Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/grudzień
Rocznice
1 grudnia 2024
1 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Blanka, Edmund i Natalia; Światowy Dzień AIDS
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1734 – urodził się działacz polityczny, komediopisarz, krytyk literacki i teatralny, mecenas literatury i sztuki książę Adam Kazimierz Czartoryski (na portrecie pędzla Élisabeth Vigée-Lebrun), komendant Szkoły Rycerskiej, członek Komisji Edukacji Narodowej, mąż Izabeli z Flemmingów
- 1914 – założono włoskie przedsiębiorstwo motoryzacyjne Maserati
- 1934 – w wyniku zamachu zginął radziecki działacz komunistyczny Siergiej Kirow, wydarzenie to stało się pretekstem do wielkich czystek stalinowskich
- 1939 – w Paryżu założono Polski Uniwersytet Na Obczyźnie
- 1944 – ukazało się pierwsze wydanie Polskiej Kroniki Filmowej
- 1959 – w Waszyngtonie podpisano traktat antarktyczny, na mocy którego Antarktyka stała się obszarem międzynarodowych badań i pierwszą w świecie strefą wolną od broni jądrowej; porozumienie obowiązywało przez 30 lat; w 1991 roku zostało odnowione i przedłużone na kolejnych 50 lat, traktat ma być renegocjowany w roku 2041 (na ilustracji emblemat traktatu antarktycznego)
- 1964 – zmarł brytyjski genetyk i biolog John B. S. Haldane, jeden z twórców genetyki populacyjnej
3 grudnia 2024
3 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Franciszek Ksawery, Gerlinda i Ksawery; Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1684 – urodził się duński pisarz norweskiego pochodzenia Ludvig Holberg (na portrecie pędzla Jørgena Roeda), twórca duńskiego języka literackiego
- 1854 – zmarł warszawski ekscentryk, malarz Jan Klemens Minasowicz
- 1894 – zmarł szkocki powieściopisarz, poeta i reportażysta-podróżnik Robert Louis Stevenson (na fotografii), główny reprezentant neoromantyzmu w literaturze brytyjskiej, popularność przyniosła mu powieść dla młodzieży Wyspa skarbów (1883); był także autorem noweli Doktor Jekyll i pan Hyde (1886)
- 1904 – Charles Dillon Perrine odkrył księżyc Jowisza, Himalię
- 1924 – urodził się amerykański informatyk John Backus, twórca języka programowania Fortran, laureat nagrody Turinga
- 1964 – 8 członków załogi zginęło w pożarze okrętu podwodnego ORP Sęp
- 1984 – w katastrofie przemysłowej w Bhopalu (stan Madhya Pradesh, Indie) doszło do wycieku toksycznych gazów, co spowodowało śmierć kilku tysięcy osób
5 grudnia 2024
5 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Kryspina, Krystyna i Saba
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1624 – zmarł szwajcarski naturalista Gaspard Bauhin (na portrecie), profesor anatomii człowieka i botaniki na Uniwersytecie w Bazylei, rozróżnił jednostki systematyczne: rodzaj (genus) i gatunek (species) oraz wprowadził binominalną nomenklaturę roślin
- 1894 – ukończono budowę Reichstagu (na fotografii)
- 1914 – urodzili się: niemiecki powieściopisarz Hans Hellmut Kirst, zawodowy żołnierz, autor popularnych powieści o tematyce wojennej (Fabryka oficerów, trylogia 08/15), oraz polski prozaik, felietonista, dramatopisarz, tłumacz, scenarzysta filmowy Stanisław Dygat, autor prozy, w której problematykę egzystencjalną i narodową łączy z groteską, m.in. sfilmowanej powieści Jezioro Bodeńskie, będącej rozrachunkiem z Polską przedwojenną
- 1929 – urodził się polski reżyser i scenarzysta filmowy Stanisław Bareja, autor popularnych filmów komediowych (Poszukiwany, poszukiwana, Nie ma róży bez ognia, Miś) i seriali telewizyjnych (Alternatywy 4, Zmiennicy)
- 1974 – na antenie BBC wyemitowano ostatni odcinek Latającego Cyrku Monty Pythona
7 grudnia 2024
7 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Ambroży, Marcin i Polikarp
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1279 – zmarł książę krakowski i sandomierski Bolesław Wstydliwy, ostatni przedstawiciel małopolskiej linii Piastów
- 1724 – dokonano egzekucji burmistrza Torunia Jana Gotfryda Rösnera (na ilustracji) i 9 protestanckich mieszkańców miasta, uczestników tumultu toruńskiego
- 1829 – w nocy z 6 grudnia na 7 grudnia zmarł Jan Paweł Woronicz (na stalorycie), kaznodzieja, poeta (poemat Świątynia Sybilli) i retoryk, biskup krakowski, arcybiskup warszawski, prymas Królestwa Polskiego
- 1869 – Jesse James, amerykański bandyta i rewolwerowiec dokonał pierwszego napadu
