Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/maj
Rocznice
1 maja 2020
1 maja: imieniny obchodzą m.in.: Izydora, Józef i Tamara; Święto Pracy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1890 – pierwsze manifestacje robotnicze z okazji święta 1 maja
- 1900 – urodził się polski poeta, prozaik i tłumacz Aleksander Wat (na fotografii)
- 1940 – urodził się polski prozaik, scenarzysta i dramatopisarz Edward Redliński
- 1945 – śmiercią samobójczą zmarł niemiecki polityk nazistowski, zbrodniarz wojenny Joseph Goebbels, minister propagandy III Rzeszy Niemieckiej, jeden z najbliższych współpracowników oraz doradców Adolfa Hitlera, inicjator „nocy kryształowej” w listopadzie 1938
- 1945 – na terenie Protektoratu Czech i Moraw wybuchło powstanie majowe ludu czeskiego
- 1980 – urodził się polski poeta, prozaik i tłumacz Jacek Dehnel (na fotografii)
3 maja 2020
3 maja: imieniny obchodzą m.in.: Antonina, Leonia i Świętosława; Święto Narodowe Trzeciego Maja
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1455 – urodził się Jan II z dynastii Avis, król Portugalii panujący we latach 1481–1495 (na portrecie), jeden z sygnatariuszy traktatu z Tordesillas
- 1660 – skończył się potop szwedzki: w Oliwie zawarto traktat pokojowy, na mocy którego Jan II Kazimierz zrzekł się praw do tronu szwedzkiego, a Rzeczpospolita zatrzymała część Inflant
- 1815 – na kongresie wiedeńskim zadecydowano o podziale Księstwa Warszawskiego na cztery części: Cesarstwo Austrii zagarnęło okolice Wieliczki; powstało Wielkie Księstwo Poznańskie będące autonomiczną częścią Królestwa Prus; utworzono Królestwo Polskie w unii personalnej z Imperium Rosyjskim oraz utworzono Wolne Miasto Kraków – republikę pod protektoratem trzech sąsiednich mocarstw: Austrii, Prus i Rosji
- 1905 – urodził się brytyjski pisarz George Bidwell, przez dużą część życia mieszkający w Polsce, autor fabularyzowanych powieści historycznych
- 1945 – na Zatoce Lubeckiej samoloty RAF zatopiły niemiecki liniowiec SS Cap Arcona, z kilkoma tysiącami więźniów z obozów koncentracyjnych na pokładzie (na ilustracji płonący Cap Arcona)
- 1960 – powstało Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA)
- 1985 – zmarł polski poeta, pieśniarz, balladzista Wojciech Belon, założyciel Wolnej Grupy Bukowina
5 maja 2020
5 maja: imieniny obchodzą m.in.: Irena, Stanisława i Waldemar
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1880 – uruchomiono pierwszą linię tramwajową we Lwowie
- 1900 – urodziła się polska pisarka Irena Zarzycka (Dzikuska)
- 1955 – weszły w życie układy paryskie: tego dnia zniesiono okupacyjny status Niemiec Zachodnich, przyznano im prawo do posiadania armii oraz włączono do Paktu Północnoatlantyckiego
- 1990 – początek pierwszej rundy rozmów 2+4 w sprawie zjednoczenia Niemiec
- 1995 – zmarł rosyjski szachista Michaił Botwinnik (na fotografii)
- 2000 – w Łazienkach Królewskich w Warszawie odsłonięto pomnik Henryka Sienkiewicza
- 2010 – zmarł nigeryjski polityk Umaru Yar’Adua (na fotografii), prezydent Nigerii od maja 2007 do swojej śmierci
7 maja 2020
7 maja: imieniny obchodzą m.in.: Gizela, Ludomiła i Wirginia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1765 – król Polski i wielki książę litewski Stanisław August Poniatowski ustanowił Order Świętego Stanisława
- 1825 – zmarł wiedeński kompozytor Antonio Salieri, nadworny kapelmistrz cesarza Józefa II, kompozytor solowych utworów instrumentalnych, symfonii, koncertów, dzieł religijnych (kantat, mszy i oratoriów) oraz oper; wedle plotki, Salieri z zawiści miał jakoby otruć Mozarta, motyw ten podejmują: dramat Mozart i Salieri Puszkina, oparta na nim opera Rimskiego-Korsakowa pod tym samym tytułem, dramat Amadeusz Petera Shaffera oraz film fabularny Amadeusz w reżyserii Miloša Formana
- 1840 – urodził się rosyjski kompozytor i pianista Piotr Czajkowski (na fotografii), klasyk romantyzmu, autor poematów symfonicznych, oper, baletów, koncertów czy symfonii (wysłuchaj I koncertu fortepianowego b-moll)
