Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2009/01

Aktualnie na stronie głównej

Ulica Hetmańska w Katowicach – ulica w Katowicach, położona w środkowo-zachodniej części miasta, biegnąca w całości przez dzielnicę Załęska Hałda-Brynów część zachodnia. Droga o długości 540 m i przebiegu zbliżonym do południkowego położona jest w Starej Ligocie, będącej wschodnią częścią Ligoty. W 1880 roku powstała przy niej pierwsza ligocka szkoła. Na mapie z 1883 roku zaznaczony jest budynek szkoły, natomiast jeszcze nie ma drogi w śladzie późniejszej ulicy Hetmańskiej. Została ona wytyczona na przełomie XIX i XX wieku zgodnie z południkowym rozłogiem pól uprawnych. W następnych latach przy ulicy zaczęły powstawać kamienice-familoki, a w czasach Polski Ludowej wielorodzinne bloki mieszkalne. Ulica jest siedzibą szeregu placówek handlowo-usługowych i instytucji publicznych, w tym filii urzędu pocztowego oraz instytucji oświatowo-wychowawczych. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

31 stycznia

Wellington współpracuje z ośmioma miastami partnerskimi, z czego połowę stanowią miasta chińskie: Xiamen, Tiencin, Qingdao i Pekin. Politycy Nowej Zelandii definiują partnerstwo z Pekinem jako wyjątkowo ważne, przede wszystkim ze względu na styczność ze stolicą jednego z największych i najbardziej wpływowych mocarstw świata. Działania podejmowane we współpracy między Wellington a Pekinem to: biznesowe i pokojowe wizyty, handel i wymiana zabezpieczeniami przed trzęsieniami ziemi, wizyty burmistrzów, wymiany nauczycieli i uczniów, wspólnie organizowane festiwale i koncerty.

30 stycznia

Ronnie Wallwork

Urodzony w Manchesterze w dzielnicy Newton Heath, jako nastolatek uczęszczał do The Football Association's School of Excellence w Lilleshall, Jako zagorzały kibic Manchester United dołączył do klubu jako praktykant w 1993, przedtem występował w lidze niedzielnej. W lipcu 1994 Ronnie Wallwork podpisał amatorski kontrakt, zaś rok później, w marcu 1995 złożył podpis pod profesjonalną umową. Stał się podstawowym zawodnikiem drużyn juniorskich, w latach 1994–1997 wystąpił w 77 spotkaniach w różnych kategoriach wiekowych.

29 stycznia

Zwyczaj hanami ma kilkaset lat. Najstarsze jego formy pojawiły się w okresie Nara (710-784), a jego źródła można doszukiwać się w dworskim zwyczaju hana-no-en (花宴, dosł. „uczta kwiatowa”), powstałym pod wpływem dworskiej kultury Chin okresu Dynastii Tang oraz w istniejącej przynajmniej od VIII w. religijnej ceremonii oddawania czci bóstwom rezydującym w drzewach sakury. Rozróżnienie między dworskim zwyczajem a ceremonią religijną pojawia się jeszcze w XIV w., a wspomina o nim Yoshida Kenkō w swoich Zapiskach dla zabicia czasu, powstałych w okresie od 1330 do 1332 r.

28 stycznia

Emil Hegle Svendsen

Pierwszymi zawodami Emila Hegle Svendsena w Pucharze Świata w sezonie 2005/2006 był bieg indywidualny w Osrblie. W pierwszym swoim starcie Norweg popełnił na strzelnicy sześć błędów i zajął odległe 68 miejsce, ze stratą ponad siedmiu minut do zwycięzcy. Kolejny start był dla niego bardziej pomyślny, przy bezbłędnym strzelaniu zajął bardzo dobre piąte miejsce. W biegu pościgowym ostatnie strzelanie zaważyło na jego miejscu na podium i ostatecznie zajął 21 pozycję.

27 stycznia

Na rogu ulic Kupa 18 i Izaaka na Kazimierzu w Krakowie znajduje się – przez wiele lat uchodząca za najokazalszą i najbogatszą w mieście – Synagoga Izaaka Jakubowicza. Ufundował ją kupiec i przewodniczący kahału kazimierskiego po uprzednim otrzymaniu stosownego zezwolenia datowanego 30 kwietnia 1638 roku, udzielonego przez króla Władysława IV. Według inskrypcji na ścianie synagogi myśl tej fundacji podsunęła mu żona Brajndla.

