ilustracja
od ul. Sztabowej w kierunku ul. Wróblej
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

1 808 m

Poprzednie nazwy

Menzelstrasse

Przebieg
ul. Mielecka
ul. Mielecka 20
droga wewnętrzna
ul. Buska
ul. Stopnicka
droga wewnętrzna
ul. Wróbla 37
ul. Wróbla
ul. Wróbla, ciąg pieszo-jezdny
park gen. Mariana Langiewicza
ul. Gajowicka
ul. Słowicza
ul. Łączności
ul. Podchorążych
ulica Sztabowa – sięgacz: droga wewnętrzna
ul. Spadochroniarzy
ciąg pieszo-jezdny
park Tadeusza Różewicza
światła ul. Powstańców Śląskich
światła ul. Powstańców Śląskich
ul. Pocztowa
ul. Sudecka
ciąg pieszo-jezdny
ciąg pieszo-jezdny
ul. Drukarska
droga wewnętrzna
al. Wiśniowa (przebieg boczny)
ulica Sztabowa – sięgacz: droga wewnętrzna
droga wewnętrzna: Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyki
droga wewnętrzna
ciąg pieszo-jezdny
ul. Ślężna
ul. Ślężna
ul. Jacka Kuronia
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, na dole znajduje się punkt z opisem „Ulica Sztabowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Ulica Sztabowa”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ulica Sztabowa”
51°05′20,689″N 17°00′44,103″E/51,089080 17,012251
Friebeberg
Osiedle Powstańców Śląskich, część południowa
Prawy dolny narożnik: urząd skarbowy i cmentarz
Po lewej SOW, dalej hotel Wieniawa, po prawej park
Ul. Buska 2-12, na końcu ul. Sztabowa

Historia edytuj

Historia obszaru, przez który przebiega ulica Sztabowa to historia Gajowic, Dworka i pozostałej części osiedla Powstańców Śląskich, dla których ważną datą jest rok 1868, kiedy to zostały one włączone w granice miasta[1][2][3]. Początkowo istniały dwie główne drogi biegnące z Wrocławia na południe przez omawiany obszar. Był to trakt świdnicki oraz droga do wsi Gajowice[4][5][6][7].

W roku 1815 na terenie, który współcześnie otoczony jest ulicami: Bernarda Pretficza, Gajowicką, Sztabową i Wróblą, założono dla Gajowic cmentarz ewangelicki parafii św. Marii Magdaleny, później cmentarz komunalny. Już w 1937 przygotowano plan jego likwidacji i urządzenia na pozyskanym terenie parku. Nie został on jednak zrealizowany, a cmentarz istniał jeszcze po II wojnie światowej. Jego likwidację przeprowadzono w 1958 r., kiedy to przekształcono go w skwer[8][9][10]. Swoją nazwę jako park im. gen. Mariana Langiewicza uzyskał w 2013 r.[11]. Z kolei już w 1822 r. na terenie mieszczącym się współcześnie pomiędzy ulicą Powstańców Śląskich, Sztabową i Bernarda Pretficza powstało założenie ogrodowe oraz établissement, będące w istocie prywatnym przedsiębiorstwem działającym w branży rozrywkowo-rekreacyjnej, nazwane od nazwiska właścicielaétablissement Friebeberg (Górka Ferbiego), które było jednym z większych pośród takich obiektów w mieście[12][13][14][15]. Współcześnie na części dawnego założenia przylegającej do ulicy Sztabowej urządzono Park Tadeusza Różewicza, który swoją nazwę własną otrzymał w 2021 r.[16][11].

Ulica Powstańców Śląskich w formie zbliżonej do obecnej została wytyczona w 1864 r. na śladzie dawnego traktu świdnickiego. Ukształtowano ją jako reprezentacyjną aleję[4][5][17]. Z kolei ulica Sudecka została ujęta w planie regulacyjnym z 1882 r. jako oś kompozycyjna przedmieścia południowego, a wytyczona została w 1896 r. Nadano jej formę bulwaru z dwiema jezdniami, pomiędzy którymi urządzono wewnętrzną aleję spacerową i zewnętrznymi szpalerami. Do roku 1914 została zabudowana kamienicami i budynkami użyteczności publicznej[18][19]. W 1897 r. zakupiono teren pod szpital. Zespół jego zabudowy powstał pomiędzy ulicą Sztabową, ulicą Sudecką i aleją Wiśniową. Projektantem szpitala był R. Herold, a nadzór nad budową prowadzili bracia P. H. i R. Ehrichowie oraz H. Schmiden. Szpital otwarto w 1903 r.[18][20][21]. W 1909 r. u zbiegu ulicy Sztabowej i Sudeckiej przy terenie szpitala został zbudowany kościół projektu spółki architektonicznej Gaze&Böttcher, początkowo ewangelicki Kościół św. Jana Chrzciciela, a po 1945 r. katolicki pod wezwaniem św. Augustyna[18][20][22][23]. Po 1912 r. w rejonie wschodniego odcinka ulicy zakładano ogrody działkowe, częściowo zachowane do dziś[24][25], boisko[25], a w 1913 r. zbudowano budynek szkoły powszechnej (obecnie wykorzystywany dla potrzeb urzędu skarbowego)[26].

Stary cmentarz żydowski istniejący przy wschodnim krańcu ulicy został założony w 1856 r. Oprócz walorów historycznych, które były przyczynkiem do wpisania obiektu do rejestru zabytków w 1975 r., teren współcześnie zachowuje duże walory przyrodnicze, między innymi dzięki zachowana dawnej kompozycji zieleni. Od 2000 r. urządzono na bazie tego cmentarza Muzeum Sztuki Cmentarnej, będące oddziałem Muzeum Miejskiego Wrocławia[26][27][28][29].

W 1928 r. na terenie pomiędzy ulicą Gajowicką, Sztabową i Bernarda Pretficza zbudowano według projektu z 1927 r. Otto Salvisberga kompleks budynków (budowa trwała 85 dni, a prowadzona była pod kierunkiem wrocławskich architektów: Paula i Fritza Röderów), w których mieściła się Generalna Komendantura, obejmująca dowództwo i sztab VIII Śląskiego Korpusu Reichswehry. Po 1935 r. był to siedziba Wehrmachtu w zespole koszar wojskowych[20][30][31][32]. Po II wojnie światowej w 1946 r. obiekty przejął Śląski Okręg Wojskowy[31]. Działały tu między innymi takie instytucje wojskowe jak Sztab Śląskiego Okręgu Wojskowego, Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych[20], sąd wojskowy[33]. Nieco bardziej na wschód pomiędzy opisaną zabudową a ulicami: Sztabową, Łączności oraz Bernarda Pretficza już w latach 1929-1932 na podstawie projektu Rudolfa Fernholz zbudowano w tym zespole koszar kolejny zespół budynków dla Akademii Pedagogicznej i Komenda Garnizonu przy ulicy Bernarda Pretficza 24. Wokół modernistycznej zabudowy zrealizowano, częściowo zachowane, założenia zieleni. Po II wojnie światowej mieścił się tu klub oficerski, w tym kino "Oko", a współcześnie Klub Oficerski "Oko" Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych[20][31][34][35].

Ulica ta (Menzelstrasse) stanowiła jedną całość wraz z ulicą Wieczystą i ulicą Jacka Kuronia. Podział polegający na wyodrębnieniu nowej ulicy (Göringstrasse – dzisiejsze ulice: Wieczysta i Jacka Kuronia), oraz pozostawieniu dotychczasowej nazwy (Menzelstrasse) dla opisywanej tu ulicy nastąpił 8.08.1933 r.[36][37]. Poza opisaną wyżej zabudową lub innym zagospodarowaniem terenów leżących przy ulicy, w latach 30. XX wieku część pierzei ulicy była zabudowana kamienicami i innymi budynkami mieszkalnymi w powiązaniu z zabudową przecznic, np. w rejonie ulicy Mieleckiej (Grillparzerstrasse), Wróblej (Morgensernstrasse - projekt ogólny z 1931 r., projekty szczegółowe z 1932 r. i późniejsza realizacja)[38], czy ulicy Drukarskiej (Guternbergstrasse)[26], ale cześć pozostałych terenów pozostawała nadal jeszcze niezabudowana[38].

W wyniku działań wojennych prowadzonych w trakcie II wojny światowej podczas oblężenia Wrocławia z 1945 r. część zabudowy uległa zniszczeniu, a część pozostała zachowana lub nadawała się do remontu lub odbudowy[7][31][39][40]. Po wojnie teren, przez który przebiega ulica a położony na wschód od Gajowic, przypisywano niekiedy do Borku, którego północną granicę stanowi jednak aleja Wiśniowa[9] (Januszewic[9][41]).