- 1915 – niemiecki okręt podwodny U-20 zatopił brytyjski parowiec transatlantycki RMS Lusitania (na rysunku zatonięcie Lusitanii); podstępny atak na statek pasażerski przyczynił się do włączenia się Stanów Zjednoczonych do I wojny światowej
- 1980 – urodził się polski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny Maciej Zakościelny
- 1985 – zmarł polski prozaik Adam Bahdaj, autor utworów dla dzieci i młodzieży (Podróż za jeden uśmiech, Wakacje z duchami, Stawiam na Tolka Banana)
- 2000 – Władimir Putin został zaprzysiężony na urząd Prezydenta Federacji Rosyjskiej
9 maja 2020
9 maja: imieniny obchodzą m.in.: Karolina, Otokar i Przebor
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1740 – urodził się włoski kompozytor operowy Giovanni Paisiello (na portrecie), przedstawiciel szkoły neapolitańskiej
- 1805 – zmarł niemiecki poeta, dramatopisarz i historyk Friedrich Schiller (na portrecie)
- 1850 – zmarł francuski chemik i fizyk Louis Joseph Gay-Lussac, autor prawa stosunków objętościowych gazów
- 1860 – urodził się szkocki powieściopisarz i dramaturg James Matthew Barrie , autor powieści Piotruś Pan)
- 1950 – Robert Schuman na posiedzeniu rządu francuskiego w Paryżu przedstawił plan utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali
- 1960 – w Stanach Zjednoczonych dopuszczono do sprzedzaży pierwszą pigułkę antykoncepcyjną. W Polsce tabletki tego rodzaju zostały wprowadzono w roku 1966
11 maja 2020
11 maja: imieniny obchodzą m.in.: Berta, Stella i Tadeusz
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 330 – Konstantyn Wielki przeniósł stolicę Cesarstwa Rzymskiego do Konstantynopola – nowego miasta założonego w miejscu dawnego Bizancjum
- 1850 – włoski astronom Annibale de Gasparis odkrył planetoidę (11) Parthenope
- 1860 – Giuseppe Garibaldi z ponad tysiącem ochotników wylądował na Sycylii, aby wesprzeć powstanie przeciw Burbonom (na ilustracji: ochotnicy Garibaldiego w czerwonych koszulach)
- 1910 – prezydent USA William Taft odsłonił pomnik Tadeusza Kościuszki w Waszyngtonie (na fotografii)
- 1930 – urodził się holenderski pionier informatyki Edsger Dijkstra
- 1960 – Mosad porwał z Argentyny niemieckiego zbrodniarza wojennego Adolfa Eichmanna
- 2010 – zmarł polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny Maciej Kozłowski
13 maja 2020
13 maja: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Dobiesław, Magdalena i Serwacy
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1930 – zmarli: norweski oceanograf, przyrodnik i dyplomata Fridtjof Nansen, badacz Arktyki, laureat Pokojowej Nagrody Nobla, oraz polski duchowny katolicki i biskup katowicki Arkadiusz Lisiecki (na portrecie)
- 1950 – urodził się amerykański kompozytor, pianista i piosenkarz Stevie Wonder (na fotografii); tegoż dnia odbył się pierwszy w historii wyścig Formuły 1 o Grand Prix Wielkiej Brytanii na torze Silverstone
- 1960 – wystrzelono pierwszego satelitę telekomunikacyjnego Echo 1; tegoż dnia dokonano pierwszego wejścia na himalajski ośmiotysięcznik Dhaulagiri
- 1970 – urodziła się polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna Hanna Lis
15 maja 2020
15 maja: imieniny obchodzą m.in.: Dionizja, Izydor i Zofia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1845 – urodzili się: polski geolog, paleontolog, geograf i badacz Syberii Jan Czerski, oraz rosyjski zoolog i mikrobiolog Ilja Miecznikow, laureat Nagrody Nobla i odkrywca zjawiska fagocytozy
- 1870 – urodził się Upasani Maharadż (na fotografii), indyjski hinduistyczny mistrz duchowy i święty
- 1970 – urodzili się: holenderski piłkarz Frank de Boer, w latach 1990-2004 gracz reprezentacji narodowej, od 2010 trener amsterdamskiego klubu Ajax , oraz holenderski piłkarz Ronald de Boer (na fotografii), gracz reprezentacji narodowej od 1993 do 2003
- 2005 – zostały odkryte dwa nowe obiekty okrążające Plutona; później nadano im nazwy: Hydra i Nix
- 2010 – zmarł szkocki wynalazca John Shepherd-Barron, pomysłodawca samoobsługowej maszyny, mogącej wypłacać ludziom pieniądze przez całą dobę
17 maja 2020
17 maja: imieniny obchodzą m.in.: Paschalis, Sławomir i Wrocsława