26 stycznia

Był jednym z najbardziej nienawidzonych monarchów w historii Wielkiej Brytanii. Do takiego stanu rzeczy przyczynił się jego rozrzutny, rozwiązły styl życia hazardzisty i kobieciarza, który wiódł jeszcze w okresie regencji (1811–1820) oraz po wstąpieniu na tron. Królem tym był Jerzy IV Hanowerski, najstarszy syn Jerzego III i Charlotty Mecklenburg-Strelitz.

25 stycznia

Debata na temat Hymnu Państwowego Federacji Rosyjskiej przybrała na sile w październiku 2000 r. kiedy to następca Jelcyna prezydent Władimir Putin narzekał, że rosyjscy sportowcy milczeli, gdy Pieśń Patriotyczna była grana podczas ceremonii wręczenia medali na igrzyskach olimpijskich. CNN poinformowało także, że piłkarze Spartaka Moskwa uskarżali się, iż hymn pozbawiony słów wpływa negatywnie na ich morale i dyspozycję. Putin naciskał, aby dawny hymn Związku Radzieckiego stał się hymnem Rosji, przy czym sugerował, że należy od nowa napisać słowa.

24 stycznia

Urodził się w 1987 jako syn Francesca Fàbregasa Seniora, pracującego w rodzinnej firmie budowlanej, i Núrii Soler, właścicielki cukierni. Cesc Fàbregas od dziecka kibicował drużynie FC Barcelona; mając dziewięć miesięcy, był na swoim pierwszym meczu tego klubu, na który zabrał go dziadek. W zespole tym rozpoczynał karierę. Początkowo występował na pozycji defensywnego pomocnika, zdarzało się także, że grał w ataku, co powodowało, że czasem zdobywał ponad 30 bramek w sezonie dla młodzieżowych drużyn klubowych. Mimo to nie zdołał zadebiutować w pierwszym zespole.

23 stycznia

W 1966 i 1967 zespół prowadzony przez Harry'ego Whittingtona odwiedził przełęcz Burgessa i znalazł tak dużą liczbę skamieniałości, że ich dokładna analiza zajęła mu kilka lat. Skamieniałości Wiwaxia były jednymi z najtrudniejszych do przebadania. Ostatecznie w 1985 Simon Conway Morris, dawniej członek zespołu Whittingtona, opublikował szczegółowy opis, w którym stwierdził, że Wiwaxia nie była wieloszczetem. Aż do 1991 wszystkie znane osobniki opisywanego rodzaju pochodziły z łupków z Burgess.

22 stycznia

Zwyczaj hanami ma kilkaset lat. Najstarsze jego formy pojawiły się w okresie Nara (710-784), a jego źródła można doszukiwać się w dworskim zwyczaju hana-no-en (花宴, dosł. „uczta kwiatowa”), powstałym pod wpływem dworskiej kultury Chin okresu Dynastii Tang oraz w istniejącej przynajmniej od VIII w. religijnej ceremonii oddawania czci bóstwom rezydującym w drzewach sakury. Rozróżnienie między dworskim zwyczajem a ceremonią religijną pojawia się jeszcze w XIV w., a wspomina o nim Yoshida Kenkō w swoich Zapiskach dla zabicia czasu, powstałych w okresie od 1330 do 1332 r.

21 stycznia

Emil Hegle Svendsen

Pierwszymi zawodami Emila Hegle Svendsena w Pucharze Świata w sezonie 2005/2006 był bieg indywidualny w Osrblie. W pierwszym swoim starcie Norweg popełnił na strzelnicy sześć błędów i zajął odległe 68 miejsce, ze stratą ponad siedmiu minut do zwycięzcy. Kolejny start był dla niego bardziej pomyślny, przy bezbłędnym strzelaniu zajął bardzo dobre piąte miejsce. W biegu pościgowym ostatnie strzelanie zaważyło na jego miejscu na podium i ostatecznie zajął 21 pozycję.