Na wolnych terenach powstałych po usunięciu zniszczonych obiektów zaplanowano po wojnie budowę nowych osiedli mieszkaniowych, przy czym w rejonie ulicy Sztabowej są to budynki wkomponowane w istniejącą zabudowę przedwojenną. I tak nowa zabudowa przy zachodnim odcinku ulicy na osiedlu Gajowice powstała w ramach realizacji osiedla mieszkaniowego „Gajowice”, które budowane było w latach 1960-1970. Takie budynki to między innymi pięciokondygnacyjny budynek przy ulicy Sztabowej 2-18, czy jedenastokondygnacyjny blok przy ulicy Buskiej 2-12[20][25][40][42][43][44][45]. Natomiast przy wschodnim odcinku ulicy powstała rozproszona zabudowa uzupełniająca istniejącą tkankę miejska w ramach osiedla mieszkaniowego „Południe”[46][47] (także: Osiedle Powstańców Śląskich[25]), przy czym w tej części realizowane było osiedle „Celina” z lat 1964-1974, w tym między innymi pięciokondygnacyjny budynek pod numerami 51-61 i plomba pod numerami 75-79, oraz za ulicą Powstańców Śląskich w ramach osiedla „Dorota” z lat 1963-1974[20][25][39][46][47], w tym jedenastokondygnacyjny budynek przy ulicy Drukarskiej 31-47 zwany „mrówkowcem” projektu z 1964 r. Leszka Zdeka[45][46][47][48], a także późniejsze realizacje jak typowe budynki pod numerami 88 i 90-96 z 1988 r. o pięciu i sześciu kondygnacjach nadziemnych[45][49].

Nazwa edytuj

W swojej historii plac nosił następujące nazwy:

Niemiecka nazwa ulicy Menzelstrasse upamiętniała Adolfa von Menzel[36][53] (urodzonego 8.12.1815 r. we Wrocławiu[36] / w Velkruby – obecnie Václavov u Bruntálu[53], zmarłego 9.02.1905 r, w Berlinie). Był słynnym niemieckim malarzem historycznym[36][53], a także grafikiem i rysownikiem[53]. Współczesna nazwa ulicy – ulica Sztabowa – została nadana uchwałą Miejskiej Rady Narodowej z dnia 24.03.1948 r. nr 1065[52].

Droga edytuj

Ulica Sztabowa jest drogą publiczną, której nadano kategorię drogową – droga gminna[a], oraz klasę dojazdową[52]. Droga ta ma przypisany numer 105690D[b][52][54] (numer ewidencyjny drogi G1056900264011[52]). Łączy ulicę Mielecką z ulicą Ślężną[52][55]. Jej długość wynosi 1 808 m[52]. Jest drogą jednojezdniową, z dwukierunkowym ruchem z wyjątkiem końcowego odcinka, tj. od numeru 100 (sięgacza do Urzędu Skarbowego) do ulicy Ślężnej, na którym obowiązuje ruch jednokierunkowy (w kierunku wschodnim do ulicy Ślężnej)[52][56]. Nawierzchnia ulicy na znacznej długości jest brukowana z granitowej kostki kamiennej, tj. na odcinku od ulicy Wróblej do ulicy Drukarskiej. Natomiast na odcinku od ulicy Mieleckiej do ulicy Wróblej oraz od ulicy Drukarskiej do numeru 101 (boisko) nawierzchnię wykonano z masy bitumicznej, zaś końcowy odcinek od tego numeru do ulicy Ślężnej wykonano z kostki kamiennej[57][58]. Teren, przez który przebiega, leży na wysokości bezwzględnej od około 123,6 do 126,2 m n.p.m.[59][60]. W początkowym biegu ulicy przebiega ona pod dwoma budynkami. W przypadku pierwszego z nich przy ulicy Mieleckiej 20 bieg ulicy wyznaczony jest przez działkę gminną nie będącą drogą publiczną, lecz stanowiącą tereny mieszkaniowe, ale z zachowaniem ogólnodostępnego przejazdu i przechodu[61][62]. Drugi przejazd pod budynkiem przy ulicy Wróblej 37 odmiennie od pierwszego przebiega w ramach działki drogowej nad którą położony jest budynek[63][64]. Droga ta w niemal całości objęta jest strefą ograniczenia prędkości do 30 km/h. Wyjątkiem są skrzyżowania z placem Powstańców Śląskich i Gajowicką. Przejazd pod budynkiem przy ulicy Mieleckiej 20, wraz z włączeniem do ulicy zlokalizowanych przy tym budynku dróg wewnętrznych, objęty został strefą zamieszkania z ograniczeniem prędkości do 20 km/h. Wskazana jest w ramach tych stref dla ruchu rowerowego, przy czym na odcinku jednokierunkowym dopuszczono kontraruch[56][65].

Oprócz wyżej opisanej drogi publicznej do ulicy Sztabowej przynależą drogi i działki o statusie dróg wewnętrznych oraz rezerwy komunikacyjnej[66].

Działki gruntu edytuj

Łącznie teren zajęty przez ulicę ma 30 764 m² pola powierzchni[c], w tym 30 732 m² pozostaje w zarządzie ZDiUM[d]. Ulica w przebiegu głównym położona jest na wykazanych poniżej działkach gruntu o łącznym polu powierzchni wynoszącym 29 498 m²:

Działki gruntu
odcinek pole powierzchni [m2] w tym działka pole powierzchni [m2] foto
od ulicy Mieleckiej do ulicy Gajowickiej 5 563 m² Grabiszyn, AR_17, 19/2[52][67] 41[67]  

 
Grabiszyn, AR_17, 19/3[55][61] 32[61]
Grabiszyn, AR_17, 19/4[52][63] 5 016[63]
Grabiszyn, AR_17, 25/3[52][68] 89[68]
Grabiszyn, AR_17, 23/2[52][69] 217[69]
Grabiszyn, AR_17, 22/3[52][70] 28[70]
Grabiszyn, AR_17, 4/3[52][71] 86[71]
od ulicy Gajowickiej do ulicy Powstańców Śląskich 10 236 m² Południe, AR_33, 43[52][72] 5 739[72]  
Południe, AR_34, 57[52][73] 4 497[73]
od ulicy Powstańców Śląskich do ulicy Sudeckiej 4 517 m² Południe, AR_34, 105[52][74] 2 467[74]  
Południe, AR_37, 1[52][75] 2 050[75]
od ulicy Sudeckiej do ulicy Ślężnej 9 182 m² Południe, AR_37, 50/3[52][76] 3 738[76]  
Południe, AR_37, 50/4[52][77] 5 444[77]
razem: 29 498 m², w tym w zarządzie ZDiUM[d]: 29 466 m² i pozostałe 32 m²

Oprócz wyżej opisanych działek gruntu, na których przebiega droga przypisana do tej ulicy, istnieją też działki o łącznej powierzchni 1 266 m² o innym statusie, a mianowicie działki o statusie drogi wewnętrznej o łącznej powierzchni 760 m² i działka o statusie rezerwy komunikacyjnej o polu powierzchni wynoszącym 506 m². Ta działka położona jest wzdłuż ulicy Sztabowej po południowej stronie począwszy od Rodzinnych Ogrodów Działkowych Bajki, a skończywszy przed ulicą Ślężną. Natomiast działki wykorzystane na urządzenie dróg wewnętrznych tworzą dwa sięgacze, jeden w rejonie numerów 96 i 98 o powierzchni 88 m², a drugi pomiędzy zespołem garaży jednostanowiskowych a Parkiem Tadeusza Różewicza o łącznej powierzchni 672 m² (dwie działki o powierzchniach odpowiednio 455 m² i 217 m²)[78][79][80].

Układ drogowy edytuj

Ulica biegnie od ulicy Mieleckiej do ulicy Ślężnej[52][55] i łączy się z następującymi drogami[55]:

Drogi powiązane
powiązanie kierunek droga nr drogi foto objaśnienia
skrzyżowanie ← → ulica Mielecka[52][81][82] 106395D[81]   na wprost i lewy dół
włączenie do drogi publicznej ← → droga wewnętrzna[83][84]   w prawo i w lewo
skrzyżowanie ulica Buska[85][86] 105944D[85]
skrzyżowanie ulica Stopnicka[87][88] 106275D[87]
włączenie do drogi publicznej droga wewnętrzna[89][90]
skrzyżowanie ulica Wróbla[91][92] 106337D[91]   po lewej
skrzyżowanie
ciąg pieszo-jezdny[93]
skrzyżowanie ← → ulica Gajowicka[94][95]
funkcja zbiorcza, główny korytarz tramwajowy, główna rowerostrada[96]
105818D[94]   lewy górny narożnik
skrzyżowanie ulica Słowicza[97][98] 105658D[97]
deptak ulica Łączności[99][100][101] 105545D[99]
skrzyżowanie ulica Podchorążych[102][103] 105600D[102]
włączenie do drogi publicznej ulica Sztabowa – sięgacz, droga wewnętrzna[104][105]   wyjazd do ul. Sztabowej
skrzyżowanie ulica Spadochroniarzy[106][107] 105667D[106]   w lewo (góra)
deptak ciąg pieszo-jezdny[108]   na wprost
skrzyżowanie
  sygnalizacja świetlna[109]
(przerwany dla ruchu kołowego bieg ulicy Sztabowej)
← →   ulica Powstańców Śląskich[110][111][112]
funkcja zbiorcza, główny korytarz tramwajowy, główna rowerostrada[96]
105809D[111]   w lewo i w prawo
skrzyżowanie ulica Pocztowa[113][114] 105599D[113]   w lewo (góra)
skrzyżowanie ← → ulica Sudecka[115][116]
klasy lokalnej[117]
droga rowerowa zbiorcza[96][118]
105804D[115]   w lewo (dół) i w prawo (góra)
deptak ciąg pieszo-jezdny[119]
deptak ciąg pieszo-jezdny[120]   w lewo (dół)
skrzyżowanie ulica Drukarska[121][122] 105816D[121]   w prawo
włączenie do drogi publicznej droga wewnętrzna[123][124]   na wprost
skrzyżowanie aleja Wiśniowa
(przebieg boczny)[125][126][127][128]
klasy dojazdowej[129]
105522D[125]   w lewo
włączenie do drogi publicznej ulica Sztabowa – sięgacz, droga wewnętrzna[130][131][132], dalej rozwidlenie także do ciągu pieszo-jezdnego[133]   na wprost
włączenie do drogi publicznej droga wewnętrzna[134][135]
Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyki[136]
  na wprost
deptak ciąg pieszo-jezdny[137]   na wprost
włączenie do drogi publicznej droga wewnętrzna[134]   w lewo
skrzyżowanie
(przerwany dla ruchu kołowego bieg ulicy)
← →   ulica Ślężna[52][138][139]
funkcja zbiorcza, główny korytarz tramwajowy, główna rowerostrada[96]
105813D[140]   na wprost
kontynuacja ↑ ↓ ulica Jacka Kuronia[141][142] 105779D[141]   w lewo (dół)
 
Hotel Wieniawa
 
Ul. Sztabowa 51-61
 
Ul. Sztabowa 75-79
 
Ul. Sztabowa 90-96
 
Biblioteka

Położenie i otoczenie edytuj

Ulica Sztabowa przebiega w swoim zachodnim, początkowym odcinku, o niższych numerach adresowych (od 21 do 37 i od 2 do 20), przez obszar osiedla Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna, a w pozostałym zakresie – zachodni odcinek ulicy o wyższych numerach adresowych (od 51 do 107 i od 28 do 100a) – przez obszar samorządowego osiedla Powstańców Śląskich, w dawnej dzielnicy Krzyki. Częściowo – od ulicy Gajowickiej do ulicy Powstańców Śląskich jest to osiedle Dworek[1][2][52][55][143]. Obszary obu osiedli należą do jednostki urbanistycznej Śródmieście Południowe[144][145].

Część miasta, przez którą przebiega ulica, zaliczana jest do obszarów zabudowy osiedli kameralnych, położonych w centralnej jego części, których źródło układu urbanistycznego i zagospodarowania oparte jest na funkcjach mieszanych sięgających XIX wieku lub okresów wcześniejszych. Takie obszary cechują się umiarkowaną gęstością zaludnienia oraz wysoką intensywnością wykorzystania terenu. Sam układ urbanistyczny jest uznawany za bardzo czytelny, oparty jest na blokach urbanistycznych wykreowanych w oparciu o geometrycznie ułożone kwartały uliczne z funkcją reprezentacyjną skierowaną na zewnątrz bloku i funkcją użytkową skierowaną do wnętrza takiego bloku. Pierwotnie dominująca jest zabudowa pierzejowa wzdłuż ulic, choć późniejsza zabudowa powstała na wolnych terenach po usunięciu zniszczonych podczas II wojny światowej obiektów często zrywa z takim układem rozmieszczenia budynków, a kształtując układ nowej zabudowy w oparciu o zasady modernizmu. W ramach zabudowy oprócz funkcji mieszkalnej występują także obiekty handlowe, usługowe i inne obiekty, w tym użyteczności publicznej. Są to więc obszary o silnie wykształconym i zróżnicowanym systemie funkcjonalno-przestrzennym, zaopatrzone w infrastrukturę społeczno-usługową i bogatym programie funkcjonalnym[146][147]. Z powyższego schematu zagospodarowania przestrzennego wyłamuje się teren przy wschodnim krańcu ulicy, gdzie dominują tereny zieleni i rekreacji takie jak boisko, rodzinne ogrody działkowe, czy cmentarz, co skutkuje brakiem osób zamieszkujących ten teren o zerowej gęstości zaludnienia[148][149][150][151][152].

Ulica przebiega przez obszary o zróżnicowanym dostępie do infrastruktury komunikacyjnej miasta. I tak odcinek wschodni i zachodni mają bardzo korzystny dostęp, a środkowy w rejonie ulicy Powstańców Śląskich ma wyjątkowo korzystny dostęp do tej infrastruktury. Tylko przy wschodnim odcinku miejscowo dostęp ten jest określany jako zadowalający[153]. Taka ocena dostępności komunikacyjnej występuje mimo tego, że ulicą Sztabową nie prowadzą jakiekolwiek linie komunikacyjne w ramach wrocławskiej, miejskiej komunikacji zbiorowej. Takie linie prowadzą natomiast ulicą Gajowicką (komunikacja autobusowa), ulicą Powstańców Śląskich (komunikacja autobusowa i tramwajowa), ulicą Ślężną (komunikacja tramwajowa). Przystanek tramwajowy przy skrzyżowaniu ulicy Powstańców Śląskich i ulicy Sztabowej nosi nazwę „Sztabowa”[56][153][154].

Zabudowa i zagospodarowanie edytuj

Zróżnicowana zabudowa przy ulicy Sztabowej obejmuje budynki mieszkalne, wieloklatowe domy wielorodzinne (współczesne oraz przedwojenne), budynki mieszkalno-usługowe i pojedyncze, niewielkie obiekty stricte hadnowo-usługowe, a także okazałe gmachy należące do różnych instytucji[20][25][45][146][147][155], w tym wojska[20][30][156], firmy telekomunikacyjnej[20][157], czy Urzędu Skarbowego[136][20]. Ponieważ jak wyżej wskazano ulica przebiega na znacznej długości przez tereny o wysokim stopniu ich wykorzystania, nie ma tu, z wyłączeniem odcinka końcowego, dużych terenów zielonych poza dwoma niedużymi parkami, tj. Park gen. Mariana Langiewicza i Park Tadeusza Różewicza, a pozostała zieleń to głównie nasadzenia przyuliczne, teren szkolny czy zieleń międzyblokowa. Tyko przy końcowym odcinku zagospodarowanie terenu obejmuje głównie tereny zieleni takie jak stary cmentarz, rodzinne ogrody działowe, czy boisko sportowe[146][147][158][159][160][161].

Obiekty historyczne wykazane są w rozdziale „Ochrona i zabytki”. Pośród współczesnych budynków i obiektów można wymienić położony przy skrzyżowaniu ulicy Gajowickiej z ulicą Sztabową (pod adresem ulica Gajowicka 130) budynek, w którym pierwotnie mieścił się dwugwiazdkowy hotel Wieniawa[162][163], a po przebudowie w latach 2022-2023 czterogwiazdkowy Hotel The Four Points by Sheraton Wrocław[164][165]. Po północnej stronie ulicy pomiędzy Parkiem Tadeusza Różewicza i ulicą Powstańców Śląskich znajduje się kompleks zabudowy mieszkalno-usługowej Rondo Verona zbudowany przez firmę Verona Building[166], który w rejonie skrzyżowania ulicy Sztabowej i ulicy Powstańców Śląskich stanowi dominantę architektoniczną[167]. Północna strona ulicy na odcinku od ulicy Powstańców Śląskich do ulicy Sudeckiej zajęta jest przez kompleks zabudowy należący do Tauronu[168], a w jej obrębie bezpośrednio pierzeję ulicy Sztabowej tworzą budynki przy ulicy Powstańców Śląskich 132[169], w którym mieści się Centrum Zarządzania Siecią Tauron[170], ulicy Sztabowej 72[171] i ulicy Sudeckiej 99[172]. Dalej pod numerem 98 znajduje się Filia nr 1 Miejskiej Biblioteki Publicznej[173][174][175], pod numerem 101 Stadion "Sztabowa"[176][177], a przy skrzyżowaniu z ulicą Ślężną znajduje się Komisariat Policji Wrocław Krzyki pod adresem przy ulicy Ślężnej 115-129[178][179].

Wymieniony wyżej Stadion Sportowy "Sztabowa" współcześnie zarządzany jest przez Młodzieżowe Centrum Sportu Wrocław. Obejmuje boisko piłkarskie o sztucznej nawierzchni. Jego wymiary pola gry wynoszą 100 na 60 metrów. Wokół boiska urządzona jest bieżnia od długości 400 m. Przy części sportowej znajduje się kompleks szatniowo–sanitarny. Stadion jest wyposażony w sztuczne oświetlenie. Na trybunie zapewnionych jest 400 miejsc siedzących dla widzów[180].