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1870 – urodził się polski poeta, prozaik, dramatopisarz i tłumacz Lucjan Rydel (na portrecie Stanisława Wyspiańskiego); w 1900 jego ślub z córką chłopa z Bronowic stał się wydarzeniem społecznym i artystycznym oraz inspiracją dla Wyspiańskiego do napisania Wesela
- 1900 – II wojna burska: wojska brytyjskie przyszły z odsieczą oblężonemu przez 217 dni przez Burów miastu Mafeking
- 1920 – urodziła się polska aktorka teatralna i filmowa Zofia Rysiówna
- 1930 – zmarł niemiecki inżynier Max Valier, pionier techniki rakietowej
- 1940 – urodził się polski filmowiec-dokumentalista Marcel Łoziński (m.in. 89 mm od Europy, Las Katyński)
- 1990 – Światowa Organizacja Zdrowia skreśliła homoseksualizm z listy chorób i zaburzeń; w rocznicę wydarzenia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Walki z Homofobią
19 maja 2020
19 maja: imieniny obchodzą m.in.: Bernarda, Iwona i Piotr; Światowy Dzień Nieswoistych Zapaleń Jelit
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1480 – zmarł Jan Długosz, historyk, dyplomata, kanonik krakowski, wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka, kronikarz (na portrecie Walerego Eljasza-Radzikowskiego)
- 1890 – urodzili się: polski historyk literatury i krytyk literacki Wacław Borowy, oraz wietnamski przywódca Hồ Chí Minh
- 1895 – zmarł kubański poeta i pisarz José Martí (na fotografii)
- 1970 – zmarli: polski rzeźbiarz August Zamoyski, autor pomnika Fryderyka Chopina w Rio de Janeiro, oraz polski pisarz i eseista Tadeusz Breza
21 maja 2020
21 maja: imieniny obchodzą m.in.: Jan Nepomucen, Krzysztof i Teobald; Wniebowstąpienie Pańskie w Kościołach zachodnich
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1810 – urodził się działający na Mazurach duchowny ewangelicki, etnograf, działacz oświatowy Gustaw Gizewiusz, obrońca języka polskiego w szkolnictwie, jego cześć miasto Łuczany (in. Lec, niem. Lötzen) przemianowano na Giżycko
- 1920 – zmarła amerykańska pisarka Eleanor H. Porter, autorka powieści dla dziewcząt
- 1930 – urodził się polski scenarzysta i reżyser filmowy Sylwester Chęciński (Historia żółtej ciżemki, Wielki Szu, trylogia: Sami swoi, Nie ma mocnych, Kochaj albo rzuć)
- 1980 – urodził się belgijsko-australijski muzyk Gotye (na zdjęciu); tegoż dnia zmarła polska reżyserka teatralna i aktorka żydowskiego pochodzenia Ida Kamińska, była pierwszą aktorką z krajów socjalistycznych nominowaną do Oskara, w latach 1949–1968 pełniła funkcje dyrektora teatrów żydowskich w Łodzi, Wrocławiu i Warszawie, po 1968 na emigracji
- 2000 – zmarł brytyjski aktor i reżyser John Gielgud, odtwórca ról szekspirowskich
23 maja 2020
23 maja: imieniny obchodzą m.in.: Dezyderia, Dezyderiusz i Michał; dziś lub jutro kończące ramadan święto Id al-Fitr
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1795 – urodził się brytyjski architekt Charles Barry, projektant takich budynków jak Pałac Westminsterski (miejsce posiedzeń obu izb brytyjskiego parlamentu) czy wieża zegarowa Big Ben
- 1900 – urodził się niemiecki polityk, zbrodniarz wojenny Hans Frank (na fotografii), jeden z przywódców III Rzeszy i główny twórca jej systemu prawnego, w latach 1939-1945 generalny gubernator okupowanych ziem polskich; tegoż dnia zmarł polski malarz i historyk sztuki Władysław Łuszczkiewicz, prekursor historyzmu w malarstwie polskim, profesor w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, pierwszy dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie
- 1910 – urodził się amerykański klarnecista jazzowy Artie Shaw (na fotografii)
- 1940 – polski okręt podwodny ORP Orzeł wyszedł w swój ostatni patrol na Morze Północne, w trakcie którego – z niewyjaśnionych do dziś przyczyn – zaginął bez śladu
- 1945 – samobójstwo popełnił niemiecki polityk, jeden z przywódców III Rzeszy Heinrich Himmler, Reichsführer-SS, minister spraw wewnętrznych
- 1980 – premiera horroru Lśnienie w reżyserii Stanleya Kubricka
25 maja 2020
25 maja: imieniny obchodzą m.in.: Magdalena, Grzegorz i Mariusz; dzień niepodległości Jordanii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1865 – urodził się holenderski fizyk Pieter Zeeman, laureat Nagrody Nobla w 1902 (na fotografii)