20 stycznia

Swoją karierę piłkarską Darren Bent rozpoczął w roku 2001 w Ipswich Town. W tym zespole zaliczył 121 występów, strzelając w nich 49 goli, po czym w roku 2005 przeszedł do Charltonu Athletic. Następnie podpisał kontrakt z Tottenhamem Hotspur. Był członkiem reprezentacji Anglii U-19, U-21 i kadry A. W kadrze U-21 zaliczył 14 występów, strzelając w nich 8 goli; zadebiutował w niej w spotkaniu z Włochami w roku 2003. W kadrze seniorskiej pierwszy występ zaliczył w 2006 roku, kiedy zagrał w meczu z Urugwajem.

19 stycznia

Talbot Tagora

Samochód osobowy Talbot Tagora opracowany został przez Chrysler Europe, a produkował go koncern Peugeot Société Anonyme (PSA). Sprzedawany był pod marką Talbot po przejęciu europejskiego oddziału Chryslera przez PSA w roku 1979. Tagora sprzedawał się znacznie poniżej założeń, PSA zakończył jego produkcję już po dwóch latach od rozpoczęcia. Przez cały okres montażu powstało łącznie mniej niż 20 000 sztuk modelu; wszystkie wyprodukowano w byłej fabryce Simca mieszczącej się w Poissy niedaleko Paryża.

18 stycznia

Zarys przebiegu tętnicy piersiowej wewnętrznej

W anatomii człowieka gałąź tętnicy podobojczykowej unaczyniająca struktury klatki piersiowej oraz przedniej ściany brzucha i klatki piersiowej nazywa się tętnicą piersiową wewnętrzną. Początkowy odcinek tętnicy przebiega w szyi, dłuższa, końcowa część przebiega w obrębie klatki piersiowej. Odmiany odejścia tętnicy, jej przebiegu w stosunku do innych struktur anatomicznych (zwłaszcza nerwu przeponowego) oraz morfologia rozgałęzień są szczególnie istotne ze względu na wykorzystywanie tętnicy piersiowej wewnętrznej w zabiegach rewaskularyzacyjnych mięśnia serca.

17 stycznia

19 września 1939 roku resztki 39 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich weszły do akcji w Lasach Brzuchowickich. Zacięte walki na odcinku działań pułku pod Hołoskiem Małym trwały do wieczora 20 września. Z pułku pozostało ok. 400 żołnierzy. Około godz. 20:00 przystąpiono do ostatniej próby przebicia się do Lwowa, wąwozem biegnącym od strzelnicy wojskowej do Zboisk, a następnie uderzeniem przez tę miejscowość, jednak nie zdołano przełamać linii niemieckich. 20 września 1939 roku jarosławski 39 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich przestał istnieć.

16 stycznia

W 1966 i 1967 zespół prowadzony przez Harry'ego Whittingtona odwiedził przełęcz Burgessa i znalazł tak dużą liczbę skamieniałości, że ich dokładna analiza zajęła mu kilka lat. Skamieniałości Wiwaxia były jednymi z najtrudniejszych do przebadania. Ostatecznie w 1985 Simon Conway Morris, dawniej członek zespołu Whittingtona, opublikował szczegółowy opis, w którym stwierdził, że Wiwaxia nie była wieloszczetem. Aż do 1991 wszystkie znane osobniki opisywanego rodzaju pochodziły z łupków z Burgess.

15 stycznia

W roku 2000 Angelina Jolie otrzymała Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej za rolę w dramacie Przerwana lekcja muzyki (1999). Międzynarodową sławę zyskała dzięki roli bohaterki popularnej serii gier komputerowych Lary Croft w filmie Lara Croft: Tomb Raider (2001). Od tamtej pory stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych i najlepiej opłacanych aktorek Hollywood. Jej największym sukcesem komercyjnym był udział w komedii sensacyjnej Pan i Pani Smith (2005), a także w filmie animowanym pt. Kung Fu Panda (2008).

14 stycznia

Z końcem czerwca Pułk Ułanów 1 Dywizji Jazdy rozpoczął działania zbrojne w Małopolsce Wschodniej przeciwko oddziałom ukraińskim. Ułani walczyli nad Złotą Lipą, pod Sokołowem i nad Strypą. W dniach 11 do 13 lipca 1919 r. pułk w ciężkim boju pod Jazłowcem odparł atakujące oddziały ukraińskie i nie dopuścił wroga do klasztoru Sióstr Niepokalanek w Jazłowcu. Po tym wydarzeniu NMP Jazłowiecka została patronką pułku, który przyjął nazwę Jazłowiecki.

