Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2019/04

Aktualnie na stronie głównej

U-551 – niemiecki okręt podwodny typu VIIC z okresu II wojny światowej. Okręt wypierał 769 ton w położeniu nawodnym oraz 871 ton pod wodą, a jego główną bronią było 14 torped kalibru 533 mm wystrzeliwanych z pięciu wewnętrznych wyrzutni. Jednostka rozwijała na powierzchni prędkość ponad 17 węzłów, osiągając zasięg 8500 Mm przy prędkości 10 węzłów. Zwodowany we wrześniu 1940 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, został wcielony do służby w Kriegsmarine w listopadzie 1940 roku. Służąc w składzie 7. Flotylli U-Bootów, okręt podczas pierwszego patrolu został zatopiony z całą załogą bombami głębinowymi 23 marca 1941 roku na południowy wschód od Vík í Mýrdal przez brytyjski uzbrojony trawler HMT „Visenda”. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 kwietnia edytuj

Kurwa – najczęściej używany polski wulgaryzm, wykorzystywany również jako przekleństwo. Występuje w wielu funkcjach. Jest produktywny słowotwórczo, obfituje w słowa pochodne, eufemizmy i derywaty. Słowo pochodzi z języka prasłowiańskiego, w mianowniku brzmiało *kury, a w dopełniaczu *kurъve. Pierwotne słowo oznaczało prawdopodobnie kurę lub kokoszkę. Według prof. Walerego Pisarka słowo powstało od *kurъ w znaczeniu kogut, a jego użycie w stosunku do lubieżnej kobiety powstało przez analogię do jego zachowania. We współczesnej formie funkcjonuje od XV wieku; wielokrotnie i aż po czasy współczesne pojawia się w literaturze i innych kontekstach kulturowych. Jako wulgaryzm jego publiczne użycie może być karane sądownie. Słowo występuje również w innych językach.

2 kwietnia edytuj

Rhätische Bahn – szwajcarski wąskotorowy przewoźnik kolejowy oraz zarządca infrastruktury z siedzibą w Chur. Spółka obsługuje głównie połączenia regionalne na terenie Gryzonii, a także częściowo na terytorium Włoch. Pierwsze trasy wchodzące w skład obecnej sieci Kolei Retyckich zostały oddane do użytku w latach 80. XIX wieku. Od tego czasu siatka kolejowa została powiększona do 384 km poprzez rozbudowę oraz wchłonięcie mniejszych spółek kolejowych. Sieć jest w 100% zelektryfikowana. Ponad 30% sieci znajduje się na wysokości powyżej 1500 m n.p.m., a w najwyższym punkcie trasa przebiega 2253 m n.p.m. W 2008 roku linie kolejowe przez przełęcze Albula oraz Bernina zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, będąc jednym z trzech znajdujących się na niej zabytków kolejowych. Przez te doliny przebiegają m.in. trasy Bernina Express oraz Glacier Express – uruchamianych przez spółkę pociągów pospiesznych z wagonami panoramicznymi.

3 kwietnia edytuj

Szpak bramiński – gatunek ptaka z rodziny szpakowatych. Główna część jego zasięgu obejmuje subkontynent indyjski. Poza tym obszarem występuje na wschodzie Półwyspu Arabskiego, gdzie został introdukowany, a w 2011 stwierdzono pierwszy lęg w Tadżykistanie. Nie jest zagrożony wyginięciem. Część populacji podejmuje wędrówki. Długość ciała wynosi 18–20 cm, masa ciała 40–54 g. U szpaków bramińskich dymorfizm płciowy objawia się w długości czuba na głowie, która u samców jest większa. Zarówno czoło, jak i ciemię z którego wyrastają wydłużone pióra tworzące czub są czarne. Płaszcz, grzbiet, pokrywy skrzydłowe i kuper są szare z brązowym nalotem. Spód ciała ma barwę cynamonową. Ogon szarobrązowy, wszystkie sterówki za wyjątkiem środkowej pary mają białe końcówki. Dziób żółty, zielonawy i niebieskawy u nasady odpowiednio górnej szczęki i żuchwy. Środowiskiem życia szpaków bramińskich są otwarte lasy z drzewami zrzucającymi liście, zakrzewienia i tereny upraw niedaleko ludzkich siedlisk. Stwierdzane były do wysokości 4400 m n.p.m. Przebywają w parach, grupach lub większych stadach. Podczas żerowania dołączają również do ptaków innego gatunku. Żywią się owadami i innymi bezkręgowcami.

