Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2008/07
Aktualnie na stronie głównej Wielka, większa i największa – fantastyczna powieść młodzieżowa autorstwa Jerzego Broszkiewicza, wydana w 1960 roku przez wydawnictwo Nasza Księgarnia. Składa się z trzech części. Bohaterowie, para nastolatków, przeżywają trzy tytułowe przygody – ratują porwane dziecko, rozbitków katastrofy lotniczej, a na koniec spotykają Obcych i metodami dyplomatycznymi bronią przed nimi całą ludzkość. We wszystkich przygodach ich przewodnikiem jest mówiący samochód marki Opel Kapitän. Bohaterowie tej książki występują także w innej powieści Broszkiewicza – Długi deszczowy tydzień. Powieść zdobyła uznanie krytyków oraz badaczy literatury, którzy uznali ją za znaczącą pozycję w rozwoju polskiej literatury młodzieżowej. Została zekranizowana w 1963 roku. W PRL-u powieść była lekturą uzupełniającą dla klasy 5. W 1979 roku została wpisana na Listę Honorową im. H. Ch. Andersena. Czytaj więcej…
Archiwum ekspozycji dobrych artykułów
Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.
2008:
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2009:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2010:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2011:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2012:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2013:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2014:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2015:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2016:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2017:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2018:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2019:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2020:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2021:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2022:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
2023:
styczeń •
luty •
marzec •
kwiecień •
maj •
czerwiec •
lipiec •
sierpień •
wrzesień •
październik •
listopad •
grudzień
27 czerwca
edytuj
W nocy 1 lipca 1915 grupa niemieckich krążowników i torpedowców wykonała zadanie polegające na rozstawieniu pola minowego w Zatoce Fińskiej w pobliżu Wysp Alandzkich. Meldunek o wykonaniu zadania przejął rosyjski nasłuch radiowy. Przebywająca w pobliżu grupa okrętów rosyjskich, których celem było zbombardowanie Kłajpedy, została 2 lipca skierowana w kierunku nieprzyjaciela. Rozpoczął się rosyjski rajd na Gotlandię.
28 czerwca
edytuj
Plemię Czamorro z wyspy Guam nazywa stwardnienie zanikowe boczne-parkinsonizm/zespół otępienny lytico i bodig. Na półwyspie Kii określane było ono jako choroba Muro. Do dziś zidentyfikowano trzy ogniska endemicznego występowania tej choroby.
29 czerwca
edytuj
Portugalia podzielona jest na 18 dystryktów i dwa regiony autonomiczne – Azory i Maderę. Dystrykty i regiony dzielą się na 308 gmin. Gminy Portugalii są najbardziej stałym elementem podziału administracyjnego tego kraju od czasu jego założenia w XII wieku. Zazwyczaj nazwa gminy jest taka sama jak największego lub historycznie najważniejszego miasta. Gmina jest zwykle znacznie większa od miasta, któremu zawdzięcza nazwę.
30 czerwca
edytujKsiążę nitrzański Vazul był synem Michała, starszym bratem Władysława Łysego i ojcem królów węgierskich Andrzeja I i Beli I oraz księcia Levente. Po roku 1031 został oślepiony na polecenie Stefana I Świętego.
1 lipca
edytujAgnieszka Bolesławówna – przedostatnie dziecko, a także najmłodsza córka Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu – urodziła się w 1137. Roczna data jej narodzin znana jest dzięki Ortliebowi, benedyktynowi z Zwiefalten przebywającemu w 1140 i na początku 1141 na dworze księżnej Salomei w Łęczycy, który w swojej relacji wspomniał, że Agnieszka miała trzy lata.