- 1895 – irlandzki literat Oscar Wilde został skazany na dwa lata ciężkich robót za kontakty homoseksualne
- 1955 – urodził się polski neurochirurg i polityk Wojciech Maksymowicz, minister zdrowia w rządzie Jerzego Buzka; tegoż dnia Anglicy George Band i Joe Brown jako pierwsi na świecie zdobyli himalajski ośmiotysięcznik – Kanczendzangę (na fotografii)
- 1960 – urodziła się polska piosenkarka i kompozytorka Majka Jeżowska
- 2005 – zmarła himalaistka amerykańska pochodzenia czeskiego Věra Komárková, pionierka kobiecej wspinaczki wysokogórskiej
27 maja 2020
27 maja: imieniny obchodzą m.in.: Augustyn, Fryderyka i Julian
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1595 – irlandzka wojna dziewięcioletnia: zwycięstwo powstańców nad Anglikami w bitwie pod Clontibret
- 1840 – zmarł włoski skrzypek i kompozytor Niccolò Paganini, twórca wariacji, koncertów skrzypcowych, autor słynnych „24 Kaprysów na skrzypce solo” (do odsłuchania ostatni z nich – Kaprys nr 24 w tonacji A-moll), najwybitniejszy wirtuoz skrzypiec wszech czasów
- 1885 – urodził się polski plastyk Zbigniew Pronaszko, malarz, rzeźbiarz i scenograf
- 1905 – wojna rosyjsko-japońska: rozpoczęła się morska bitwa pod Cuszimą, która zakończyła się klęską floty rosyjskiej
- 1910 – zmarł niemiecki lekarz Robert Koch (na fotografii), współtwórca nowoczesnej bakteriologii, odkrywca prątka gruźlicy, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny
- 1940 – urodził się polski piłkarz Hubert Kostka grający na pozycji bramkarza, gracz reprezentacji Polski
- 1990 – w Polsce odbyły się pierwsze wybory do samorządu terytorialnego po jego przywróceniu
29 maja 2020
29 maja: imieniny obchodzą m.in.: Maksymina, Rajmunda i Urszula
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1500 – zmarł portugalski żeglarz Bartolomeu Dias, który w 1488 został europejskim odkrywcą Przylądka Dobrej Nadziei
- 1830 – urodziła się francuska działaczka anarchistyczna i rewolucjonistka Louise Michel (na fotografii), pionierka feminizmu we Francji
- 1860 – urodził się hiszpański kompozytor i pianista Isaac Albéniz (na fotografii)
- 1865 – urodził się polski inżynier, przemysłowiec i działacz społeczno-gospodarczy Piotr Drzewiecki, pierwszy prezydent Warszawy w II Rzeczypospolitej
- 1915 – urodził się polski przewodnik i ratownik tatrzański oraz aktor i muzyk w podhalańskich zespołach ludowych Tadeusz Gąsienica-Giewont, założyciel zakopiańskiego Zespołu Regionalnego im. Klimka Bachledy
- 1935 – francuski transatlantyk SS Normandie (na fotografii) wypłynął w swój dziewiczy rejs z Hawru do Nowego Jorku
- 1985 – w starciach między kibicami FC Liverpool i Juventusu Turyn przed finałowym meczem Pucharu Europy na stadionie Heysel w Brukseli śmierć poniosło 39 osób
31 maja 2020
31 maja: imieniny obchodzą m.in.: Kamila, Petronela i Sylwiusz; Dzień bez Papierosa; w Kościele katolickim i anglikańskim święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny; Zesłanie Ducha Świętego w Kościołach zachodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 455 – cesarz zachodniorzymski Petroniusz Maksymus został rozszarpany przez tłum, gdy podczas ataku Wandalów na Rzym usiłował uciec z miasta
- 1640 – urodził się król Polski Michał Korybut Wiśniowiecki, nieudolny monarcha wybrany na króla ze względu na zasługi i sławę swego ojca księcia Jeremiego Wiśniowieckiego
- 1800 – zmarł polski magnat, hetman wielki litewski, poeta i kompozytor Michał Kazimierz Ogiński (na portrecie), budowniczy Kanału Ogińskiego, łączącego dorzecze Dniepru i Niemna
- 1930 – urodził się amerykański aktor, reżyser i producent filmowy Clint Eastwood (na fotografii w 1964); popularność zdobył grając w spaghetti westernach: Za garść dolarów, Za kilka dolarów więcej oraz Dobry, zły i brzydki; kolejnym jego słynnym wcieleniem była tytułowa rola w filmie Brudny Harry
- 1940 – pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie został wysadzony w powietrze przez niemieckiego okupanta
- 2010 – atak izraelskich komandosów na konwój z pomocą humanitarną dla Strefy Gazy
2 maja 2020