4 kwietnia edytuj

Bitwa pod Chojnicami – starcie zbrojne z okresu wojny trzynastoletniej, do którego doszło 18 września 1454 roku w pobliżu Chojnic na Pomorzu Gdańskim, zakończone decydującym zwycięstwem wojsk najemnych zakonu krzyżackiego nad koalicyjną armią polsko-związkową – największa bitwa wojny trzynastoletniej i jednocześnie największa klęska Królestwa Polskiego w historii starć zbrojnych z Krzyżakami. Pomimo sukcesu w pierwszym starciu i pokonaniu dowodzonej przez Rudolfa von Sagana krzyżackiej osłony, źle dowodzone, przestarzałe i nieposługującego się nowoczesną bronią polskie pospolite ruszenie uległo w kolejnej fazie bitwy krzyżackiej armii zawodowej, dowodzonej przez Bernharda von Zinnenberga i wypadowi garnizonu miasta pod dowództwem von Plauena. Król Kazimierz IV został zmuszony do ucieczki, a Krzyżacy kosztem ok. 100 zabitych, w tym księcia Rudolfa, rozbili całkowicie armię królewską, której straty wyniosły 3000 zabitych i 300 wziętych do niewoli. Bezpośrednim następstwem starcia było zniesienie oblężenia Chojnic i Malborka oraz podjęcie przez Krzyżaków udanych działań celem odzyskania miast i twierdz nad Wisłą i na Powiślu.

5 kwietnia edytuj

Stanisław Moskal (ur. 4 marca 1935 w Krakowie) – polski naukowiec i pisarz, socjolog wsi, profesor nauk rolniczych, związany z Uniwersytetem Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Badał przemiany kulturowe i uwarunkowania rozwoju wsi polskiej a szczególnie świadomość ekologiczną jej mieszkańców. Jest autorem Wstępu do imagineskopii w formie prześmiewczego traktatu naukowego, którego fikcyjna metodologia i stylizacja były używane przez czytelników w różnych zastosowaniach praktycznych i teoretycznych. Książka, wydana po raz pierwszy w 1977 roku, stała się przedmiotem szeregu analiz literackich, naukoznawczych oraz filozoficznych, a także kultowym tematem licznych blogów. Imagineskopia okazała się inspiracją do nowatorskich eksperymentów artystycznych. Zainteresowanie nią rozwija się w XXI wieku. Doświadczenie profesjonalne autora jako naukowca i socjologa znalazło odbicie w humorystycznym tekście naukowym, który jest porównywany do dzieł czołowych przedstawicieli prozy podobnego gatunku. Autor pisze pod pseudonimem „Śledź Otrembus Podgrobelski”.

6 kwietnia edytuj

Nowa Zelandia na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1968 – sześcioosobowa kadra sportowców reprezentujących Nową Zelandię na igrzyskach w 1968 roku w Grenoble. Reprezentacja składała się z dwóch kobiet i czterech mężczyzn, którzy wystąpili w jednej z dziesięciu dyscyplin, które Międzynarodowy Komitet Olimpijski włączył do kalendarza igrzysk. Wszyscy zawodnicy wystartowali w zawodach narciarstwa alpejskiego i dla każdego z nich był to debiut na igrzyskach olimpijskich. Najmłodszym reprezentantem Nowej Zelandii była niespełna osiemnastoletnia Margot Blakely, najstarszym zaś mający dwadzieścia pięć lat Thomas Huppert, który był jednocześnie chorążym reprezentacji. Najwyższą pozycję – trzydziestą – zajęła Anne Reid w żeńskim slalomie, wyprzedzając jednakże tylko jedną zawodniczkę. Za najlepszy wynik Nowozelandzki Komitet Olimpijski uznał zatem 42. lokatę Roberta Palmera wśród 73 sklasyfikowanych w zjeździe zawodników.

7 kwietnia edytuj

Wielki post – w chrześcijaństwie czas pokuty przygotowujący do przeżycia najważniejszych dla chrześcijan świąt wielkanocnych. Dla wiernych ma być czasem pokuty i nawrócenia, a zalecane są: post, jałmużna i modlitwa. W Kościele łacińskim zaczyna się w Środę Popielcową przed I Niedzielą wielkiego postu. Tradycyjnie i zgodnie z prawem kanonicznym obowiązującym do 1983 roku trwał do Wielkiej Soboty. Aktualny Kodeks prawa kanonicznego nie precyzuje dnia jego zakończenia. Czas trwania wielkiego postu dla Kościoła rzymskokatolickiego określa List okólny o przygotowaniu i obchodzeniu świąt paschalnych «Paschalis sollemnitatis» Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Zgodnie z nim wielki post trwa do Wielkiego Czwartku, a w Wielki Piątek i Wielką Sobotę obchodzony jest post paschalny. Wielki post u grekokatolików i prawosławnych rozpoczyna się od Czystego Poniedziałku pierwszego tygodnia czterdziestodniowego postu. W Cerkwi prawosławnej kończy się w piątek przed Niedzielą Palmową, a w Kościołach greckokatolickich wielki post kończy Niedziela Palmowa, zwana w kościołach wschodnich Niedzielą Wierzbową. W językach pierwotnego Kościoła wielki post był określany jako Quadragesima, czyli dosłownie 40 dni, co miało wskazywać na wzorzec, do którego nawiązywał – do trwającego 40 dni postu Jezusa Chrystusa.