2 lipca
edytuj
Australijski zespół hardrockowy AC/DC założony został w Sydney w 1973 roku przez braci Angusa i Malcolma Youngów. Zespół jest uznawany m.in. za pioniera muzyki hardrockowej i heavymetalowej wraz z grupami Black Sabbath i Led Zeppelin, chociaż członkowie zespołu zawsze klasyfikowali swoją muzykę jako "rock & roll". Do dzisiaj, AC/DC sprzedało ponad 200 milionów albumów na całym świecie, wliczając w to ponad 69 milionów w samych Stanach Zjednoczonych.
3 lipca
edytuj
Jedną z najwcześniej skolonizowanych wysp wchodzących w skład archipelagu Wysp Owczych jest Vágar (duń. Vågø), zwana inaczej Vágoy. Jest wyspą oceaniczną pochodzenia wulkanicznego. Wokół Vágar znajdują się liczne wysepki oraz szkiery usytuowane głównie na zachodzie w okolicach fiordu Sørvágsfjørður.
4 lipca
edytuj
Trzeci album brytyjskiego duetu Goldfrapp, wydany w Wielkiej Brytanii przez Mute Records 22 sierpnia 2005 roku został zatytułowany Supernature. Album dokumentuje zmianę stylu duetu w kierunku bardziej popowym i tanecznym w porównaniu do poprzednich nagrań. Inspiracjami dla muzyków byli Donna Summer i New Order. Supernature otrzymał nominację do Nagrody Grammy w 2007 w kategorii "Best Electronic/Dance Album".
5 lipca
edytuj
Pierwszy opis stwardnienia rozsianego, przewlekłej, zapalnej, demielinizacyjnej choroby ośrodkowego układu nerwowego, przypisuje się Jeanowi-Martnowi Charcotowi. Do dziś nie jest znana przyczyna choroby, dostępnych jest jednak wiele metod leczniczych, które mogą być pomocne w ograniczaniu postępu schorzenia. Znaczna liczba chorych na świecie i prowadzący do inwalidztwa przebieg choroby sprawiają, że na świecie przeprowadza się liczne próby lecznicze z coraz to nowymi substancjami.
6 lipca
edytuj
Jedną z największych polan w Tatrach jest Wielka Polana Małołącka, główna polana dawnej hali pasterskiej na Dolinie Małej Łąki w Tatrach Zachodnich. Hala Mała Łąka, na którą górale mówili Małałąka lub ku Małołące, zajmowała środkową i górną część Doliny Małej Łąki, sięgając pasterskimi obszarami po szczyty Giewontu, Kopy Kondrackiej i Małołączniaka.
7 lipca
edytujJhonn Balance z Coil w wywiadach mówił, że tytuł drugiego albumu grupy, wydanego w 1986 roku Horse Rotorvator, wziął się z jego snu. Obecnie album uznawany jest za jeden z trzech klasycznych albumów grupy, obok Scatology i Love's Secret Domain, i zaliczany jest do reprezentatywnych albumów gatunku muzyki industrialnej. Na płycie znalazł się cover utworu Leonarda Cohena "Who by Fire". W utworze tym gościnnie zaśpiewał Marc Almond.
8 lipca
edytuj
Synagoga w Międzyrzeczu została zbudowana w latach 1825-1827 na miejscu starej synagogi, która spłonęła w 1824 roku. Architektura nowo wybudowanej synagogi nawiązywała do typowych ortodoksyjnych bożnic, co świadczy o tym, że lokalna społeczność żydowska była konserwatywna i odbiegała od wpływów haskali, której wpływy były bardzo widoczne w sąsiednich miastach.
9 lipca
edytuj
W wielu współczesnych obrzędach chrześcijańskich wyraźnie widoczne są elementy wywodzące się z mitologii baskijskiej. Ślady mitologii są wciąż obecne w baskijskiej kulturze i mentalności Basków. Wywodzi się z niej m.in. powszechne w Baskonii poszanowanie siły fizycznej i stawianie jej ponad przymiotami intelektu, a zwłaszcza ponad przebiegłością, którą przypisywano istotom złym.
