Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/styczeń
Rocznice
1 stycznia 2026
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg){kind=small}
- 45 p.n.e. – wprowadzono kalendarz juliański, na życzenie Juliusza Cezara opracował go astronom Sosygenes
- 1781 – nad rzeką Severn w angielskim hrabstwie Shropshire otwarto pierwszy żelazny most na świecie Iron Bridge (na zdjęciu)
- 1801 – włoski astronom Giuseppe Piazzi odkrył nowe ciało niebieskie, które nazwał na cześć rzymskiej bogini płodności ziemi i urodzaju Ceres (na fotografii wykonanej w 2015 przez sondę Dawn); początkowo była określana jako planeta, później jako planetoida o numerze katalogowym 1, a od 2006 zaliczana do planet karłowatych
- 1806 – w Dorpacie (Inflanty) urodził się bałtyckoniemiecki szachista Lionel Kieseritzky sławny dzięki rozegranej z Adolfem Anderssenem „nieśmiertelnej partii”
- 1926 – rozpoczęło nadawanie Radio Irlandzkie (logo)
- 1951 – z połączenia Bielska i Białej Krakowskiej powstało miasto Bielsko-Biała
- 1986 – premiera pierwszego odcinka serialu telewizyjnego dla młodzieży Siedem życzeń w reżyserii Janusza Dymka
3 stycznia 2026
3 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Danuta, Genowefa i Zdzisława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1661 – ukazał się pierwszy numer „Merkuriusza Polskiego”, najstarszej gazety w języku polskim
- 1876 – urodził się niemiecki działacz komunistyczny i polityk Wilhelm Pieck (na fotografii), prezydent NRD od 1949 do swojej śmierci w 1960
- 1906 – urodził się polski pisarz, poeta, tłumacz i dramaturg żydowskiego pochodzenia Roman Brandstaetter (na fotografii), znawca Biblii, autor przekładów biblijnych na język polski
- 1926 – urodził się brytyjski producent muzyczny George Martin
- 1946 – Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ustawę o nacjonalizacji przemysłu w Polsce (
Zobacz na Wikiźródłach pełny tekst ustawy „o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej”) - 1986 – zmarł polski matematyk Stanisław Turski, rektor Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Warszawskiego, poseł na Sejm Ustawodawczy; tegoż dnia na zdjęciach przysłanych na Ziemię przez sondę Voyager 2 zostały odkryte dwa księżyce Urana: Julia i Porcja
5 stycznia 2026
5 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Amelia, Edward i Szymon
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1856 – zmarł francuski rzeźbiarz i medalier David d'Angers, autor realistycznych popiersi, pomników, płaskorzeźb i medalionów (na ilustracji jego dzieło: Ranny Filopojmen)
- 1876 – urodził się niemiecki polityk Konrad Adenauer, kanclerz RFN w latach 1949-1963
- 1916 – urodził się śląski prozaik, publicysta i krytyk literacki Wilhelm Szewczyk, redaktor naczelny kilku czasopism, tłumacz z języka niemieckiego, literaturoznawca w zakresie literatury niemieckiej i serbołużyckiej, poeta, poseł na Sejm PRL
- 1956 – urodził się niemiecki polityk Frank-Walter Steinmeier (na fotografii), urzędujący prezydent Niemiec; tegoż dnia w Warszawie odbyło się pierwsze spotkanie Klubu Krzywego Koła
- 2016 – zmarł francuski kompozytor i dyrygent Pierre Boulez
7 stycznia 2026
7 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Lucjan, Rajmund i Rajnold; 
Boże Narodzenie
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
_1.jpg)
- 1566 – konklawe zwołane po śmierci Piusa IV porozumiało się co do wyboru nowego papieża: został nim – obrany jednogłośnie, przez aklamację – dominikanin Michele Ghislieri; elekt przybrał imię Pius V i został koronowany w dniu swych urodzin, 17 stycznia
- 1916 – urodził się estoński i radziecki szachista Paul Keres, nazywany „Księciem Szachów”
- 1946 – urodziła się polska dyrygentka Agnieszka Duczmal, założycielka i dyrektorka orkiestry Kameralnej Polskiego Radia Amadeus
- 1956 – urodził się amerykański aktor filmowy i telewizyjny David Caruso (na fotografii), najbardziej znany z roli Horatio Caine’a w serialu CSI: Kryminalne zagadki Miami
- 1986 – zmarł meksykański pisarz Juan Rulfo; tegoż dnia uruchomiono metro w Nowosybirsku – trzecie pod względem liczby przewożonych pasażerów metro w Rosji (na fotografii stacja Bieriozowaja roszcza)
- 1996 – zmarł węgierski polityk Károly Grósz, premier Węgier w latach 1987-1988
9 stycznia 2026
9 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Adrian, Alicja i Marcjanna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1816 – w kopalni w angielskim Hebburn przeprowadzono pierwsze testy bezpiecznej lampy górniczej (lampy Davy’ego) skonstruowanej przez Humphry’ego Davy’ego
- 1831 – urodził się polski dziennikarz, pisarz i działacz niepodległościowy Agaton Giller, członek Komitetu Centralnego Narodowego i Rządu Narodowego w okresie powstania styczniowego
- 1861 – parostatek Star of the West, który próbował dostarczyć zaopatrzenie do stacjonującego w twierdzy Forcie Sumter garnizonu majora Roberta Andersona, został ostrzelany przez baterie konfederackie i zmuszony do odwrotu; te strzały okazały się pierwszymi w wojnie secesyjnej
- 1876 – urodził się polski pisarz, publicysta, satyryk, działacz polityczny i społeczny Adolf Nowaczyński
- 1901 – urodził się Stanisław Dubois (na fotografii), działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, twórca Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego
- 1961 – zmarła amerykańska ekonomistka, działaczka społeczna i pacyfistka Emily Greene Balch (na zdjęciu), laureatka Pokojowej Nagrody Nobla
- 1986 – na zdjęciach przysłanych na Ziemię przez sondę Voyager 2 została odkryta Kresyda, jeden z księżyców Urana
11 stycznia 2026
11 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Honorata, Hortensja i Krzesimir
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1846 – na Nowej Zelandii zakończyła się (nierozstrzygnięta) brytyjsko-maoryska wojna o maszt flagowy
- 1906 – urodził się szwajcarski chemik Albert Hofmann (na fotografii w 2006), badacz substancji psychodelicznych, odkrywca dietyloamidu kwasu lizergowego (LSD)
- 1936 – urodził się polski aktor filmowy i teatralny Marian Kociniak, największą popularność zdobył rolą starszego strzelca Franka Dolasa w trzyczęściowej komedii Tadeusza Chmielewskiego Jak rozpętałem drugą wojnę światową
- 1946 – urodził się polski muzyk Ryszard Poznakowski, wokalista, multiinstrumentalista, kompozytor, członek zespołów Czerwono-Czarni i Trubadurzy
- 1966 – zmarli: indyjski polityk Lal Bahadur Shastri, premier Indii, szwajcarski artysta Alberto Giacometti, rzeźbiarz, malarz i grafik, którego rzeźba „L’Homme qui marche I” w 2010 została najdroższym w historii sprzedanym na aukcji dziełem sztuki, oraz fiński lekkoatleta długodystansowiec Hannes Kolehmainen (na znaczku pocztowym), trzykrotny złoty medalista na Igrzyskach Olimpijskich w Sztokholmie i zwycięzca maratonu na Igrzyskach Olimpijskich w Antwerpii
13 stycznia 2026
13 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Hilary, Remigiusz i Weronika
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1906 – zmarł rosyjski fizyk, pionier radiotechniki Aleksandr Popow (na znaczku pocztowym), od lat 50. XX wieku przez propagandę ZSRR skutecznie nagłaśniany jako wynalazca radia
- 1921 – urodził się polski prozaik, eseista, tłumacz Jerzy Pomianowski
- 1936 – ogłoszono wyrok w procesie ukraińskich nacjonalistów oskarżonych o udział w zamachu na ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego (na ilustracji główny oskarżony Stepan Bandera skazany na karę śmierci (zamienioną na mocy amnestii na karę dożywotniego więzienia))
- 1941 – zmarł irlandzki pisarz James Joyce, autor Ulissesa i Finneganów trenu
- 1986 – na zdjęciach przysłanych na Ziemię przez sondę Voyager 2 zostały odkryte księżyce Urana: Belinda, Desdemona i Rozalinda
- 2001 – zmarł polski działacz społeczny Wojciech Ziembiński, uczestnik opozycji w okresie PRL, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników i Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela
- 2011 – superkomputer Watson wziął udział w pokazowej rundzie teleturnieju Jeopardy!
15 stycznia 2026
15 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eligiusz, Ida i Paweł
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1866 – urodził się szwedzki duchowny luterański, teolog, religioznawca Nathan Söderblom (na fotografii), arcybiskup Uppsali, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 1871 – urodził się ukraiński literaturoznawca, historyk, tłumacz Ahatanheł Krymski
- 1906 – urodził się grecki przedsiębiorca, potentat transportu morskiego, multimilioner Aristotelis Onasis
- 1936 – Japonia wycofała się z prac konferencji nad drugim londyńskim traktatem morskim, wyrażając tym samym swój sprzeciw przeciwko dalszemu ograniczaniu wielkości jej floty
- 1971 – oddano do użytku Wielką Tamę Asuańską na Nilu
- 2006 – na Ziemię bezpiecznie powróciła kapsuła sondy Stardust z próbkami pyłu pobranego z warkocza komety Wild 2
- 2011 – zakończyło się referendum niepodległościowe w Sudanie Południowym; za secesją opowiedziało się 98,83% głosujących (karta do głosowania)
17 stycznia 2026
17 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Antoni, Rosława i Rościsław
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1706 – urodził się amerykański polityk i mąż stanu Benjamin Franklin (na portrecie), jeden z ojców-założycieli Stanów Zjednoczonych, a także drukarz, publicysta, filozof, fizyk, wynalazca
- 1786 – Pierre Méchain dostrzegł kometę, nazwaną późnej imieniem Enckego (który ustalił jej orbitę)
- 1946 – po przerwie spowodowanej wojną swoje drzwi dla widzów na nowo otworzył Teatr Polski w Warszawie; tegoż dnia w Londynie po raz pierwszy zebrała się Rada Bezpieczeństwa ONZ (na fotografii sala obrad Rady Bezpieczeństwa)
- 1966 – dokonano uroczystego otwarcia muzeum w dworku Jana Metejki w Krzesławicach; tegoż dnia zderzenie dwóch amerykańskich samolotów wojskowych – bombowca B-52 i tankowca typu KC-135 – w pobliżu hiszpańskiej wioski Palomares; w wyniku kolizji z bombowca wypadły cztery bomby termojądrowe
19 stycznia 2026
19 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Germana, Henryk i Mariusz; Objawienie Pańskie w Kościołach wschodnich
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1906 – zmarł argentyński polityk, wojskowy i pisarz Bartolomé Mitre (na dagerotypie), prezydent Argentyny w latach 1862–1868, założyciel wychodzącego do dziś dziennika „La Nación”
- 1946 – urodziła się amerykańska piosenkarka muzyki country i aktorka Dolly Parton
- 1966 – urodził się szwedzki tenisista Stefan Edberg, sześciokrotny zwycięzca turniejów wielkoszlemowych; tegoż dnia Indira Gandhi (na fotografii) objęła stanowisko premiera Indii
- 1976 – brytyjska polityk Margaret Thatcher wygłosiła ciętą mowę przeciwko ZSRR, czym w odwecie została ochrzczona przydomkiem „Żelazna Dama”
- 2006 – z Przylądka Canaveral wystartowała rakieta z sondą New Horizons, której głównym celem było zbadanie Plutona, do czego doszło 9 lat później – w lipcu 2015
21 stycznia 2026
21 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Jarosław i Jarosława; Dzień Babci w Polsce, Brazylii i Bułgarii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1871 – w bitwie pod Dijon poległ polski generał Józef Hauke-Bosak, uczestnik powstania styczniowego (w którym był naczelnikiem oddziałów powstańczych z województw krakowskiego i sandomierskiego) oraz wojny francusko-pruskiej (podczas której walczył po stronie Francji, dowodząc brygadą, która wchodziła w skład ochotniczej Armii Wogezów)
- 1906 – urodził się rosyjski tancerz i choreograf Igor Moisiejew, twórca baletowych stylizacji tańców ludowych, w swoich widowiskach łączył folklor narodów radzieckich z baletem nowoczesnym i klasycznym
- 1921 – powstała Włoska Partia Komunistyczna; tegoż dnia premiera amerykańskiego komediodramatu Brzdąc, autorstwa Charliego Chaplina (na zdjęciu, po lewej), który w tym filmie wystąpił, napisał scenariusz, wyprodukował, wyreżyserował, zmontował, a do poprawionej wersji z 1971 roku także skomponował muzykę
- 1926 – zmarł włoski lekarz patolog Camillo Golgi, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
- 1976 – z Londynu i z Paryża odbyły się dwa pierwsze komercyjne rejsy samolotów Concorde (na fotografii)
- 2006 – zmarł przywódca i autorytet kosowskich Albańczyków, intelektualista i działacz polityczny Ibrahim Rugova, lider Demokratycznej Ligi Kosowa, prezydent Kosowa od 1992 do swojej śmierci
23 stycznia 2026
23 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emerencja, Ildefons i Uniemir
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.JPG)
- 1556 – w wyniku trzęsienia ziemi w chińskiej prowincji Shaanxi zginęło 830 tysięcy osób
- 1656 – francuski filozof Blaise Pascal opublikował pierwszy z 18 tekstów składających się na utwór Prowincjałki
- 1806 – zmarł brytyjski polityk William Pitt Młodszy (na rycinie), premier Wielkiej Brytanii w latach 1783–1801 i 1804–1806
- 1896 – zmarł niemiecki fabrykant Ferdinand Schichau, konstruktor maszyn parowych i okrętów, założyciel między innymi stoczni w Elblągu i w Gdańsku
- 1946 – urodził się polski naukowiec Michał Kleiber, minister nauki w latach 2001–2005, prezes Polskiej Akademii Nauk w kadencji 2011–2014
- 1986 – zmarł niemiecki artysta, rzeźbiarz, rysownik, teoretyk sztuki, performer Joseph Beuys (na fotografii), założyciel wielu instytucji dydaktycznych, społecznych i politycznych, wybitny przedstawiciel sztuki konceptualnej
25 stycznia 2026
25 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emanuela, Miłosz i Paweł
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_01.jpg)
- 41 – Tiberius Claudius Nero Germanicus (na ilustracji) został rzymskim cesarzem po śmierci swego bratanka Kaliguli
- 1736 – urodził się matematyk i astronom pochodzenia włoskiego Joseph Louis Lagrange (na portrecie)
- 1831 – detronizacja Mikołaja Romanowa przez Sejm Królestwa Polskiego
- 1886 – urodził się niemiecki dyrygent i kompozytor Wilhelm Furtwängler, wybitny interpretator muzyki niemieckiej (utworów Beethovena, Brahmsa, Brucknera czy Wagnera)
- 1896 – zmarł brytyjski malarz i rzeźbiarz Frederic Leighton, przedstawiciel wiktoriańskiego neoklasycyzmu, prezydent Royal Academy
- 1956 – rozpoczął działalność Totalizator Sportowy
27 stycznia 2026
27 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Elwira, Jerzy i Przybysław; Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1756 – urodził się, przez większość życia związany z Wiedniem, kompozytor oraz wirtuoz gry na klawesynie i fortepianie Wolfgang Amadeus Mozart (na portrecie), przedstawiciel klasycyzmu, zaliczany do trójki klasyków wiedeńskich (do wysłuchania: fragment serenady Eine kleine Nachtmusik oraz aria „Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen” z II aktu opery Czarodziejski flet)
- 1861 – urodził się amerykański inżynier Ralph Modjeski, syn Heleny Modrzejewskiej, budowniczy linii kolejowych i mostów, pionier w budownictwie mostów wiszących
- 1901 – zmarł włoski kompozytor romantyczny Giuseppe Verdi, autor licznych oper, m.in. Nabucco, Rigoletto, Traviata, Bal maskowy, Aida (wysłuchaj duetu „Libiamo ne' lieti calici” z I aktu Traviaty) (wysłuchaj marsza triumfalnego z opery Aida)
- 1951 – zmarł fiński szlachcic, dowódca wojskowy, dyplomata i polityk Carl Gustaf Mannerheim, naczelny dowódca armii fińskiej w czasie wojny zimowej, prezydent Finlandii w latach 1944–1946; tegoż dnia przeprowadzono pierwszy test jądrowy na poligonie Nevada
- 1986 – zmarła niemiecka aktorka teatralna i filmowa Lilli Palmer (Chłopcy z Brazylii)
- 2006 – zmarł niemiecki polityk Johannes Rau, prezydent RFN w latach 1999–2004
29 stycznia 2026
29 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Aniela, Bolesława i Zdzisław
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1616 – niderlandzki żeglarz Willem Corneliszoon Schouten jako pierwszy opłynął przylądek Horn, któremu nazwę nadał na cześć swojego rodzinnego miasteczka
- 1856 – ustanowiono Krzyż Wiktorii; odlewany był z metalu pochodzącego z armat zdobytych w wojnie krymskiej
- 1856 – urodził się polski filolog slawista Aleksander Brückner, historyk literatury i kultury polskiej, autor m.in. Dziejów literatury polskiej, Dziejów kultury polskiej, Encyklopedii staropolskiej, Słownika etymologicznego języka polskiego
- 1886 – Carl Benz zgłosił do opatentowania automobil (na zdjęciu współczesna replika)
- 1926 – urodził się pakistański fizyk teoretyczny Abdus Salam, laureat Nagrody Nobla za prace nad teorią oddziaływań elektrosłabych
- 1946 – Oddział partyzantów Romualda „Burego” Rajsa, należący do NZW, dokonał napadu na wieś Zaleszany, paląc żywcem 16 osób, w tym troje dzieci (na fotografii pomnik)
- 1956 – urodził się polski reżyser i scenarzysta Jan Jakub Kolski, autor filmów Pograbek, Jańcio Wodnik, Historia kina w Popielawach, Pornografia, Jasminum, Zabić bobra
31 stycznia 2026
31 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emma, Jan i Ludwika; dzień niepodległości Nauru
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_by_Claes_(Nicolaes)_Jansz_Visscher.jpg)
- 1606 – egzekucja przez powieszenie i poćwiartowanie (na ilustracji) głównego organizatora Guya Fawkesa i trzech innych uczestników spisku prochowego, pozostałych czterech skazanych stracono poprzedniego dnia
- 1676 – przed koronacją Jana Sobieskiego pochowano na Wawelu jego dwóch poprzedników: Jana Kazimierza i Michała
- 1881 – urodził się amerykański chemik i fizyk Irving Langmuir, pionier badań nad wyładowaniami elektrostatycznymi w gazach, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii za badania nad zjawiskami powierzchniowymi
- 1946 – Oddział partyzantów NZW dowodzony przez Romualda „Burego” Rajsa, dokonał zamordowania 30 mieszkańców we wsi Puchały Stare (na fotografii mogiła ofiar)
- 1956 – urodził się brytyjski muzyk John Lydon, wokalista i multiinstrumentalista, lider zespołu muzycznego Sex Pistols (pod pseudonimem Johny Rotten)
- 1971 – rozpoczęła się amerykańska misja Apollo 14, trzecia załogowa wyprawa na Księżyc
- 1976 – powstało polskie przedsiębiorstwo armatorskie Polska Żegluga Bałtycka
2 stycznia 2026
2 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Bazyli, Stefania i Telesfor
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1726 – zmarł włoski kompozytor barokowy i misjonarz jezuicki Domenico Zipoli, autor utworów na organy i klawesyn (do odsłuchania: pastorale na organy oraz gawot h-moll na klawesyn)
- 1781 – indiańscy powstańcy pod wodzą Tupaca Amaru II rozpoczęli oblężenie Cuzco
- 1836 – urodził się żydowski pisarz Mendele Mojcher Sforim (na portrecie), ojciec literatury jidysz, pionier nowożytnej literatury hebrajskiej
- 1896 – urodził się radziecki reżyser filmów dokumentalnych Dziga Wiertow (Człowiek z kamerą)
- 1951 – powstało polskie przedsiębiorstwo Polska Żegluga Morska
- 1976 – regularną emisję rozpoczął Program IV Polskiego Radia
- 1981 – został aresztowany Rozpruwacz z Yorkshire, który na północy Anglii zamordował 13 kobiet a 7 okaleczył
4 stycznia 2026
4 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Aniela, Benedykta i Dobromir; dzień niepodległości Mjanmy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1886 – zmarł polski patriota, działacz niepodległościowy oraz pisarz i poeta Michał Czajkowski – Sadyk Pasza (na portrecie), uczestnik powstania listopadowego, po którego upadku wyemigrował z kraju; od 1841 w służbie u tureckiego sułtana, założył w Turcji polską wieś Adampol, dowodził w wojnie krymskiej sformowanym przez siebie oddziałem kozackim, później osiadł na Ukrainie i działał na rzecz pojednania polsko-rosyjskiego; autor romantycznych powieści historycznych, zaliczany do szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu
- 1941 – zmarł francuski filozof Henri Bergson, główny twórca prądu filozoficznego zwanego intuicjonizmem, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1946 – urodził się polski ekonomista i polityk Marek Borowski, wicepremier i minister finansów w latach 1993–1994, marszałek Sejmu w latach 2001–2004
- 1951 – urodziła się polska bizneswoman Solange Olszewska, w latach 2008–2015 prezes Solaris Bus & Coach, według organizatorów i głosujących w plebiscycie „Ludzie Wolności” wraz z mężem Krzysztofem jest „symbolem polskiego sukcesu w motoryzacji i współpracy gospodarczej”
- 1961 – zmarł austriacki fizyk teoretyk Erwin Schrödinger, jeden z twórców mechaniki kwantowej, laureat Nagrody Nobla, autor eksperymentu myślowego znanego jako „kot Schrödingera”
- 1986 – zmarł lider irlandzkiego zespołu rockowego Thin Lizzy Phil Lynott (na fotografii)
- 2006 – premier Izraela Ariel Szaron doznał udaru mózgu, po którym zapadł w śpiączkę; osobą pełniącą obowiązki szefa rządu został wicepremier Ehud Olmert
6 stycznia 2026
6 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Baltazar, Kacper i Melchior; Wigilia Bożego Narodzenia w Kościołach wschodnich; Objawienie Pańskie w Kościele zachodnim; Irlandczycy obchodzą Małe Boże Narodzenie
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1256 – urodziła się niemiecka benedyktynka Gertruda z Helfty, jedna z największych mistyczek średniowiecznych oraz najwybitniejszych postaci w historii Kościoła, święta Kościoła katolickiego
- 1861 – urodził się belgijski architekt Victor Horta, czołowy twórca okresu secesji
- 1911 – urodził się polski aktor i reżyser Kazimierz Rudzki (na fotografii), znany m.in. z serialu telewizyjnego Wojna domowa
- 1946 – urodził się brytyjski muzyk Syd Barrett, wokalista i gitarzysta Pink Floyd; tegoż dnia zmarł niemiecki fotograf portretowy Adolph de Meyer
- 1966 – urodził się indyjski kompozytor muzyki filmowej A.R. Rahman (na fotografii)
- 1971 – urodził się polski piosenkarz, autor tekstów piosenek, aktor Andrzej „Piasek” Piaseczny
8 stycznia 2026
8 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Heladia, Mścisław i Seweryn
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1836 – urodził się holenderski malarz Lawrence Alma-Tadema (na ilustracji: Róże Heliogabala)
- 1896 – zmarł francuski poeta Paul Verlaine (na fotografii)
- 1926 – urodził się polski aktor teatralny, filmowy i radiowy Bronisław Pawlik, znany jako Rzecki w serialu Lalka, Dionizy Cichocki w serialu Alternatywy 4, a także z roli fotografa amatora w filmie Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz
- 1946 – urodził się muzyk Robby Krieger, gitarzysta zespołu The Doors, główny autor piosenki „Light My Fire”
- 1976 – zmarł chiński polityk i wojskowy Zhou Enlai, pierwszy premier ChRL od momentu jej powstania w 1949 roku do swojej śmierci
- 1996 – zmarł francuski polityk François Mitterrand, prezydent w latach 1981–1995; tegoż dnia przeciążony samolot transportowy An-32 staranował graniczące z pasem startowym targowisko pełne ludzi w stolicy Zairu Kinszasie; zginęło ponad 200 osób
10 stycznia 2026
10 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Anna, Dobrosław i Wilhelm
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1776 – angielski pisarz Thomas Paine, uznawany za ojca założyciela Stanów Zjednoczonych opublikował pamflet polityczny Zdrowy rozsądek (na ilustracji okładka)
- 1916 – urodził się szwedzki biochemik Sune Bergström, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii lub medycyny za badania nad prostaglandynami
- 1976 – urodził się polski rysownik, animator, reżyser filmów animowanych Tomasz Bagiński (Katedra); tegoż dnia zmarł amerykański muzyk, bluesman Howlin’ Wolf
- 1981 – zakończono akcję gaszenia największego w Europie pożaru szybu naftowego we wsi Krzywopłoty koło Karlina
- 1986 – zmarł czeski poeta Jaroslav Seifert (na fotografii), laureat Nagrody Nobla
12 stycznia 2026
12 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Arkadiusz, Cezaria i Tacjana
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1616 – Portugalczycy w delcie Amazonki założyli miasto Belém, dzisiejszą stolicę brazylijskiego stanu Pará
- 1746 – urodził się szwajcarski pedagog i pisarz Johann Heinrich Pestalozzi, twórca pierwszej teorii nauczania początkowego
- 1856 – urodził się amerykański malarz John Singer Sargent; tegoż dnia zmarł słowacki humanista, językoznawca, działacz narodowy, pisarz i publicysta Ľudovít Štúr (na portrecie), autor kodyfikacji literackiego języka słowackiego, uczestnik Wiosny Ludów
- 1866 – periwiańska załoga odebrała zbudowany w brytyjskiej stoczni okręt pancerny Huáscar
- 1876 – urodził się amerykański pisarz Jack London (na zdjęciu) (Zew krwi, Biały Kieł, Martin Eden)
- 1976 – zmarła angielska pisarka Agatha Christie, autorka poczytnych powieści kryminalnych, twórczyni takich postaci jak metodyczny belgijski detektyw Herkules Poirot czy wścibska panna Jane Marple
14 stycznia 2026
14 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Feliks, Krystiana i Nina; Nowy Rok według kalendarza juliańskiego
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1236 – król Anglii Henryk III pojął za żonę Eleonorę z Prowansji
- 1506 – została znaleziona rzeźba Grupa Laokoona (na fotografii)
- 1836 – urodził się francuski malarz i grafik Henri Fantin-Latour, autor kompozycji z kwiatami i owocami oraz realistycznych portretów przedstawiających jego przyjaciół, pisarzy, malarzy i muzyków (Pracownia w Batignolles, Hołd dla Delacroix)
- 1916 – urodził się polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny Jan Świderski, reżyser teatralny, wieloletni pedagog warszawskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej
- 1966 – zmarł radziecki inżynier Siergiej Korolow, konstruktor pocisków balistycznych, rakiet i statków kosmicznych
- 2006 – zmarła amerykańska aktorka Shelley Winters (na zdjęciu), laureatka dwóch Oscarów dla najlepszej aktorki drugoplanowej
16 stycznia 2026
16 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Otto, Włodzimira i Włodzimir
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1556 – abdykacja cesarza Karola V (na portrecie)
- 1806 – życie odebrał sobie francuski lekarz, chemik i fabrykant Nicolas Leblanc, który opracował metodę otrzymywania sody ze zwykłej soli
- 1826 – urodził się Romuald Traugutt, ceniony saper, oficer w wojsku carskim, uczestnik powstania węgierskiego i wojny krymskiej, przez Rząd Narodowy mianowany generałem, od października 1863 dyktator powstania styczniowego
- 1906 – rozpoczęła się konferencja w Algeciras, mająca na celu zażegnanie kryzysu marokańskiego
- 1946 – urodził się szkocki pisarz Graham Masterton, autor horrorów i thrillerów
- 1986 – urodziła się polska tenisistka Marta Domachowska
- 2006 – liberyjska ekonomistka Ellen Johnson-Sirleaf (na fotografii) (późniejsza laureatka Pokojowej Nagrody Nobla), jako pierwsza na kontynencie afrykańskim kobieta wybrana demokratycznie na głowę państwa, objęła urząd prezydenta Liberii
18 stycznia 2026
18 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Krystyna, Małgorzata i Monika
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.png)
- 1871 – Wilhelm, król Prus ogłosił się (na ilustracji) w Wersalu cesarzem niemieckim
- 1956 – zmarł estoński polityk Konstantin Päts, premier i prezydent Estonii, pod koniec życia ofiara psychiatrii represyjnej
- 1956 – urodzili się: szwedzki narciarz alpejski Ingemar Stenmark, mistrz olimpijski i mistrz świata, oraz polski wokalista rockowy Janusz Panasewicz, członek zespołu Lady Pank
- 1976 – libańska wojna domowa: chrześcijańskie milicje dokonały masakry 1000–1500 osób w palestyńskich obozach dla uchodźców w północnym Bejrucie
- 1986 – urodziły się ukraińskie biathlonistki: Wala i Wita Semerenko
- 2016 – Emił Dimitriew został premierem Macedonii Północnej
20 stycznia 2026
20 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Fabiana, Fabian i Sebastian
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1616 – urodził się kontrowersyjny polski arystokrata Jerzy Sebastian Lubomirski, przywódca rokoszu przeciwko Janowi Kazimierzowi
- 1661 – król Polski Jan Kazimierz dekretem nadał godność akademii i uniwersytetu kolegium ojców jezuitów we Lwowie
- 1801 – urodził się francuski pionier fotografii Hippolyte Bayard
- 1826 – zmarł polski uczony, filozof, działacz gospodarczy, pisarz i publicysta Stanisław Staszic (na portrecie), czołowy twórca polskiego oświecenia, autor Uwag nad życiem Jana Zamoyskiego i Przestróg dla Polski, tłumacz, geograf i geolog, duchowny katolicki
- 1936 – zmarł Jerzy V (na portrecie), król Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej; tron objął jego najstarszy syn Edward VIII; tegoż dnia zakończono modyfikacje polskiego prototypu lekkiego gąsienicowego ciągnika artyleryskiego C2P
- 1946 – urodził się amerykański reżyser, producent i scenarzysta filmowy David Lynch (Człowiek słoń, Dzikość serca, Miasteczko Twin Peaks)
22 stycznia 2026
22 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Dorian, Laura i Wincenty; Dzień Dziadka w Polsce
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1506 – do Rzymu na wezwanie papieża Juliusza II wkroczyło 150 szwajcarskich najemników, dając początek Gwardii Szwajcarskiej
- 1666 – zmarł Szahdżahan, władca Imperium Mogołów w Indiach, znany z wybudowania monumentalnego mauzoleum zwanego Tadź Mahal dla uczczenia pamięci o swojej zmarłej żonie (ilustracja)
- 1901 – śmierć brytyjskiej królowej Wiktorii (na fotografii) znaczy kres epoki określanej jej imieniem
- 1921 – urodził się polski poeta okresu wojennego Krzysztof Kamil Baczyński, przedstawiciel pokolenia Kolumbów, podharcmistrz Szarych Szeregów, żołnierz Armii Krajowej (posłuchaj teraz nagrania wiersza „Ballada o wisielcach” w wykonaniu artystów Studia Aktorskiej Interpretacji Literatury)
- 1931 – urodził się polski pisarz Stanisław Milewski
- 1946 – kryzys irański: kurdyjscy separatyści proklamowali utworzenie niepodległej Republiki Mahabadzkiej na terytorium Iranu
- 1946 – została utworzona Grupa Centrali Wywiadu (Central Intelligence Group, CIG), 20 miesięcy później przekształcona w Centralną Agencję Wywiadowczą (Central Intelligence Agency, CIA)
24 stycznia 2026
24 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Franciszek Salezy, Ksenia i Milena
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 41 – spiskowcy zamordowali rzymskiego cesarza Kaligulę, a także jego żonę Cezonię i córkę Julię Druzyllę
- 1336 – Piotr IV został królem Aragonii
- 1776 – urodził się niemiecki pisarz i kompozytor epoki romantyzmu E.T.A. Hoffmann
- 1921 – urodził się Tadeusz Zawadzki ps. „Zośka” (na fotografii), harcmistrz, żołnierz Armii Krajowej
- 1976 – urodziła się polska piosenkarka Natalia Niemen (na zdjęciu)
- 1986 – największe zbliżenie sondy kosmicznej Voyager 2 do planety Uran
- 1986 – zmarł amerykański pisarz science fiction L. Ron Hubbard, twórca scjentologii
26 stycznia 2026
26 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Paula, Tymoteusz i Tytus; Dzień Australii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1761 – zmarł marszałek Francji Charles Louis Auguste Fouquet, książę de Belle-Isle (przedstawiony na portrecie – anonimowa miniatura w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie)
- 1861 – dokonano uroczystego otwarcia „konserwatorium” w pałacu Ordynackim
- 1911 – w Semperoper w Dreźnie odbyła się premiera opery Kawaler srebrnej róży z muzyką Richarda Straussa (na ilustracji Ernst Edler von Schuch dyryguje „Kawalerem srebrnej róży”)
- 1931 – urodził się polski kolarz szosowy Stanisław Królak, zwycięzca Wyścigu Pokoju w 1956
- 1936 – urodził się polski satyryk, aktor, autor tekstów piosenek Jan Tadeusz Stanisławski
- 1966 – pierwszy w Polsce udany przeszczep nerki
- 1976 – zmarł polski językoznawca Witold Doroszewski, redaktor naczelny Słownika języka polskiego
28 stycznia 2026
28 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Julian, Olimpia i Tomasz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1596 – zmarł angielski żeglarz Francis Drake, korsarz w oficjalnej służbie królowej Elżbiety, dowódca pierwszej angielskiej wyprawy dookoła świata
- 1841 – urodził się brytyjsko-amerykański (z pochodzenia Walijczyk) dziennikarz i korespondent Henry Morton Stanley, poszukiwacz przygód, podróżnik, badacz Afryki; w 1871 kierownik – uwieńczonej sukcesem – wyprawy w poszukiwaniu doktora Livingstone’a
- 1896 – na wniosek ojca Albert Einstein utracił obywatelstwo Cesarstwa Niemieckiego i do 21 marca 1901 pozostawał bezpaństwowcem
- 1981 – urodził się amerykański aktor Elijah Wood (na fotografii), odtwórca ról m.in. w trylogii filmowej Władca Pierścieni i filmach Synalek, Hooligans, Wszystko jest iluminacją
- 1986 – prom kosmiczny Challenger rozpadł się w 73 sekundzie po starcie, zginęła cała siedmioosobowa załoga misji STS-51-L
- 1996 – zmarł rosyjsko-amerykański poeta i eseista żydowskiego pochodzenia Iosif Brodski (na znaczku pocztowym), laureat Nagrody Nobla
- 2006 – podczas wystawy gołębi pocztowych, pod ciężarem nieusuniętego śniegu zawalił się dach jednej z hal Międzynarodowych Targów Katowickich; pod gruzami zginęło 65 osób, ponad 170 zostało rannych
30 stycznia 2026
30 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Bronisław, Maciej i Martyna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg){kind=link}
_1.jpg){kind=link}
.JPG){kind=link}
_01.jpg){kind=link}
_by_Claes_(Nicolaes)_Jansz_Visscher.jpg){kind=link}
.png){kind=link}
- 1661 – w rocznicę egzekucji króla Karola trup Olivera Cromwella został wywleczony z grobu i powieszony, zaś jego głowa wystawiona na widok publiczny
- 1716 – zmarła Maria Kazimiera d’Arquien, królowa Polski, wdowa po Janie Sobieskim, nazywana zdrobniale Marysieńką
- 1721 – urodził się włoski malarz Bernardo Bellotto zwany Canalettem, przedstawiciel malarstwa wedutowego, w latach 1767–1780 pracował dla króla Stanisława Augusta w Warszawie
- 1736 – (19 stycznia według starego stylu) urodził się szkocki matematyk, inżynier, mechanik i wynalazca James Watt (na rycinie), twórca kilku kluczowych ulepszeń konstrukcji maszyny parowej, dzięki którym maszyny te zapoczątkowały rewolucję przemysłową, wprowadził też do praktyki standardową jednostkę konia mechanicznego (używaną i dziś do określenia mocy silników samochodowych)
- 1826 – pomiędzy wybrzeżem Walii a wyspą Anglesey (to na tej wyspie znajduje się miejscowość Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch) otwarto most wiszący Menai Suspension Bridge, dzieło Thomasa Telforda, wówczas najdłuższy most wiszący na świecie (ilustracja)
- 1861 – zmarł Walery Łoziński, pisarz i publicysta, autor m.in. zekranizowanej powieści Zaklęty dwór
- 1931 – premiera filmu Światła wielkiego miasta (zdjęcie z premiery filmu: po prawej reżyser, po lewej gość honorowy premiery) – w czasie kręcenia filmu dźwięk był już w kinematografii wynalazkiem powszechnym, ale reżyser postanowił utrzymać konwencję filmu niemego, ścieżka dźwiękowa zawierała podkład muzyczny, jednak zamiast dialogów nadal były plansze