Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/styczeń
Rocznice
1 stycznia 2021
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1431 – urodził się Rodrigo de Borja y Borja późniejszy papież Aleksander VI (na popiersiu)
- 1781 – nad rzeką Severn w angielskim hrabstwie Shropshire otwarto pierwszy żelazny most na świecie Iron Bridge
- 1801 – włoski astronom Giuseppe Piazzi odkrył nowe ciało niebieskie, które nazwał na cześć rzymskiej bogini płodności ziemi i urodzaju Ceres (na fotografii wykonanej w 2015 przez sondę Dawn); początkowo była określana jako planeta, później jako planetoida o numerze katalogowym 1, a od 2006 zaliczana do planet karłowatych
- 1821 – ukazało się pierwsze wydanie „Kurjera Warszawskiego”, codziennej gazety wydawanej w Warszawie nieprzerwanie przez 118 lat
- 1951 – z połączenia Bielska i Białej Krakowskiej powstało miasto Bielsko-Biała
- 1981 – zmarł polski archeolog i historyk sztuki Kazimierz Michałowski
3 stycznia 2021
3 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Danuta, Genowefa i Zdzisława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1521 – Reformacja: papież Leon X (na portrecie) ekskomunikował Marcina Lutra; wcześniej (15 czerwca 1520) papież wydał bullę Exsurge Domine, w której nakazał Lutrowi odwołanie jego nauk, a ponieważ Luter 10 grudnia 1520 publicznie spalił papieski dokument, w odpowiedzi został ekskomunikowany
- 1661 – ukazał się pierwszy numer „Merkuriusza Polskiego”, najstarszej gazety w języku polskim
- 1876 – urodził się niemiecki działacz komunistyczny i polityk Wilhelm Pieck, prezydent NRD od 1949 do swojej śmierci w 1960
- 1906 – urodził się polski pisarz, poeta, tłumacz i dramaturg żydowskiego pochodzenia Roman Brandstaetter, znawca Biblii, autor przekładów biblijnych na język polski
- 1931 – zmarł francuski dowódca wojskowy Joseph Joffre (na fotografii), marszałek Francji, naczelny wódz armii francuskiej w czasie I wojny światowej
- 1946 – Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ustawę o nacjonalizacji przemysłu w Polsce (
Zobacz na Wikiźródłach pełny tekst ustawy „o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej”) - 1986 – zmarł polski pilot wojskowy Jan Zumbach, as myśliwski Polskich Sił Powietrznych na obczyźnie
Zobacz na 5 stycznia 2021
5 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Amelia, Edward i Szymon
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1841 – urodził się polski lekarz, filantrop, muzykolog, kompozytor Henryk Dobrzycki, pionier w dziedzinie lecznictwa klimatycznego i sanatoryjnego
- 1856 – zmarł francuski rzeźbiarz i medalier David d'Angers, autor realistycznych popiersi, pomników, płaskorzeźb i medalionów
- 1901 – urodził się polski publicysta, instruktor harcerski, poseł na Sejm II RP Adam Ciołkosz, jeden z czołowych działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej w kraju i na emigracji
- 1921 – urodził się szwajcarski dramaturg i prozaik Friedrich Dürrenmatt, w swojej twórczości posługujący się ironią, parodią, farsą czy groteską (Wizyta starszej pani, Fizycy)
- 1951 – zmarł rosyjski pisarz, satyryk, eseista, dramaturg Andriej Płatonow
- 1956 – urodził się niemiecki polityk Frank-Walter Steinmeier (na fotografii), urzędujący prezydent Niemiec
- 1981 – zmarł amerykański chemik Harold Clayton Urey (na fotografii), odkrywca ciężkiego izotopu wodoru – deuteru, za co został nagrodzony Nagrodą Nobla w dziedzinie chemii
7 stycznia 2021
7 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Lucjan, Rajmund i Rajnold; 
w Kościołach wschodnich Boże Narodzenie
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1566 – konklawe zwołane po śmierci Piusa IV porozumiało się co do wyboru nowego papieża: został nim – obrany jednogłośnie, przez aklamację – dominikanin Michele Ghislieri; elekt przybrał imię Pius V i został koronowany w dniu swych urodzin, 17 stycznia
- 1831 – urodził się pruski urzędnik państwowy Heinrich von Stephan (na rycinie), znakomity poczmistrz, który w swojej karierze awansował aż do stanowiska generalnego poczmistrza Cesarstwa Niemieckiego; wielki reformator i racjonalizator poczty, pomysłodawca karty pocztowej, inicjator budowy w całych Niemczech nowych budynków pocztowych – okazałych, monumentalnych gmachów, jeden z założycieli Światowego Związku Pocztowego
- 1916 – urodził się estoński i radziecki szachista Paul Keres (na radzieckim znaczku pocztowym), nazywany „Księciem Szachów”
- 1986 – zmarł meksykański pisarz Juan Rulfo; tegoż dnia uruchomiono metro w Nowosybirsku – trzecie pod względem liczby przewożonych pasażerów metro w Rosji
- 1996 – zmarł węgierski polityk Károly Grósz, premier Węgier w latach 1987-1988
- 2011 – zmarł polski aktor i reżyser teatralny Krzysztof Kolberger
9 stycznia 2021
9 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Adrian, Alicja i Marcjanna
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1831 – urodził się polski dziennikarz, pisarz i działacz niepodległościowy Agaton Giller, członek Komitetu Centralnego Narodowego i Rządu Narodowego w okresie powstania styczniowego
- 1861 – parostatek Star of the West, który próbował dostarczyć zaopatrzenie do stacjonującego w twierdzy Forcie Sumter garnizonu majora Roberta Andersona, został ostrzelany przez baterie konfederackie i zmuszony do odwrotu; te strzały okazały się pierwszymi w wojnie secesyjnej
- 1901 – urodził się Stanisław Dubois (na fotografii), działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, twórca Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego
- 1931 – urodził się polski reżyser filmowy i aktor Henryk Kluba, pedagog i długoletni rektor łódzkiej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej
- 1951 – otwarto oficjalnie kwaterę główną ONZ w Nowym Jorku
- 1961 – zmarła amerykańska ekonomistka, działaczka społeczna i pacyfistka Emily Greene Balch (na zdjęciu), laureatka Pokojowej Nagrody Nobla
11 stycznia 2021
11 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Honorata, Hortensja i Krzesimir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1801 – urodził się niemiecki fizyk i meteorolog Ludwig Friedrich Kämtz, uznawany za jednego z twórców nowoczesnej meteorologii, autor podręczników
- 1891 – zmarł francuski baron Georges Haussmann, jako prefekt departamentu Seine autor wielkiej przebudowy Paryża w latach 1852-1870
- 1906 – urodził się szwajcarski chemik Albert Hofmann (na fotografii w 2006), badacz substancji psychodelicznych, odkrywca dietyloamidu kwasu lizergowego (LSD)
- 1946 – urodził się polski muzyk Ryszard Poznakowski, wokalista, multiinstrumentalista, kompozytor, członek zespołów Czerwono-Czarni i Trubadurzy
- 1951 – w celu testowania broni jądrowej w Stanach Zjednoczonych powstał atomowy Poligon Nevada
- 1966 – zmarli: indyjski polityk Lal Bahadur Shastri, premier Indii, oraz fiński lekkoatleta długodystansowiec Hannes Kolehmainen (na znaczku pocztowym), trzykrotny złoty medalista na Igrzyskach Olimpijskich w Sztokholmie i zwycięzca maratonu na Igrzyskach Olimpijskich w Antwerpii
13 stycznia 2021
13 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Hilary, Remigiusz i Weronika
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1851 – urodził się polski rzemieślnik i działacz społeczny Aleksander Piech (rzemieślnik)
- 1906 – zmarł rosyjski fizyk, pionier radiotechniki Aleksandr Popow, od lat 50. XX wieku przez propagandę ZSRR skutecznie nagłaśniany jako wynalazca radia
- 1921 – urodził się polski prozaik, eseista, tłumacz Jerzy Pomianowski (na fotografii)
- 1936 – ogłoszono wyrok w procesie ukraińskich nacjonalistów oskarżonych o udział w zamachu na ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego
- 1941 – zmarł irlandzki pisarz James Joyce (na fotografii), autor Ulissesa i Finneganów trenu
- 2001 – zmarł polski działacz społeczny Wojciech Ziembiński, uczestnik opozycji w okresie PRL, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników i Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela
- 2011 – superkomputer Watson wziął udział w pokazowej rundzie teleturnieju Jeopardy!
15 stycznia 2021
15 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eligiusz, Ida i Paweł
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1791 – w Warszawie odbyła się premiera komedii politycznej Powrót posła Juliana Ursyna Niemcewicza
- 1871 – urodził się ukraiński literaturoznawca, historyk, tłumacz Ahatanheł Krymski
- 1891 – urodził się rosyjski poeta i prozaik żydowskiego pochodzenia Osip Mandelsztam, jeden z głównych przedstawicieli akmeizmu
- 1911 – do służby w Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine wszedł austro-węgierski pancernik SMS Radetzky
- 1971 – oddano do użytku Wielką Tamę Asuańską na Nilu (na fotografii)
- 2011 – zakończyło się referendum niepodległościowe w Sudanie Południowym; za secesją opowiedziało się 98,83% głosujących (karta do głosowania)
17 stycznia 2021
17 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Antoni, Rosława i Rościsław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1706 – urodził się amerykański polityk i mąż stanu Benjamin Franklin (na portrecie), jeden z ojców-założycieli Stanów Zjednoczonych, a także drukarz, publicysta, filozof, fizyk, wynalazca
- 1786 – Pierre Méchain dostrzegł kometę, nazwaną późnej imieniem Enckego (który ustalił jej orbitę)
- 1921 – powstał Wolny Uniwersytet Ukraiński
- 1941 – wojna francusko-tajlandzka: flota francuska pokonała Tajlandię w bitwie pod Ko Chang
- 1961 – zamordowany został Patrice Lumumba (podobizna na znaczku pocztowym), pierwszy premier Demokratycznej Republiki Konga
- 1966 – zderzenie dwóch amerykańskich samolotów wojskowych – bombowca B-52 i tankowca typu KC-135 – w pobliżu hiszpańskiej wioski Palomares; w wyniku kolizji z bombowca wypadły cztery bomby termojądrowe
- 1991 – koalicja antyiracka rozpoczęła wojskową operację Pustynna Burza, która trwała do 28 lutego. Akcja przeprowadzona przez Stany Zjednoczone i sojuszników doprowadziła do wyparcia wojsk irackich okupujących Kuwejt
19 stycznia 2021
19 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Germana, Henryk i Mariusz; Objawienie Pańskie w Kościołach wschodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1901 – położono stępkę pod budowę przeddrednota SMS Babenberg
- 1906 – zmarł argentyński polityk, wojskowy i pisarz Bartolomé Mitre (na dagerotypie), prezydent Argentyny w latach 1862–1868, założyciel wychodzącego do dziś dziennika „La Nación”
- 1921 – urodziła się amerykańska pisarka Patricia Highsmith, autorka thrillerów psychologicznych i powieści kryminalnych
- 1931 – do akceptacji przed realizacją trafił poprawiony projekt centralnego dworca w Warszawie
- 1941 – uroczyście podniesiono polską banderę na okręcie podwodnym ORP Sokół
- 1966 – urodził się szwedzki tenisista Stefan Edberg, sześciokrotny zwycięzca turniejów wielkoszlemowych; tegoż dnia Indira Gandhi (na fotografii) objęła stanowisko premiera Indii
21 stycznia 2021
21 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Jarosław i Jarosława; Dzień Babci w Polsce, Brazylii i Bułgarii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1871 – w bitwie pod Dijon poległ polski generał Józef Hauke-Bosak, uczestnik powstania styczniowego (w którym był naczelnikiem oddziałów powstańczych z województw krakowskiego i sandomierskiego) oraz wojny francusko-pruskiej (podczas której walczył po stronie Francji, dowodząc brygadą, która wchodziła w skład ochotniczej Armii Wogezów)
- 1901 – urodził się polski lotnik, pisarz i dziennikarz Janusz Meissner, autor popularnych powieści przygodowych i wojennych, głównie o tematyce lotniczej lub marynistycznej (Żądło Genowefy, L jak Lucy, Czarna bandera)
- 1906 – urodził się rosyjski tancerz i choreograf Igor Moisiejew, twórca baletowych stylizacji tańców ludowych, w swoich widowiskach łączył folklor narodów radzieckich z baletem nowoczesnym i klasycznym
- 1921 – powstała Włoska Partia Komunistyczna; tegoż dnia premiera amerykańskiego komediodramatu Brzdąc, autorstwa Charliego Chaplina (na zdjęciu, po lewej), który w tym filmie wystąpił, napisał scenariusz, wyprodukował, wyreżyserował, zmontował, a do poprawionej wersji z 1971 roku także skomponował muzykę
- 1941 – urodził się hiszpański tenor Plácido Domingo
- 1976 – z Londynu i z Paryża odbyły się dwa pierwsze komercyjne rejsy samolotów Concorde (na fotografii)
23 stycznia 2021
23 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emerencja, Ildefons i Uniemir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.JPG)
- 1556 – w wyniku trzęsienia ziemi w chińskiej prowincji Shaanxi zginęło 830 tysięcy osób
- 1656 – francuski filozof Blaise Pascal opublikował pierwszy z 18 tekstów składających się na utwór Prowincjałki
- 1806 – zmarł brytyjski polityk William Pitt Młodszy (na rycinie), premier Wielkiej Brytanii w latach 1783–1801 i 1804–1806
- 1831 – ustanowiono flagę Belgii
- 1921 – zmarł ukraiński kompozytor, założyciel i dyrygent chórów, folklorysta Mykoła Łeontowycz (na znaczku pocztowym), autor wielu kompozycji chóralnych inspirowanych oryginalnymi ukraińskimi pieśniami ludowymi
- 1946 – urodził się polski naukowiec Michał Kleiber, minister nauki w latach 2001–2005, prezes Polskiej Akademii Nauk w kadencji 2011–2014
- 1986 – zmarł niemiecki artysta, rzeźbiarz, rysownik, teoretyk sztuki, performer Joseph Beuys, założyciel wielu instytucji dydaktycznych, społecznych i politycznych, wybitny przedstawiciel sztuki konceptualnej
25 stycznia 2021
25 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emanuela, Miłosz i Paweł
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
_01.jpg)
- 41 – Tiberius Claudius Nero Germanicus (na ilustracji) został rzymskim cesarzem po śmierci swego bratanka Kaliguli
- 1831 – detronizacja Mikołaja Romanowa przez Sejm Królestwa Polskiego
- 1971 – Milton Obote, prezydent Ugandy, został obalony przez generała Idi Amina; tegoż dnia w czasie kilkugodzinnego spotkania z robotnikami w Stoczni im. Lenina Edward Gierek użył znanego zwrotu „Pomożecie?” (na fotografii)
- 1981 – urodziła się amerykańska wokalistka, autorka tekstów Alicia Keys, gwiazda muzyki R&B; tegoż dnia w procesie „bandy czworga” na karę śmierci została skazana Jiang Qing, wdowa po przewodniczącym Mao
27 stycznia 2021
27 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Elwira, Jerzy i Przybysław; Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1731 – zmarł włoski budowniczy instrumentów muzycznych Bartolomeo Cristofori, uważany za wynalazcę fortepianu
- 1756 – urodził się, przez większość życia związany z Wiedniem, kompozytor oraz wirtuoz gry na klawesynie i fortepianie Wolfgang Amadeus Mozart, przedstawiciel klasycyzmu, zaliczany do trójki klasyków wiedeńskich (do wysłuchania: fragment serenady Eine kleine Nachtmusik oraz aria „Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen” z II aktu opery Czarodziejski flet)
- 1861 – urodził się amerykański inżynier Ralph Modjeski, syn Heleny Modrzejewskiej, budowniczy linii kolejowych i mostów, pionier w budownictwie mostów wiszących
- 1901 – zmarł włoski kompozytor romantyczny Giuseppe Verdi (na portrecie pędzla Giovanniego Boldiniego), autor licznych oper, m.in. Nabucco, Rigoletto, Traviata, Bal maskowy, Aida (wysłuchaj duetu „Libiamo ne' lieti calici” z I aktu Traviaty) (wysłuchaj marsza triumfalnego z opery Aida)
- 1951 – zmarł fiński szlachcic, dowódca wojskowy, dyplomata i polityk Carl Gustaf Mannerheim, naczelny dowódca armii fińskiej w czasie wojny zimowej, prezydent Finlandii w latach 1944–1946; tegoż dnia przeprowadzono pierwszy test jądrowy na poligonie Nevada
- 2006 – zmarł niemiecki polityk Johannes Rau, prezydent RFN w latach 1999–2004
29 stycznia 2021
29 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Aniela, Bolesława i Zdzisław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1781 – premiera opery Idomeneo Wolfganga Amadeusa Mozarta
- 1831 – Sejm Królestwa Polskiego powołał Rząd Narodowy
- 1911 – zmarł polski geograf, pedagog i działacz społeczny Wacław Nałkowski
- 1926 – urodził się pakistański fizyk teoretyczny Abdus Salam (na fotografii), laureat Nagrody Nobla za prace nad teorią oddziaływań elektrosłabych
- 1941 – urodził się polski piłkarz i trener piłkarski Henryk Apostel
- 1981 – w Łodzi rozpoczął się strajk studentów uczelni łódzkich, który doprowadził m.in. do rejestracji Niezależnego Zrzeszenia Studentów oraz spełnienia innych postulatów
31 stycznia 2021
31 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emma, Jan i Ludwika; dzień niepodległości Nauru
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1606 – egzekucja przez powieszenie i poćwiartowanie głównego organizatora Guya Fawkesa i trzech innych uczestników spisku prochowego, pozostałych czterech skazanych stracono poprzedniego dnia
- 1801 – urodził się polski duchowny katolicki, działacz niepodległościowy i społeczny Piotr Ściegienny, przywódca niedoszłego powstania chłopskiego z 1844 roku
- 1881 – urodził się amerykański chemik i fizyk Irving Langmuir, pionier badań nad wyładowaniami elektrostatycznymi w gazach, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii za badania nad zjawiskami powierzchniowymi
- 1961 – Program Mercury: szympans Ham (fotografia) odbył lot suborbitalny w ramach misji Mercury-Redstone 2
- 1971 – rozpoczęła się amerykańska misja Apollo 14, trzecia załogowa wyprawa na Księżyc
- 1976 – powstało polskie przedsiębiorstwo armatorskie Polska Żegluga Bałtycka
- 1981 – urodził się amerykański piosenkarz i aktor Justin Timberlake (na fotografii)
2 stycznia 2021
2 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Bazyli, Stefania i Telesfor
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1611 – rozpoczął się proces siostrzenicy Stefana Batorego Elżbiety, seryjnej morderczyni oskarżonej o kilkadziesiąt zbrodni
- 1781 – indiańscy powstańcy pod wodzą Tupaca Amaru II rozpoczęli oblężenie Cuzco
- 1861 – zmarł pruski król Fryderyk Wilhelm IV; na tron wstąpił jego młodszy brat Wilhelm I (na fotografii)
- 1941 – rozpoczęły się zdjęcia do niemieckiego filmu propagandowego Heimkehr o niemieckiej mniejszości narodowej w Polsce
- 1951 – powstało polskie przedsiębiorstwo Polska Żegluga Morska
- 1981 – został aresztowany Rozpruwacz z Yorkshire, który na północy Anglii zamordował 13 kobiet a 7 okaleczył
4 stycznia 2021
4 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Aniela, Benedykta i Dobromir; dzień niepodległości Mjanmy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1881 – urodził się niemiecki rzeźbiarz i grafik Wilhelm Lehmbruck, przedstawiciel ekspresjonizmu, autor rzeźb przedstawiających kobiety i mężczyzn o wydłużonych proporcjach (na ilustracji przykład takiej rzeźby: „Klęcząca”)
- 1886 – zmarł polski patriota, działacz niepodległościowy oraz pisarz i poeta Michał Czajkowski – Sadyk Pasza, uczestnik powstania listopadowego, po którego upadku wyemigrował z kraju; od 1841 w służbie u tureckiego sułtana, założył polską wieś w Turcji Adampol, dowodził w wojnie krymskiej sformowanym przez siebie oddziałem kozackim, później osiadł na Ukrainie i działał na rzecz pojednania polsko-rosyjskiego; autor romantycznych powieści historycznych, zaliczany do szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu
- 1941 – zmarł francuski filozof Henri Bergson (na fotografii), główny twórca prądu filozoficznego zwanego intuicjonizmem, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1951 – urodziła się polska bizneswoman Solange Olszewska, w latach 2008–2015 prezes Solaris Bus & Coach, według organizatorów i głosujących w plebiscycie „Ludzie Wolności” wraz z mężem Krzysztofem jest „symbolem polskiego sukcesu w motoryzacji i współpracy gospodarczej”
- 1961 – zmarł austriacki fizyk teoretyk Erwin Schrödinger, jeden z twórców mechaniki kwantowej, laureat Nagrody Nobla, autor eksperymentu myślowego znanego jako „kot Schrödingera”
- 1986 – zmarł lider irlandzkiego zespołu rockowego Thin Lizzy Phil Lynott
- 2006 – premier Izraela Ariel Szaron doznał udaru mózgu, po którym zapadł w śpiączkę; osobą pełniącą obowiązki szefa rządu został wicepremier Ehud Olmert
6 stycznia 2021
6 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Baltazar, Kacper i Melchior; Wigilia Bożego Narodzenia w Kościołach wschodnich; Objawienie Pańskie w Kościele zachodnim; Irlandczycy obchodzą Małe Boże Narodzenie
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1601 – w wojnie o Inflanty Rzeczpospolita utraciła Dorpat
- 1891 – urodził się belgijski architekt Victor Horta, czołowy twórca okresu secesji
- 1911 – urodził się polski aktor i reżyser Kazimierz Rudzki (na fotografii), znany m.in. z serialu telewizyjnego Wojna domowa
- 1946 – urodził się brytyjski muzyk Syd Barrett, wokalista i gitarzysta Pink Floyd; tegoż dnia zmarł niemiecki fotograf portretowy Adolph de Meyer
- 1966 – urodził się indyjski kompozytor muzyki filmowej A.R. Rahman (na fotografii)
- 1971 – urodził się polski piosenkarz, autor tekstów piosenek, aktor Andrzej „Piasek” Piaseczny
8 stycznia 2021
8 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Heladia, Mścisław i Seweryn
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1891 – urodził się niemiecki fizyk, matematyk, chemik Walther Bothe (na zdjęciu), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki
- 1896 – zmarł francuski poeta Paul Verlaine (na fotografii)
- 1926 – urodził się polski aktor teatralny, filmowy i radiowy Bronisław Pawlik, znany jako Rzecki w serialu Lalka, Dionizy Cichocki w serialu Alternatywy 4, a także z roli fotografa amatora w filmie Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz
- 1946 – urodził się muzyk Robby Krieger, gitarzysta zespołu The Doors, główny autor piosenki „Light My Fire”
- 1951 – urodził się amerykański reżyser filmowy John McTiernan (Predator, Szklana pułapka, Polowanie na Czerwony Październik)
- 1996 – zmarł francuski polityk François Mitterrand, prezydent w latach 1981–1995; tegoż dnia przeciążony samolot transportowy An-32 staranował graniczące z pasem startowym targowisko pełne ludzi w stolicy Zairu Kinszasie; zginęło ponad 200 osób
10 stycznia 2021
10 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Anna, Dobrosław i Wilhelm
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1916 – urodził się szwedzki biochemik Sune Bergström, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii lub medycyny za badania nad prostaglandynami
- 1951 – urodził się polski aktor Wiktor Zborowski (na fotografii)
- 1971 – zmarła francuska projektantka mody Coco Chanel, popularyzatorka małej czarnej (na fotografii flakon perfum Chanel N° 5)
- 1976 – urodził się polski rysownik, animator, reżyser filmów animowanych Tomasz Bagiński (Katedra); tegoż dnia zmarł amerykański muzyk, bluesman Howlin’ Wolf
- 1981 – zakończono akcję gaszenia największego w Europie pożaru szybu naftowego we wsi Krzywopłoty koło Karlina
- 1986 – zmarł czeski poeta Jaroslav Seifert, laureat Nagrody Nobla
12 stycznia 2021
12 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Arkadiusz, Cezaria i Tacjana
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1746 – urodził się szwajcarski pedagog i pisarz Johann Heinrich Pestalozzi, twórca pierwszej teorii nauczania początkowego
- 1856 – urodził się amerykański malarz John Singer Sargent (na ilustracji jedno z jego dzieł: „Goździk, lilia, lilia, róża” (Carnation, Lily, Lily, Rose)); tegoż dnia zmarł słowacki humanista, językoznawca, działacz narodowy, pisarz i publicysta Ľudovít Štúr, autor kodyfikacji literackiego języka słowackiego, uczestnik Wiosny Ludów
- 1861 – zmarł czeski pisarz Václav Hanka, językoznawca, slawista, historyk literatury, publicysta, tłumacz, pedagog akademicki, ale również znany mistyfikator – rzekomy „odkrywca” wielu staroczeskich tekstów, które okazały się być zręcznymi fałszerstwami (rękopis królowodworski i rękopis zielonogórski)
- 1866 – periwiańska załoga odebrała zbudowany w brytyjskiej stoczni okręt pancerny Huáscar
- 1876 – urodził się amerykański pisarz Jack London (na zdjęciu) (Zew krwi, Biały Kieł, Martin Eden)
- 1976 – zmarła angielska pisarka Agatha Christie, autorka poczytnych powieści kryminalnych, twórczyni takich postaci jak metodyczny belgijski detektyw Herkules Poirot czy wścibska panna Jane Marple
14 stycznia 2021
14 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Feliks, Krystiana i Nina; Nowy Rok według kalendarza juliańskiego
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpeg)
- 1236 – król Anglii Henryk III pojął za żonę Eleonorę z Prowansji
- 1301 – wraz ze śmiercią króla Węgier Andrzeja III, który nie pozostawił męskiego potomka, wygasła dynastia Arpadów
- 1836 – urodził się francuski malarz i grafik Henri Fantin-Latour, autor kompozycji z kwiatami i owocami oraz realistycznych portretów przedstawiających jego przyjaciół, pisarzy, malarzy i muzyków (Pracownia w Batignolles, Hołd dla Delacroix)
- 1841 – urodziła się francuska malarka Berthe Morisot, przedstawicielka impresjonizmu
- 1861 – urodził się Mehmed VI, ostatni sułtan turecki
- 1901 – urodził się polski logik i matematyk pracujący w USA Alfred Tarski (na fotografii)
- 1941 – urodziła się amerykańska aktorka Faye Dunaway (na zdjęciu)
16 stycznia 2021
16 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Otto, Włodzimira i Włodzimir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1806 – życie odebrał sobie francuski lekarz, chemik i fabrykant Nicolas Leblanc, który opracował metodę otrzymywania sody ze zwykłej soli
- 1901 – urodzili się: amerykański przedsiębiorca włoskiego pochodzenia Frank Zamboni, wynalazca rolby, oraz Fulgencio Batista (na portrecie), dyktator Kuby; tegoż dnia zmarł szwajcarski malarz symbolista Arnold Böcklin
- 1941 – urodziła się piosenkarka Ewa Demarczyk (na portrecie), członkini zespołu Piwnicy pod Baranami
- 1946 – urodził się szkocki pisarz Graham Masterton, autor horrorów i thrillerów
- 2006 – liberyjska ekonomistka Ellen Johnson-Sirleaf (późniejsza laureatka Pokojowej Nagrody Nobla), jako pierwsza na kontynencie afrykańskim kobieta wybrana demokratycznie na głowę państwa, objęła urząd prezydenta Liberii
18 stycznia 2021
18 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Krystyna, Małgorzata i Monika
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.png)
- 1701 – elektor Fryderyk Hohenzollern koronował się na „króla w Prusiech”
- 1841 – urodził się francuski kompozytor Emmanuel Chabrier (opera komiczna Król mimo woli) (do odsłuchania: fragment „Souvenir de Munich” kadryl na fortepian na cztery ręce)
- 1871 – Wilhelm, król Prus ogłosił się (na ilustracji) w Wersalu cesarzem niemieckim
- 1956 – urodził się polski wokalista rockowy Janusz Panasewicz, członek zespołu Lady Pank
- 1971 – urodził się hiszpański piłkarz i trener piłkarski Pep Guardiola (na fotografii), szkoleniowiec klubu Bayern Monachium
- 1986 – urodziły się ukraińskie biathlonistki: Wala i Wita Semerenko
- 2006 – zmarł polski poeta i kapłan rzymskokatolicki Jan Twardowski, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego, jego religijna twórczość poetycka cieszy się ogromną popularnością
20 stycznia 2021
20 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Fabiana, Fabian i Sebastian
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1616 – urodził się kontrowersyjny polski arystokrata Jerzy Sebastian Lubomirski, przywódca rokoszu przeciwko Janowi Kazimierzowi
- 1661 – król Polski Jan Kazimierz dekretem nadał godność akademii i uniwersytetu kolegium ojców jezuitów we Lwowie; tegoż dnia król Jan Kazimierz podniósł do rangi uniwersytetu działające we Lwowie kolegium jezuitów
- 1801 – urodził się francuski pionier fotografii Hippolyte Bayard
- 1826 – zmarł polski uczony, filozof, działacz gospodarczy, pisarz i publicysta Stanisław Staszic (na portrecie), czołowy twórca polskiego oświecenia, autor Uwag nad życiem Jana Zamoyskiego i Przestróg dla Polski, tłumacz, geograf i geolog, duchowny katolicki
- 1931 – urodził się amerykański fizyk David M. Lee (na fotografii), laureat Nagrody Nobla za odkrycie nadciekłości w helu-3
- 1946 – urodził się amerykański reżyser, producent i scenarzysta filmowy David Lynch (Człowiek słoń, Dzikość serca, Miasteczko Twin Peaks)
22 stycznia 2021
22 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Dorian, Laura i Wincenty; Dzień Dziadka w Polsce
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_Volume_1_008.jpg)
- 1561 – urodził się angielski filozof, mąż stanu, Lord Kanclerz i prawnik Francis Bacon (na portrecie), uważany za jednego z twórców nowożytnej metody naukowej, przedstawiciel empiryzmu
- 1666 – zmarł Szahdżahan, władca Imperium Mogołów w Indiach, znany z wybudowania monumentalnego mauzoleum zwanego Tadź Mahal dla uczczenia pamięci o swojej zmarłej żonie
- 1901 – śmierć brytyjskiej królowej Wiktorii (na fotografii) znaczy kres epoki określanej jej imieniem
- 1921 – urodził się polski poeta okresu wojennego Krzysztof Kamil Baczyński, przedstawiciel pokolenia Kolumbów, podharcmistrz Szarych Szeregów, żołnierz Armii Krajowej (posłuchaj teraz nagrania wiersza „Ballada o wisielcach” w wykonaniu artystów Studia Aktorskiej Interpretacji Literatury)
- 1931 – urodził się polski pisarz Stanisław Milewski
- 1946 – kryzys irański: kurdyjscy separatyści proklamowali utworzenie niepodległej Republiki Mahabadzkiej na terytorium Iranu
- 1946 – została utworzona Grupa Centrali Wywiadu (Central Intelligence Group, CIG), 20 miesięcy później przekształcona w Centralną Agencję Wywiadowczą (Central Intelligence Agency, CIA)
24 stycznia 2021
24 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Franciszek Salezy, Ksenia i Milena
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 41 – spiskowcy zamordowali rzymskiego cesarza Kaligulę (popiersie), a także jego żonę Cezonię i córkę Julię Druzyllę
- 1921 – urodził się Tadeusz Zawadzki ps. „Zośka”, harcmistrz, żołnierz Armii Krajowej
- 1976 – urodziła się polska piosenkarka Natalia Niemen (na zdjęciu)
- 1986 – największe zbliżenie sondy kosmicznej Voyager 2 do planety Uran
- 1986 – zmarł amerykański pisarz science fiction L. Ron Hubbard, twórca scjentologii
- 2001 – powstanie Platformy Obywatelskiej, założonej przez Andrzeja Olechowskiego, Macieja Płażyńskiego i Donalda Tuska
- 2011 – w zamachu bombowym na moskiewskim lotnisku Domodiedowo zginęło 38 osób (wraz z zamachowcem-samobójcą)
26 stycznia 2021
26 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Paula, Tymoteusz i Tytus; Dzień Australii
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1761 – zmarł marszałek Francji Charles Louis Auguste Fouquet, książę de Belle-Isle
- 1861 – dokonano uroczystego otwarcia „konserwatorium” w pałacu Ordynackim
- 1891 – urodził się niemiecki ksiądz August Froehlich, nieustraszony przeciwnik narodowego socjalizmu, więzień Dachau
- 1911 – w Semperoper w Dreźnie odbyła się premiera opery Kawaler srebrnej róży z muzyką Richarda Straussa (na ilustracji Ernst Edler von Schuch dyryguje „Kawalerem srebrnej róży”)
- 1931 – urodził się polski kolarz szosowy Stanisław Królak, zwycięzca Wyścigu Pokoju w 1956
- 1961 – urodził się kanadyjski hokeista Wayne Gretzky (na fotografii), przez wielu ekspertów i fanów nazywany „najlepszym graczem hokeja w historii”
28 stycznia 2021
28 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Julian, Olimpia i Tomasz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1596 – zmarł angielski żeglarz Francis Drake, korsarz w oficjalnej służbie królowej Elżbiety, dowódca pierwszej angielskiej wyprawy dookoła świata
- 1611 – urodził się Jan Heweliusz, gdańszczanin, astronom królewski, matematyk, piwowar, drukarz, wynalazca peryskopu
- 1841 – urodził się brytyjsko-amerykański (z pochodzenia Walijczyk) dziennikarz i korespondent Henry Morton Stanley, poszukiwacz przygód, podróżnik, badacz Afryki; w 1871 kierownik – uwieńczonej sukcesem – wyprawy w poszukiwaniu doktora Livingstone’a
- 1896 – na wniosek ojca Albert Einstein utracił obywatelstwo Cesarstwa Niemieckiego i do 21 marca 1901 pozostawał bezpaństwowcem
- 1981 – urodził się amerykański aktor Elijah Wood (na fotografii), odtwórca ról m.in. w trylogii filmowej Władca Pierścieni i filmach Synalek, Hooligans, Wszystko jest iluminacją
- 1986 – prom kosmiczny Challenger rozpadł się w 73 sekundzie po starcie, zginęła cała siedmioosobowa załoga misji STS-51-L
- 1996 – zmarł rosyjsko-amerykański poeta i eseista żydowskiego pochodzenia Iosif Brodski (na znaczku pocztowym), laureat Nagrody Nobla
30 stycznia 2021
30 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Bronisław, Maciej i Martyna
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.JPG){kind=link}
_01.jpg){kind=link}
.jpeg){kind=link}
.png){kind=link}
_Volume_1_008.jpg){kind=link}
- 1661 – w rocznicę egzekucji króla Karola trup Olivera Cromwella został wywleczony z grobu i powieszony, zaś jego głowa wystawiona na widok publiczny
- 1721 – urodził się włoski malarz Bernardo Bellotto zwany Canalettem, przedstawiciel malarstwa wedutowego, w latach 1767–1780 pracował dla króla Stanisława Augusta w Warszawie
- 1861 – zmarł Walery Łoziński, pisarz i publicysta, autor m.in. zekranizowanej powieści Zaklęty dwór
- 1931 – premiera filmu Światła wielkiego miasta (zdjęcie z premiery filmu: po prawej reżyser, po lewej gość honorowy premiery), jest to jeden z najsłynniejszych filmów Charliego Chaplina, a zarazem hołd dla kina niemego i jego środków wyrazu – w czasie kręcenia filmu dźwięk był już w kinematografii wynalazkiem powszechnym i dostępnym, a reżyser postanowił utrzymać konwencję filmu niemego, ścieżka dźwiękowa Świateł zawiera podkład muzyczny, jednak zamiast dialogów nadal są plansze
- 1951 – urodził się brytyjski piosenkarz Phil Collins, wokalista i perkusista zespołu Genesis; tegoż dnia zmarł austriacki fabrykant Ferdinand Porsche, konstruktor samochodów, ciągników oraz czołgów
- 1991 – premiera musicalu Metro wyreżyserowanego przez Janusza Józefowicza