8 kwietnia edytuj

Sumak octowiec – gatunek rośliny z rodziny nanerczowatych. Występuje w naturze we wschodniej części Ameryki Północnej, ale został szeroko rozprzestrzeniony w strefach klimatu umiarkowanego obu półkul. Uprawiany jest głównie jako roślina ozdobna ze względu na efektowny pokrój, kwiaty i owocostany oraz intensywne przebarwianie się liście jesienią. Jest przy tym rośliną odporną na mrozy i susze, dobrze znosi warunki miejskie i rosnąć może na terenach zanieczyszczonych, poprzemysłowych. Rozprzestrzeniony poza swoim zasięgiem na różnych obszarach stał się uciążliwym gatunkiem inwazyjnym. Poza nasadzeniami ozdobnymi i biotechnicznymi roślina wykorzystywana była jako źródło tanin, owocami aromatyzowane są napoje. Jest rośliną miododajną. W ograniczonym stopniu lub dawniej wykorzystywano też ją jako olejodajną, barwierską, leczniczą, w homeopatii oraz jako źródło surowca drzewnego.

9 kwietnia edytuj

Narocz – największe jezioro na Białorusi, położone w obwodzie mińskim, w rejonie miadzielskim, część Naroczańskiej Grupy Jezior i dorzecza rzeki Narocz. Jezioro uformowało się w wyniku ostatniego zlodowacenia. Położone jest na terenie Naroczańskiego Parku Narodowego, stanowi największy na Białorusi rejon wypoczynkowy i sanatoryjny. Narocz jest także miejscem połowu ryb i podlega zarybianiu. W Naroczy żyje 25 gatunków ryb, z których 19 to gatunki rodzime. Dominują wśród nich sielawa oraz sieja. Wśród wodnej flory jeziora Narocz występuje kilkadziesiąt gatunków ściśle wodnych roślin, w tym rośliny kwiatowe oraz glony. Zarasta ponad 20% powierzchni jeziora. Narocz jest wymieniana jako trzecie pod względem czystości jezioro na Białorusi. Jednak w związku z intensyfikacją rolnictwa i zwiększeniem wpływu działalności człowieka zaobserwowano pogorszenie jego stanu ekologicznego. W okresie międzywojennym zbiornik był największym jeziorem II Rzeczypospolitej.

10 kwietnia edytuj

Piwo – napój alkoholowy otrzymywany w wyniku fermentacji alkoholowej brzeczki piwnej. Brzeczka ta stanowi wodny wyciąg ze słodu browarnego z dodatkiem chmielu i ewentualnie innych surowców. Produkcja piwa najczęściej przebiega w następujący sposób: rozdrobniony słód miesza się z ciepłą wodą, czasem z dodatkiem innych surowców skrobiowych i enzymów. Uzyskuje się w ten sposób ekstrakt, który poddawany jest gotowaniu wraz z chmielem, a następnie się go klaruje i schładza. Płyn ten ulega fermentacji przez dodane drożdże piwowarskie. Powstałe piwo zazwyczaj filtruje się i podaje jako napój musujący, z uwalniającymi się pęcherzykami dwutlenku węgla tworzącymi pianę. Wyraz piwo wywodzi się z prasłowiańskiego słowa pivo oznaczającego napitek, napój. Piwo to najstarszy i najczęściej spożywany napój alkoholowy oraz trzeci pod względem popularności po wodzie oraz herbacie napój na świecie.