- 1909 – belgijski przemysłowiec i wynalazca Leo Hendrik Baekeland uzyskał patent na bakelit, pierwsze tworzywo sztuczne
- 1944 – w Chicago została podpisana Konwencja o międzynarodowym lotnictwie cywilnym
- 1984 – urodził się polski kierowca wyścigowy i rajdowy Robert Kubica, pierwszy i na razie jedyny Polak startujący w Formule 1
9 grudnia 2024
9 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Leokadia, Wiesława i Wiesław; dzień niepodległości Tanzanii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1824 – mimo przewagi liczebnej wojska hiszpańskie przegrały pod Ayacucho bitwę z separatystami dowodzonymi przez generała Antonia Joségo de Sucre, podkomendnego Simóna Bolívara; bitwa ta zadecydowała o końcu kolonialnego panowania Hiszpanów w Ameryce Łacińskiej
- 1889 – urodził się fiński lekkoatleta specjalizujący się w biegach długodystansowych Hannes Kolehmainen, czterokrotny złoty medalista olimpijski
- 1934 – urodził się polski archeolog i prehistoryk Kazimierz Godłowski, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, zajmował się pradziejami Słowian
- 1934 – urodziła się polska piosenkarka Irena Santor (na fotografii)
- 1934 – urodził się amerykański muzyk bluesowy Junior Wells
- 1934 – urodziła się brytyjska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna Judi Dench (na fotografii), szczególnie znana z roli M w serii filmów o Jamesie Bondzie, zdobywczyni Oscara za rolę drugoplanową w Zakochanym Szekspirze
- 1939 – dekretem Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza została ustanowiona Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej – organ konsultacyjny i opiniodawczy rządu RP na uchodźstwie, namiastka parlamentu
11 grudnia 2024
11 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Artur, Damazy i Daniel
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1939 – dokonano pierwszych wysiedleń z Łodzi i regionu łódzkiego. Łącznie wysiedlono około 25 procent ludności
- 1944 – oddział partyzancki „Awangarda” dokonał w Lipówce udanego zamachu na Theodora van Eupena (zdjęcie), komendanta niemieckiego obozu Treblinka I
- 1954 – urodził się nepalski polityk i premier Prachanda
- 1969 – urodził się indyjski szachista arcymistrz Viswanathan Anand, znany w środowisku jako „Tygrys z Madrasu”
- 1994 – zmarł polski generał Stanisław Maczek (na fotografii), od 1942 dowódca 1 Dywizji Pancernej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, która odegrała decydującą rolę w zwycięskiej dla aliantów bitwie pod Falaise w sierpniu 1944 roku; po wojnie pozostał na emigracji w Edynburgu, tam też zmarł w wieku 102 lat
- 1994 – wojska rosyjskie wkroczyły do Czeczenii; początek I wojny czeczeńskiej
- 2009 – dokonano oblotu wojskowego samolotu transportowego Airbus A400M
13 grudnia 2024
13 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Aubert, Otylia i Łucja; Dzień Pamięci Ofiar Stanu Wojennego
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1204 – zmarł żydowski filozof i lekarz Mojżesz Majmonides (pomnik w Kordobie), najwybitniejszy myśliciel żydowski średniowiecza, autor (napisanego w języku judeo-arabskim) traktatu Przewodnik błądzących, w którym zastosował szeroko filozofię Arystotelesa do interpretacji zasad tradycji i doktryny judaistycznej, ponadto pisał prace z dziedziny medycyny i prawa żydowskiego
- 1534 – w Trzebiatowie zebrał się sejm, podczas którego wprowadzono luteranizm na Pomorzu Zachodnim jako religię państwową
- 1784 – zmarł angielski poeta, eseista i leksykograf Samuel Johnson
- 1944 – front zachodni: zwycięstwo wojsk amerykańskich po trzymiesięcznym starciu z Wehrmachtem i Waffen-SS w bitwie o Metz
- 1944 – zmarł Wassily Kandinsky, malarz i grafik rosyjskiego pochodzenia, współtwórca i jeden z przedstawicieli abstrakcjonizmu (na ilustracji „Fuga” – praca z 1914)
- 1984 – urodziła się polska aktorka Joanna Moro (Anna German, Blondynka)
- 1994 – zmarła rosyjska szachistka Olga Rubcowa, mistrzyni świata w latach 1956–1958
15 grudnia 2024
15 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Drogosława, Mścigniew i Walerian
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1809 – Napoleon Bonaparte rozwiódł się z Józefiną
- 1859 – w Białymstoku urodził się poliglota Ludwik Zamenhof (na portrecie), z wykształcenia lekarz okulista, twórca sztucznego języka esperanto
- 1914 – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk serbskich nad austro-węgierskimi w bitwie nad Kolubarą