Położone przy ulicy lub w bezpośrednim sąsiedztwie bloki mieszkalne, luźno rozmieszczone pośród zachowanych obiektów przedwojennych, to głównie typowa zabudowa mieszkaniowa z lat 60. i 70. XX wieku, powstała w obrębie Gajowic podczas budowy Osiedla Gajowice, a w obrębie osiedla Powstańców Śląskich w ramach budowy osiedla mieszkaniowego „Południe”, przy czym w części zachodniej względem ulicy Powstańców Śląskich realizowane było osiedle „Celina” z lat 1964-1974, a w części wschodniej osiedle „Dorota”. Są to wieloklatowe budynki pięcio- lub jedenasto- kondygnacyjne. Ponadto znajduje się tu także rozproszona zabudowa powstała w okresach późniejszych uzupełniająca tkankę miejską[2][45][55][3].

Zieleń edytuj

Obszary, przez które przebiega ulica, zaliczane są do terenów o bogatym systemie zieleni. W jego skład wschodzą skwery, zieleń półprywatna towarzysząca zabudowie mieszkaniowej, przyuliczne szpalery oraz historyczne założenia dawnych ogrodów i cmentarzy[147]. Przy samej ulicy urządzone są szpalery drzew[25]. Należy także zauważyć, że dzięki temu, iż część zabudowy osiedli mieszkaniowych położonych w rejonie tej ulicy została po zakończeniu II wojny światowej zachowana, to zachowała się także część historycznej, dawnej kompozycji zieleni. Natomiast przy powojennych obiektach powstawały liczne nowe nasadzenia[181]. W rejonie ulicy Sztabowej znajdują się następujące tereny zieleni urządzonej:

Zieleń urządzona
Obiekt Powierzchnia[e], uwagi foto
obustronnie szpalery drzew wzdłuż ulicy Mieleckiej[149][182]  
zieleń międzyblokowa przy ulicy Mieleckiej[183]
zieleń międzyblokowa przy ulicy Wróbla[149][184]
zieleń międzyblokowa przy ulicy Stopnickiej[149][185]
zieleń wzdłuż ulicy Wróbla[149][186]
zieleń międzyblokowa przy ulicy Wróbla i ulicy Gajowickiej[149][187]  
Park gen. Mariana Langiewicza[149][150][151][188]
wcześniej skwer[181][8]
ważne założenie zieleni[155]
13 856 m²[189][190]
ochrona: gminna ewidencja zabytków[20]
 
zieleń wzdłuż ulicy Gajowickiej[149]
tereny zieleni przy dawnej Akademii Pedagogicznej[35] 30 411 m²[191]  
teren Szkoły Podstawowej nr 76[192] 12 232 m²[193]  
Zieleniec przy ulicy Sztabowej - Pretficza[15][149][150][151]
(Park przy ul. Sztabowej, Park Tadeusza Różewicza[16])
8 989 m²[f][194][195]  
wnętrze przy ulicy Powstańców Śląskich i ulicy Wandy[196] 5 468 m²[197][198]
szpaler, aleja wzdłuż ulicy Powstańców Śląskich[17][149][199] o szczególnym znaczeniu dla urbanistyki i kompozycji osiedla[199]  
teren zielony przy budynku Dyrekcji Poczty ochrona: rejestr zabytków[20][200]  
zieleń przy budynku Poczty[200], osobliwość przyrodnicza[201]  
szpaler przy ulicy Sztabowej[202]  
zieleń wzdłuż ulicy Sudeckiej[19][149][203] o szczególnym znaczeniu dla urbanistyki i kompozycji osiedla[204]
ochrona: gminna ewidencja zabytków[20]
 
zieleń międzyblokowa przy ulicy Sudeckiej[205] 2 953 m²[206][207]  
Rodzinne Ogrody Działkowe Bajki[24][149][150][151][208] 11 850 m²[209][210]
szpaler wzdłuż ulicy Sztabowej (na terenie dawnego szpitala)[211]  
Ogród przy dawnym szpitalu żydowskim
aleja Wiśniowa 36, ulica Sudecka 92-96
później Szpital Kolejowy[212][213]
projekt wg zaleceń H. Richtera, zachowany w zmienionej formie[212]  
zieleń wzdłuż alei Wiśniowej (przebieg boczny)[149][213]  
Rodzinne Ogrody Działkowe Bajki[24][150][151][160] 10 360 m²[214][215]  
Stadion "Sztabowa"[25][149][150][158][177] 15 712 m²[216][217]  
zieleń rekreacyjno–sportowa[218] 2 398 m²[219][220]
zieleń międzyblokowa przy ulicy Sztabowej[149][221], zieleń parkowa i rekreacyjno–sportowa, szpalery[222] 10 301 m²[223][224]
strefy zieleni w ramach ogólnodostępnej działki obiektu upowszechnia kultury
zieleń parkowa i rekreacyjno–sportowa[225]
Rodzinne Ogrody Działkowe Bajki[24][150][151][161] 28 405 m²[226][227]  
Cmentarz Żydowski – Muzeum Sztuki Cmentarnej[29][149][150][159][228][229] 40 652 m²[g][230][231]
ochrona: rejestr zabytków[20]
 
zieleń wzdłuż ulicy Ślężnej i Jacka Kuronia[149]  

Demografia edytuj

Ulica przebiega przez kilka rejonów statystycznych o wysokim stopniu zaludnienia przy czym dane pochodzą z 31.12.2022 r.[152]

Demografia[152]
Rejon statystyczny nr Ilość osób zameldowanych Gęstość zaludnienia [lud./km²] położenie
strona południowa strona północna
931000 1 138 14 825 od ulicy Mieleckiej do ulicy Buskiej od ulicy Mieleckiej do ulicy Gajowickiej
931010 1 032 25 991 od ulicy Buskiej do ulicy Wróblej nie dotyczy
931020 724 19 149 od ulicy Wróblej do ulicy Gajowickiej nie dotyczy
931760 1 063 5 733 od ulicy Gajowickiej do numeru 79 od ulicy Gajowickiej do ulicy Powstańców Śląskich
931770 789 20 853 budynek przy ulicy Powstańców Śląskich 127 nie dotyczy
931780 389 6 743 od ulicy Powstańców Śląskich do ulicy Pocztowej od ulicy Powstańców Śląskich do ulicy Sudeckiej
931790 671 20 273 od ulicy Pocztowej do ulicy Sudeckiej nie dotyczy
931580 910 8 047 od ulicy Sudeckiej do alei Wiśniowej od ulicy Sudeckiej do ulicy Drukarskiej
931600 569 4 985 od alei Wiśniowej do numeru 101 od ulicy Drukarskiej do numeru 98
931620 0 0 od numeru 101 do ulicy Ślężnej od numeru 98 do ulicy Ślężnej

Ochrona i zabytki edytuj

Ulica Sztabowa od swojego początku do numeru 97 przebiega przez obszar dzielnicy Południe podlegający ochronie jako założenie przestrzenne w ramach gminnej ewidencji zabytków[20][232][233][234][235][236], rodzaj ochrony: inny (karta obiektu niewpisanego do rejestru z 1.10.2015 r.)[20][235]. Ochronie podlega w szczególności historyczny układ urbanistyczny dzielnicy. Obszar ten wpisany jest do ewidencji jako historyczny układ urbanistyczny dzielnicy Południe we Wrocławiu, w rejonie alei generała Józefa Hallera i ulic: Powstańców Śląskich, Sztabowej oraz placu Powstańców Śląskich, który był kształtowany począwszy od XIII wieku (wzmianki) oraz od lat 80. XIX wieku do 1945 r.[20][234][236]. Stan jego zachowania ocenia się na dobry[234].

Przy ulicy oraz w bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki[20]:

Obiekty zabytkowe
obiekt[h], położenie powstanie, rodzaj ochrony, nr rej.[i] fotografia
zamknięcie osi widokowej w kierunku zachodnim
budynek mieszkalny
ulica Mielecka 7-25[20][237][238]
około 1920 r., około 1950 r.
rodzaj ochrony: inny[20]
 
strona północna, nad ulicą i strona południowa
(ulica przebiega w przejeździe bramowym budynku)
budynek mieszkalny
ulica Mielecka 18-20[20][239][240]
około 1920 r.
rodzaj ochrony: inny[20]
 
budynek mieszkalny
ulica Wróbla 23-37, ulica Sztabowa 21[20][241]
druga połowa lat 20. XX wieku
rodzaj ochrony: inny[20]
strona południowa
blok mieszkalny
ulica Stopnicka 2-20[20][242][243]
lata 1920-1925
rodzaj ochrony: inny[20]
budynek mieszkalny
ulica Wróbla 39-43[20][244]
druga połowa lat 20. XX wieku
rodzaj ochrony: inny[20]
blok mieszkalny
ulica Sztabowa 27-37[20][245]
lata 1920-1925
rodzaj ochrony: inny[20]
budynek mieszkalny
ulica Wróbla 40-44[20][246]
druga połowa lat 20. XX wieku
rodzaj ochrony: inny[20]
blok mieszkalny
ulica Gajowicka 145, 145a, 147/I, 147/II, 147a, 149, 151, 153, 155, 157[20][247]
około 1928 r., około 1950 r.
rodzaj ochrony: inny[20]
kamienica
ulica Sztabowa 71[20][248][249]
około 1920-1925 r.
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
 
kamienica
ulica Sztabowa 73[20][250][251]
około 1920-1925 r.
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
 