2 maja: imieniny obchodzą m.in.: Atanazy, Borys i Zygmunt; Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.png)
- 1660 – urodził się włoski kompozytor okresu baroku Alessandro Pietro Scarlatti
- 1670 – została założona Kompania Zatoki Hudsona (logo), potężna korporacja handlowa, której w dzierżawę oddano obszar dorzecza wszystkich rzek uchodzących do Zatoki Hudsona (blisko 4 mln km² – tj. niemal 50% powierzchni współczesnej Kanady i część obecnego USA w Minnesocie i Dakocie Północnej), posiadająca monopol na wszelki handel i łowiectwo na tym terenie
- 1860 – urodził się żydowski dziennikarz Theodor Herzl (na zdjęciu), twórca i główny ideolog syjonizmu
- 1900 – zmarł rosyjski malarz ormiańskiego pochodzenia Iwan Ajwazowski, znakomity marynista (ponad połowa jego dzieł przedstawia wzburzone morze)
- 1980 – urodziła się Monika Michalik, reprezentantka Polski w zapasach, wielokrotna medalistka; tegoż dnia rozpoczęła się 5. podróż apostolska Jana Pawła II, pierwsza do krajów afrykańskich
4 maja 2020
4 maja: imieniny obchodzą m.in.: Damiana, Florian i Gościwit
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1900 – urodził się chorwacki rzeźbiarz Antun Augustinčić (na ilustracji jego dzieło: pomnik Józefa Piłsudskiego w Katowicach)
- 1910 – urodził się polski pisarz, publicysta, krytyk muzyczny i działacz społeczny Jerzy Waldorff, inicjator społecznej zbiórki pieniędzy na odnowę warszawskich Starych Powązek
- 1930 – aresztowanie przez Brytyjczyków Mahatmy Gandhiego
- 1950 – urodził się rumuński piłkarz i trener piłkarski Anghel Iordănescu, wieloletni zawodnik klubu Steaua Bukareszt, obecny trener reprezentacji Rumunii
- 1970 – masakra na uniwersytecie w Kencie w stanie Ohio: Gwardia Narodowa Stanów Zjednoczonych zastrzeliła czterech i zraniła dziewięciu studentów, którzy protestowali przeciwko wojnie w Wietnamie
- 1980 – zmarł jugosłowiański polityk komunistyczny, marszałek Tito (na fotografii), podczas II wojny światowej dowódca oddziałów partyzanckich, przywódca Jugosławii od 1945 aż do swojej śmierci (najpierw jako premier, potem prezydent), jeden z założycieli Ruchu Państw Niezaangażowanych
6 maja 2020
6 maja: imieniny obchodzą m.in.: Filip, Jakub i Jurand
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1820 – Tomasz Zan założył w Wilnie Towarzystwo Przyjaciół Pożytecznej Zabawy
- 1840 – w Wielkiej Brytanii w obiegu oficjalnym pojawił się pierwszy znaczek pocztowy, zwany Penny Black (na ilustracji)
- 1880 – urodził się niemiecki malarz ekspresjonista i grafik Ernst Ludwig Kirchner
- 1940 – amerykański pisarz John Steinbeck otrzymał Nagrodę Pulitzera za powieść Grona gniewu
- 1950 – urodził się polski piosenkarz, instrumentalista i kompozytor Zbigniew Wodecki (na fotografii); tegoż dnia w torfowisku koło duńskiego Silkeborga znaleziono zmumifikowane ciało tzw. człowieka z Tollund
- 1990 – premiera filmu biograficznego Korczak w reżyserii Andrzeja Wajdy
8 maja 2020
8 maja: imieniny obchodzą m.in.: Stanisława, Stanisław i Wiktor
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1880 – zmarł francuski pisarz Gustave Flaubert (na rysunku Nadara), autor powieści Pani Bovary, Szkoła uczuć
- 1945 – dzień po bezwarunkowej kapitulacji niemieckich sił zbrojnych, o godz. 22:43 (czasu miejscowego, według czasu moskiewskiego: po 00:00 9 maja), w radzieckiej kwaterze głównej w Berlinie-Karlshorst (wcześniej było to kasyno oficerskie Wehrmachtu, a obecnie muzeum) na żądanie Stalina zostało powtórzone podpisanie aktu kapitulacji III Rzeszy (na fotografii: dokument podpisuje felmarszałek Wilhelm Keitel); oficjalnie zakończyła się wojna w Europie
- 1945 – urodził się amerykański kompozytor muzyki jazzowej i poważnej oraz pianista i klawesynista Keith Jarrett
- 1955 – zmarł polski aktor radiowy, teatralny i filmowy Kazimierz Wajda, członek zespołu przygotowującego słuchowisko radiowe Wesoła Lwowska Fala, w którym – wraz z Henrykiem Vogelfängerem – stworzył popularny duet „Szczepcio i Tońcio”
- 1970 – ukazał się Let It Be, ostatni album The Beatles
- 1980 – Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła całkowite wytępienie ospy
10 maja 2020