13 stycznia

Swoją karierę piłkarską Darren Bent rozpoczął w roku 2001 w Ipswich Town. W tym zespole zaliczył 121 występów, strzelając w nich 49 goli, po czym w roku 2005 przeszedł do Charltonu Athletic. Następnie podpisał kontrakt z Tottenhamem Hotspur. Był członkiem reprezentacji Anglii U-19, U-21 i kadry A. W kadrze U-21 zaliczył 14 występów, strzelając w nich 8 goli; zadebiutował w niej w spotkaniu z Włochami w roku 2003. W kadrze seniorskiej pierwszy występ zaliczył w 2006 roku, kiedy zagrał w meczu z Urugwajem.

12 stycznia

Talbot Tagora

Samochód osobowy Talbot Tagora opracowany został przez Chrysler Europe, a produkował go koncern Peugeot Société Anonyme (PSA). Sprzedawany był pod marką Talbot po przejęciu europejskiego oddziału Chryslera przez PSA w roku 1979. Tagora sprzedawał się znacznie poniżej założeń, PSA zakończył jego produkcję już po dwóch latach od rozpoczęcia. Przez cały okres montażu powstało łącznie mniej niż 20 000 sztuk modelu; wszystkie wyprodukowano w byłej fabryce Simca mieszczącej się w Poissy niedaleko Paryża.

11 stycznia

W anatomii człowieka gałąź tętnicy podobojczykowej unaczyniająca struktury klatki piersiowej oraz przedniej ściany brzucha i klatki piersiowej nazywa się tętnicą piersiową wewnętrzną. Początkowy odcinek tętnicy przebiega w szyi, dłuższa, końcowa część przebiega w obrębie klatki piersiowej. Odmiany odejścia tętnicy, jej przebiegu w stosunku do innych struktur anatomicznych (zwłaszcza nerwu przeponowego) oraz morfologia rozgałęzień są szczególnie istotne ze względu na wykorzystywanie tętnicy piersiowej wewnętrznej w zabiegach rewaskularyzacyjnych mięśnia serca.

10 stycznia

19 września 1939 roku resztki 39 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich weszły do akcji w Lasach Brzuchowickich. Zacięte walki na odcinku działań pułku pod Hołoskiem Małym trwały do wieczora 20 września. Z pułku pozostało ok. 400 żołnierzy. Około godz. 20:00 przystąpiono do ostatniej próby przebicia się do Lwowa, wąwozem biegnącym od strzelnicy wojskowej do Zboisk, a następnie uderzeniem przez tę miejscowość, jednak nie zdołano przełamać linii niemieckich. 20 września 1939 roku jarosławski 39 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich przestał istnieć.

9 stycznia

W 1966 i 1967 zespół prowadzony przez Harry'ego Whittingtona odwiedził przełęcz Burgessa i znalazł tak dużą liczbę skamieniałości, że ich dokładna analiza zajęła mu kilka lat. Skamieniałości Wiwaxia były jednymi z najtrudniejszych do przebadania. Ostatecznie w 1985 Simon Conway Morris, dawniej członek zespołu Whittingtona, opublikował szczegółowy opis, w którym stwierdził, że Wiwaxia nie była wieloszczetem. Aż do 1991 wszystkie znane osobniki opisywanego rodzaju pochodziły z łupków z Burgess.

8 stycznia

Album Niandra Lades and Usually Just a T-Shirt składa się z dwóch nieformalnych części: pierwsza – Niandra Lades została nagrana przed opuszczeniem przez Frusciante zespołu Red Hot Chilli Peppers w 1991 roku, w trakcie nagrywania albumu Blood Sugar Sex Magik, druga część – Usually Just a T-Shirt była nagrywana w trakcie odbywania przez Red Hot Chili Peppers trasy koncertowej, tuż po odejściu z niej muzyka. Album okazał się rozczarowaniem i niewielkim sukcesem komercyjnym. Został wydany w okresie dużego uzależnienia Frusciante od heroiny i kokainy.