- 1934 – urodził się radziecki i białoruski naukowiec i polityk białorusko-polskiego pochodzenia Stanisłau Szuszkiewicz, w latach 1991-1994 Przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi
- 1944 – w nieznanych okolicznościach zaginął legendarny amerykański puzonista, aranżer i kompozytor Glenn Miller
- 1999 – zakończono przenoszenie zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie do nowego gmachu na Powiślu (na fotografii); tegoż dnia Annemarie Huber-Hotz została wybrana na kanclerza federalnego Szwajcarii jako pierwsza w historii kobieta
17 grudnia 2024
17 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Florian, Wiwina i Łazarz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1934 – urodziła się polska powieściopisarka Ewa Nowacka, autorka słuchowisk radiowych oraz powieści obyczajowych i historycznych dla młodzieży (Małgosia contra Małgosia)
- 1939 – bitwa o Atlantyk: niemiecki pancernik Admiral Graf Spee dokonał, w wyniku udanej akcji dezinformacyjnej brytyjskiego wywiadu, samozatopienia na redzie portu Montevideo w Urugwaju (na zdjęciu)
- 1939 – powołano Policję Polską Generalnego Gubernatorstwa (nazywaną od koloru mundurów – granatową)
- 1944 – w belgijskiej miejscowości Malmedy, w trakcie niemieckiej ofensywy w Ardenach, żołnierze Waffen-SS dokonali masakry amerykańskich jeńców wojennych
- 1954 – zmarła polska powieściopisarka i dramatopisarka Zofia Nałkowska, przedstawicielka realistycznej prozy psychologicznej i społeczno-moralnej dwudziestolecia międzywojennego (Granica); brała też udział w pracach Międzynarodowej Komisji do Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce – efektem tej działalności były Medaliony – zbiór opowiadań dokumentujących czas II wojny światowej
- 1974 – urodził się polski samorządowiec Adam Jarubas, nieprzerwanie od 2006 marszałek województwa świętokrzyskiego, wiceprezes Polskiego Stronnictwa Ludowego
- 2004 – dokonano oblotu ukraińskiego samolotu pasażerskiego An-148 (na fotografii)
19 grudnia 2024
19 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Dariusz, Kazimiera i Urban
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1909 – założono niemiecki klub piłkarski Borussia Dortmund
- 1934 – we włoskiej stoczni zwodowano transatlantyk MS Piłsudski
- 1949 – australijski polityk Robert Menzies został po raz drugi premierem Australii, stanowisko to piastował w sumie przez 18 lat
- 1954 – zmarł niemal stuletni Ludwik Solski – polski wszechstronny aktor i reżyser (na rysunku Stanisława Wyspiańskiego przedstawiony jako Stary Wiarus w Warszawiance); został pochowany na Skałce
- 1959 – zwodowano amerykański okręt podwodny z napędem jądrowym USS Scorpion (na fotografii)
- 1964 – urodził się polski duchowny rzymskokatolicki Wojciech Polak, w latach 2011–2014 sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski, a od roku 2014 arcybiskup metropolita gnieźnieński i prymas Polski
- 2004 – zmarła włoska śpiewaczka operowa Renata Tebaldi
21 grudnia 2024
21 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Anastazy, Piotr i Tomisław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1804 – urodził się brytyjski polityk konserwatysta Benjamin Disraeli (na fotografii), dwukrotny premier Wielkiej Brytanii, w czasie rządów przeprowadził reformy społeczne, m.in. zmiany w prawie pracy i systemie opieki zdrowotnej
- 1874 – urodził się Tadeusz Żeleński, pseud. Boy (na rysunku Stanisława Wyspiańskiego), poeta-satyryk, publicysta, tłumacz literatury francuskiej, krytyk literacki i teatralny, z zawodu lekarz pediatra
- 1914 – urodził się chorwacki malarz naiwny Ivan Generalić, czołowy przedstawiciel prymitywizmu w kraju i na świecie
- 1924 – urodził się polski chemik Ludwik Górski, profesor Politechniki Krakowskiej
- 1944 – Leopold Okulicki został mianowany dowódcą Armii Krajowej
- 1949 – Rada Najwyższa ZSRR wydała dekret o utworzeniu Międzynarodowej Leninowskiej Nagrody Pokoju
- 1964 – dokonano oblotu amerykańskiego samolotu dalekiego zasięgu o zmiennej geometrii skrzydeł F-111
23 grudnia 2024
23 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Iwona, Iwo i Sławomira
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 679 – król Austrazji św. Dagobert II został zamordowany podczas polowania koło Stenay w Ardenach