11 kwietnia edytuj

Barwy ochronne – polski film fabularny z 1976 roku w reżyserii Krzysztofa Zanussiego zaliczany do nurtu kina moralnego niepokoju. Osią filmu jest pojedynek postaw dwóch językoznawców, idealistycznego asystenta Jarosława Kruszyńskiego (Piotr Garlicki) i cynicznego docenta Jakuba Szelestowskiego (Zbigniew Zapasiewicz) podczas studenckiego obozu językoznawczego. Jakub próbuje uświadomić Jarkowi, że ten nie dostrzega powszechnego kunktatorstwa oraz korupcji panującej na wyższej uczelni. Zrealizowany przez Zespół Filmowy „Tor” film Zanussiego spotkał się z powszechnym uznaniem, co wiceminister kultury Janusz Wilhelmi usiłował wykorzystać do rozgrywki politycznej przeciwko równolegle wyświetlanemu Człowiekowi z marmuru Andrzeja Wajdy. Barwy ochronne zdobyły Grand Prix Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych, na którym doceniono również scenariusz Zanussiego oraz rolę Zapasiewicza. W recenzjach krytycznych przeważnie przyznawano moralną wyższość rozczarowanemu życiem uczelnianym docentowi Szelestowskiemu.

12 kwietnia edytuj

Włókniakomięsak guzowaty skóry – mięsak skóry zaliczany do grupy nowotworów tkanki włóknistej z fibroblastów i miofibroblastów o granicznej złośliwości rzadko przerzutujących. Choroba cechuje się powolnym, wieloletnim wzrostem. Początkowo nowotwór przyjmuje formę twardej blaszki koloru czerwonego do niebieskiego, która w miarę postępu choroby ulega uniesieniu z wytworzeniem kilku guzków. Kliniczne podejrzenie choroby jest stawiane na podstawie obrazu klinicznego, jednak niezbędne jest potwierdzenie rozpoznania na podstawie badania histopatologicznego materiału uzyskanego podczas biopsji. Podstawową metodą leczenia jest chirurgiczne wycięcie guza w marginesie zdrowych tkanek. W przypadku nawrotu konieczna jest ponowna operacja. Chorobę nieoperacyjną i chorobę z przerzutami leczy się za pomocą imatynibu. Chorobę odkryli i wyodrębnili w 1924 roku Ferdinand-Jean Darier oraz M. Fernand.

13 kwietnia edytuj

SMS Babenberg – przeddrednot zbudowany dla austro-węgierskiej marynarki na początku XX wieku. Stępkę pod okręt położono w styczniu 1901 roku w stoczni Stabilimento Tecnico Triestino w Trieście. Został zwodowany w październiku 1902 roku jako ostatni okręt typu Habsburg. Jak wszystkie okręty z jego typu, Babenberg miał 113,1 m długości długości na linii wody oraz 114,55 m długości całkowitej. Wyporność okrętu wynosiła 8364 tony. Załoga składała się z 638 oficerów i marynarzy. Uzbrojenie główne pancernika składało się z trzech dział kal. 240 mm o długości lufy 40 kalibrów (L/40), zamontowanych w jednej podwójnej wieży artyleryjskiej na dziobie okrętu i jednej pojedynczej wieży na rufie. Działa typu K01 zostały wyprodukowane przez firmę Škoda Transportation. Była to licencyjna odmiana armat Krupp C 97. Okręt razem ze swoimi siostrzanymi okrętami wziął udział w ostrzale Ankony podczas I wojny światowej. Po wojnie został przekazany Wielkiej Brytanii jako pryz. Został zezłomowany we Włoszech w 1921 roku.

14 kwietnia edytuj

Slammiversary XV – gala wrestlingu zorganizowana przez amerykańską federację Global Force Wrestling (GFW), nadawana na żywo w systemie pay-per-view. Odbyła się 2 lipca 2017 roku w Universal Studios w Orlando na Florydzie. Była to trzynasta gala z cyklu Slammiversary, a zarazem pierwsze pay-per-view GFW w 2017 roku. Organizacja celebrowała piętnastą rocznicę powstania. Karta walk składała się z ośmiu pojedynków, w tym czterech o tytuły mistrzowskie, a samo wydarzenie poprzedził pre-show match. W walce wieczoru Alberto El Patrón, GFW Global Champion, pokonał Bobby’ego Lashleya, Impact Wrestling World Heavyweight Championa, i zintegrował oba pasy mistrzowskie. Unifikacji uległy również pasy kobiece, gdy Sienna, GFW Women’s Championka, wygrała z Rosemary, Impact Wrestling Knockouts Championką. W innych pojedynkach Sonjay Dutt obronił Impact Wrestling X Division Championship w 2 Out of 3 Falls matchu przeciwko Low Kiemu. Larry Csonka, redaktor portalu internetowego 411mania.com, ocenił galę na 7,2 w 10-punktowej skali.

15 kwietnia edytuj

Far Cry 3: Blood Dragon – gra akcji, która została wydana 1 maja 2013 roku roku przez Ubisoft na platformy Xbox 360, PlayStation 3 oraz Microsoft Windows. Jest to samodzielny dodatek do Far Cry 3. Akcja gry toczy się w dystopijnym świecie w 2007 roku, gdzie miała miejsce wojna nuklearna. Rex i Spider są amerykańskimi żołnierzami, którzy mają wszczepione implanty i części mechaniczne. Obaj zostają wysłani na nienazwaną wyspę w celu odnalezienia byłego agenta Sloana. Rozgrywka Far Cry 3: Blood Dragon stanowi parodię lat 80. XX wieku, przerysowując takie elementy jak błyszczące neony czy lasery. Początkowo produkowany jako DLC, Blood Dragon ewoluował do samodzielnego dodatku. Na miesiąc przed premierą nastąpił wyciek produktu do internetu. Gra zyskała pozytywne oceny w mediach. Recenzenci chwalili ścieżkę dźwiękową i powrót do lat 80. Krytykowano natomiast krótką kampanię i małą liczbę zadań pobocznych. Łącznie sprzedano ponad milion kopii produktu

16 kwietnia edytuj

Oasis – brytyjski zespół rockowy założony w 1991 roku w Manchesterze. Pierwotnie w jego skład wchodzili: Liam Gallagher, Paul Arthurs, Paul McGuigan oraz Tony McCarroll. Piątym członkiem, który dołączył do zespołu nieco później był starszy brat Liama, Noel Gallagher. W 1993 roku grupa Oasis podpisała kontrakt z niezależną wytwórnią płytową Creation Records i wydała swój debiutancki album Definitely Maybe. W kolejnym roku, w składzie z nowym perkusistą Alanem White’em, zespół nagrał (What's the Story) Morning Glory?. Wraz z Suede, Pulp oraz Blur, grupa z Manchesteru zaczęła być postrzegana jako członkowie britpopowej „wielkiej czwórki”. Popularność przynosiły jej również kontrowersyjny styl życia i częste spory braci Gallagher, obszernie opisywane przez tabloidy. Osiem utworów oraz osiem albumów Oasis znalazło się na pierwszym miejscu UK Singles Chart i UK Albums Chart. Grupa jest zdobywcą siedemnastu statuetek NME Awards, dziewięciu Q Awards, czterech MTV Europe Music Awards oraz sześciu Brit Awards.

17 kwietnia edytuj

Piwo – napój alkoholowy otrzymywany w wyniku fermentacji alkoholowej brzeczki piwnej. Brzeczka ta stanowi wodny wyciąg ze słodu browarnego z dodatkiem chmielu i ewentualnie innych surowców. Produkcja piwa najczęściej przebiega w następujący sposób: rozdrobniony słód miesza się z ciepłą wodą, czasem z dodatkiem innych surowców skrobiowych i enzymów. Uzyskuje się w ten sposób ekstrakt, który poddawany jest gotowaniu wraz z chmielem, a następnie się go klaruje i schładza. Płyn ten ulega fermentacji przez dodane drożdże piwowarskie. Powstałe piwo zazwyczaj filtruje się i podaje jako napój musujący, z uwalniającymi się pęcherzykami dwutlenku węgla tworzącymi pianę. Wyraz piwo wywodzi się z prasłowiańskiego słowa pivo oznaczającego napitek, napój. Piwo to najstarszy i najczęściej spożywany napój alkoholowy oraz trzeci pod względem popularności po wodzie oraz herbacie napój na świecie.

18 kwietnia edytuj

Barwy ochronne – polski film fabularny z 1976 roku w reżyserii Krzysztofa Zanussiego zaliczany do nurtu kina moralnego niepokoju. Osią filmu jest pojedynek postaw dwóch językoznawców, idealistycznego asystenta Jarosława Kruszyńskiego (Piotr Garlicki) i cynicznego docenta Jakuba Szelestowskiego (Zbigniew Zapasiewicz) podczas studenckiego obozu językoznawczego. Jakub próbuje uświadomić Jarkowi, że ten nie dostrzega powszechnego kunktatorstwa oraz korupcji panującej na wyższej uczelni. Zrealizowany przez Zespół Filmowy „Tor” film Zanussiego spotkał się z powszechnym uznaniem, co wiceminister kultury Janusz Wilhelmi usiłował wykorzystać do rozgrywki politycznej przeciwko równolegle wyświetlanemu Człowiekowi z marmuru Andrzeja Wajdy. Barwy ochronne zdobyły Grand Prix Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych, na którym doceniono również scenariusz Zanussiego oraz rolę Zapasiewicza. W recenzjach krytycznych przeważnie przyznawano moralną wyższość rozczarowanemu życiem uczelnianym docentowi Szelestowskiemu.

19 kwietnia edytuj

Włókniakomięsak guzowaty skóry – mięsak skóry zaliczany do grupy nowotworów tkanki włóknistej z fibroblastów i miofibroblastów o granicznej złośliwości rzadko przerzutujących. Choroba cechuje się powolnym, wieloletnim wzrostem. Początkowo nowotwór przyjmuje formę twardej blaszki koloru czerwonego do niebieskiego, która w miarę postępu choroby ulega uniesieniu z wytworzeniem kilku guzków. Kliniczne podejrzenie choroby jest stawiane na podstawie obrazu klinicznego, jednak niezbędne jest potwierdzenie rozpoznania na podstawie badania histopatologicznego materiału uzyskanego podczas biopsji. Podstawową metodą leczenia jest chirurgiczne wycięcie guza w marginesie zdrowych tkanek. W przypadku nawrotu konieczna jest ponowna operacja. Chorobę nieoperacyjną i chorobę z przerzutami leczy się za pomocą imatynibu. Chorobę odkryli i wyodrębnili w 1924 roku Ferdinand-Jean Darier oraz M. Fernand.

20 kwietnia edytuj

Minuskuł 69 – rękopis Nowego Testamentu pisany minuskułą na pergaminie i papierze w języku greckim z XV wieku. Kolejność ksiąg Nowego Testamentu jest nietypowa, występują pozabiblijne dodatki. Niektóre partie kodeksu zostały utracone. Tekst Ewangelii reprezentuje cezarejską tradycję tekstualną, tekst Dziejów i Listów powszechnych reprezentuje bizantyńską tradycję tekstualną. Kodeks zawiera pozabiblijne dodatki. W całym rękopisie naliczono 1129 błędów itacyzmu, stosuje nietypowe formy gramatyczne. Frederick Henry Ambrose Scrivener naliczył 74 opuszczeń w tekście spowodowanych błędem homoioteleuton. Zdaniem Scrivenera odpowiedzialność za te opuszczenia ponosi sam skryba, który niezbyt uważnie kopiował tekst. Rękopis od 1640 roku przechowywany jest w Leicester. Od XVIII wieku jego tekst cieszy się zainteresowaniem wśród krytyków tekstu i cytuje się go we wszystkich krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Dostępny jest w formie zdigitalizowanej.

21 kwietnia edytuj

Odilo Globocnik (ur. 21 kwietnia 1904 w Trieście, zm. 31 maja 1945 w Paternion) – austriacki nazista, wysokiej rangi funkcjonariusz NSDAP i SS, zbrodniarz wojenny, jeden z głównych organizatorów i wykonawców Zagłady Żydów. W stopniu podoficera SS wziął udział w kampanii wrześniowej. Po jej zakończeniu Heinrich Himmler mianował go Dowódcą SS i Policji w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa. Na nowym stanowisku organizował represje wobec polskiej inteligencji i duchowieństwa. Był także współodpowiedzialny za masowe egzekucje sowieckich jeńców wojennych. Opowiadał się za szybkim przekształceniem dystryktu w niemiecki obszar osiedleńczy. Zdaniem Bogdana Musiała jest prawdopodobne, iż to on opracował plan wymordowania polskich Żydów w obozach zagłady, a następnie przekonał do niego Himmlera. Kierował rozpoczętą w marcu 1942 roku akcją „Reinhardt”, podczas której w obozach śmierci i masowych egzekucjach zgładzono około 1,8 mln osób. W maju 1945 roku został aresztowany przez żołnierzy brytyjskich w swej górskiej kryjówce nieopodal Paternion. Jeszcze tego samego dnia popełnił samobójstwo przez zażycie cyjanku.

22 kwietnia edytuj

Edmund Kowal (ur. 16 lutego 1931 w Bobrku, zm. 22 kwietnia 1960 w Poznaniu) – polski piłkarz. Kowal był wychowankiem Odry Bobrek, skąd w wieku osiemnastu lat trafił do Stali Bobrek. W 1952 roku dostał powołanie do wojska, natomiast w 1953 roku służbowe oddelegowanie do Wawelu Kraków. W latach 1953–1956 grał dla Legii Warszawa, natomiast od 1957 roku występował w Górniku Zabrze. Z Legią dwukrotnie zaliczył krajowy dublet, zdobywając mistrzostwo i Puchar Polski. W barwach Górnika dwukrotnie został mistrzem Polski. Kowal był reprezentantem Polski w latach 1953–1958. Wystąpił w tym czasie w ośmiu meczach i zdobył jedną bramkę. Zadebiutował w kadrze prowadzonej przez selekcjonera Ryszarda Koncewicza w towarzyskim spotkaniu przeciwko Bułgarii, zaś jedyną bramkę zdobył w meczu z reprezentacją Finlandii. Zmarł w wyniku obrażeń poniesionych w wypadku podczas wskakiwania do tramwaju.