Budynek mieszkalny, w części z usługowym parterem
ulica Powstańców Śląskich 127-131a[20][252][253]
około 1910-1915 r. (zniszczone), lata 50. XX w. (odbudowa?)
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
 
poz. 2 w zespole[254][255]:
  Teren zielony przy budynku Dyrekcji Poczty (Reichspost Direktion), obecnie przy budynku Orange i Poczty Polskiej (od ulicy Powstańców Śląskich do północnej granicy działki)
ulica Powstańców Śląskich 134-138[20][254][255]
lata 1912-1915, po 1945 r.
rejestr zabytków: nr A/2266/509/Wm z dnia 20.12.1993 r.[20][254]
 
poz. 1 w zespole[256][257]:
  Budynek Dyrekcja Poczty (Reichspost Direktion) z wewnętrznymi dziedzińcami, obecnie budynek Orange i Poczty Polskiej
ulica Powstańców Śląskich 134-138[20][258][256][257][259][260]
lata 1912-1915, po 1945 r.
rejestr zabytków: nr A/2266/509/Wm z dnia 20.12.1993 r.[258][20][256] (nr 509/Wm z dnia 20.12.1993 r., nr A/2266/509/Wm z dnia 18.05.2010 r.[259])
 
budynek mieszkalny wielorodzinny
ulica Sztabowa 85[20][261][262][263][264]
1910-1911 r. (projekt Hans Poelzig)
gez, rodzaj ochrony: inny (karta obiektu niewpisanego do rejestru z 27.11.2016 r.)[20][263][264]
 
kamienica
ulica Sztabowa 87[20][265][266][267][268]
około 1910 r. (projekt Hans Poelzig)
gez, rodzaj ochrony: inny (karta obiektu niewpisanego do rejestru z 27.11.2016 r.)[20][267][268]
 
kamienica
ulica Sztabowa 89[20][269]
około 1910 r. (projekt Hans Poelzig)
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
 
aleja lipowa
ulica Sudecka[20][270]
XIX/XX wiek (projekt Hans Poelzig)
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
 
zespół kościelny przy kościele ewangelickim, następnie katolickim pw. św. Jana Chrzciciela, obecnie rzymsko-kaolickim parafialnym pw. św. Augustyna – założenie przestrzenne
ulica Sudecka[20][271][272]
lata 1907-1909 (projekt Richard Gaze, Alfred Bottcher)
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
 
poz. 1 w zespole[273]:
  Kościół ewangelicki, następnie katolicki pw. św. Jana Chrzciciela, obecnie rzymsko-katolicki parafialny pw. św. Augustyna
ulica Sudecka 86-88[20][274][275][273][276][277]
lata 1907-1909 (projekt Richard Gaze, Alfred Bottcher)
rejestr zabytków, nr A/2492/353/Wm z dnia 04.08.1977 r.[20][274][275][273] (nr 353/Wm z dnia 4.08.1977 r., nr A/2492/353/Wm z dnia 9.07.2010 r.[276])
 
  Zespół szpitala żydowskiego (Israelitisches Krankenhaus), po 1939 r. – szpital wojskowy, po 1945 r. – szpital kolejowy, obecnie nieużytkowany
aleja Wiśniowa 36[20][278][275][279][280][281][282]
lata 1901-1903 (projekt R. Herold, nadzór P. Ehrlich), lata 1910-1912, 1927 r.[20]
rejestr zabytków, nr A/6075 z dnia 5.02.2018 r.; brak numeru z 31.10.2018 r.[278][279][280][281][282]
(gez, rodzaj ochrony: inny[20])
poz. 7 w zespole[283] (poz. 9 w zespole[284]):
Ogrodzenie posesji zespołu szpitala żydowskiego
aleja Wiśniowa 36[20][283][284]
około 1910-1912 r.
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
 
poz. 2 w zespole[285] (poz. 3 w zespole[286]):
  Żydowski Dom Opieki im. Schottlanderów dla Przewlekle Chorych, obecnie "SANUS" Prywatne Centrum Diagnostyki Medycznej Sp. z o.o.
ulica Sztabowa 91[j][20][278][285][286][287][288]
1912 r.[20]
rejestr zabytków, nr A/6075 z dnia 5.02.2018 r.; brak numeru z 31.10.2018 r.[278][285][287][288]
(gez, rodzaj ochrony: inny[20][286])
 
poz. 3 w zespole[289] (poz. 4 w zespole[290]):
  Budynek szpitalny "F" w zespole szpitala żydowskiego, obecnie budynek nieużytkowany
ulica Sztabowa 93[j][20][278][289][290][291][292] (budynek kostnicy[278][290][291][292])
lata 1901-1903 (projekt R. Herold, nadzór P. Ehrlich)[20]
rejestr zabytków, nr A/6075 z dnia 5.02.2018 r.; brak numeru z 31.10.2018 r.[278][289][291][292]
(gez, rodzaj ochrony: inny[20][290])
 
poz. 4 w zespole[293]:
  Budynek szpitalny "E" w zespole szpitala żydowskiego, budynek oddziału zakaźnego, obecnie budynek nieużytkowany
ulica Sztabowa 93A[k][20][278][293][294][295]
lata 1901-1903 (projekt R. Herold, nadzór P. Ehrlich), około 1910 r.[20][294][295]
rejestr zabytków, nr A/6075 z dnia 5.02.2018 r.; brak numeru z 31.10.2018 r.[278][293][294][295]
(gez, rodzaj ochrony: inny[20])
 
poz. 8 w zespole:
budynek gospodarczy
ulica Sztabowa 95[j][296][297][298]
lata 1901-1903
gez, rodzaj ochrony: inny[296][297][298]
 
kotłownia z kominem
ulica Sztabowa[j][278][299][300]
lata 1901-1903
rejestr zabytków, nr A/6075 z dnia 5.02.2018 r.; brak numeru z 31.10.2018 r.[278][299]
 
poz. 6 w zespole[301] (poz. 8 w zespole[302]):
Komin kotłowni w zespole szpitala żydowskiego
aleja Wiśniowa 36[20][278][301][302]
około 1910-1912 r.
rejestr zabytków, nr A/6075 z dnia 5.02.2018 r.; brak numeru z 31.10.2018 r.[278][301]
(gez, rodzaj ochrony: inny[20])
 
strona północna
Cmentarz ewangelicki, obecnie park im. gen. Mariana Langiewicza
ulica Gajowicka[20][303][304]
1815 r. (1958 r. likwidacja)
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
 
poz. 1 w zespole[305]:
Zespół koszar, po 1945 r. zespół Śląskiego Okręgu Wojskowego, od 2012 r. Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych – założenie przestrzenne
ulica Bernarda Pretficza 28[20][306][305]
(ulica Bernarda Pretficza 24, 28, ulica Łączności 18, ulica Sztabowa[305][306])
lata 20. XX wieku, początek lat 30. XX wieku
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
poz. 2 w zespole[307][308]:
  Generalna Komendantura (dowództwo i sztab) VIII Śląskiego Korpusu Reichswehry, od 1935 r. - Wehrmachtu w zespole koszar, obecnie Gmach Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych[20][307][308][309]
ulica Bernarda Pretficza 28[20][308] (sąd wojskowy[33][310])
(ulica Sztabowa 28[33][307][309][310])
1928 r. (projekt Otto Rudolf Salvisberg)[20][309]
rejestr zabytków, nr A/5244 z dnia 23.05.2011 r.[33][307][308][309][310]
(gez, rodzaj ochrony: inny[20])
poz. 1 w zespole[311] (poz. 3 w zespole[312][313]):
Akademia Pedagogiczna i Komenda Garnizonu w zespole koszar, obecnie Klub Oficerski "Oko" Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych
ulica Bernarda Pretficza 24[20][311][312][313] (i ulica Sztabowa 44[313])
lata 1929-1932 (projekt Rudolfa Fernholz), po 1945 r.
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
poz. 4 w zespole[314][315] (poz. 6 w zespole[316]):
Stajnie w zespole koszar, obecnie Biuro Energetyki Cieplnej Rejonu Zachodniego we Wrocławiu, także niegdyś drukarnia
ulica Sztabowa 32[20][314][316]
lata 1860-1870
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
poz. 3 w zespole[317] (poz. 5 w zespole[318]):
Wojskowa administracja koszar w zespole koszar, obecnie Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Krzyków
ulica Łączności 18[20][317] (ulica Sztabowa 46[318])
lata 1860-1870
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
piwnice na wino Etablissementu Friebeberg (restauracji przy placu Powstańców Śląskich), lata 1914-1918 - magazyn leków lazaretu przy ulicy Księcia Witolda, lata 30. XX wieku – schron przeciwlotniczy, obecnie magazyny
ulica Sztabowa (działka 54 AM-34 obręb Południe)[20][319][320][321][322]
lata 60. XIX wieku, lata 1914-1918, lata 30. XX wieku
gez, rodzaj ochrony: inny (karta obiektu niewpisanego do rejestru z 1.07.2015 r.)[20][321][322]
aleja lipowa
ulica Sudecka[20][270][323]
XIX/XX wiek (projekt Hans Poelzig)
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
 
kamienica
ulica Sztabowa 82[20][324][325]
około 1915-1920 r., 2007 r. (remont)
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
 