10 maja: imieniny obchodzą m.in.: Beatrycze, Gordiana i Samuel
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1760 – urodził się francuski oficer i inżynier, autor pieśni, poeta i pisarz Claude Joseph Rouget de Lisle, który w 1792 napisał Pieśń bojową Armii Renu, która – jako Marsylianka – stała się hymnem republikańskiej Francji
- 1870 – urodził się polski lekarz okulista i marszałek Senatu RP Julian Szymański (na fotografii)
- 1910 – zmarł włoski chemik Stanislao Cannizzaro, autor definicji gramoatomu, gramocząsteczki i gramorównoważnika
- 1940 – II wojna światowa: Niemcy zaatakowały Holandię, Belgię i Luksemburg łamiąc neutralność tych państw
- 1940 – Winston Churchill zastąpił Neville’a Chamberleina na stanowisku premiera Wielkiej Brytanii
- 1960 – urodził się irlandzki wokalista i kompozytor Bono (na fotografii), lider zespołu rockowego U2; tegoż dnia atomowy okręt podwodny USS Triton (na fotografii) po 83 dniach zakończył pierwszą w historii podmorską podróż dookoła świata, trasą pokonaną w latach 1519-1522 przez Ferdynanda Magellana
12 maja 2020
12 maja: imieniny obchodzą m.in.: Domicela, Dominik i Pankracy; Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek; żydzi obchodzą Lag ba-Omer
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1670 – urodził się król Polski August II Mocny
- 1700 – urodził się włoski inżynier i architekt Luigi Vanvitelli
- 1820 – urodziła się pielęgniarka i działaczka społeczna Florence Nightingale
- 1910 – urodził się najlepszy polski pływak okresu międzywojennego Roman Bocheński; tegoż dnia zmarł brytyjski astronom i fizyk William Huggins (na fotografii), pionier spektroskopii
- 1920 – urodziła się polska i ukraińska artystka rewiowa i aktorka, kapitan wojska polskiego Irena Anders, działaczka polonijna w Wielkiej Brytanii, druga żona gen. Władysława Andersa
- 1970 – zmarł polski generał i polityk Władysław Anders (na fotografii), dowódca Armii Polskiej w ZSRR (1941–1942), Armii Polskiej na Wschodzie (1942–1943) i 2 Korpusu Polskiego znanego z walk o Monte Cassino
14 maja 2020
14 maja: imieniny obchodzą m.in.: Bonifacy, Koryna i Maciej
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1610 – François Ravaillac zasztyletował Henryka IV Burbona
- 1900 – rozpoczęły się II Letnie Igrzyska Olimpijskie w Paryżu. Zasłynęły one złą organizacją, do tego stopnia, że niektórzy zawodnicy nie wiedzieli, że uczestniczą w Igrzyskach, a widzowie musieli błądzić po Paryżu w poszukiwaniu interesujących ich imprez
- 1920 – podczas Zjazdu Literatów Polskich w Warszawie z inicjatywy Stefana Żeromskiego założony został Związek Zawodowy Literatów Polskich
- 1930 – zmarł polski prozaik, dramaturg, publicysta i poeta Władysław Orkan (na fotografii)
- 1940 – urodziła się polska aktorka teatralna, radiowa, filmowa i telewizyjna Marta Lipińska, od 1963 związana z Teatrem Współczesnym, popularność zaś zdobyła jako odtwórczyni roli pani Elizy w słuchowisku radiowym Kocham pana, panie Sułku; tegoż dnia zmarła anarchistka i feministka Emma Goldman (na fotografii)
- 2010 – obfite opady deszczu zapoczątkowały jedną z największych powodzi w Polsce. Kulminacja fali wezbraniowej na Wiśle była największa od 160 lat. Straty materialne wyniosły ponad 10 mld złotych
16 maja 2020
16 maja: imieniny obchodzą m.in.: Andrzej, Jędrzej i Szymon
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1905 – urodził się amerykański aktor filmowy Henry Fonda
- 1920 – urodził się prozaik i publicysta Leopold Tyrmand, miłośnik i popularyzator jazzu, autor Dziennika 1954, powieści Zły
- 1970 – urodziła się argentyńska tenisistka Gabriela Sabatini, jedna z czołowych zawodniczek na przełomie lat 80. i 90. XX wieku (na paragwajskim znaczku pocztowym)
- 1975 – premierowa emisja 1. odcinka serialu telewizyjnego Czterdziestolatek w reżyserii Jerzego Gruzy
- 1990 – zmarł Jim Henson (na fotografii), amerykański plastyk i lalkarz, twórca „Muppetów”
- 2000 – zmarł polski powieściopisarz i publicysta Andrzej Szczypiorski (autor między innymi powieści Początek)
18 maja 2020
18 maja: imieniny obchodzą m.in.: Aleksandra, Eryk i Jan; Międzynarodowy Dzień Muzeów
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1800 – zmarł rosyjski generalissimus, dowódca i teoretyk wojskowości Aleksandr Suworow, dowodził rosyjską armią w walkach m.in. z konfederatami barskimi, insurekcją kościuszkowską i wojskami Imperium Osmańskiego podczas VI wojny rosyjsko-tureckiej
- 1810 – w Buenos Aires (wówczas stolicy hiszpańskiej kolonii – Wicekrólestwa La Platy) wybuchła Rewolucja Majowa
- 1850 – urodził się angielski geniusz-samouk Oliver Heaviside, matematyk, fizyk i elektronik, wysunął hipotezę istnienia w atmosferze ziemskiej na wysokości 100-200 km silnie zjonizowanej warstwy, której istnienie potwierdzono 20 lat później; autor takich terminów jak impedancja, admitancja, konduktancja, reluktancja, elektret
- 1910 – zmarła polska powieściopisarka i nowelistka nurtu pozytywizmu, Eliza Orzeszkowa (na portrecie), propagatorka pracy organicznej, zwolenniczka emancypacji kobiet, autorka m.in. powieści Nad Niemnem, Meir Ezofowicz, zbioru opowiadań i nowel Gloria victis
- 1920 – urodził się polski filozof, duszpasterz i nauczyciel akademicki, dramaturg, poeta, poliglota Karol Wojtyła, arcybiskup metropolita krakowski, kardynał, w 1978 wybrany na papieża przyjął imię Jan Paweł II, święty Kościoła katolickiego (na fotografii)
- 1935 – zakończyły się (trwające od 13 do 18 maja) uroczystości pogrzebowe Józefa Piłsudskiego, ciało marszałka złożono w krypcie św. Leonarda na Wawelu
- 2005 – zmarła czeska aktorka teatralna, telewizyjna i filmowa Stella Zázvorková
20 maja 2020
20 maja: imieniny obchodzą m.in.: Aleksander, Bernardyn i Elfryda; dzień niepodległości Timoru Wschodniego
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 325 – w Nicei, w Bitynii rozpoczął obrady pierwszy sobór nicejski – pierwszy sobór ekumeniczny w dziejach Kościoła
- 1570 – kartograf Abraham Ortelius wydał pierwszy nowożytny atlas świata Theatrum orbis terrarum (na ilustracji)
- 1815 – podpisano austriacko-neapolitański traktat z Casalanzy, który położył kres dziesięcioletniemu panowaniu napoleońskiemu w regionie Neapolu
- 1935 – urodziła się polska pisarka, publicystka, reporterka Hanna Krall; popularność zdobyła dzięki prozie reportażowej Zdążyć przed Panem Bogiem, napisanym na podstawie wspomnień Marka Edelmana, dowódcy powstania w getcie warszawskim
- 1940 – zmarł szwedzki poeta i prozaik Verner von Heidenstam (na fotografii), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1955 – urodził się polski kompozytor Zbigniew Preisner, twórca muzyki filmowej, m.in. do filmów Krzysztofa Kieślowskiego Podwójne życie Weroniki, Trzy kolory. Niebieski czy telewizyjnego cyklu Dekalog oraz do filmów Agnieszki Holland Tajemniczy ogród, Europa, Europa
- 1980 – Henryk Jaskuła wpłynął do portu w Gdyni, kończąc – trwający 344 doby – samotny rejs dookoła świata na jachcie Dar Przemyśla
22 maja 2020
22 maja: imieniny obchodzą m.in.: Helena, Ryta i Wiesław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1455 – zwycięstwo armii Yorków w I bitwie pod St Albans rozpoczęło trwającą 30 lat Wojnę Dwóch Róż – walkę o tron angielski pomiędzy dwoma liniami Plantagenetów: Lancasterami (czerwona róża w herbie) i Yorkami (biała róża)
- 1885 – zmarł francuski pisarz, poeta, dramaturg i polityk Victor Hugo (na fotografii)
- 1885 – urodził się włoski polityk socjalistyczny Giacomo Matteotti, czołowy działacz opozycji antyfaszystowskiej w okresie rządów Benito Mussoliniego, zamordowany w tajemniczych okolicznościach
- 1930 – urodził się polski sprawozdawca i dziennikarz sportowy Jan Ciszewski, popularyzator piłki nożnej, hokeja na lodzie i sportu żużlowego
- 1970 – urodziła się brytyjska supermodelka i aktorka Naomi Campbell (na fotografii)
- 1990 – na skutek zjednoczenia Jemenu Północnego i Jemenu Południowego powstała Republika Jemeńska
- 2010 – zmarł amerykański dziennikarz i popularyzator nauki Martin Gardner, jeden z czołowych polemistów z pseudonauką
24 maja 2020
24 maja: imieniny obchodzą m.in.: Amalia, Joanna i Zuzanna; dzień niepodległości Erytrei; wczoraj lub dziś kończące ramadan święto Id al-Fitr
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1430 – Joanna d’Arc (na portrecie) została schwytana przez Burgundczyków, a następnie sprzedana Anglikom
- 1900 – urodził się włoski aktor teatralny i filmowy oraz reżyser Eduardo De Filippo, senator dożywotni
- 1920 – Tomáš Masaryk został po raz drugi wybrany na urząd Prezydenta Czechosłowacji
- 1940 – urodził się rosyjsko-amerykański poeta i eseista pochodzenia żydowskiego Iosif Brodski (na fotografii), laureat Nagrody Nobla
- 1970 – na Półwyspie Kolskim na północy Rosji rozpoczęto wiercenie najgłębszego odwiertu na świecie SG-3 o głębokości 12 226 m
- 2000 – amerykański Instytut Matematyczny Claya przedstawił 7 matematycznych problemów milenijnych, ustanawiając za rozwiązanie każdego z nich nagrodę miliona dolarów
26 maja 2020
26 maja: imieniny obchodzą m.in.: Alwina, Filip Neriusz i Zachariasz; Dzień Matki
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1700 – urodził się niemiecki teolog ewangelicki Nikolaus von Zinzendorf (na portrecie), reformator religijny i przywódca ruchu pietystycznego w Saksonii
- 1895 – urodziła się amerykańska fotografka Dorothea Lange, znana m.in. jako uczestniczka rządowego programu Farm Securities Administration, podczas którego powstało kilka tysięcy zdjęć dokumentujących sytuację amerykańskiej wsi (na ilustracji jedno z zdjęć „Matka tułaczka”)
- 1910 – urodził się amerykański finansista i filantrop Laurance Rockefeller
- 1940 – front zachodni: rozpoczęła się Operacja Dynamo – ewakuacja Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego z północnej Francji
- 1960 – włoski biskup Grzegorz Barbarigo został kanonizowany przez papieża Jana XXIII
- 2010 – Kamla Persad-Bissessar została pierwszą kobietą-premierem Trynidadu i Tobago; tegoż dnia odbył się pierwszy lot eksperymentalnego, bezzałogowego samolotu z silnikiem strumieniowym Boeing X-51 Waverider
28 maja 2020
28 maja: imieniny obchodzą m.in.: Balladyna, Emil i Jaromir; Wniebowstąpienie Pańskie w Kościołach wschodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1805 – zmarł włoski kompozytor i wiolonczelista Luigi Boccherini
- 1895 – urodził się polski polityk, oficer Legionów Polskich, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego Bronisław Pieracki, działacz BBWR, minister spraw wewnętrznych, który zginął w wyniku zamachu dokonanego przez członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów
- 1910 – urodził się amerykański muzyk bluesowy T-Bone Walker (na fotografii), prekursor gitary elektrycznej
- 1930 – urodził się amerykański astronom i astrofizyk Frank Drake (na fotografii), założyciel programu SETI
- 1975 – w nigeryjskim Lagos powołano do życia Wspólnotę Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej
- 1995 – w wyniku trzęsienia ziemi zostało całkowicie zniszczone miasto Nieftiegorsk na Sachalinie, zgnęło ponad 2 tysiące mieszkańców
30 maja 2020
30 maja: imieniny obchodzą m.in.: Żaneta, Ferdynand i Joanna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.png){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1220 – urodził się Aleksander Newski (na portrecie), zależny od Złotej Ordy książę Nowogrodu Wielkiego, wielki książę kijowski i wielki książę włodzimierski; przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną uznany za świętego
- 1505 – Sejm walny w Radomiu uchwalił konstytucję Nihil novi; jej wprowadzenie uważa się często za początek demokracji szlacheckiej w Królestwie Polskim
- 1640 – zmarł flamandzki malarz, rysownik i grafik Peter Paul Rubens (na autoportrecie), jeden z najwybitniejszych twórców okresu baroku
- 1950 – urodził się polski wokalista rockowy, kompozytor i gitarzysta Krzysztof Cugowski, współzałożyciel i członek zespołu Budka Suflera działającego w latach 1974–2014, w latach 2005–2007 senator z ramienia Prawa i Sprawiedliwości
- 1960 – zmarł radziecki prozaik, poeta i tłumacz pochodzenia żydowskiego Boris Pasternak, autor powieści Doktor Żywago, za którą w 1958 roku otrzymał Nagrodę Nobla, nagrody nie odebrał z powodów politycznych
- 2005 – w Monachium oddano do użytku stadion piłkarski Allianz Arena