23 kwietnia edytuj

Gerhard Schallert (ur. 20 marca 1975) – austriacki skoczek narciarski, reprezentant kraju, trzykrotny medalista zimowej uniwersjady w latach 1997 i 1999, wicemistrz świata juniorów w drużynie z 1993 roku. W latach 1990–1993 startował w zawodach z cyklu Alpen Cup. Dwukrotnie w konkursach w sezonie 1992/1993 stał na podium. W sezonie 1992/1993 wygrał dwa kończące sezon konkursy Pucharu Europy w Gällivare. W Pucharze Świata po raz pierwszy zaprezentował się podczas kwalifikacji do konkursu Turnieju Czterech Skoczni w 1994 roku w Innsbrucku. Pierwszy raz w konkursie głównym wystąpił 22 stycznia tego roku w Sapporo i zajął w nim 45. miejsce. Łącznie w swojej karierze pięciokrotnie plasował się w czołowej trzydziestce zawodów Pucharu Świata. Jest bratem Richarda Schallerta, skoczka i trenera skoków narciarskich.

24 kwietnia edytuj

SM UC-13 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, trzynasty w kolejności okręt podwodny typu UC I. Zwodowany 11 maja 1915 roku w stoczni AG Weser w Bremie, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 15 maja 1915 roku. Przewieziony w częściach nad Adriatyk, został nominalnie wcielony w skład Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine pod nazwą U-25. W czasie służby operacyjnej na Morzu Egejskim oraz Morzu Czarnym okręt odbył 3 patrole bojowe, podczas których zatopił 3 statki o łącznej pojemności 387 BRT, zaś jeden statek o pojemności 1280 BRT został uszkodzony. UC-13 został zniszczony 29 listopada 1915 roku, po wejściu na mieliznę na wschód od Bosforu. Załoga UC-13 wraz z cenniejszym wyposażeniem została ewakuowana przez holownik „Paris”, a kadłub niemieckiego okrętu został ostatecznie zniszczony ostrzałem artyleryjskim rosyjskich niszczycieli.

25 kwietnia edytuj

Ustrój polityczny Aten – dzieło przypisywane Arystotelesowi lub jednemu z jego uczniów, jedyna część politei w znacznej części zachowana do naszych czasów. Powstało prawdopodobnie w latach trzydziestych IV wieku p.n.e. Na ściślejsze określenie ram czasowych pozwala dokonana przez historyków analiza treści i porównanie jej ze znanymi nam z innych źródeł wydarzeniami. Traktat opisuje historię polityczną Aten oraz funkcjonowanie ustroju ateńskiego w czasach współczesnych pisarzowi. Traktat został odnaleziony na papirusie P. Lond. 131 i wydany w 1891 roku przez Frederica George’a Kenyona. Praca dzieli się na dwie części. Część historyczną stanowi niezachowany początek oraz rozdziały 1–41, część systematyczną rozdziały 42–69.

26 kwietnia edytuj

Fleksja w języku łacińskim – odmiana rzeczownika i przymiotnika przez przypadki w języku łacińskim. W języku łacińskim jest 6 przypadków, kolejno: nominativus (mianownik), genetivus (dopełniacz), dativus (celownik), accusativus (biernik), ablativus (ablatyw) oraz vocativus (wołacz). Funkcje przypadków często są odmienne niż w języku polskim. W języku łacińskim występuje 5 deklinacji, oznaczanych numerami I, II, III, IV, V. Odpowiadają one tematom kończącym się na -a, -o, -i lub spółgłoskę, -u i -e. Deklinacje I i V skupiają rzeczowniki (i także przymiotniki) rodzaju żeńskiego, w deklinacji II i IV występują rzeczowniki (w II także przymiotniki) rodzaju męskiego i nijakiego, deklinacja III dotyczy wszystkich rodzajów. Istnieją wyjątki od wzorców odmiany a także zaszeregowania rzeczowników do poszczególnego rodzaju; niektóre przypadki są pochodną rozwoju języka i na różnym etapie spotykane są odmienne formy.

27 kwietnia edytuj

Minuskuł 69 – rękopis Nowego Testamentu pisany minuskułą na pergaminie i papierze w języku greckim z XV wieku. Kolejność ksiąg Nowego Testamentu jest nietypowa, występują pozabiblijne dodatki. Niektóre partie kodeksu zostały utracone. Tekst Ewangelii reprezentuje cezarejską tradycję tekstualną, tekst Dziejów i Listów powszechnych reprezentuje bizantyńską tradycję tekstualną. Kodeks zawiera pozabiblijne dodatki. W całym rękopisie naliczono 1129 błędów itacyzmu, stosuje nietypowe formy gramatyczne. Frederick Henry Ambrose Scrivener naliczył 74 opuszczeń w tekście spowodowanych błędem homoioteleuton. Zdaniem Scrivenera odpowiedzialność za te opuszczenia ponosi sam skryba, który niezbyt uważnie kopiował tekst. Rękopis od 1640 roku przechowywany jest w Leicester. Od XVIII wieku jego tekst cieszy się zainteresowaniem wśród krytyków tekstu i cytuje się go we wszystkich krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Dostępny jest w formie zdigitalizowanej.

28 kwietnia edytuj

Odilo Globocnik (ur. 21 kwietnia 1904 w Trieście, zm. 31 maja 1945 w Paternion) – austriacki nazista, wysokiej rangi funkcjonariusz NSDAP i SS, zbrodniarz wojenny, jeden z głównych organizatorów i wykonawców Zagłady Żydów. W stopniu podoficera SS wziął udział w kampanii wrześniowej. Po jej zakończeniu Heinrich Himmler mianował go Dowódcą SS i Policji w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa. Na nowym stanowisku organizował represje wobec polskiej inteligencji i duchowieństwa. Był także współodpowiedzialny za masowe egzekucje sowieckich jeńców wojennych. Opowiadał się za szybkim przekształceniem dystryktu w niemiecki obszar osiedleńczy. Zdaniem Bogdana Musiała jest prawdopodobne, iż to on opracował plan wymordowania polskich Żydów w obozach zagłady, a następnie przekonał do niego Himmlera. Kierował rozpoczętą w marcu 1942 roku akcją „Reinhardt”, podczas której w obozach śmierci i masowych egzekucjach zgładzono około 1,8 mln osób. W maju 1945 roku został aresztowany przez żołnierzy brytyjskich w swej górskiej kryjówce nieopodal Paternion. Jeszcze tego samego dnia popełnił samobójstwo przez zażycie cyjanku.

29 kwietnia edytuj

Edmund Kowal (ur. 16 lutego 1931 w Bobrku, zm. 22 kwietnia 1960 w Poznaniu) – polski piłkarz. Kowal był wychowankiem Odry Bobrek, skąd w wieku osiemnastu lat trafił do Stali Bobrek. W 1952 roku dostał powołanie do wojska, natomiast w 1953 roku służbowe oddelegowanie do Wawelu Kraków. W latach 1953–1956 grał dla Legii Warszawa, natomiast od 1957 roku występował w Górniku Zabrze. Z Legią dwukrotnie zaliczył krajowy dublet, zdobywając mistrzostwo i Puchar Polski. W barwach Górnika dwukrotnie został mistrzem Polski. Kowal był reprezentantem Polski w latach 1953–1958. Wystąpił w tym czasie w ośmiu meczach i zdobył jedną bramkę. Zadebiutował w kadrze prowadzonej przez selekcjonera Ryszarda Koncewicza w towarzyskim spotkaniu przeciwko Bułgarii, zaś jedyną bramkę zdobył w meczu z reprezentacją Finlandii. Zmarł w wyniku obrażeń poniesionych w wypadku podczas wskakiwania do tramwaju.

30 kwietnia edytuj

Gerhard Schallert (ur. 20 marca 1975) – austriacki skoczek narciarski, reprezentant kraju, trzykrotny medalista zimowej uniwersjady w latach 1997 i 1999, wicemistrz świata juniorów w drużynie z 1993 roku. W latach 1990–1993 startował w zawodach z cyklu Alpen Cup. Dwukrotnie w konkursach w sezonie 1992/1993 stał na podium. W sezonie 1992/1993 wygrał dwa kończące sezon konkursy Pucharu Europy w Gällivare. W Pucharze Świata po raz pierwszy zaprezentował się podczas kwalifikacji do konkursu Turnieju Czterech Skoczni w 1994 roku w Innsbrucku. Pierwszy raz w konkursie głównym wystąpił 22 stycznia tego roku w Sapporo i zajął w nim 45. miejsce. Łącznie w swojej karierze pięciokrotnie plasował się w czołowej trzydziestce zawodów Pucharu Świata. Jest bratem Richarda Schallerta, skoczka i trenera skoków narciarskich.