Żydowska Wyższa Szkoła dla Dziewcząt i Chłopców, obecnie Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyki
ulica Sztabowa 100[20][326][327]
1912 r.
gez, rodzaj ochrony: inny[20]
  Cmentarz Żydowski, od 1991 r. - Muzeum Sztuki Cmentarnej
ulica Ślężna 37-39[20][328][329][330][331][332]
1856 r.
rejestr zabytków, nr A/5252/A/Z/T.I/306/75 z dnia 24.05.1975 r.[20][328][329][330] (nr A/Z/T.I/306/75 z dnia 24.05.1975 r., nr A/5252/A/Z/T.I/306/75 z dnia 15.06.2011 r.[331])
 
 
Budowa komisariatu
 
Komisariat (widok od ul. Sztabowej)

Baza TERYT, EMUiA edytuj

Dane Głównego Urzędu Statystycznego z bazy TERYT, spis ulic (ULIC)[333]:

  • województwo: DOLNOŚLĄSKIE (02)
  • powiat: Wrocław (0264)
  • gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Fabryczna (0264029) delegatura; Wrocław-Krzyki (0264039) delegatura
  • Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Fabryczna (0986290); delegatura; Wrocław-Krzyki (0986544) delegatura[334]
  • kategoria/rodzaj: ulica
  • Nazwa ulicy: ul. Sztabowa (22098)[55][334].

Znaczenie ulicy oraz elementów otoczenia edytuj

Sama ulica Sztabowa pierwotnie tworzyła w powiązaniu z ulicą Wieczystą i Jacka Kuronia jedną oś komunikacyjną przedmieścia południowego[14][36][37][335]. Współcześnie ulicę ocenia się za istotną dla spójności przestrzeni publicznej osiedla i korytarz ruchu rowerowego[336]. W zakresie przestrzeni publicznych wszystkie ulice otaczające park im. gen. Mariana Langiewicza, w tym odcinek ulicy Sztabowej, tworzą lokalne centrum, a ulica Gajowicka, Mielecka i Krucza publiczną przestrzeń lokalną. Tak samo oceniany jest fragment ulicy Sztabowej od ulicy Sudeckiej do ulicy Drukarskiej. Dalej od ulicy Drukarskiej do Ślężnej, oraz jako kontynuacja ulicą Jacka Kuronia i Wieczystą, a także boczną ulicą przypisaną do alei Wiśniowej przebiega droga stanowiąca łącznik międzyosiedlowy. Natomiast ulice Powstańców Śląskich i Sudecka są przestrzeniami ogólnomiejskimi[337]. W ramach powyższych przestrzeni lokalnych wyróżniającym się jest ważna przestrzeń publiczna placu lub skrzyżowania: skrzyżowanie ulicy Sztabowej i Sudeckiej[338]. Do miejsc i obiektów podnoszących rozpoznawalność oraz orientację w przestrzeni zalicza się oprócz wymienionego skrzyżowania[338], także park im. gen. Mariana Langiewicza[188], kompleks budynków wojskowych[156], park przy ulicy Sztabowej[16], kościół jako budynek charakterystyczny, szczególny stanowiący dominantę i zabytek[339], kompleks budynków dawnego szpitala[340], Stary Cmentarz Żydowski[341].

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. Ulicy Sztabowej nadano kategorię drogową – droga gminna – uchwałami: Wojewódzkiej Rady Narodowej z 14.05.1987 r. nr XVII/107/87, Wojewódzkiej Rady Narodowej z 28.02.1989 r. nr IV/29/89[52] oraz Rady Miejskiej Wrocławia z 13.09.20212 r. nr XXXI/685/12[52][342].
  2. Ulicy Sztabowej przypisano numer drogi 105690D uchwałą Zarządu Województwa Dolnośląskiego z dnia 25.06.2003 r. nr 351/II/03[52].
  3. Nieco inne wielkości pól powierzchni terenów zajmowanych przez ulicę wynikają z wielkości działek ewidencyjnych określonych na podstawie danych udostępnianych na geoportalu Zarządu Geodezji, Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu. I tak całkowita, tak określona, wartość terenu zajmowanego przez ulicę wynosi 30 839 m², w tym 30 807 m² zarządzanych przez ZDiUM[d] i 32 m² pozostałych. Według podziału na poszczególne rodzaje: drogi publiczne to 29 540 m², droga na terenie mieszkaniowym to 32 m², drogi wewnętrzne zajmują 761 m², a rezerwa komunikacyjna wynosi 506 m². Z kolei według poszczególnych odcinków ulicy wyznaczonych przez główne przecznice poszczególne pola powierzchni wynoszą odpowiednio: odcinek od ulicy Mieleckiej do ulicy Gajowickiej zajmuje 5 555 m², odcinek od ulicy Gajowickiej do ulicy Powstańców Śląskich to 10 234 m², od ulicy Powstańców Śląskich do ulicy Sudeckiej 4 516 m² i od ulicy Sudeckiej do ulicy Ślężnej 9 235 m²[343][344][345].
  4. a b c ZDiUM – Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta: jednostka organizacyjna Gminy Wrocław powołana do zarządzania między innymi drogami i inną infrastrukturą miejską (według stanu na marzec 2023 r.)[346].
  5. Wielkość pola powierzchni dla zieleni określona jest na podstawie pola powierzchni działki gruntu. Tak określona wielkość może nie obejmować przylegającej zieleni ale położonej na działce sąsiedniej, np. przyulicznej czy posesji prywatnej, lub może obejmować także teren na danej działce zajęty przez urządzenia terenowe lub jeśli występuje zabudowę niezwiązaną z zielenią.
  6. Na powierzchnię Zieleńca przy ul. Sztabowej - Pretficza[151] wynoszącą 8 989 m² składają się dwie działki gruntu o powierzchniach odpowiednio 8 216 m² i 773 m²[195].
  7. Na powierzchnię Muzeum Sztuki Cmentarnej (Stary Cmentarz Żydowski)[228][229][159] wynoszącą 40 652 m² składają się dwie działki gruntu o powierzchniach odpowiednio 33 415 m² i 7 237 m²[230][231].
  8. Dane o użytkowniku, przeznaczeniu danego obiektu podane według zapodanych źródeł. Dotyczą najczęściej użytkownika pierwszego lub ewentualnie następnych. Należy jednak wziąć pod uwagę ze względu na zachodzące zmiany, że dane te mogą być nieaktualne.
  9. Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez - gminna ewidencja zabytków.
  10. a b c d Istnieje rozbieżność adresowa między ewidencjami i rejestrami zabytków oraz geoportalami udostępniającymi dane dotyczącymi zabytków, a danymi adresowymi udostępnianym na wrocławskim geoportalu w ramach ewidencji miejscowości, ulic i adresów, a także częściowo danymi adresowymi udostępnianymi na geoportalu Zarząd Geodezji, Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu, dotyczącymi budynków i obiektów uznanych za zabytkowe w ramach zespołu dawnego szpitala żydowskiego, później szpitala kolejowego, przy czym rozbieżność ta dotyczy numeracji porządkowej przypisanej do ulicy Sztabowej w zakresie numerów od 91 do 97.
  11. Na wrocławskim geoportalu, mapie dotyczącej gminnej ewidencji zabytków, wg stanu na marzec 2023 r., dla pozycji: Budynek szpitalny "E" w zespole szpitala żydowskiego, budynek oddziału zakaźnego, obecnie budynek nieużytkowany, podano błędy adres budynku jako aleja Wiśniowa 36[20] (co jest adresem całego zespołu zabudowy szpitala powzięta od innego budynku o tym adresie[20][347]), podczas gdy wrocławski geoportal podaje numer porządkowy to ulica Sztabowa 93A[348].