7 stycznia

Jeden z listów powszechnych Nowego Testamentu zwany listem Judy pierwotnie nie był wciągany do kanonu pism, m.in. z powodu cytowania apokryfów. Wzbudzał w pierwszych wiekach pewne kontrowersje, co podawało w wątpliwość jego kanoniczności. Obecnie jednak Kościoły protestanckie uznają go za integralną część Nowego Testamentu. Kościół katolicki w 1546 roku, podczas soboru trydenckiego, potwierdził raz na zawsze kanoniczność 27 ksiąg Nowego Testamentu, w tym listu Judy. Kościoły prawosławne również uznają kanoniczność listu.

6 stycznia

Mobilizacja 81 Pułku Strzelców Grodzieńskich rozpoczęła się o świcie 24 sierpnia 1939 roku i przebiegała ściśle według planów mobilizacyjnych. Od rana 27 sierpnia pułk w pełnym składzie "czasu W" skoncentrował się na Rumlówce. Transporty kolejowe podstawiono jednak dopiero wieczorem 28 sierpnia. Pułk wyruszył w rejon koncentracji z czterdziestogodzinnym opóźnieniem trasą przez Białystok, Małkinię i Warszawę. 30 sierpnia wyładował się w Radziwiłłowie i zajął rejon wyjściowy do działań na północ od Rawy Mazowieckiej.

5 stycznia

Najbardziej prawdopodobnym miejscem powstania Kodeksu Watykańskiego jest Aleksandria. Wskazuje na nią ścisłe powiązanie z przekładami koptyjskimi (zwłaszcza w dialekcie bohairyckim) zarówno tekstu Starego, jak i Nowego Testamentu, a także kolejność ksiąg zgodna z powstałym niewiele później kanonem Atanazego (w 367 roku). W wieku VI przechowywany był w bibliotece w Cezarei razem z Kodeksem Synajskim (ten sam system podziału tekstu Dziejów Apostolskich). Stąd przekazany został do Konstantynopola, do Włoch trafił prawdopodobnie podczas soboru florenckiego (1438–1445).

4 stycznia

Zabytkowy młyn w Brzeźnicy

W południowo-zachodniej części województwa śląskiego, na lewym brzegu Odry, leży Brzeźnica. Pod względem administracyjnym wieś należy do gminy Rudnik, powiatu raciborskiego. Od północnego zachodu graniczy z Czerwięcicami, od południowego zachodu z Rudnikiem, który jest siedzibą władz gminy. Od południa Brzeźnica graniczy z Raciborzem, a dokładniej jego dzielnicą – Miedonią. Północno-wschodnią granicę dzieli z Ligotą Książęcą, a wschodnią przez rzekę Odrę z wsią Łęg.

3 stycznia

W literaturze zwraca się uwagę na to, że wychowaniem Giovanniego Borgii zajmowała się Lukrecja Borgia, córka papieża i siostra Cezara. Lukrecja w 1497 nawiązała romans z Pedrem Calderonem, papieskim pokojowcem. W lutym 1498 Calderon został utopiony w Tybrze na polecenie Cezara Borgii. Miesiąc później Lukrecja urodziła dziecko, będące owocem tego związku, które identyfikuje się z Infantem Rzymskim. Przemawiają za tym m.in. zbieżność dat narodzin dziecka Lukrecji i Giovanniego oraz fakt, że w późniejszym czasie Lukrecja troszczyła się o Giovanniego jak o własnego syna.

2 stycznia

Ruchy jednostek podczas operacji

Misja zabezpieczenia portu przeprowadzona 8 listopada 1942 roku przez siły amerykańsko-brytyjskie pod kryptonimem operacja Reservist nie osiągnęła nawet połowicznego sukcesu. Francuzi następnego dnia, w obliczu nadciągających sił alianckich okrążających Oran, zatopili w porcie 27 frachtowców, a także wszystkie pływające doki, w tym Grand Dock, który zablokował wejście do portu i którego podniesienie zabrało kolejne dwa miesiące.

1 stycznia

Pod koniec XX wieku bielik amerykański był na skraju wymarcia na terenie Stanów Zjednoczonych (podczas gdy jego populacja rosła na Alasce i w Kanadzie), ale obecnie jego populacja utrzymuje się na stabilnym poziomie i ptak ten ma wkrótce zostać usunięty z rządowej listy zagrożonych gatunków. 12 lipca 1995 bielik amerykański został oficjalnie przeklasyfikowany z kategorii zagrożony wyginięciem na narażony na wyginięcie.