- 1804 – urodził się francuski pisarz i krytyk literacki Charles-Augustin Sainte-Beuve (na fotografii), uważany za twórcę krytyki biografistycznej
- 1834 – zmarł angielski profesor ekonomii politycznej i duchowny anglikański Thomas Malthus, który jako pierwszy zwrócił uwagę na czynnik demograficzny w rozwoju społeczno-gospodarczym
- 1929 – urodził się amerykański trębacz jazzowy Chet Baker
- 1944 – niemiecka pacyfikacja wsi Ochotnica Dolna na Podhalu, podczas masakry – nazwanej „krwawą wigilią” zginęło 56 mieszkańców (sobota 23 grudnia była Wigilią Bożego Narodzenia, bowiem według ówczesnego zwyczaju nie można było obchodzić Wigilii w niedzielę)
- 1979 – urodziła się amerykańska modelka Holly Madison (na fotografii), jeden z króliczków Playboya
- 2014 – zmarł brytyjski aktor, scenarzysta filmowy i telewizyjny Jeremy Lloyd
25 grudnia 2024
25 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Siemisław, Eugenia i Mateusz; 
Boże Narodzenie
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1624 – urodził się śląski myśliciel, poeta i mistyk Angelus Silesius (na portrecie)
- 1849 – urodził się generał Cesarskiej Armii Japońskiej i trzeci gubernator generalny Tajwanu Maresuke Nogi, jeden z twórców skautingu w Japonii
- 1899 – urodził się amerykański aktor Humphrey Bogart (Sokół maltański, Casablanca, Afrykańska królowa)
- 1914 – pod Łowczówkiem zmarł polski taternik, znakomity narciarz wysokogórski i ratownik TOPR Józef Lesiecki, zdobywca południowej ściany Zamarłej Turni, która uchodziła wówczas za najtrudniejszą w Tatrach, z zawodu artysta rzeźbiarz (snycerz)
- 1954 – urodziła się szkocka wokalistka i kompozytorka Annie Lennox, znana z duetu Eurythmics, nagrodzona Oscarem, Brit Awards, Grammy oraz Złotym Globem
- 1979 – rozpoczęła się radziecka interwencja w Afganistanie
- 2004 – planetoida (99942) Apophis otrzymała 4. stopień w skali Torino, według której oceniane jest ryzyko uderzenia w Ziemię, co jest najwyższym wskaźnikiem w historii, obserwacje w 2006 pozwoliły na dokładniejsze ustalenie orbity i obniżenie tego wskaźnika do zera w skali Torino (brak ryzyka)
27 grudnia 2024
27 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Fabiola, Krystyna i Maksym
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1654 – urodził się szwajcarski matematyk i fizyk Jakob Bernoulli (na portrecie)
- 1894 – urodził się wydawca, redaktor czasopism, krytyk literacki Mieczysław Grydzewski
- 1904 – w Dublinie zainaugurował działalność Abbey Theatre (na fotografii)
- 1964 – zmarł polski inżynier, ekonomista i przemysłowiec Władysław Kucharski, minister przemysłu i handlu w rządzie Wincentego Witosa, następnie minister skarbu w tymże rządzie (na okres jego urzędowania przypada hiperinflacja na poziomie 360% w skali miesiąca, niepokoje społeczne i upadek rządu), w późniejszych latach obarczany odpowiedzialnością za aferę żyrardowską
- 1984 – przed Sądem Wojewódzkim w Toruniu rozpoczął się proces oskarżonych o zabójstwo księdza Jerzego Popiełuszki funkcjonariuszy SB Grzegorza Piotrowskiego, Leszka Pękali, Waldemara Chmielewskiego – oraz pułkownika Adama Pietruszki, któremu postawiono zarzut sprawstwa kierowniczego
- 2004 – do Ziemi dotarło promieniowanie pochodzące z ogromnej eksplozji na powierzchni gwiazdy neutronowej SGR 1806-20, oddalonej o 50 tys. lat świetlnych
29 grudnia 2024
29 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Gerarda, Jonatan i Tomasz; dzień niepodległości Mongolii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1864 – urodził się hiszpański duchowny katolicki Joan Baptista Benlloch i Vivó, w latach 1907-1919 biskup miasta Seo de Urgel i jednocześnie współksiążę Księstwa Andory, autor hymnu Andory, w latach 1919–1926 arcybiskup Burgos, od 1921 kardynał
- 1884 – zmarł poeta i dramaturg Wincenty Jakub Dunin-Marcinkiewicz (na znaczku pocztowym z 2008), klasyk literatury białoruskiej, autor wierszy, poematów, powieści poetyckich i sztuk scenicznych
- 1924 – urodził się polski historyk Jerzy Kłoczowski, twórca i wieloletni dyrektor Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie
- 1944 – front wschodni: wojska 2. i 3. Frontu Ukraińskiego rozpoczęły półtoramiesięczne oblężenie Budapesztu
- 1999 – zmarł polski publicysta, krytyk muzyczny i działacz społeczny Jerzy Waldorff
- 2004 – zmarł farmakolog i biochemik amerykański, syn żydowskich emigrantów z Polski, Julius Axelrod (na fotografii), laureat Nagrody Nobla
31 grudnia 2024
31 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Donata, Melania i Sylwester; ostatni dzień roku kalendarzowego
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1384 – zmarł angielski teolog i reformator Kościoła John Wycliffe
- 1514 – urodził się flamandzki uczony Andreas Vesalius, twórca nowożytnej anatomii
- 1909 – otwarto Manhattan Bridge nad East River w Nowym Jorku (fotografia)
- 1944 – KRN powołała Rząd Tymczasowy
- 1954 – zmarł polski prozaik, publicysta, popularyzator nauki Władysław Umiński, autor niegdyś bardzo poczytnych powieści dla dzieci i młodzieży o tematyce podróżniczej i fantastycznonaukowej, jest także twórcą słowa „samolot”, które zastąpiło używane wcześniej zapożyczenie „aeroplan”
- 1994 – I wojna czeczeńska: rozpoczął się noworoczny szturm Groznego
- 1999 – pierwszy demokratycznie wybrany prezydent Rosji Borys Jelcyn w orędziu transmitowanym w telewizji ogłosił swoją rezygnację ze stanowiska, obowiązki głowy państwa rozpoczął pełnić premier Władimir Putin (obaj na fotografii)
2 grudnia 2024
2 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Bibianna, Paulina i Sylweriusz; dzień niepodległości Zjednoczonych Emiratów Arabskich
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1594 – zmarł flamandzki matematyk i geograf, prekursor współczesnej kartografii Gerardus Mercator, autor odwzorowania walcowego równokątnego (na ilustracji obok: świat w odwzorowaniu Mercatora)
- 1734 – zmarł rosyjski podróżnik polskiego pochodzenia Iwan Kozyriewski (Jan Kozyrewski), odkrywca Wysp Kurylskich
- 1804 – koronacja Napoleona Bonaparte i Józefiny, początek Pierwszego Cesarstwa
- 1814 – zmarł francuski pisarz, markiz Donatien Alphonse François de Sade (na portrecie), od którego pochodzi nazwa sadyzm, określająca jedno z zaburzeń seksualnych
- 1924 – na placu Saskim w Warszawie nieznany wówczas fundator stworzył tymczasowe upamiętnienie, doprowadzając do rozpoczęcia budowy Grobu Nieznanego Żołnierza
- 1944 – zmarł włoski włoski pisarz Filippo Tommaso Marinetti, inicjator i teoretyk futuryzmu
- 1994 – u wybrzeży Somalii spłonął i zatonął statek wycieczkowy MS Achille Lauro
4 grudnia 2024
4 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Barbara, Jan i Chrystian
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1639 – Jeremiah Horrocks zaobserwował przewidziane przez siebie przejście Wenus na tle tarczy Słońca
- 1829 – w Indiach Brytyjskich zakazano zmuszania wdów do sati (zwyczaj przedstawiony na ilustracji)
- 1849 – urodził się Szalony Koń, wódz Dakotów Oglala, dowódca w bitwie nad Little Bighorn
- 1884 – w Korei rozpoczął się inspirowany przez Japończyków trzydniowy pucz Gapsin, mający w zamierzeniu obalić rządzącą od 500 lat dynastię Jaseon
- 1934 – utworzono Park Narodowy Daisetsu-zan, największy pod względem powierzchni park narodowy w Japonii
- 1964 – działalność zainaugurował Teatr Ziemi Rybnickiej (na fotografii)
- 1969 – urodził się amerykański raper i przedsiębiorca Jay-Z, którego albumy rozeszły się w ok. 50 mln egzemplarzy, a on zdobył 21 nagród Grammy
6 grudnia 2024
6 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Angelika, Emilian i Mikołaj; Mikołajki; dzień niepodległości Finlandii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1804 – urodziła się niemiecka śpiewaczka operowa Wilhelmine Schröder-Devrient
- 1884 – w Waszyngtonie zakończyła się budowa pomnika Waszyngtona (na ilustracji); ten liczący 169,3 metrów wysokości obelisk był wówczas najwyższą budowlą na świecie (do czasu wzniesienia wieży Eiffla)
- 1889 – urodziła się polska rzeźbiarka Ludwika Nitschowa, autorka Syrenki nad Wisłą, do której pozowała Krystyna Krahelska
- 1894 – urodził się polski dyplomata i polityk Tadeusz Romer
- 1904 – urodziła się francuska pisarka i dziennikarka Ève Curie (na fotografii), autorka biografii swej matki, Marii Curie-Skłodowskiej
- 1954 – urodził się polski polityk i prawnik Janusz Wojciechowski, prezes Najwyższej Izby Kontroli w latach 1995-2001, deputowany do Parlamentu Europejskiego
- 1989 – masakra w École Polytechnique w kanadyjskim Montrealu – 25-letni Marc Lépine wkroczył na teren uczelni z karabinem i otworzył ogień, biorąc za cel przede wszystkim kobiety, zamordował 14 kobiet, następnie popełnił samobójstwo; z relacji świadków i listu pożegnalnego wynika, że zamachowiec działał w imię uprzedzenia do feministek, a za takie uważał kobiety studiujące nauki ścisłe w szkole technicznej; rocznica masakry to w Kanadzie Narodowy Dzień Pamięci i Przeciwdziałania Przemocy Wobec Kobiet
8 grudnia 2024
8 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Apollon, Maria i Narcyza
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1609 – w Mediolanie została otwarta Biblioteca Ambrosiana, druga w Europie biblioteka publiczna
- 1854 – papież Pius IX ogłosił konstytucję apostolską Ineffabilis Deus o niepokalanym poczęciu Najświętszej Maryi Panny
- 1864 – urodziła się francuska rzeźbiarka Camille Claudel, uczennica, kochanka i muza Rodina, przez ostatnie 30 lat życia przebywała w zakładzie dla psychicznie chorych, główna bohaterka filmów biograficznych: Camille Claudel z roku 1988 (rolę tytułową zagrała Isabelle Adjani) i Camille Claudel, 1915 z roku 2013, w którym w rolę rzeźbiarki wcieliła się Juliette Binoche
- 1894 – zmarli: rosyjski matematyk Pafnutij Czebyszew (na portrecie), oraz podhalański góral Sabała (na ilustracji), popularny muzykant, gawędziarz i pieśniarz, ojciec chrzestny Witkacego
- 1914 – w bitwie koło Falklandów Brytyjczycy rozgromili niemiecką Eskadrę Wschodnioazjatycką admirała von Spee
- 1994 – zmarł brazylijski muzyk Antônio Carlos Jobim, kompozytor, aranżer, wokalista, jeden z twórców stylu bossa nova
10 grudnia 2024
10 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Brajan, Julia i Maur; Dzień Praw Człowieka
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1279 – w krypcie kościoła franciszkanów w Krakowie pochowano księcia Bolesława V Wstydliwego
- 1789 – na posiedzeniu Sejmu odczytano list króla Prus Fryderyka Wilhelma II, w którym obiecywał on zawarcie sojuszu z Rzecząpospolitą pod warunkiem przeprowadzenia reform ustrojowych i wzmocnienia władzy wykonawczej w państwie
- 1894 – urodził się generał brygady Wojska Polskiego Tadeusz Roman Tomaszewski (na fotografii), żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-ukraińskiej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej, naczelny komendant Legii Akademickiej, szef sztabu obrony Warszawy we wrześniu 1939
- 1904 – urodził się czechosłowacki polityk komunistyczny Antonín Novotný (na fotografii), prezydent w latach 1957-1968, prowadził politykę represyjną, kumulując władzę został także pierwszym sekretarzem KPCz, po upadku jego prezydentury w 1968 roku doszło to tak zwanej Praskiej Wiosny
- 1934 – urodził się amerykański fizjolog, wirusolog, genetyk Howard Martin Temin, laureat Nagrody Nobla
- 1959 – zmarł polski fizyk jądrowy Andrzej Sołtan, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, organizator i pierwszy dyrektor Instytutu Badań Jądrowych w Świerku
- 1984 – Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur
12 grudnia 2024
12 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Bartosz, Edburga i Przybysława; dzień niepodległości Kenii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1874 – urodziła się polska nauczycielka Jadwiga Kowalczykówna, współzałożycielka prywatnej szkoły dla dziewcząt w Warszawie, znanej jako „Szkoła na Wiejskiej”
- 1914 – I wojna światowa: strategicznym zwycięstwem wojsk austro-węgierskich nad rosyjskimi zakończyła się bitwa pod Limanową
- 1924 – urodził się amerykański polityk i prawnik żydowskiego pochodzenia Ed Koch (na fotografii), burmistrz Nowego Jorku przez trzy kadencje
- 1934 – zmarł norweski narciarz klasyczny Thorleif Haug, trzykrotny złoty medalista olimpijski
- 1939 – zmarł amerykański aktor filmowy Douglas Fairbanks (na fotografii), gwiazda kina niemego, gdzie grywał w filmach przygodowych oraz z gatunku płaszcza i szpady (Znak Zorro jako Zorro, Trzej muszkieterowie jako d’Artagnan, Robin Hood jako Robin Hood), pierwszy przewodniczący Amerykańskiej Akademii Filmowej
- 1949 – urodził się malgaski polityk Marc Ravalomanana, prezydent Madagaskaru
- 1994 – zmarł amerykański astronauta Stuart Roosa
14 grudnia 2024
14 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Bertold, Jan i Noemi
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1799 – w swojej rezydencji Mount Vernon (na fotografii) zmarł amerykański generał i polityk George Washington, wódz naczelny w amerykańskiej wojnie o niepodległość i pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych
- 1964 – wojna wietnamska: lotnictwo amerykańskie rozpoczęło bombardowania tzw. Szlaku Ho Chi Minha w Laosie
- 1974 – zmarł amerykański publicysta i socjolog Walter Lippmann
- 1989 – zmarł rosyjski fizyk jądrowy Andriej Sacharow (na radzieckim znaczku pocztowym), współtwórca radzieckiej bomby wodorowej, dysydent, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 1994 – utworzono Bankowy Fundusz Gwarancyjny
- 2004 – we Francji otwarto wiadukt Millau, najwyższą tego typu konstrukcję na świecie
- 2004 – premiera amerykańskiego filmu Aviator w reżyserii Martina Scorsese
16 grudnia 2024
16 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Albina, Dyter i Zdzisław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1899 – sześciu brytyjskich imigrantów założyło Milan Cricket and Foot-Ball Club, działający od roku 1945 pod nazwą A.C. Milan (na fotografii: Milan Cricket and Foot-Ball Club w roku 1901)
- 1914 – I wojna światowa: 137 osób zginęło, a 592 zostały ranne w wyniku ataku niemieckiej marynarki wojennej na brytyjskie portowe miasta Scarborough, Hartlepool i Whitby
- 1944 – rozpoczęła się niemiecka ofensywa w Ardenach
- 1944 – urodził się namibijski aktor Nǃxau ǂToma (Bogowie muszą być szaleni)
- 1964 – urodziła się wschodnioniemiecka lekkoatletka specjalizująca się w skoku w dal oraz biegach sprinterskich Heike Drechsler, wielokrotna mistrzyni olimpijska, świata i Europy (na fotografii)
- 1989 – w Rumunii wybuchło powstanie przeciwko komunistycznemu dyktatorowi Nicolae Ceaușescu
- 2004 – amerykańska sonda kosmiczna Voyager 1 przekroczyła granicę szoku końcowego i znalazła się w obszarze płaszcza Układu Słonecznego
18 grudnia 2024
18 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Nemezja, Winibald i Zofia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1944 – ukazał się pierwszy numer francuskiego dziennika „Le Monde”, od samego początku gazeta trafia do paryskich kiosków wczesnym popołudniem, ale datowana jest już na następny dzień – na przykład pierwszy numer (na ilustracji) wydano 18 grudnia z wydrukowaną datą 19 grudnia
- 1954 – urodził się amerykański aktor oraz producent filmowy i telewizyjny Ray Liotta (na fotografii), który sławę zawdzięcza postaci gangstera w filmie Martina Scorsese’a Chłopcy z ferajny
- 1974 – urodziła się prezenterka telewizyjna i rzeźbiarka Kari Byron, najlepiej znana z programu popularnonaukowego Pogromcy mitów; tegoż dnia w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku uruchomiono reaktor Maria
- 1979 – Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet
- 1994 – zmarła Jadwiga Korczakowska, polska pisarka, poetka, autorka słuchowisk radiowych, piosenek, scenariuszy filmowych, sztuk scenicznych, powieści dla dzieci i młodzieży
20 grudnia 2024
20 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Dagmara, Dagna i Dominik
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1494 – zmarł włoski poeta Matteo Maria Boiardo, jest autorem nawiązujących do twórczości Petrarki zbioru włoskich wierszy miłosnych, sławę przyniósł mu niedokończony poemat rycerski Roland zakochany
- 1834 – zmarł polski krytyk literacki i muzyczny, publicysta i działacz polityczny Maurycy Mochnacki, jeden z organizatorów i aktywnych uczestników powstania listopadowego, a następnie autor monumentalnej kroniki pt. Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831
- 1849 – zmarł hiszpański gitarzysta i kompozytor Dionisio Aguado (na litografii)
- 1894 – urodził się australijski polityk Robert Menzies, premier Australii (stanowisko to piastował w sumie przez 18 lat)
- 1899 – urodziła się polska sanitaruszka Teresa Grodzińska, bohaterka wojny polsko-sowieckiej 1920 r,, pierwsza kobieta odznaczona przez II Rzeczpospolitą Orderem Virtuti Militari, jedna z dwu kobiet odznaczonych w czasie wojny (na fotografii)
- 1989 – rozpoczęła się inwazja wojskowa Stanów Zjednoczonych na Panamę
- 1994 – nagła dewaluacja peso wywołała kryzys walutowy w Meksyku
22 grudnia 2024
22 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Judyta, Ksawera i Zenon
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_061122-F-1234P-051.jpg)
- 1914 – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Łowczówkiem
- 1964 – napad na bank przy ul. Jasnej w Warszawie
- 1964 – dokonano oblotu amerykańskiego samolotu zwiadowczego Lockheed SR-71 Blackbird (na fotografii)
- 1984 – urodził się szwedzki piosenkarz, producent muzyczny, DJ i autor tekstów Basshunter
- 1989 – po 28 latach w Berlinie ponownie otwarto Bramę Brandenburską (na fotografii)
- 2014 – zmarł brytyjski wokalista rockowy i popowy Joe Cocker
24 grudnia 2024
24 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Adam, Ewa i Ewelina; 
Wigilia Bożego Narodzenia
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1524 – zmarł portugalski żeglarz i odkrywca Vasco da Gama (na ilustracji), który jako pierwszy dotarł drogą morską z Europy do Indii
- 1734 – spłonął królewski kompleks pałacowy Alkazar w Madrycie
- 1814 – w Gandawie (Flandria, współcześnie Belgia) podpisano traktat kończący wojnę brytyjsko-amerykańską
- 1874 – urodził się polski śpiewak Adam Didur, jeden z najznakomitszych basów przełomu XIX i XX wieku
- 1884 – urodził się światowej sławy fryzjer Antoni Cierplikowski znany jako Antoine bądź Antoine de Paris, syn szewca z Sieradza, który odniósł spektakularny sukces w Paryżu i Hollywood, pionier nowoczesnego fryzjerstwa i twórca nowych trendów stylistyki kobiecej
- 1914 – rozejm bożonarodzeniowy na zachodnim froncie I wojny światowej
- 2014 – zmarł polski reżyser i scenarzysta filmowy Krzysztof Krauze
26 grudnia 2024
26 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Dionizy, Szczepan i Wincencja
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1904 – urodził się kubański pisarz, muzykolog i dziennikarz Alejo Carpentier, prekursor tzw. realizmu magicznego
- 1914 – urodzili się: amerykański aktor filmowy Richard Widmark (na fotografii), oraz niemiecka aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna Annemarie Wendl, znana z roli w serialu Lindenstraße
- 1944 – został rozstrzelany francuski piłkarz i kolaborant Alexandre Villaplane, pochodzący z francuskiej Afryki Północnej, w latach 1926–1930 gracz reprezentacji narodowej, przez dłuższy okres jej kapitan; po zakończeniu kariery zawodniczej zajmował się wyścigami konnymi (był zamieszany w ich ustawianie, za co trafił do więzienia); w czasie wojny w okupowanej Francji zaciągnął się do SS, śledząc i wyłapując Żydów oraz członków ruchu oporu
- 1974 – została wyniesiona na orbitę radziecka stacja kosmiczna Salut 4
- 2004 – południowo-wschodnią Azję nawiedziło najsilniejsze od 4 dekad trzęsienie ziemi o magnitudzie 9 , a wywołane nim tsunami zabiło co najmniej 300 tys. osób (animacja tsunami)
- 2014 – zmarł polski poeta, tłumacz i krytyk literacki Stanisław Barańczak
28 grudnia 2024
28 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Antoni, Cezary i Teofila
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1879 – 75 osób zginęło w wyniku zawalenia mostu kolejowego nad rzeką Tay (Szkocja) pod jadącym po nim pociągiem osobowym
- 1894 – zmarł polski malarz portrecista Henryk Rodakowski
- 1904 – została odkryta kometa Borrelly’ego, najciemniejszy znany obiekt w Układzie Słonecznym
- 1954 – urodził się polski dziennikarz i polityk Tadeusz Zwiefka (na fotografii), deputowany do Parlamentu Europejskiego w kadencjach 2004-2009, 2009-2014 i 2014-2019
- 1969 – urodził się fiński informatyk Linus Torvalds (na fotografii), twórca systemu Linux
- 1989 – Sejm uchwalił pakiet ustaw reformujących ustrój gospodarczy Polski zwany „planem Balcerowicza”
- 2004 – zmarł polski prawnik i historyk idei Grzegorz Leopold Seidler, profesor i rektor UMCS
30 grudnia 2024
30 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Anizja, Eugeniusz i Sewer
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
_061122-F-1234P-051.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1879 – urodził się święty hinduizmu i guru Ramana Maharishi
- 1884 – urodził się japoński polityk i wojskowy, nazywany Hitlerem Dalekiego Wschodu, Hideki Tōjō (na fotografii)
- 1904 – urodził się rosyjski kompozytor, pedagog, dyrygent i pianista Dmitrij Kabalewski
- 1944 – zmarł francuski pisarz, muzykolog i biograf oraz działacz polityczny Romain Rolland (na fotografii), autor biografii m.in. Beethovena, Händla, Tołstoja czy Gandhiego oraz monumentalnej powieści rzeki Jan Krzysztof, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury; tegoż dnia arcybiskup Aten Damaskin został mianowany regentem do czasu powrotu króla Grecji Jerzego II
- 1994 – prawa miejskie otrzymały Miasteczko Śląskie (wcześniej dzielnica Tarnowskich Gór), Pszów (wcześniej dzielnica Wodzisławia Śląskiego) oraz Imielin (wcześniej dzielnica – kolejno – Tychów i Mysłowic)