Przypisy edytuj

  1. a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 168 (Dworek).
  2. a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 221 (Gajowice).
  3. a b Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 337-338 (poz. 244 Osiedle Gajowice).
  4. a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 711 (Powstańców Śląskich, ulica).
  5. a b Antkowiak 1970 ↓, s. 196-198 (Powstańców Śląskich).
  6. Harasimowicz 2006 ↓, s. 221-222 (Gajowicka).
  7. a b Antkowiak 1970 ↓, s. 204-206 (Próchnika).
  8. a b Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 566 (poz. 500 skwer).
  9. a b c d UMWD 2023 ↓, Mapy historyczne: Wrocław 1948.
  10. Harasimowicz 2006 ↓, s. 118 (mapa: Cmentarze, poz. 59).
  11. a b RMWr 2021 ↓, § 1, Załącznik.
  12. Harasimowicz 2006 ↓, s. 711 (Powstańców Śląskich, plac).
  13. Harasimowicz 2006 ↓, s. 184-185 (Etablissements).
  14. a b Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 40-41 (poz. 32).
  15. a b Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 433 (poz. 363 Ogrody przy établissement Friebeberg).
  16. a b c UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: Z_04.
  17. a b Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 604 (poz. 542 ul. Powstańców Śląskich).
  18. a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 850 (Sudecka).
  19. a b Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 604-606 (poz. 543 ul. Sudecka).
  20. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Gminna ewidencja zabytków.
  21. Harasimowicz 2006 ↓, s. 874 (Szpitale Żydowskie).
  22. Harasimowicz 2006 ↓, s. 425 (Kościół św. Jana Chrzciciela).
  23. Harasimowicz 2006 ↓, s. 411 (mapa: kościoły, poz. 60).
  24. a b c d Harasimowicz 2006 ↓, s. 612 (Ogrody działkowe).
  25. a b c d e f g h Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 376-378 (poz. 270 Osiedle Powstańców Śląskich).
  26. a b c Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 41 (poz. 33).
  27. Harasimowicz 2006 ↓, s. 120 (Cmentarz Żydowski Stary).
  28. Harasimowicz 2006 ↓, s. 122 (Cmentarze Żydowskie).
  29. a b Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 405-406 (poz. 298 Cmentarz Żydowski - stary).
  30. a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 874 (Sztab Śląskiego Okręgu Wojskowego).
  31. a b c d Prastowski 2012 ↓.
  32. RZI 2020 ↓.
  33. a b c d NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.134700.
  34. Harasimowicz 2006 ↓, s. 378 Klub Oficerski Śląskiego Okręgu Wojskowego).
  35. a b Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 567-568 (poz. 504 Tereny zieleni przy dawnej Akademii Pedagogicznej).
  36. a b c d e f g Heyduk 2012 ↓, s. 100 (Menzelstr.).
  37. a b Heyduk 2012 ↓, s. 56 (Göringstr.).
  38. a b Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 86 (poz. 89).
  39. a b Antkowiak 1970 ↓, s. 125-126 (Krucza).
  40. a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 446 (Krucza).
  41. a b Jabłoński 1945-1947 ↓.
  42. SARP 1996 ↓, s. 37.
  43. Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 581 (poz. 519 Tereny zieleni osiedla m. „Gajowice”).
  44. Harasimowicz 2006 ↓, s. 221 (Gajowice. Osiedle Mieszkaniowe „Gajowice”).
  45. a b c d e ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5.
  46. a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 697 (Południe, Osiedle Mieszkaniowe „Południe”).
  47. a b c SARP 1996 ↓, s. 37-38.
  48. Molicki 2001 ↓, s. 94, 102 (poz. 15).
  49. Molicki 2001 ↓, s. 95, 115 (poz. 44).
  50. UMWD 2023 ↓, Mapy historyczne: Wrocław 1926-37.
  51. Kurzyca 1947 ↓.
  52. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5859-5861 (Sztabowa).
  53. a b c d PWN 2023 ↓, Id: 3939722 (Menzel Adolph Friedrich Erdmann).
  54. UMWD 2023 ↓, BDOT10k.
  55. a b c d e f g UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1114 (ul. Sztabowa).
  56. a b c UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Komunikacja i transport.
  57. GUGiK 2023 ↓, Obiekty topograficzne (BDOT500).
  58. ZGKiKM 2023 ↓, Obiekty topograficzne (BDOT500).
  59. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa wysokościowa.
  60. GUGiK 2023 ↓, Geoportal krajowy, obiekty topograficzne.
  61. a b c UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Grabiszyn, AR_17, 19/3.
  62. ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_17.19/3.
  63. a b c UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Grabiszyn, AR_17, 19/4.
  64. ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_17.19/4.
  65. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa rowerowa.
  66. ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5862-5864 (Sztabowa działka/sięgacz).
  67. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Grabiszyn, AR_17, 19/2.
  68. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Grabiszyn, AR_17, 25/3.
  69. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Grabiszyn, AR_17, 23/2.
  70. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Grabiszyn, AR_17, 22/3.
  71. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Grabiszyn, AR_17, 4/3.
  72. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Południe, AR_33, 43.
  73. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Południe, AR_34, 57.
  74. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Południe, AR_34, 105.
  75. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Południe, AR_37, 1.
  76. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Południe, AR_37, 50/3.
  77. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Południe, AR_37, 50/4.
  78. ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5862 (Sztabowa działka).
  79. ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5863, 5864 (Sztabowa sięgacz).
  80. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności, Południe, AR_34, 55/2, 55/5; AR_36, 31; AR_37, 52/3.
  81. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 3327 (Mielecka).
  82. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1781 (ul. Mielecka).
  83. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działka Południe, AR_17, 25/34.
  84. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Południe, AR_17, 25/34.
  85. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 571 (Buska).
  86. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1669 (ul. Buska).
  87. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5578 (Stopnicka).
  88. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1064 (ul. Stopnicka).
  89. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działki Południe, AR_17, 22/3, 22/5, 23/5.
  90. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_17, 22/3, 22/5, 23/5.
  91. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 6652 (Wróbla).
  92. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 2096 (ul. Wróbla).
  93. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: CP_15.
  94. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 1203-1204 (Gajowicka).
  95. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1609 (ul. Gajowicka).
  96. a b c d UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Studium 2018: rys. 14.
  97. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5263 (Słowicza).
  98. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1237 (ul. Słowicza).
  99. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 3031 (Łączności).
  100. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1731 (ul. Łączności).
  101. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: CP_17.
  102. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 4391 (Podchorążych).
  103. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 973 (ul. Podchorążych).
  104. ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5864 (Sztabowa sięgacz).
  105. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działka Południe, AR_34, 55/2, 55/5.
  106. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5380 (Spadochroniarzy).
  107. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1032 (ul. Spadochroniarzy).
  108. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: CP_19.
  109. ZDiUM sygnalizacja 2022 ↓, s. 5 (poz. 227).
  110. ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 4588-4589 (Pretficza Bernarda).
  111. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 4562 (Powstańców Śląskich).
  112. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 999 (ul. Powstańców Śląskich).
  113. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 4389 (Pocztowa).
  114. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1662 (ul. Pocztowa).
  115. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5687 (Sudecka).
  116. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1078 (ul. Sudecka).
  117. RMWr 2019a ↓, § 18 ust. 2 pkt 1.
  118. RMWr 2019a ↓, § 18 ust. 2 pkt 4.
  119. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: CP_20.
  120. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: CP_21.
  121. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 1017 (Drukarska).
  122. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 72 (ul. Drukarska).
  123. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działka Południe, AR_36, 27.
  124. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Południe, AR_36, 27.
  125. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 6541 (Wiśniowa aleja).
  126. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 2072 (al. Wiśniowa).
  127. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działka Południe, AR_37, 43/2.
  128. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Południe, AR_37, 43/2.
  129. RMWr 2019a ↓, § 19 ust. 2 pkt 1.
  130. ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5863 (Sztabowa sięgacz).
  131. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działka Południe, AR_36, 32/4.
  132. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Południe, AR_36, 31.
  133. RMWr 2016 ↓, § 18, 20, załącznik graficzny.
  134. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Południe, AR_36, 34/2.
  135. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: CP_22.
  136. a b UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 78 (Urząd Skarbowy Wrocław - Krzyki).
  137. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: CP_25.
  138. ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5919-59201 (Ślężna).
  139. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1123 (ul. Ślężna).
  140. ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5919-5920 (Ślężna).
  141. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 2757 (Kuronia Jacka).
  142. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1500 (ul. Jacka Kuronia).
  143. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla Wrocławia.
  144. UMWr SIP Studium 2018 ↓, s. 26, k.j.u. A11.
  145. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Studium 2018: rys. 5.
  146. a b c Mironowicz 2016 ↓, s. 33 (Ryc. 13), 36.
  147. a b c d UMWr SIP Studium 2018 ↓, s. k.j.u. A11.
  148. Mironowicz 2016 ↓, s. 22-33, 40.
  149. a b c d e f g h i j k l m n o p q UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Studium 2018: rys. 9.
  150. a b c d e f g h UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Studium 2018: rys. 2.
  151. a b c d e f g UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa przyrodnicza.
  152. a b c UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Demografia.
  153. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Dostęp do infrastruktury komunikacyjnej miasta.
  154. UMWr SKM 2022 ↓.
  155. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Studium 2018: rys. 4.
  156. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: KB_03.
  157. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: KB_05.
  158. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: UO_60.
  159. a b c UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: OZI_06.
  160. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: OZI_07.
  161. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: OZI_08.
  162. visitwroclaw.eu 2022 ↓, Hotel Wieniawa.
  163. UMWD 2023 ↓, Ewidencja obiektów hotelarskich ... MWD.
  164. urbanity.pl 2023 ↓, Id: b17932 (Hotel The Four Points by Sheraton Wrocław).
  165. Zwoliński 2021 ↓, ar/c1-8406335.
  166. urbanity.pl 2023 ↓, Id: b1289 (Rondo Verona).
  167. RMWr 2002 ↓, § 6 ust. 2 pkt 5.