10 lipca
edytuj
Na skalistej wyspie pływowej Mont Saint-Michel w południowo-zachodniej Normandii, połączonej z kontynentalną Francją groblą długości 1800 metrów, wzniesione zostało sanktuarium Michała Archanioła. Rocznie zwiedza tę wyspę średnio 3 200 000 osób, co powoduje, że jest to najczęściej poza Paryżem odwiedzana atrakcja turystyczna we Francji.
11 lipca
edytuj
Częstą przyczyną zachorowań na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u małych dzieci oraz zapalenie płuc u osób z osłabioną odpornością są dwoinki zapalenia płuc, określane popularnie jako pneumokoki. Są to gram-dodatnie bakterie tlenowe należące do paciorkowców. Pneumokoki szerzą się drogą kropelkową, a szczyt zachorowań przypada w Polsce na jesień i zimę.
12 lipca
edytujPo I wojnie światowej, powstaniach śląskich i plebiscycie przyznano Polsce część Górnego Śląska. Na terenach przyłączonych do Polski nastąpiła zmiana nazw niemieckich na polskie. Wśród ośmiu przyznanych Polsce powiatów był również powiat katowicki. W latach 1922-1939 należał do autonomicznego województwa śląskiego. Katowicki powiat wiejski obejmował wówczas jedno miasto, 23 gminy oraz 18 obszarów dworskich.
13 lipca
edytuj
Pierwszymi, historycznie poświadczonymi Żydami na ziemiach polskich byli handlarze niewolników słowiańskich z X wieku, którzy dostarczali ich do Europy Zachodniej, a także krajów arabskich. Historia Żydów w Polsce liczy ponad tysiąc lat. Były w niej długie okresy religijnej tolerancji i pomyślnej koniunktury dla krajowej wspólnoty żydowskiej, ale również niemal całkowita eksterminacja (holokaust) przez nazistowskie Niemcy.
14 lipca
edytujAlbum brytyjskiego kompozytora, muzyka i producenta muzycznego Briana Eno z grudnia 1977 – Before and after Science – ukazał się pierwotnie jako płyta gramofonowa, longplay odtwarzany z prędkością 33 i 1/3 obr./min. Wydanie to zawierało litografie załączone w formie oddzielnych, pełnowymiarowych arkuszy papieru. Samo nagranie jest podzielone na odrębne gatunkowo strony: A (art rock) i B (ambient).
15 lipca
edytuj
Drugi najmniejszym (po fenku) lisem świata jest lis wyspowy. Ma on wielkość domowego kota. Zwykle długość jego ciała wynosi 48-50 cm, wysokość 12-15 cm, ogon ma długość 11-29 cm. Lis wyspowy ma szare futro na głowie, czerwone po bokach, białe na brzuchu, gardle i dolnej części pyska, czarne pasy na górnej połowie ogona. Linieje raz w roku, między sierpniem a listopadem, przed pierwszym linieniem szczenięta są wełniane i mają ciemniejszą sierść niż osobniki dorosłe.
16 lipca
edytuj
Historia kolei w krajach habsburskich zaczyna się w pierwszym dziesięcioleciu XIX wieku. Pierwotnie wagonami ciągniętymi przez konie transportowano towary i materiały budowlane – w 1810 powstała kolej konna w Styrii, w pobliżu góry Erzberg, przeznaczona do przewozu kamienia. Liczyła 22 kilometry. Pierwsza kolej żelazna publicznego użytku powstała w 1827. Był to odcinek kolei konnej z Czeskich Budziejowic (Budweis) do Trojan (Trojern).
17 lipca
edytuj
Wskazaniami do podawania paracetamolu są bóle mięśni, stawów, kości, zębów, nerwobóle, ból pleców, barku i głowy, ból miesiączkowy oraz stany gorączkowe, a także ból po zabiegach stomatologicznych i chirurgicznych. Stosowany u osób dorosłych oraz dzieci. Może być podawany doustnie, doodbytniczo oraz dożylnie. Dostępny w wolnej sprzedaży oraz na receptę w postaci tabletek, czopków oraz syropów dla dzieci.
18 lipca
edytuj
Historia Brzeszcz sięga XV wieku – pierwsza wzmianka pochodzi z 1443 roku. Należały one do Księstwa Oświęcimskiego, od 1457 roku były własnością króla polskiego. Ludność zajmowała się głównie rolnictwem, hodowlą zwierząt i ryb. Obecnie to górnicze miasto w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Brzeszcze, położone 50 kilometrów od przejścia granicznego w Cieszynie i 79 kilometrów od Krakowa – stolicy województwa.
19 lipca
edytuj
Kiedy Bóg za karę za złe postępowanie ludzi zdecydował, by zesłać na ziemię potop i zniszczyć wszelkie życie, znalazł jednego dobrego człowieka, Noego. Nakazał mu zbudować arkę i schronić się w niej ze swoją rodziną. Arka Noego miała też pomieścić wszystkie zwierzęta, po siedem samców i samic spośród zwierząt czystych i po samcu i samicy spośród zwierząt nieczystych.
20 lipca
edytuj.svg)
Stany Zjednoczone Ameryki są państwem federalnym, w którym podmiotami federacji są stany. Konstytucja z 1787 roku, będąca najstarszą spisaną konstytucją na świecie, ustanawia klasyczny trójpodział władz, w których to jednak najszersze uprawnienia posiada prezydent. Dlatego też ustrój polityczny Stanów Zjednoczonych określa się jako prezydencjalizm.
21 lipca
edytuj
Piątym co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym jest Księżyc, naturalny satelita Ziemi. To jedyne ciało niebieskie, do którego podróżowali i na którym wylądowali ludzie. Przyspieszenie grawitacyjne na jego powierzchni jest blisko 6 razy słabsze. Księżyc wykonuje pełny obieg Ziemi w ciągu 27,3 dnia, a okresowe zmiany w geometrii układu Ziemia-Księżyc-Słońce powodują występowanie powtarzających się w cyklu 29,5-dniowym faz Księżyca.
22 lipca
edytuj
Podczas zamachu na pociąg pancerny niedaleko Milanówka – 9 czerwca 1906 przydarzył się wypadek, w wyniku którego Walery Sławek, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego nazywany przez marszałka Wiernym Walerym, odniósł ciężkie obrażenia. Eksplodowała mu w dłoniach bomba. Wybuch poważnie poranił go w głowę i klatkę piersiową. Utracił lewe oko i ogłuchł na lewe ucho, w prawej ręce stracił trzy, a w lewej – dwa środkowe palce. Do końca życia nosił brodę, by ukryć blizny na twarzy.
23 lipca
edytujKorzenie mszy beatowej Katarzyny Gärtner sięgają już 1965 roku. Wtedy to grupa młodych muzyków z Podkowy Leśnej o przekornej nazwie Trapiści zadebiutowała 8 grudnia podczas wieczornej mszy świętej. W 1967 roku namówiony przez zespół ks. proboszcz Leon Kantorski zwrócił się do Katarzyny Gärtner z propozycją napisania kilku utworów przeznaczonych do wykonywania podczas nabożeństw z udziałem zespołu. Bardzo pomocnym kompozytorce był Kazimierz Grześkowiak, który opracował teksty mszy beatowej.
24 lipca
edytuj
Największym lądowym stawonogiem na świecie jest krab palmowy. Ten pustelnik znany jest ze swojej umiejętności rozłupywania kokosów za pomocą mocnych szczypiec, aby dostać się do jadalnego wnętrza. Zwany czasem złodziejem palmowym, rabusiem kokosowym lub krabem rozbójnikiem, ponieważ niektóre osobniki lubią kraść błyszczące przedmioty, takie jak patelnie lub srebra, z domów i namiotów.
25 lipca
edytuj
Jednym z najcenniejszych zabytków żydowskiej architektury sakralnej w Polsce jest synagoga w Bobowej. Została zbudowana w 1756 roku, a w 1889 roku spłonęła podczas pożaru, jaki nawiedził miasto. Natychmiast po nim podjęto decyzję o renowacji. Na ścianie wschodniej zachowała się bogato zdobiona, stiukowa oprawa Aron ha-kodesz pochodząca z lat 1777–1778, będąca najlepiej zachowaną w regionie Małopolski.
26 lipca
edytuj
Zespół Peutza-Jeghersa jest rzadką chorobą o częstości szacowanej na 1:150 000. Charakteryzuje się występowaniem plam soczewicowatych na skórze warg i palców oraz na błonie śluzowej policzków, obecnością polipów hamartomatycznych w przewodzie pokarmowym i predyspozycją do nowotworów złośliwych w różnych narządach.
27 lipca
edytuj
Mimo że trudno jest powiązać specyficzne zjawiska pogodowe z globalnym ociepleniem, wzrost temperatury globalnej może powodować zmiany na obszarach rozległych, m.in. topnienie lodowców, zmniejszenie się pokrywy lodów morskich Arktyki i światowy wzrost poziomu morza. Zmiany w ilości i strukturze opadów atmosferycznych mogą spowodować zarówno susze jak i powodzie. Mogą również nastąpić zmiany w intensywności i częstotliwości występowania skrajnych wydarzeń pogodowych.
28 lipca
edytuj
W 1998 roku odkryta została Gliese 876 b – pierwsza planeta pozasłoneczna krążąca wokół czerwonego karła. W następnych latach odkryto kolejne planety tego układu: Gliese 876 c i Gliese 876 d. Gliese 876 b, najbardziej zewnętrzna ze znanych planet układu, krąży wokół macierzystej gwiazdy po niemal kołowej orbicie, z okresem obiegu około 60 dni. Natomiast okres orbitalny Gliese 876 c wynosi 30,340 dnia, co oznacza, że planety te są w rezonansie orbitalnym 2:1.
29 lipca
edytujOpublikował ponad 100 prac z dziedziny filologii i literatury dawnej, współpracował przy powstaniu największego słownika języka angielskiego, wydawanego zaraz po I wojnie, Oxford English Dictionary. Znał (w różnym stopniu) ponad 30 języków, głównie wymarłych, germańskich i celtyckich. John Ronald Reuel Tolkien uczył się także polskiego, lecz uważał go za trudny język i nie potrafił się nim dobrze posługiwać. W 2004 roku magazyn Forbes obliczył, że gdyby J. R. R. Tolkien żył obecnie, jego roczne zarobki wynosiłyby 23 mln dolarów.
30 lipca
edytuj
Każdy karabin ładowany odtylcowo musi mieć mechanizm ryglujący pozwalający otwierać komorę nabojową w celu załadowania amunicji i umożliwiający zabezpieczenie jej podczas oddawania strzału. Szczelne i pewne zaryglowanie lufy było najważniejszą rzeczą w karabinach strzelających amunicją bez łuski. Warunki te spełniał wprowadzony do produkcji w 1842 roku norweski karabin kammerlader.
31 lipca
edytuj
Od czasów starożytnych wody Nigru nawadniały okoliczne pola, dzięki czemu mogły rozwinąć się tam ośrodki afrykańskiej cywilizacji. W górnym i środkowym biegu Niger wylewa raz w roku w okresie pory deszczowej. W tym czasie rzeka zasilana jest deszczami z dwóch stron – w strefie tropikalnej u źródeł i u ujścia. Wody płynące od źródeł potrzebują kilku miesięcy, żeby dotrzeć do dolnego biegu i kiedy tak się stanie, Niger wylewa tam po raz drugi.