  168. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 11078 (TAURON Dystrybucja S.A. Oddział we Wrocławiu).
  169. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA pt nr 67146 (ul. Powstańców Śląskich 132).
  170. urbanity.pl 2023 ↓, Id: b10584 (Centrum Zarządzania Siecią Tauron).
  171. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA pt nr 19617 (ul. Sztabowa 72).
  172. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA pt nr 41701 (ul. Sudecka 99).
  173. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA pt nr 34898 (ul. Sztabowa 98).
  174. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 638 (Filia nr 1 Miejskiej Biblioteki Publicznej).
  175. urbanity.pl 2023 ↓, Id: b2572 (Miejska Biblioteka Publiczna).
  176. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA pt nr 56218 (ul. Sztabowa 101).
  177. a b UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 2732 (Stadion "Sztabowa").
  178. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA pt nr 56349 (ul. Ślężna 115-129).
  179. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 255 (Komisariat Policji Wrocław Krzyki).
  180. MCS 2023 ↓, Stadion Sportowy "Sztabowa".
  181. a b Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 581 (poz. 518 Tereny zieleni osiedla mieszkaniowego „Gajowice”).
  182. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: 1U_11.
  183. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: WZ_42.
  184. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: WZ_40.
  185. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: WZ_43.
  186. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: SZI_02.
  187. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: WZ_44.
  188. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: Z_02.
  189. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działka Grabiszyn, AR_17, 20.
  190. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Grabiszyn, AR_17, 20.
  191. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Południe, AR_33, 41.
  192. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: UO_56.
  193. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Południe, AR_34, 58.
  194. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działki Południe, AR_34, 55/25, 56/2.
  195. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_34, 55/25, 56/2.
  196. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: WZ_46.
  197. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działki Południe, AR_34, 70/10.
  198. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_34, 70/10.
  199. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: AU_03.
  200. a b RMWr 2019b ↓, § 14 ust. 3 pkt 11, 12, zał. graficzny.
  201. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: OP_06.
  202. RMWr 2019b ↓, § 15 ust. 2 pkt 7, zał. graficzny.
  203. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: SZI_04.
  204. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: 1U_13.
  205. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: WZ_45.
  206. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działki Południe, AR_36, 15/8.
  207. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_36, 15/8.
  208. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: OZI_05.
  209. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działki Południe, AR_36, 11/2.
  210. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_36, 11/2.
  211. RMWr 2019a ↓, § 17 ust. 3 pkt 29, zał. graficzny.
  212. a b Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 458-159 (poz. 409 Ogród przy dawnym szpitalu żydowskim).
  213. a b RMWr 2019a ↓, § 17 ust. 3 pkt 27, 28, zał. graficzny.
  214. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działki Południe, AR_37, 47/4.
  215. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_37, 47/4.
  216. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działki Południe, AR_37, 49/2.
  217. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_37, 49/2.
  218. RMWr 2016 ↓, § 19, załącznik graficzny.
  219. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: Południe, AR_36, 28/1, 28/2.
  220. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_36, 28/1, 28/2.
  221. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: WZ_49.
  222. RMWr 2016 ↓, § 18, załącznik graficzny.
  223. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działki Południe, AR_36, 33.
  224. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_36, 33.
  225. RMWr 2016 ↓, § 17 ust. 1 pkt 3 i 4, ust. 2 pkt 5 i 6, załącznik graficzny.
  226. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działki Południe, AR_37, 51/2.
  227. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_37, 51/2.
  228. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Gminna Ewidencja Zabytków.
  229. a b UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 722 (Muzeum Sztuki Cmentarnej).
  230. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa: działki Południe, AR_36, 40, 41.
  231. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działki Południe, AR_36, 40, 41.
  232. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 47.
  233. WUOZ 2022 ↓, wiersz 10408.
  234. a b c WUOZ 2018 ↓, dzielnica Południe, karta ewidencyjna ....
  235. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_UU.4362.
  236. a b NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_UU.4362.
  237. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 4686.
  238. WUOZ 2022 ↓, wiersz 4458.
  239. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 4687.
  240. WUOZ 2022 ↓, wiersz 4459.
  241. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 10086.
  242. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8551.
  243. WUOZ 2022 ↓, wiersz 8167-8168.
  244. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 10087.
  245. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8851.
  246. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 10088.
  247. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 1555.
  248. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8852.
  249. WUOZ 2022 ↓, wiersz 8483.
  250. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8853.
  251. WUOZ 2022 ↓, wiersz 8484.
  252. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 6803.
  253. WUOZ 2022 ↓, wiersz 6413-6414.
  254. a b c UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 6806.
  255. a b WUOZ 2022 ↓, wiersz 6418.
  256. a b c UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 6805.
  257. a b WUOZ 2022 ↓, wiersz 6411.
  258. a b NID 2022 ↓, s. 236.
  259. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.96579.
  260. NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.96579.
  261. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8855.
  262. WUOZ 2022 ↓, wiersz 8489.
  263. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.206641.
  264. a b NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.206641.
  265. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8856.
  266. WUOZ 2022 ↓, wiersz 8486.
  267. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.198720.
  268. a b NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.198720.
  269. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8857.
  270. a b UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8664.
  271. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8670.
  272. WUOZ 2022 ↓, wiersz 8290.
  273. a b c WUOZ 2022 ↓, wiersz 8291.
  274. a b NID 2022 ↓, s. 216.
  275. a b c UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8671.
  276. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.94156.
  277. NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.94156, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.374026.
  278. a b c d e f g h i j k l m NID 2022 ↓, s. 222.
  279. a b UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8674.
  280. a b WUOZ 2022 ↓, wiersz 9627.
  281. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_ZE.106937.
  282. a b NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_ZE.106937, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_ZE.17710.
  283. a b UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8681.
  284. a b WUOZ 2022 ↓, wiersz 9637.
  285. a b c UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8676.
  286. a b c WUOZ 2022 ↓, wiersz 9630.
  287. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.430487.
  288. a b NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.430487, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.198726.
  289. a b c UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8677.
  290. a b c d WUOZ 2022 ↓, wiersz 9631.
  291. a b c NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.430484.
  292. a b c NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.430484, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.374086.
  293. a b c UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8680.
  294. a b c NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.430480.
  295. a b c NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.430480, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.193270.
  296. a b WUOZ 2022 ↓, wiersz 9634.
  297. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.430488.
  298. a b NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.430488.
  299. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.430489.
  300. NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.430489.
  301. a b c UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8678.
  302. a b WUOZ 2022 ↓, wiersz 9636.
  303. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 1566.
  304. WUOZ 2022 ↓, wiersz 1525.
  305. a b c WUOZ 2022 ↓, wiersz 8478.
  306. a b UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 6919.
  307. a b c d WUOZ 2022 ↓, wiersz 8479.
  308. a b c d UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 6921.
  309. a b c d NID 2022 ↓, s. 241.
  310. a b c NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.134700.
  311. a b UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 6920.
  312. a b WUOZ 2022 ↓, wiersz 6548.
  313. a b c WUOZ 2022 ↓, wiersz 8490.
  314. a b UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 6923.
  315. WUOZ 2022 ↓, wiersz 6923.
  316. a b WUOZ 2022 ↓, wiersz 8481.
  317. a b UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 6922.
  318. a b WUOZ 2022 ↓, wiersz 8480.
  319. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 6924.
  320. WUOZ 2022 ↓, wiersz 8488.
  321. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.198712.
  322. a b NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.198712.
  323. WUOZ 2022 ↓, wiersz 8294.
  324. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8854.
  325. WUOZ 2022 ↓, wiersz 8485.
  326. UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8858.
  327. WUOZ 2022 ↓, wiersz 8487.
  328. a b NID 2022 ↓, s. 219.
  329. a b UMWr ZW 2021 ↓, wiersz 8895.
  330. a b WUOZ 2022 ↓, wiersz 8521.
  331. a b NID geoportal 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_CM.11062.
  332. NID zabytek.pl 2023 ↓, PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_CM.11062.
  333. GUS 2023 ↓, ULIC.
  334. a b GUS 2023 ↓, ULIC: 22098.
  335. Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 41 (poz. 34).
  336. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: 2U_25.
  337. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Studium 2018: rys. 11.
  338. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: PS_14.
  339. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: BC_11.
  340. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: KB_07.
  341. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne: BC_12.
  342. RMWr 2012 ↓, §1, §2, zał. poz. 71.
  343. ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_17.19/4, 22/3, 23/2, 25/3, 4/3, 19/2, 19/3.
  344. ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_33.43, AR_34.57, 105, 55/2, 55/5.
  345. ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0022.AR_36.31, AR_37.1, 50/4, 50/3, 52/3.
  346. ZDiUM O nas 2023 ↓, O nas.
  347. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 7493 (aleja Wiśniowa 36).
  348. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 122390 (ul. Sztabowa 93A).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj